Document eigenaar Naam Discipline Afdeling Telefoonnummer E-mail Henk van Hensen van Uningen Elektriciteit AM Standaardisatie 088-896 3185 henk.vanhensenvanuningen@stedin.net Review overzicht Functie Voorzitter Datum Paraaf Expertisegroep Distributie Expertisegroep Tertiair Peter Zonneveld Jan Knuistingh Neven Goedkeuring Functie Naam Datum Paraaf Installatieverantwoordelijke Elektriciteit Managementteam Asset Management Ton Combrink / Ton de Knegt Ursula Jager Wijzigingsoverzicht Versie Wijzigingen Datum Naam 4.9 Vernieuwde versie n.a.v. nieuwe RMU s 02-04-2012 H. v. Hensen v. Uningen 5.0 Goedgekeurd MT 04-04-2012 H. v. Hensen v. Uningen AM-HTS-E-OC-IK-003-Inkoopruimte MS aansl(v5.0)2012-04-02.doc 1 van 11
Inhoud 1 Algemeen 2 Voorwaarden aan de aansluiting 3 Locatie 4 Eisen aan het inkoopstation 5 Materiaal toepassing 6 Middenspanning installatie 7 Middenspanning kabel 8 Transformator 9 Meettransformatoren 10 Lichtinstallatie 11 Laagspanning rek 12 Vermogensautomaat 13 Procedure Van toepassing zijnde normen: NEN-EN IEC 60076 Norm 95 EnergieNed IEC 62271-202 NEN-EN-IEC 61936-1 NEN-EN 50522 NEN1010 AM-HTS-E-OC-IK-003-Inkoopruimte MS aansl(v5.0)2012-04-02.doc 2 van 11
1 Algemeen Een overdrachtspunt is een fysiek punt waar een scheiding tussen de aansluiting van Stedin en de installatie van de aangeslotene kan worden gerealiseerd. Bij de gewenste aansluitcapaciteit door de klant van respectievelijk 250 kva, 400 kva, 630 kva, 1.000 kva of maximaal 1.600 kva kan op verzoek van de klant een onzuivere aansluiting worden toegepast. Dit is een MS aansluiting die op LS wordt gemeten. Tarieven Code A.5. A.5 2 MS verbindingsmoffen op MS netkabel KNIP Dichtstbijzijnde MS net kabel NET 2 aansluitkabels in 1 tracé VERBINDING Aansluiting Grens onroerend zaak OVERDRACHTSPUNT * Ruimte tussen het inkoopstation en de klant installatie altijd afscheiden Trafo Installatie Ook de meettransformatoren die aan laagspanningskant van de aansluiting worden aangebracht bij een onzuivere aansluiting behoren tot het gereguleerde aansluittarief Het gereguleerde aansluittarief A.5 Uitgangspunt bij de toepassing van deze zogenoemde special aansluitingen in deze situatie is een inpandige ruimte waar de MS schakelinstallatie van een netbeheerder wordt ondergebracht. Dit document behandelt de situatie waarin de transformator eigendom is van de klant. Deze aansluiting wordt gerealiseerd door een transformatiestap aan te bieden en te meten op laagspanning. Deze meting wordt teruggerekend naar een meting op middenspanning niveau. Het transporttarief dat voor deze afnemer geldt (in deze situatie afnemer MS), wordt door de keuze van de afnemer voor deze variant niet beïnvloed. Hier wordt een inkoopruimte gebruikt waarin MS schakelinstallatie wordt geplaatst. De meettransformatoren die onderdeel van de aansluiting zijn worden geplaatst in de aangrenzende klantruimte samen met transformator en LS installatie van de klant. Netbeheerders geven bij het uitbrengen van een offerte aan de afnemer aan dat de afnemer zelf zorg dient te dragen voor een transformator en bijbehorende LS installatie. AM-HTS-E-OC-IK-003-Inkoopruimte MS aansl(v5.0)2012-04-02.doc 3 van 11
2 Voorwaarden aan de aansluiting De voorwaarden aan deze aansluiting zijn: - Er is sprake van één opgestelde transformator bij de klant; - De klant levert eindgroep 16 A voor de verlichtingsinstallatie in het inkoopstation; - De klant dient twee aard elektroden aan te leveren volgens specificatie van Stedin. De aard verspreidingsweerstand bedraagt ten hoogste 2 Ω. - Lokale omstandigheden kunnen aanleiding geven tot de hantering van een hogere waarden, met een maximum van 5 Ω. Indien deze waarde niet gehaald kan worden dan moet er overleg met de netbeheerder plaatsvinden. De aard installatie moet ontworpen zijn conform