Courant maart 2012, nr.

gia Courant maart 2012, nr. Editoriaal maart 2012 Colofon De ABC Courant is een uitgave van het Antwerps BierCollege Verantwoordelijke uitgever & contactadres: Hans Bombeke, Stadswaag 19, 2000 Antwerpen Rek. nr.: IBAN BE55 7785 9866 3544 - BIC: GKCC BE BB Bestuur Antwerps BierCollege Voorzitter: Hans Bombeke Ondervoorzitter: Ivo Liekens Penningmeester : Ludwig Van Schoor Secretaris-eindredacteur Ivan Derycke Hoofdredacteur: Peter De Weerdt Public Relations: Robert Dyserynck Raadsleden: Vera Bisschops, Mark Bunneghem, Jan Foubert en Paul Meeusen Homepage: http://www.antwerpsbiercollege.be Redactieraad: Mark Bunneghem, Peter De Weerdt, Ivan Derycke, Jan Foubert, Ludwig Van Schoor en m.m.v. Hans Meyvis Foto s: Hans Bombeke (FHB), Ivan Derycke (FID), Joris Luyten (FJL), Walter Thijs (FWT), (via) Johan Van Dyck (FJVD) : Alles uit deze Antwerpse BierCourant mag worden overgenomen op eender welke wijze, zonder voorafgaande toestemming van het Antwerps BierCollege mits bronvermelding. Inhoud Colofon, inhoud & editoriaal blz 01 Nieuwjaarsreceptie blz 03 Babbelen over BAB blz 04 Dossier Seefbier blz 05 De Wederopstanding blz 05 ABC Brouwt Seef blz 09 DADT blz 12 De Bierboekenwurm 20 blz 12 Een unieke dag blz. 12 I.M. Shammy s Pub blz 15 Over Malheur (en Bosteels) blz 16 Hans boekenrubriek blz 19 Antwerpse Bierhistorie 26 blz 20 Uitgeleide bij een 25ste Courant blz 23 Activiteitenkalender blz 24 Een Seefdrinkende Pifmans op het Schoon Verdiep: 9 maart 2012 (FID) nadat hij samen met Johan Van Dyck en John Verbeeck (restaurant De Troubadour) op Hallo Antwerpen, ATV, de Seef al had ingedronken U vergeeft ons wel dat we in dit stukje op één belevenis terugblikken. Het is er dan ook één van een formaat geweest waarvan we, enkele dagen later, nog intens nagenieten Dat bierbeleving ons nauwer aan t hart gaat dan consumptie, zal ieder van ons wel al doorhebben. Ieder van ons weet ondertussen wel naar welk type bier de voorkeur uitgaat, maar blijft uiteraard open van geest en is bereid alles te proeven en zijn of haar keuze bevestigd te zien, of ze te herbekijken. Bierbeleving is zo anders dan bijvoorbeeld - wandelen in de bergen. Bij dat laatste put je soms je allerlaatste krachten uit om uiteindelijk je doel te bereiken: de top. Niets van dat alles op het oneindige bierpad: het ogenblik dat je meent er iets van te kennen, kom je wel iets nieuws tegen. In het spoor van internationale trendzetters is een aantal van onze kleinere brouwerijen druk in de weer nieuwe Lid van 1

grenzen af te tasten. In tegenstelling tot het binnenskamers bezig zijn van de wat grotere, werken ze samen met collega s van over heel de wereld. Experiment volgt op experiment en dikwijls worden onze smaakpapillen tot het uiterste gedreven. Wat ons ontzag voor de klassieke brouwer op geen enkele manier aantast. We hebben ze alle twee nodig en we kunnen alleen maar vaststellen dat de kleine brouwers met hun soms extreme bieren als gezonde zweepslag dienen voor de grotere, schijnbaar in zichzelf gekeerde brouwerijen. We zien van die zweepslag her en der resultaten, immers, ook gevestigde brouwers zetten al eens stappen op nieuwe paden. De hoprage en de houtlagering zijn maar twee voorbeelden van hoe die zweepslag effect kan hebben. En dan kom je bij de Proefbrouwerij op bezoek. De ontvangst bij de Proef (FWT) Een vergelijking met de Trappisten borrelt op. Als die eender welk - nieuw initiatief ontwikkelen, staat er altijd een aantal mensen langs de zijlijn om te zeggen dat zulks niet kan Beste vrienden, onze Broeders Trappisten zijn écht wel oud en vooral wijs genoeg om zelf te beslissen wat kan of niet! Dat gevoel kregen we ook op bezoek in Lochristi. Wat je al niet hoort over deze brouwerij, het is niet te geloven! Uiteraard is het feit dat je er niet zomaar binnenwandelt, grond voor speculatie. Maar om dan je reinste nonsens de wereld in te