De zomerschool: veilig, leuk én leerzaam Sommige kinderen zitten de hele zomervakantie alleen thuis. Of ze kunnen zes weken lang met niemand Nederlands praten. Voor hen biedt de zomerschool uitkomst. Er heerst hier een vakantiesfeer, maar de kinderen leren ook iets. Reportage Zomerschool 1 / 7
Auteur: Annemarie van Dijk Fotografie: Rebke Klokke Anders zou ik de hele vakantie bij mijn oma zitten Een groepje kinderen zit op het schoolplein, de taalboeken op schoot. Niet iets wat je in juli verwacht, hét moment dat de zomervakantie overal in volle gang is. Toch gaan er elk jaar weer veel kinderen naar de zomerschool. Ook in Zaandam, waar basisschoolleerlingen van groep 4 tot en met 8 drie weken lang terechtkunnen voor een veilige en leerzame vakantieperiode. Naar school in de vakantie? Veel kinderen moeten er niet aan denken. Maar de naam zomerschool klopt niet helemaal, want het is niet echt een school, zegt Lavell (12). Het is meer een soort kamp waar je thuis slaapt. Het is hem vorig jaar zo goed bevallen dat hij deze zomer voor de tweede keer gaat. Ik heb anders niks te doen in de zomer, mijn ouders zijn weinig thuis. En dan zit ik de hele dag maar bij mijn oma. Er heerst hier inderdaad een vakantiesfeer, vertelt Margreet Dekker, directeur van de Zaanse zomerschool. Maar doordat we de lesstof leuk verpakken, leren de kinderen toch wel iets. Altijd fijn om te zien dat iemand een stapje vooruit is gegaan met lezen of heeft leren klokkijken. Reportage Zomerschool 2 / 7
Alleen thuis Iedereen is in principe welkom, maar volgens Dekker zijn het vooral twee groepen kinderen die de zomerschool bezoeken. De eerste groep bestaat uit leerlingen die echt moeten worden bijgespijkerd. Dat zijn soms kinderen die in de vakantie geen Nederlands spreken omdat hun ouders bijvoorbeeld alleen Arabisch kunnen. Voor hen is de zomerschool goed om taal en lezen bij te houden. De tweede groep bestaat uit kinderen die niet op vakantie gaan en zes weken alleen thuis zitten, omdat hun ouders geen tijd hebben of zich niet met hen bemoeien. Er zijn tien groepen van elk maximaal 25 kinderen. Elke groep heeft een leerkracht en een onderwijsassistent. Dekker: Sinds vorig jaar kunnen ook kinderen uit groep 8 bij ons terecht. Ze krijgen les in vakken die ze straks in de brugklas hebben. Dat zorgt voor een betere overgang naar de middelbare school. Sportlessen & workshops Hoe ziet een zomerschooldag eruit? s Morgens staan taal en rekenen op het programma, vertelt Dekker, die zelf elke dag aanwezig is. Bij lekker weer geven we de lessen vaak buiten. Daarna komen er meestal sportinstructeurs voor de sportlessen. s Middags zijn er leerzame workshops of gaan we op een culturele excursie, bijvoorbeeld naar het gemeentehuis of de Zaanse Schans. Om 14.30 uur is de schooldag afgelopen. Dan is er nog genoeg tijd om thuis leuke dingen te doen. De zomerschool werkt samen met Jongeren op Gezond Gewicht (JOGG), om de leerlingen te leren wat gezonde voeding is. Ze krijgen allemaal een bidon waaruit ze de hele dag water kunnen drinken. Bij lekker weer geven we de lessen vaak buiten Reportage Zomerschool 3 / 7
Reportage Zomerschool 4 / 7
Nieuwe start Om leerlingen enthousiast te maken voor de zomerschool houdt Dekker op vijftien scholen in Zaandam een wervend praatje voor de groepen 4 tot en met 8. Daarna willen veel kinderen per se komen. Hun ouders kunnen hen dan aanmelden. Het gebeurt ook weleens dat ouders en leerkrachten graag willen dat een leerling komt bijspijkeren op de zomerschool, maar dat het kind zelf dat niet ziet zitten. In zo n geval moet je niet aandringen, weet Dekker. Iemand moet het echt willen, anders werkt het niet. Dekker is de spin in het web bij de Zaanse zomerschool. Ze zorgt voor een goede communicatie