NEN-EN 50522. - De transformator moet voldoen aan de Nederlandse normen NEN-EN IEC 60076 en aan de Norm 95 van EnergieNed; - Het station wordt in een distributiering aangesloten; - De kortsluitstroom in de distributie ring is niet hoger dan 16 ka. Het station moet geschikt zijn voor het heersende kortsluitvermogen. Bij een trafo van 1.600 kva is deze bepalend.; - De klant moet een LS vermogens automaat tussen de stroomtransformatoren en LS installatie plaatsen; - De exclusieve toegankelijkheid door Stedin van de MS installatie dient altijd via aparte deuren gerealiseerd te worden; - De ruimte waar de stroomtransformatoren in zijn opgenomen en het meetpunt voor de spanning moeten zonder tussenkomst van de klant voor Stedin toegankelijk zijn (twee sloten). - De klant moet zelf zorg dragen voor de benodigde trappenstand wisseling in verband met de netsituatie. - Stedin is niet verantwoordelijk voor elektromagnetische velden en optreden van geluidsniveaus. - Wanneer de klant ernstige bezwaren maakt tegen het plaatsen van een muur tussen ruimten die de schakelinstallatie respectievelijk de transformator bevatten kan deze muur worden vervangen door een hekwerk. (zie werkinstructie voor details). Het is in geen geval toelaatbaar dat onbevoegden toegang hebben tot installaties waarmee schakelhandelingen in het net kunnen plaatsvinden. - Wanneer aan deze voorwaarden niet kan worden voldaan dan zal een verzoek van de klant tot het realiseren van een onzuivere aansluiting worden afgewezen. De afdeling Klant en Aansluiting dient dit bij elke aanvraag te controleren. 3 Locatie De netbeheerder stemt het aanleggen van de aansluiting af met de leverancier en/of installateur van de transformator. De toegankelijkheid van de meting dient de klant af te stemmen met zijn meetbedrijf. De locatie dient te voldoen aan de volgende eisen: - Een klantstation met één MS/LS trafo en MS en LS schakelinstallatie, moet vanaf de openbare weg blijvend toegankelijk zijn; - MS installatie moet zonder tussenkomst van de klant altijd voor Stedin toegankelijk zijn; - De situatie en locatie worden in hoofdzaak bepaald door de ligging van het kabeltracé. In principe wordt het station met de toegang voor het MS deel op de erfgrens van de onroerende zaak van de klant geplaatst. Uitgangspunten voor het plaatsen van een station: - De ventilatie dient blijvend gewaarborgd te zijn. - Het MS kabeltracé en de kabelinvoeren dienen vrij van obstakels en dus bereikbaar te blijven (zowel op openbaar als particulier terrein); - De MS ruimte dient te grenzen aan de openbare weg, hekken mogen geen belemmering vormen; - De vluchtweg bij een eventuele calamiteit dient gewaarborgd te zijn; - Het is sterk aan te bevelen dat de ruimte beschermd dient te worden tegen mechanische beschadiging door bijv. voertuigen; - Het inkoopstation dient dag en nacht bereikbaar te zijn met een vrachtwagen met een maximaal gewicht, inclusief lading, van 20 ton; - Op het MS kabeltracé dient eenvoudig wegneembare bestrating ( geen gesloten verharding) van minimaal de deurbreedte en/of kabelbed aangebracht te worden - Hoogte van de vloer van het klantstation, Onderheide stations: minimaal 100 mm boven maaiveld / bestrating Niet onderheide stations: Minimaal 200 mm boven maaiveld / bestrating Nabij een waterkering: Boven het hoogst bekende waterpeil. - Onderlinge afstand dient te voldoen aan de volgende eisen: Rondom een inkoopstation dient minimaal een strook van 1 m 1 vrij van beplanting en bebouwing te blijven om eventuele componenten uit te kunnen wisselen. AM-HTS-E-OC-IK-003-Inkoopruimte MS aansl(v5.0)2012-04-02.doc 4 van 11