sturen? Hola maar! Ja, het is zonder twijfel de meest gespecialiseerde contractbrouwerij van t land, daar heeft men nooit, maar dan ook nooit een geheim van gemaakt. Zegt dat iets over de kwaliteit van de bieren? Geenszins! We mogen zelfs stellen, dat we weinig brouwerijen kennen waar zo een totale zorg aan kwaliteit wordt besteed, ondanks het grote aantal verschillende bieren dat er gemaakt wordt. Men is zelden Sant in eigen Land, zullen we maar denken. En dat er bij de Proef niet gecommuniceerd wordt over het klantenbestand, is dat raar? Het staat de klanten vrij om daar zelf gewag van te maken en, wat wij alleszins in dat geval zouden doen, de Proefbrouwerij te vermelden als producent van hun bier. Want komt het van Lochristi: geen twijfel, het is in orde! Eerder dus de klant terechtwijzen in plaats van de brouwer! Maar bovendien gaan de scherpslijpers aan de kant van de biersnelweg kompleet voorbij aan de hoofdbezigheid van de Proefbrouwerij: onderzoek en ontwikkeling van en op de verschillende terreinen die bijdragen tot de productie van schitterend bier. Oh ja, we dronken van de eerder genoemde kleine zweepbrouwers al erg interessante dingen. Bij de Proef gaat men steevast een hele stap verder: hoe en waarom is dat zo? Laat ons het zo stellen: vele brouwers zijn heuse tovenaars, waarachtige druïden! Maar als het op het wetenschappelijk ontrafelen van de geheimen van bier en haar ingrediënten aankomt, dan kunnen we niet anders dan de naam van Panoramix aan het papier toevertrouwen. Dat is hét verschil tussen lekkere experimenten en het bier dat Panoramix Dirk Naudts uit zijn ketels weet te toveren! Om het met een ander kunstenaar te zeggen: Wannes van de Velde zong: ne zanger is ne groep en dat klopt, maar de zanger kiest wel zijn muzikanten! Zo ook weet Dirk Naudts zich te omringen met medewerkers die absoluut top zijn. En worden de medewerkers van laag tot hoog ingeleefd in het belang van hun job voor het eindproduct. Helaas kan slechts één groep per jaar de Proefbrouwerij bezoeken. Helaas is onze beurt voorbij. Helaas zal het nog weken duren eer we alle informatie verwerkt hebben. Helaas kon niet iedereen er bij zijn. Helaas Maar voor wie wél lid was van ABC, voor wie wél snel genoeg reageerde, voor wie wél antwoord kreeg op prangende vragen, voor wie allicht de vreemdste Lid van 2

bieren uit zijn proeversbestaan proefde, zal het bezoek aan de Proefbrouwerij nog zeer lang nazinderen. En zullen de klinkklare nonsens die tal van beterweters de wereld insturen minzaam glimlachend naar de vuilbak verwezen worden. Bedankt Dirk en Saskia, en heel jullie puike ploeg, voor wat we graag klasseren als een brouwerijbezoek uit de duizend! Hans de Pif Bombeke Verslag van de Nieuwjaarsreceptie Januari brengt een heel aantal tradities met zich mee. Onze Nieuwjaarsreceptie is er daar stilaan een van aan het worden. op 25 januari tekende wederom een heel aantal ABC ers present. Een heel aantal? Jaar na jaar worden er nieuwe records neergezet, zowel wat betreft ledenaantallen als aanwezigen op de receptie zelf. Dit jaar vormde geen uitzondering. Het bewijs dat onze vereniging springlevend is en nog volop in de groei zit. Als het zo doorgaat zijn de Zoltjes binnenkort te klein, vreesde/droomde een bestuurslid achteraf. Maak u voorlopig nog geen zorgen, er is ook boven nog plek! Het ABC kan dus nog groeien, de tijd dat we de Lotto-Arena moeten afhuren is nog niet voor morgen (Overmorgen? Enige ambitie is ons niet vreemd, we zullen zien!). vraag uit het publiek over de bankkosten ontbrak niet. Het bestuur heeft deze vraag op de jongste bestuursvergadering behandeld en besloten dat het tevreden is met onze huidige bank, al is ze dan iets duurder dan enkele andere instellingen. Er was wat onduidelijkheid over de boekhouding van het MBF (en daaraan verbonden, de verkoop van het boek Antwerpen Bierstad ). De reden voor die wazigheid moet u niet