2 Vormgeving: Brein Boerderei (Eline Mechielsen) Inhoud: HCO (Wessel Stet en Fabienne Peters)
Wat kom je te weten? JOUW SCHOOL STAAT OP EEN EEUWENOUDE PLEK. WAT SPEELDE ZICH DAAR 800 JAAR GELEDEN AF? FLORIS V EN MARGARETHA VAN HENNEBERG NODIGEN JE UIT VOOR EEN ONTDEKKINGSTOCHT IN JE EIGEN WOONOMGEVING! In het schoolproject De Geboorte van Den Haag en het Wonder van Loosduinen ontdek je dat de 13 de -eeuwse geschiedenis van Den Haag nog verder teruggaat dan de stichting van het Binnenhof. Loosduinen, waar zich het oudste stenen gebouw van Den Haag bevindt, speelt hierin een grote rol. Je bezoekt de historische plekken het Binnenhof, de Abdijkerk en het Loosduins Museum. Daarnaast ontmoet je de graven en gravinnen die belangrijk zijn in de geschiedenis; Floris IV, Willem II, Margaretha, Floris V en Jan I. Het verhaal over Gravin Margaretha en haar 365 kinderen is een legende die zich afspeelt in de 13 de -eeuwse geschiedenis van Loosduinen en Den Haag. HOE EN WANNEER DEN HAAG ONT- STAAN IS EN WELKE ROL LOOSDUINEN DAARIN SPEELT; WIE DE GRAVEN VAN HOLLAND ZIJN EN WAT ZE DEDEN; WIE GRAAF FLORIS V IS EN HOE ZIJN STAMBOOM ERUIT ZIET; WAT HET WONDER VAN LOOSDUINEN IS EN WAT MARGARETHA DAARMEE TE MAKEN HEEFT... Wat ga je beleven? JE GAAT HET BINNENHOF VERKENNEN EN OP ZOEK NAAR JANTJE; JE GAAT DE GESCHIEDENIS EN HET WONDER VAN LOOSDUINEN VAN DICHTBIJ ERVAREN IN HET LOOSDUINS MUSEUM EN DE ABDIJKERK; JE SPEELT EEN QUIZ OM JE KENNIS TE TESTEN; TIP! MAAK TIJDENS DIT PROJECT NOTITIES OP PAGINA 18. 3
-1- Welke 13 de -eeuwse graaf of gravin is jouw favoriet? Notities over jouw graaf/gravin: Tips! BEKIJK HET INTRODUCTIEFILMPJE NOG EENS; BEKIJK DE STAMBOOM OP PAGINA 10-11; MAAK GEBRUIK VAN INFORMA- TIE DIE JE OP INTERNET KUNT VINDEN. KIJK IN IEDER GEVAL OP WWW.LICHTOPLOOSDUINEN.NL, WWW.DENHAAGZOALSHETWAS.NL EN WWW.HAAGSETIJDEN.NL. Gebruik jouw informatie om één van deze opdrachten te maken: 4 SCHRIJF EEN DAG UIT HET LEVEN VAN JOUW FAVORIETE GRAAF OF GRAVIN IN ZIJN OF HAAR DAGBOEK SCHILDER EEN PORTRET VAN DE GRAAF/GRAVIN ZOALS JIJ DENKT DAT HIJ/ ZIJ ERUIT ZOU HEBBEN GEZIEN ZING EEN RAP/LIEDJE OVER HET LEVEN VAN DE GRAAF/GRAVIN VOOR DE KLAS BEDENK EEN SCÈNE OVER EEN GEBEURTENIS UIT HET LEVEN VAN DE GRAAF/ GRAVIN EN VOER DEZE OP VOOR DE KLAS
De geschiedenis van Loosduinen en Den Haag Loosduinen en Den Haag zijn nu aan elkaar vast gegroeid. Vroeger waren het twee aparte dorpen (ja, dorpen!). Loosduinen is het oudste deel van Den Haag en één van de eerste woonplaatsen van de Graven van Holland. In de 13 de -eeuw worden het klooster (1229) en de Abdijkerk (1238) daar gebouwd, bijna 800 jaar geleden. De Graven van Holland trekken van het ene hof naar het andere. Ze wonen in Leiden, s-gravenzande én Loosduinen, maar ontdekken tussen Leiden en Loosduinen de perfecte plek om een nieuw grafelijk hof te stichten. In 1248 begint Graaf Willem II met de bouw van het Binnenhof. Voor die tijd was het Binnenhof het jachtslot van Floris IV. In het grote (Haagse) bos in Den Haag kon goed gejaagd worden op wild. Ook lag de plek op de kruising van de wegen naar Leiden, Delft, Gouda en het Westland. Bovendien was er een meertje (de huidige Hofvijver) met helder water dat afkomstig was uit een beekje uit de duinen. Zo was er voldoende drinkwater voor de graaf en zijn familie en personeel. Het meertje zat vol vis zodat ook daaraan geen gebrek was. 5
RONDLEIDINGEN Tijdens de rondleidingen in het Loosduins Museum, de Abdijkerk en op het Binnenhof kom je nog meer te weten over de geschiedenis. Hieronder alvast een voorproefje: een oude kaart van Den Haag en Loosduinen. Welke namen herken je? TIP: BEKIJK DEZE KAARTEN IN HET GROOT IN HET LOOSDUINS MUSEUM 6
-2- zoek je school! Kijk eens goed naar onderstaande kaart. Waar ligt je school? Kun je hem vinden? Zet een kruisje op de plek waar je school staat en zet je naam erbij. Kun je nog meer vinden? Bijvoorbeeld: het Binnenhof, het oude centrum Loosduinen, je eigen buurt. 7
De Abdijkerk In Loosduinen staat een hele oude kerk. Die kerk heet de Abdijkerk en hoorde bij een klooster dat werd bewoond door nonnen. De kerk is gebouwd tussen 1238 en 1250. Hiermee is de Abdijkerk het oudste stenen gebouw van Den Haag. In het museum vind je een maquette van het oude centrum van Loosduinen met de Abdijkerk. Op de foto! Nu nog steeds worden er op zondag diensten gehouden in de kerk. Dan komen er veel mensen naar de kerk om te zingen en te bidden. Vroeger bezochten gelovigen uit allerlei landen Loosduinen. Vrouwen met een kinderwens geloofden dat ze zwanger zouden worden als ze de doopbekkens aanraakten waar Margaretha s 365 kinderen in waren gedoopt. Loosduinen was hierdoor eeuwenlang bekend als bedevaartsoord. 8 MAAK EEN FOTO MET DE KLAS BIJ DE ABDIJKERK, IN HET MUSEUM OF OP HET BINNENHOF. GELUKT? DRUK HEM AF EN PLAK HEM ACHTER IN HET PROJECT- BOEK.