met de ouders, onder andere via een nieuwsbrief. Ook stuurt ze een brief naar de basisschool van het kind met de vraag of er voor deze leerling speciale aandachtspunten zijn. Daarbij informeert ze niet alleen naar de behoefte aan extra lesondersteuning, maar wil ze bijvoorbeeld ook graag weten of het kind gepest wordt. Het leuke is dat je een nieuwe start kunt maken op de zomerschool. Je komt in een andere groep terecht, met andere klasgenoten en een andere juf of meester. Je maakt nieuwe vrienden. Vaak krijgen kinderen daar zelfvertrouwen van en hebben ze meer zin om daarna weer naar hun eigen school te gaan. Lessen bedenken Dekkers team van leerkrachten bestaat uit twintig mensen: mannen en vrouwen, jong en oud, blank en gekleurd. Ze hebben allemaal de pabo afgerond. Een aantal van hen heeft een parttime baan in het onderwijs, anderen zitten in een invalpoule. Elk jaar zijn er vier voorbereidingsbijeenkomsten. Dekker geeft de contouren aan, die elke leerkracht zelf mag uitwerken. Voor leerkrachten is het leuk: ze hoeven minder schriftelijke verantwoording af te leggen en kunnen dus meer tijd steken in de lessen. Bovendien krijgen ze geen kant-enklare lesstof aangeboden, maar mogen ze die zelf bedenken. Je gaat weer doen waarvoor je bent opgeleid, zeg ik altijd. Dekker bedenkt elk jaar een thema voor de lesstof. Deze zomer is dat: thuis in eigen stad. Dat idee werd geboren uit de ophef rondom de Zaanse vloggers, die vorig jaar als een soort straatterroristen de pers haalden. Dekker: Hun gedrag verbaasde me enorm. Volgens mij voelden deze jongeren zich niet thuis in hun eigen wijk. Ik wil eraan bijdragen dat kinderen goed wortelen in de buurt waar ze wonen. Reportage Zomerschool 5 / 7
Kinderen minder snel boos Dat de zomerschool een succes is, blijkt wel uit de positieve reacties die Dekker ontvangt. Tevreden ouders laten weten dat hun kind heel enthousiast was. Veel kinderen komen elk jaar terug. Zoals Walter (11) uit groep 7, die al voor de vierde keer van de partij is. Ik heb hier veel nieuwe vrienden gemaakt. Aan het einde van de drie weken gaan we altijd iets leuks doen. Vorig jaar gingen we bijvoorbeeld naar de Amsterdam ArenA. De leerkrachten zijn geduldiger dan op zijn gewone school, vindt hij. Met rekenen ben ik vooruitgegaan, ik kan nu goed breuken en procenten omrekenen. Een kind moet echt willen, anders werkt het niet Ook Lavell is heel enthousiast over de manier waarop hij les krijgt. De leerkrachten leggen alles op een vrolijke manier uit en zijn minder snel boos dan op mijn eigen school. Het rekenen gaat nu beter. Ik ga hier naartoe omdat ik anders alleen thuis ben, maar ik vind het ook fijn om iets bij te leren. Reportage Zomerschool 6 / 7
Wie betaalt? De gemeente Zaanstad is blij met de zomerschool. Jasper Varwijk, strategisch adviseur onderwijs gemeente Zaanstad: Het gaat niet alleen om het bijspijkeren van taal en rekenen, maar ook om een fijne tijdsbesteding voor kinderen die anders zes weken met hun ziel onder de arm lopen omdat hun ouders vanwege werk weinig tijd hebben. Of de middelen missen om op vakantie te gaan. Tot en met vorig jaar betaalde de gemeente de zomerschool uit het budget voor onderwijsachterstand. Toen dit budget werd begrensd, was even het plan om met de zomerschool te stoppen. Maar Margreet Dekker overtuigde de gemeenteraad van het belang ervan. Ze stelde een mooi nieuw aanbod samen, zodat kinderen zich nog breder kunnen ontwikkelen. Er is nu meer focus op bijvoorbeeld cultuur, sport en op gezonde voeding. Zo stimuleren we positief gedrag op jonge leeftijd. De komende vier jaar wordt de zomerschool uit de pot armoedebeleid betaald. Naast de subsidie van de gemeente is de eigen bijdrage voor ouders 30,- per kind. Reportage Zomerschool 7 / 7