zoeken in kwade wil vanwege het bestuur, maar in het feit dat nog niet alle cijfers bekend zijn. Verwacht u in 2013 dus maar aan een mooi overzicht van de cijfers van de eerste editie van het MBF (en hopelijk ook al van de tweede!). Bon, er werd gestemd. Er mocht op twee wijzen gestemd worden, handopsteking of applaus. Mijn voorstel: twee manieren om te stemmen is verwarrend. Kies de gulden middenweg en stem volgend jaar per highfive. Voilà,van het oude bestuur zijn we daarmee af. Het nieuwe bestuur werd (goed)gekeurd. Nieuw bier in/en oude zakken. Naast de standvastige helden die u allen reeds bekend zijn (Hans: voorzitter, Ivan: secretaris, Ivo: ondervoorzitter, Ludwig: penningmeester, Peter: hoofdredacteur, Rob: PR en het festival) werden de voormalige adviesleden nu volwaardig opgenomen in het bestuur. Onze nieuwe ministers zonder portefeuille zijn Mark, Vera, Paul en mezelf, Jan. Het nieuwe jaar werd voorgesteld en al zeggen we het zelf, het zag er veelbelovend uit! De eerste activiteit heeft die belofte al meer dan waargemaakt, maar meer daarover elders in de Courant. Een goedgevulde zaal (FID) Eerst moest het oude bestuur gekwijt worden. Daartoe werd nagegaan wat deze lieve groep mensen zoal had verwezenlijkt in 2011. De activiteiten werden overlopen, de wapenfeiten bezongen, Ludwig, onze penningmeester, gaf een uitgebreid overzicht van de boeken. De klassieke Chris Bauweraerts en Dominique Van den Bogaert werden gelauwerd als bezielers van het MBF (FID) Lid van 3

Traditioneel is er naast de vergadering ook een bierlezing voorzien en deze keer kwam die van Johan Van Dijck, de bezieler achter de renaissance van het Seef-bier. Opnieuw verwijs ik naar elders in de courant, waar u alles te weten komt over deze nieuwe ster aan de Antwerpse bierhemel. Laat ik hier volstaan met te zeggen, dat de lezing bijzonder interessant was! Tijd om de inwendige mens te versterken, en dan kon het nieuwe jaar beginnen! Ik hoop u allen binnenkort tegen te komen op een van onze activiteiten. Jan Babbelen over BAB Het BAB-bierfestival vond traditiegetrouw plaats in de Brugse halletoren, dit jaar op 5 en 6 februari. Ziehier een impressie van een te kort bezoek. Voor 10 euro inkom bekom je het klassieke proefglaasje, een programmaboekje en 4 jetons (waarde 1,25 euro per jeton) waarbij je als Zythos-lid nog een jeton extra kan opdrinken. Het viertalige programmaboekje (Nederlands, Frans, Engels én Spaans), 95 pagina s dik was zeer verzorgd. Alle bieren werden kort beschreven (type, kleur, gisting, smaak, vat of fles, alcoholpercentage, soms EBC/IBU info). Hoewel BAB ongetwijfeld over de mooiste en meest authentieke accomodatie van alle Belgische bierverenigingen kan beschikken (de halletoren), stelt zicht toch een probleem bij een grote toeloop. Dan zijn deze zalen te smal, weinig overzichtelijk, lawaaierig. Als liefhebber van bittere bieren proefde ik: Bier Bittere Waarheid Brouwerij Het Alternatief uit Izegem EBC 11 IBU 70 Kleur blond, wazig Schuim grof, wit, niet stevig Aroma véél hop Smaak volmondig, hop, nogal hard (koolzuur) Afdronk zwaar en lang bitter Bier Fort Lapin 8 Brouwerij Fort Lapin uit Brugge Kleur Schuim Aroma Smaak Afdronk blond, licht troebel fijn klevend fruitig, kruidig, aarde scherp bitterig, metalig, harde bijt metalig, bitterig Bier Indian 369 Brouwerij Den Triest uit Kapelle-op-den-bos Kleur amber, helder Schuim grof, niet blijvend, wandklevend Aroma hop! En toch ook fruitig Smaak zeer kruidig, volmonds, hopbitter - bloeit nog meer open na opwarmen) Afdronk geweldig lang: na 15 minuten nog steeds aanwezig Opm. die 369 zou verwijzen naar een Amerikaanse hopvarieteit die nog geen naam maar enkel een serienummer heeft Bier Brouwerij Kleur Schuim Aroma Smaak Afdronk Opm. Bier Brouwerij Kleur Schuim Aroma Smaak Afdronk Cazbier De Cazeau uit Templeuve amber, troebel grof, niet blijvend, wandklevend fruitig, kruidig