Het gaat om de sport Over homoacceptatie en (angst voor) homonegativiteit Agnes Elling Mulier Instituut, Utrecht Gemeente Utrecht, 30-09-2014
Sport en seksuele voorkeur * Historische achtergrond: - moderne wedstrijdsport als mannelijk : rites de passage, vooral volkssporten zoals voetbal - homoseksualiteit als tegennatuurlijke genderinversie: vrouwelijke mannen (en mannelijke vrouwen) mannelijke voetballers zijn heteroseksueel vrouwelijke voetballers zijn lesbisch
Sportdeelname en seksuele voorkeur 70 60 50 40 30 20 10 0 vrouw hetero vrouw bi vrouw lesbisch man hetero man bi man homo 62 64 65 66 57 58 22 35 30 27 26 23 23 16 17 18 13 (> 12 keer per jaar) Sporter (RSO) Lid vereniging Lid fitnesscentrum 26 * Natuurlijke verschillen in aanleg/interesses? * Gendernormativiteit en homonegativiteit * Self-fullfilling prophecies angst voor homonegativiteit vs veilig klimaat en gelijkgezinden
HLB sporters over openheid en acceptatie
Acceptatie homoseksualiteit in de sport - Redelijk groot in samenleving als geheel, óók in de sport - Minder groot in mannelijke teamsporten (jonge mannen) - Weinig expliciete homofobie - homoseksualiteit niet als verwerpelijk - Wel heteroseksualiteit als norm (grappen over homo s) en gendernormativiteit: mannen moeten zich niet vrouwelijk kleden of gedragen
Meningen sportende bevolking 15-79 jaar in 2013 (n= 1.544), in % (helemaal) mee eens Niet mee eens / niet mee oneens (helemaal) mee oneens Het zou mij niets uitmaken om samen met een homoseksuele/lesbische sporter van hetzelfde geslacht te douchen man-team totaal 69 73 22 19 9 8 Ik zou het prima vinden als mijn kind training krijgt van een homoseksuele /lesbische train(st)er van hetzelfde geslacht man-team totaal 67 75 25 20 8 5 Ik zou er geen enkel probleem mee hebben wanneer een medesporter aangeeft homoseksueel te zijn man-team 76 (n=1460) totaal 86 21 12 3 2 Ik zou er geen enkel probleem mee hebben wanneer een medesporter aangeeft homoseksueel te zijn (n=1460) Ik zou het prima vinden als mijn kind training krijgt van een homoseksuele/lesbische train(st)er van hetzelfde geslacht Het zou mij niets uitmaken om samen met een homoseksuele/lesbische sporter van hetzelfde geslacht te douchen
'In mijn sportgroep worden wel eens grappen of opmerkingen gemaakt over homoseksuelen' (%) (helemaal) mee eens Niet mee eens / niet mee oneens (helemaal) mee oneens 13 33 24 25 41 46 38 34 22 34 63 34 37 38 20 totaal man-team man-overig vrouw-team vrouw-overig
'Ik vind dat scheidsrechters moeten ingriijpen wanneeer sporters 'homo' of 'mietje' gebruiken als scheldwoord' (%) (helemaal) mee eens Niet mee eens / niet mee oneens (helemaal) mee oneens 6 12 7 9 4 21 23 22 17 31 73 70 70 79 57 totaal man-team man-overig vrouw-team vrouw-overig
Omgangscultuur in mannenteams: normaal doen (etnografisch onderzoek 20 mannenteams; 164 zelfobservaties) Wat een homo s, het is ze niet gelukt ons van het kampioenschap af te houden (Olaf, homoseksueel, honkbal) Toen een tegenstander ging liggen na een overtreding: hé nicht, opstaan! (Cees, homoseksueel, honkbal) Er werd gezongen: hij is een homofiel over de keeper van de tegenstander die na de wedstrijd zijn haar aan het föhnen was (Maarten, heteroseksueel, handbal)
Tussen grap en (discursief) geweld Over een gezamenlijke kennis van twee teamgenoten: dat is echt zo n flikker geworden, echt vies, ehhhhhhh. (Niek, homoseksueel, korfbal) Kijk niet zo naar me vieze jij moet naar kleedkamer drie Andere bank Hessel! (Hessel, homoseksueel, rugby) Op het overwinningsfeest kreeg ik bijna klappen omdat een paar jongens een flauwe grap uithaalden en tegen een teamgenoot hadden gezegd dat ik hem leuk vond. (Victor, homoseksueel, honkbal)
Verschillen in (ervaren) homonegativiteit Overschatting en onderschatting homonegativiteit * Gewenning homonegativiteit * Sensitiviteit eigen acceptatie /negatieve ervaringen Tevens van invloed: * Opleidingsniveau * Etnische achtergronden/religie * Gangmakers (eigen onzekerheid) * Topsport/publiek/media
Talentontwikkeling en topsport Hoe zouden ze reageren? Je gaat denken voor anderen Ik duwde mezelf in de ontkenning, probeerde het te negeren. Ging op mijn 20 ste nog een relatie aan met een vrouw. Om maar te doen alsnog alles normaal was. En misschien ging het wel over. Alles om maar keeper in het betaald voetbal te worden en te blijven. Arnold Smit, ex profvoetballer Volendam 1998-2001 (de Telegraaf, 3 maart 2012, p.9)
Onbewust ben je toch bang voor reactie. Daarom lopen mensen er soms jaren mee rond. In mijn hoofd was het tienduizend keer erger dan in werkelijkheid. Het is toch ook doodzonde om in het geheim een ander leven te moeten leven. Ik ben nu wie ik wil zijn en dat straal ik ook uit De hockeywereld is heel open. In het vrouwenhockey zijn lesbische relaties volstrekt normaal. Maartje Paumen, aanvoerder Oranje hockeyvrouwen De Volkskrant, 28 juni 2011, p.
Seksuele diversiteit en beleid * Gelijke behandeling omdat het hoort * Afspiegeling geen homo in het voetbal? * Inclusiviteit verrijking / toegankelijkheid * Bussinesscase prestatiemaximalisatie
John Blankenstein Foundation Workshop Sport voor iedereen. Homo-acceptatie in onze vereniging
Reflectie / dilemma s - Onveilig sportklimaat angst homonegativiteit - Hoe inclusief ben je als sport(club) en wil/kan je zijn? - Mogen (homo)grapjes niet meer? - Integratie (Veilig sportklimaat) specifieke beleidsaandacht? - Integratie transgender en homo-acceptatie (HLBT)? - Effectiviteit cultuurverandering? - agendering, beleid, communicatie, draagvlak, acties, sancties, trainersopleidingen
Hartelijk dank voor uw aandacht! mulier instituut Herculesplein 269 3584 AA Utrecht t (030) 721 02 20 i www.mulierinstituut.nl Agnes Elling-Machartzki a.elling@mulierinstituut.nl