-3- teken de abdijkerk Maak tijdens je bezoek aan de Abdijkerk een goede foto van de kerk. Gebruik deze foto om hieronder een mooie tekening te maken van de Abdijkerk. Als je wilt mag je naast de kerk ook meer dingen tekenen die je te weten bent gekomen. De molen staat er al! 9
Het Binnenhof Het Binnenhof ligt midden in het centrum van Den Haag. Ooit was hier alleen een bos met hier en daar een houten huis. In 1229 koopt Floris IV, de opa van Floris V, het landgoed Die Haghe. Hij bouwt een jachtslot (een groot huis met water eromheen van waaruit hij kan jagen) met daaromheen hagen die goed laten zien wat het woongebied van de graaf is. De haag van de graaf, des Gravenhage, oftewel s-gravenhage. Nadat Floris IV hier een aantal jaren woonde, bewoont Willem II, de vader van Floris V, dit huis. Maar Willem II wordt een belangrijke persoon, namelijk Rooms-Koning. Hij wil daarom een mooi paleis en dus begint hij met het bouwen van een grafelijk kasteel. Rond 1290, als zijn vader overleden is, bouwt Floris V het Binnenhof verder af met de beroemde Ridderzaal, toen noemde hij het gewoon de grote zaal. Tip: Kijk hiernaast eens hoe het Binnenhof er toen uitzag. 12
Expeditie Binnenhof Je brengt ook een bezoek aan het Binnenhof. Je kunt dan zelf zien wat er nog over is van het jachtslot van Floris IV. Waarschijnlijk zul je nog veel meer spannende dingen zien. Wie weet zie je de minister-president nog voorbij lopen... Den Haag heeft de oude gebouwen op het Binnenhof gelukkig bewaard, maar er zijn ook veel nieuwe gebouwen omheen gebouwd. Kijk maar eens naar de foto hieronder. Zo ziet het Binnenhof er nu uit, bijna 800 jaar later. 13
-4- HET BINNENHOF over 800 jaar... Stel je voor dat we in de toekomst zouden kunnen kijken. Hoe zou het Binnenhof er dan over 800 jaar uit zien? Teken rondom de Ridderzaal hieronder het Binnenhof in de 29ste eeuw! 14
JE HEBT VAN ALLES BELEEFD EN GELEERD TIJDENS DIT PROJECT. JE HEBT KENNIS GEMAAKT MET FLO- RIS V EN MARGARETHA EN NATUURLIJK DE REST VAN DE FAMILIE. JE HEBT HET OUDSTE STUKJE DEN HAAG BEZOCHT EN HEBT KUNNEN ZIEN HOE HET BINNENHOF NOG STEEDS HEEL HERKENBAAR IS. Graag willen Floris V en Margaretha weten of je goed naar ze geluisterd hebt en daarom hebben ze een quiz voor jou en je klas gemaakt. Om de quiz te kunnen spelen moet het volgende geregeld worden: Er is een smartboard nodig met geluid en internetverbinding! In de klas heb je drie vakken nodig. Elk vak staat voor een antwoord: A, B of C. Zoek op www.lichtoploosduinen.nl/school, naar het filmpje met de Quiz. Je hebt een juf of meester nodig, die na elke vraag de film even stop zet, zodat jullie antwoord kunnen geven. En spelen maar! Tip! BLADER VOORDAT JE BE- GINT NOG EVEN SNEL DOOR JE PROJECTBOEK, ZODAT JE NOG EVEN DE LAATSTE DINGEN OPSLAAT IN JE GE- HEUGEN. 15
Even terugblikken! Je bent aan het einde van dit projectboekje gekomen. Dat betekent dat je twee bezoeken hebt gehad en vier opdrachten hebt uitgevoerd. Je hebt ook een quiz gespeeld. Hopelijk heb je veel geleerd en beleefd. Om het goed af te sluiten hebben we nog één opdracht voor je. Hiernaast staan vier vragen, beantwoord deze voor jezelf. 16
Wat weet je nu over Den Haag en Loosduinen? Welke graaf/gravin zou je zelf wel willen zijn? Wat vond je het leukste van dit project? Wat ga je nooit meer vergeten over dit stukje geschiedenis? 17
notities: inkt 18
PLAK hier de foto die jullie gemaakt hebben met de klas tijdens het project.
De Geboorte van Den Haag en het Wonder van Loosduinen Ontwikkeling: uitvoering: acteur Stephan Peters in opdracht van: In samenwerking met: met dank aan: Dit schoolproject is gekoppeld aan een theaterproductie met vier voorstellingen in de Abdijkerk van Loosduinen - mei 2017 - www.lichtoploosduinen.nl 8 maart 2017 startsein schoolproject door wethouder Saskia Bruines.