fruitigbitterig, sprankelend, nogal hard lang en bitterig prima voor bv? Bij stoofvlees First Angel Eutropius uit Heule amber, troebel zeer wit, fijn, stabiel, wandklevend veel fruit (banaan, viooltjes) alcoholzoet, wat bitterig, kruidigfruitig met duidelijke hoptoetsen, volmondig, wat zwaar Lang bitterzoeterig Nog enkele opmerkingen: 1) Er was ook Westvleteren 8 en 12 beschikbaar, maar dit was mogelijk omdat een deel van de opbrengst van het festival aan Poverello geschonken werd. 2) De proefglaasjes werden niet terugbetaald maar als je ze teruggaf ging ook een som naar dat goede doel. Lid van 4

3) De Cazeau had ook een bierdistillaat Esprit de Tournay, 40 vol% Alc., droog, vergelijkbaar met de betere grappa. Peter Dossier Seefbier Wederopstanding van Seefbier Oud bier in nieuwe flessen, of nieuw bier volgens oud recept? Wat maakt het uit, voormalig Duvelmarketeer en bierbrouwer in de dop Johan Van Dyck schijnt het toch weer klaar te spelen: zijn stempel drukken op het Belgische bierpatrimonium. Nu met een eigen bier Seef en in de toekomst mogelijk met een eigen brouwerij. Van Dyck heeft zich een paar jaar geleden voor veel Belgische bierliefhebbers onsterfelijk gemaakt door de Duvel Tripel Hop opnieuw op de markt te brengen en zo een soort rage te ontketenen. Iedere zichzelf respecterende brouwer wilde ineens grote flessen Tripel Hop met z n eigen etiket erop. Want na Duvel volgde Palm met Tournée Générale Tripel Hop en straks De Koninck met haar Modeste Tripel Hop. Seefhoek Op 21 januari jongstleden kopte de Gazet van Antwerpen: 'Opnieuw drugsgeweld in Seefhoek.' Dat belooft niet veel goeds nu Marketeer van het Jaar [editie 2010] Johan van Dyck zijn verse bierplannen uit de doeken gaat doen. Want het gaat over Seef en [een beetje] over de Seefhoek vandaag. Een wijk in Antwerpen die naar een plaatselijk bier is vernoemd. Hoe bijzonder moet dat bier wel niet geweest zijn in die tijd, dat ze er een hele volkswijk naar vernoemden. Eerst maar eens op onderzoek uit hoe dat ook alweer zat met dat Seef of Seefbier en het boek Antwerpen Bierstad er maar eens op nageslagen. Daarin valt op pagina 125 te lezen, dat Brasschaat, Burcht, Hoboken, Wilrijk, ja zelfs Herentals allemaal een Seefhoek hadden. Het blijkt zelfs dat Seef ook in Gent gebrouwen werd en daar een zeer populair bier was. Het zou aan het begin van de 19 e eeuw zelfs in de buurt van Breda gebrouwen zijn, waar men het 'seve' noemde. Andere bronnen geven aan dat het een troebel bier was, dat volgens een traditioneel oud recept, afkomstig uit het hertogdom Brabant, gebrouwen werd. Volgens Antwerpenaren is dat natuurlijk helemaal niet waar, want was Seef een heus Antwerps troebel bier. Hoe dan ook, Seef werd vooral wereldberoemd in t Stad; Antwerpen. Aan de rand van Antwerpen in Deurne was herberg De Ekster gevestigd, die bekend stond om de Dubbele Seef van de tap. Het schuimde als Champagne, liep naar het hoofd als Porto, en koste het dubbele van een gewone Seef. De Ekster (Stadsarchief Antwerpen) Dubbele Seef was dus een kostelijk biertje, dat vooral door de chiquere clientèle gedronken werd. Seef was toch heel bijzonder, want er was zelfs sprake van eigen seefgist, een van de snelste en beste gisten die er te vinden was. Veel beter dan de bruinbiergist. Daarnaast bestond het bier indertijd voor maar liefst 60% uit ongemoute graansoorten. Naast gerst en tarwe, bevatte het Seefbier haver en zelfs boekweit 1. Vooral dit laatste was uniek voor het Seefbier. Antwerpse brouwers waren dan ook één van de weinigen die het recht tot gebruik van boekweit in het bierbrouwen verworven hadden. Omdat het brouwen van Seef goedkoper was dan bij de meeste gangbare bieren als 'gersten' en 'dubbele gersten', was Seef niet al te duur en dus bij uitstek geschikt voor verkoop in de volksbuurten. Het werd ook wel de Champagne voor arme luizen genoemd. De exacte 1 Boekweit wordt vandaag de dag nog gebruikt in het donkere bier Sara [sarrasin: boekweit] van Brasserie Silenrieux Cerfontaine. Lid van 5

geschiedenis is niet meer te achterhalen, maar Antwerpenaren ervaarden Seef als hun bier en uiteindelijk was er vrij veel geheimzinnigheid rondom Seef. Er hing een zweem van mysterie rondom dit troebele goudblonde bier, omdat het nooit helemaal duidelijk was hoe het bier de stad in was gekomen en welke receptuur er feitelijk voor nodig was om het te (kunnen) brouwen. Eén ding is zeker, Seef kwam indertijd heel snel op en verdween bij de opkomst van pils even rap weer van het toneel. Waarom? Waarschijnlijk omdat de mensen helder bier prefereerden boven troebel. Ook was het Seefbier een specialiteit van de kleinere 'speciaalbier' brouwerijen. Zij kregen het aan het eind van de 19 de eeuw moeilijk door de opkomst van de grote industriële brouwerijen en later de toenemende populariteit van pilseners. De twee wereldoorlogen, met de inbeslagname van de koperen ketels, paarden en de schaarste op de graanmarkt, was voor de meeste van hen de finale doodsteek. Blijft de vraag onbeantwoord: was Seef een bierstijl, een biersoort of gewoonweg een merknaam? Wie weet kan Johan Van Dyck zelf licht op deze kwestie werpen. de dag kennen. De eminente bierprofessor Dr. Ir. Filip Delvaux, een wereldautoriteit op het vlak van bierrecepturen en adviseur van menig Belgische en Internationale brouwerij, en daarnaast zelf ook bezeten van oude bieren en dito bierrecepten, beet zich erin vast en kwam met de oplossing. In de proefopstelling van de K.U. te Leuven werden testbrouwsels gemaakt. De faculteit biochemie geurde naar gerst, tarwe, haver, boekweit; en welke gist moesten ze eigenlijk gebruiken? Boekweit is een belangrijk bestandsdeel, omdat het heel lang een soort Antwerps gebruik is geweest om het in bier te verwerken. Het werd namelijk overal elders als bieringrediënt verboden. Zo werd boekweit als vanzelf een Antwerpse specialiteit. Johan en Dr. Ir. Filip Delvaux (FJVD) Al een jaar voordat Van Dyck Marketeer van het Jaar werd, werd hij gegrepen door het Seefvirus. Hij is een queeste gestart, is effectief drie jaar op zoek gegaan naar het verhaal achter Seef. En naar de receptuur. Waar tientallen onderzoekers en biervorsers de moed al lang opgegeven zouden hebben, ging de onvermoeibare Johan door. En niet zonder resultaat. Op het moment dat hij ervan overtuigd was, dat hij het recept nooit zou vinden, was daar de oude schoenendoos. Enkele herinneringen van een Antwerpse bierbrouwer erin. Met inderdaad, het recept van Seef. Het schoenendoosarchief was in 1887 van de brouwer overgegaan naar de brouwersknecht, die waarschijnlijk de brouwerij zou gaan overnemen. Het recept was op de maat van de apparatuur uit die tijd geschreven. Niet de gedetailleerde wetenschappelijke beschrijvingen die we vandaag Uit een gistarchief, een rijke collectie aan oude Belgische biergisten waarover Delvaux beschikt, werd een twaalftal historische gisten geselecteerd, waarmee één en het zelfde wort werd vergist. Want tja, werd Seef vroeger met seefgist vergist, die seefgist was nu natuurlijk nergens meer te vinden. Maar wat was een van de specifieke kenmerken van die seefgist? De vergistingssmaak en aromatische eigenschappen zijn rijkelijk beschreven in de vele teksten en dit in combinatie met de specifieke biereigenschappen bepaalde de selectie. Bovendien was er één historische bron die een tipje van de sluier optilde: hier werd beschreven hoe de Seefbier gist eigenlijk een geëvolueerde gist was, die ook in de Antwerpse bakkerijen werd gebruikt Uit de twaalf genomineerde sprong er één gist uit, een oude Belgische brouwersgist, die duidelijk verwantschap heeft met bakkersgist! Toeval? Na Lid van 6

een paar proefbrouwsels met deze gist gebrouwen te hebben waren Filip Delvaux en daarmee ook onze brouwer in spe Johan Van Dyck tevreden. Tijd om nieuwe Seef te testen en te introduceren. zijn primaire ambitie moeten waarmaken, Seef op de (drank)kaart krijgen. Is het enthousiasme groot, is het tijd voor een tweede stap: brouwen in Antwerpen. De proefbrouwsels worden op geregelde tijd afgestemd met proefpanels. Onder andere het Antwerpse Bierhuyske, een Antwerpse biertempel, gelegen vlakbij de Grote Markt, stelt de zaak ter beschikking als testlocatie. (FJVD) Proefpanel Nu de eerste proefbrouwsels bevielen, kon Johan op zoek gaan naar proefpersonen die zijn nieuwe bier wilden proeven. Hij vond een kleine twintig liefhebbers die de verschillende brouwsels wel wilden proberen. In de tussentijd begon Van Dyck te dromen van een eigen brouwerij. Eentje in Antwerpen. Een beetje verwonderlijk, omdat hij op datzelfde moment een prachtige carrière heeft bij Duvel-Moortgat als marketingdirecteur. Je zou toch denken, een gesprekje met de baas en ze voegen nog wel een merk toe aan hun schier oneindig lijkende bierassortiment. Neen, Van Dyck, ambitieus als hij is, stelde samen met zijn vrouw alles in de waagschaal om zijn dromen te verwezenlijken. Seef en een brouwerij. En in de tussentijd zíjn Antwerpen weer op de kaart zetten als bierstad. De naam voor zijn brouwerij had hij inmiddels ook al verzonnen. Simpel, ABC: Antwerpse Brouw Compagnie. Een beetje oubollige naam, nog uit de middeleeuwen; uit de tijden dat de Verenigde Nederlanden nog hun V.O.C. en O.O.C. hadden, maar vooruit. Aan de andere kant is dromer Johan ook praktisch ingesteld en weet als geen ander, dat een eigen brouwerij een godsvermogen kost. Hij zal eerst Geheime proefavond in het Bierhuyske (FJVD) Stap voor stap wordt het historische recept terug tot leven gebracht, en komt het Seefbier vanuit de geschiedenisboeken terug tot leven. Seef is de wederopstanding definitief nabij. Nu nog een brouwer zoeken die het kan brouwen. Want met eigen ingrediënten, waarvan sommige zoals de haver en boekweit alles behalve standaard, en een eigen oud Belgische gist is dat nog niet zo evident. Niet elke brouwer heeft graag een 'vreemde' gist in zijn installaties. Enkel brouwers met de beste kwaliteitsbeheersing wagen zich hieraan. Bovendien is er een soort bijkomend eisenpakket. De hop moet 100% Belgisch zijn, het bier troebel en hergistend op fles en vat en vanwege de wat complexe techniek die het bierbrouwen behoeft, moet het ook nog eens een redelijke grote brouwerij met de nodige geavanceerde installaties en sterke kwaliteitscontrole over het brouwproces zijn. Vrienden Van je vrienden moet je het hebben, van je biervrienden in dit geval. Biervriend Carlo Roman, de uiterst sympathieke en aimabele telg uit het oudste bierbrouwersgeslacht van België Lid van 7

schiet te hulp. Carlo staat samen met z n broer Lode, onder toeziend oog van hun vader Louis, aan het hoofd van de familiebrouwerij Roman te Oudenaarde. Als 14 de generatie leiden ze van vader op zoon de brouwerij al sinds 1545. Ze zijn hiermee het oudste brouwersgeslacht van België, en misschien wel wereldwijd. Hoewel deze brouwerij soms wat minder gekend is worden de bieren van Roman (zoals Adriaen Brouwer en het recente Gentse Strop) tot de top van de Belgische speciaalbieren gerekend! Als Carlo het verhaal over Seefbier hoort, biedt hij dan ook snel aan te willen helpen. En hiermee had het Seefbier een brouwthuis gevonden dat perfect voldeed aan de hoge eisen. Filip Delvaux zorgde met een van de brouwmeesters van Roman voor de juiste verhoudingen bij de schaalvergroting en het eerste grootschalige brouwsel werd eind december 2011 gebrouwen in de brouwerij te Mater. Eens iets anders dan de Vlaamse Bruinen en de Adriaan Brouwer, moeten de mensen in de brouwerij gedacht hebben. opmerken Of zoals ze in het Frans zeggen: 'Pas Vue, Pas Bue' (niet gezien, niet gedronken). Als heuse marketeer heeft hij zich dan ook op de merchandising van Seef gestort. Voor het etiket in een tijdloze retrostijl heeft hij teruggegrepen op een oud bier van brouwerij De Hertog. Met daarin het beeld van de drinkende man. Dat met de slogan 'Ik verteer beter met DUKE' werd aangeprezen. Nu zal dat zoiets zijn als: 'Ik drink lekker SEEF!' Vormgeving: logo, lettertype, etiket, bierviltje, website, T-shirts, gadgets en andere bierparafernalia hebben zijn aandacht. Evenals Facebook en Twitter. Aan alles wordt gewerkt. Met slechts één doel, zorgen dat het Seefbier terug gekend is! En dat aan de gevels van elk Antwerps café straks het bord met daarop de tekst 'hier serveert men Seefbier' prijkt. En wie weet wat voor lekkers Johan verder nog in zijn hoofd heeft. Want Seef moet de financiële middelen gaan verschaffen voor de toekomst: niet alleen om de familie van Dyck in het dagelijkse onderhoud te kunnen voorzien, maar ook om andere historisch verantwoorde of traditionele bieren het levenslicht te doen laten zien. In z n achterhoofd hoor je Johan denken: ABC, ABC, ABC, ABC Bent u ook zo benieuwd hoe (de nieuwe) Seef zal smaken? Carlo Roman en secretaris bespreken een mogelijk bezoek van ABC aan de brouwerij? 9 maart 2012 (FHB) Het resultaat? Een onconventioneel ongefilterd bier met een goudblonde (lichttroebele) kleur, voorzien van een alcohol volume percentage van 6,5%. In de bitterheid rond 17 EBU en in de kleur ± 12 EBC. Merchandising Johan van Dyck s bloed is doordrenkt met marketing. Want ook al droomt hij van een eigen brouwerij, hij weet heel goed dat hij in de tussentijd veel Seef zal moeten verkopen om zijn droom waar te kunnen maken. En dat kan alleen als mensen, cafés en bierhandelaars weten dat het bestaat en het (FHB) Ariël Meeusen uw reacties graag naar ariel83@zeelandnet.nl www.stichtingbierinzeeland.nl Lid van 8

ABC brouwt Seef Neen, geachte lezer, onze vereniging is niet aan het brouwen geslagen, alhoewel er wel leden zijn die al dan niet in samenwerking brouwen. Een van deze leden is goed bezig om professioneel brouwer te worden. Het betreft Johan Van Dyck, jawel de marketingman van Moortgat, die het bedrijf verlaten heeft. En meteen een ABC tje heeft opgericht, zijnde de Antwerpse Brouw Compagnie. Doelstelling is een gezinsinkomen te verwerven door het opnieuw produceren van een bier, dat zowel in Antwerpen als in Hoboken een wijknaam opleverde, de Seef. Het bier is ergens in het Interbellum verdwenen, waarschijnlijk samen met de laatste brouwer die het produceerde, maar het was geweldig populair bij de gewone man. Het mysterie ontsluierd? Het was een mysterieus bier, waarover weinig geweten was en de lezer van het Bierstadboek zal weten, dat dit zelfs in brouwerskringen tot ergernis leidde. Johan vond echter drie recepten, die behoorlijk gedetailleerd zijn, zowel wat betreft de ingrediënten als de kooktijd e.d., maar die uiteraard niet de wetenschappelijke exactheid hebben van een modern recept met zijn chemische samenstelling, PH-waarden enz... Daarnaast was het vooral zoeken naar een juiste gist. die bevraagd kan worden op basis van diverse criteria. Een gemuteerde bakkersgist bleek te beantwoorden aan de proefnotities uit het verleden. Brouwen Er werd in Leuven een aantal proefbrouwsels geproduceerd. Op 7 september 2011 werd een aantal hiervan in het Antwerps Bierhuyske voorgelegd aan een proefpanel bestaande uit enkele (bestuurs)leden van ABC (uw vereniging) en een aantal bierkenners. We proefden er 4 blonde, troebele doordrinkbieren, die zich allemaal kenmerkten door mooi wit schuim, maar die veel karaktervoller waren dan de meeste witbieren. Ik vind in mijn proefnotities verwijzingen naar plattelandsgeuren (hooi, bloemen), bitterige en soms wat zurige toetsen in de smaak, soms een redelijk bittere afdronk. Na de experimenteerfase was het tijd voor de productie van een stevig brouwsel om op de markt te brengen, aangezien het duidelijk was dat, dankzij een vrij gretige persbelangstelling, er mocht verwacht worden dat het bier zijn weg naar de consument zou vinden. Zelf brouwen op een eigen installatie zit er, ondanks met succes beëindigde brouwstudies, voorlopig niet in. Gelukkig is brouwerij Roman (Oudenaarde) bereid gevonden om mee het avontuur van het Seefbier aan te gaan. Seef in de gistingstank (FJVD) Omdat er waarschijnlijk geen seefdrinkers meer in leven zijn, was het dus zoeken naar beschrijvingen van hoe het bier schuimde, geurde en smaakte, om dan, in functie daarvan, de passende gist te zoeken die aansloot op het recept. Dat kon via de gistdatabank van de K.U. Leuven, waarin duizenden gisten beschreven worden en Brouwen bij Roman (FJVD) Marketing Johan kan natuurlijk zijn verleden niet verloochenen. Samen met Wilfried Patroons treedt uw dienaar op in een promotiefilmpje over het Antwerpse bierverleden, dat Seef in zijn kader moet plaatsen. Andere filmpjes moesten de Lid van 9

zoektocht naar de receptuur en het uiteindelijk brouwen documenteren.. Johan, echtgenote Karen en Pif op 9 maart ten Stadhuize (FID) Johan en Wilfried voor het Brouwershuis (FID) Dat Antwerpen een van de weinige steden was, waar men tijdens het ancien régime met het zwaar gecontesteerde boekweit aan de slag ging en dat dit nieuwe seefbier ook met dit ingrediënt is verrijkt, is een gelukkig toeval of misschien juist niet? Feit is dat we in de omgeving van Antwerpen nu een derde bierfirma hebben (na De Arend in Hoboken en Van Geert in Berchem), die met een sterk Antwerps verhaal de bierdrinkende Sinjoor probeert te verleiden. Het kan de bestaande brouwerijen alleen maar scherp houden. Op t Schoon Verdiep Wie had gedacht dat het bier in een bruine kroeg zou gepresenteerd worden, was eraan voor de moeite. Niet zonder enige verbazing kregen wij een uitnodiging in de bus om het nieuwe bier op 9 maart boven de doopvont te houden in het Antwerpse Stadhuis. Burgemeester Patrick Janssens opende de feestelijkheden met een rede, waarin hij benadrukte ieder initiatief te steunen, dat de verbondenheid in de stad versterkt. Daarom dat hij eerst geaarzeld had om de deuren van het Schoon Verdiep open te stellen voor een nieuwe brouwerij, dit om naar analogie met de voetbaloorlog een brouwerijoorlog te vermijden. Maar nadat hij een en ander afgetoetst had bij de Duvel Moortgat, die trouwens aanwezig was met de twee broers Van den Bogaert en Michel Moortgat himself, was hij gerustgesteld, dat het Beste bier van de Seefhoek en het Beste bier van t Stad naast elkaar konden bestaan. Onze voorzitter Hans Bombeke prees het brouwende koppel, omdat ze zo vriendelijk waren geweest om van in het begin advies in te winnen bij een groot aantal mensen, waaronder het Antwerps BierCollege. En dit terwijl al onze spontane opmerkingen al op voorhand bij hen een antwoord hadden gekregen. Hij dankte voor het vertrouwen in ons stilzwijgen en merkte op dat via alle kanten blijkbaar een spontane geruchtenmolen op gang was gekomen. Johan zelf dankt zijn echtgenote voor het vertrouwen om samen in dit avontuur te stappen en schetste zijn speurtocht naar het recept en het ontstaan van het nieuwe bier. Er wordt gebruik gemaakt van de typische, wat ruwe brouwgranen uit die tijd en inlandse hoppen. Hij wees erop dat dit zeker geen gewone reconstructie is, maar een bier dat in tegenstelling tot 100 jaar geleden steeds brouwtechnisch volledig in orde zal zijn dankzij het meesterschap van de brouwerij Roman, waar het wordt geproduceerd. En dan volgde... Het proeven (proefnotities van Hans Bombeke) Uitzicht: schuim: zeer wit, fijn, dicht, blijvend, valt langzaam in, wolkig, kleeft aan het glas. bier: strogeel, troebel (na rust en voorzichtig schenken), rijk koolzuur, uitbundig nog na 20 minuten. Geur: bij aanvang grasland, vers hooi?, kruidig, geparfumeerd, prikkelt de neus, blijft aangenaam bij opwarmen. Smaak: zacht, zoetig, bitterig, redelijk droog, kruidig: granen, iets van steenfruit?, peperig?, gist. Lid van 10