4 Eisen aan het inkoopstation De MS schakelinstallatie wordt ondergebracht in een ruimte die de afnemer ter beschikking dient te stellen. De ruimte dient te voldoen aan de volgende eisen: - Het station moet aantoonbaar voldoen aan de eisen die staan vermeld in het bouwbesluit; - De ruimten mogen niet dienen als gebruikelijke doorgang naar andere ruimten; - Er is meestal, slechts één toegangsdeur. Een vluchtdeur is nodig wanneer een gang voor bediening en controle langer is dan 20 meter. - De ruimten dienen, in principe, op maaiveld niveau te worden gerealiseerd. - Het ontwerp van de ruimte moet in overstemming zijn met de door Stedin te verstrekken en van toepassing verklaarde bouwvoorbeelden; - De netto hoogte van de ruimte is minimaal 2.400 mm; - De netto hoogte van de kabelkelder is minimaal 1.000 mm; - De wand en plafond afwerking in de ruimte moeten egaal licht van kleur zijn of schoon metselwerk; - De vloer dient uit veiligheidsoverwegingen voldoende stroef te zijn; - De ruimte moet 60 minuten brandwerend zijn; - De ruimte dient zwak te worden geventileerd. Bij de opzet en het ontwerp dient de klant rekening te houden met de van toepassing zijnde (wettelijke) geldende voorschriften en/of normen (NEN-EN-IEC 61936-1, NEN-EN 50522 en NEN1010). - Het dient aanbeveling het inkoopstation aan de buitenkant voorzien te zijn van anti poster/graffiti coating. - Het station dient volledig afsluitbaar te zijn indien het station door een aggregaat wordt gevoed i.v.m. onderhoud/vervanging MS installatie. - In de ruimte mogen zich geen vreemde leidingen bevinden anders dan de elektrische installatie waarvoor de middenspanning ruimte wordt gerealiseerd, zoals: waterleidingen, gasleidingen, HWA leidingen, alarminstallaties voor bewaking ruimte e.d. - Het inkoopstation dient te zijn voorzien van één of meer ventilatieroosters om een natuurlijke ventilatie te garanderen: - de vrije doorlaat dient ook na vervuiling te voldoen aan de gestelde eisen: - vandalismebestendig en insteek vrij - regeninslag en stuifsneeuwvrij - aluminium gemoffeld in RAL kleur gelijk aan de kleur van de deur - niet van buitenaf te demonteren - voorzien van een aansluiting op de aardleiding, minimaal 16 mm 2, bevestiging met bout M8; - De temperatuur in de ruimte mag niet boven de maximale piek van 40ºC komen en over 24 uur gemeten niet boven een gemiddelde van 35ºC. De minimum temperatuur mag niet lager zijn dan min 5ºC. - De constructie dient zodanig te worden uitgevoerd dat condensvorming op wanden en dak wordt voorkomen. Dit betekent dat de omgevingscondities van de middenspanning installatie moeten voldoen aan de eisen zoals gesteld in de norm NEN-EN-IEC 62271-1, hoofdstuk 2.1.1 Normal Service Conditions. De beveiliging dient te voldoen aan de volgende eisen: - De kans op indringing door onbevoegde personen moet tot een minimum worden beperkt. AM-HTS-E-OC-IK-003-Inkoopruimte MS aansl(v5.0)2012-04-02.doc 5 van 11
5 Materiaal toepassing - De bouwkundige voorzieningen ten behoeve van de ruimte moeten voldoen aan de onderstaande eisen: - Dakconstructie: - Gesloten dakplaat van gewapend beton tenminste 100 mm dik (volgens nadere berekening), onderkant glad uit kist of breed plaat vloer en voldoende verdicht. - Dakbedekking/waterdichtheid: - Tweelaags teervrije bedekking in overleg met Stedin. - Gevelopbouw: - Spouwconstructie. - Binnen spouwblad en binnenmuur: - Kalkzandsteen, schoonmetselwerk, platvol gevoegd of gelijkwaardig niet geperforeerd of poreus materiaal, licht van kleur. Binnenmuur, minimaal 150 mm dik; Binnen spouwblad, indien geen spouwmuur constructie, minimaal 150mm dik. - Buiten spouwblad: - Gelijkwaardig aan een halfsteens constructie. - Vloer; - Betonvloer, vrijdragend volgens nadere berekening. Cement dekvloer, in klasse D40 met een minimum dikte van 30 mm of monoliet afgewerkt. - Technische details: - Voor technische details m.b.t. deuren, sparingen, luiken, roosters en waterdichte doorvoeren zie Stedin tekeningen. - Hemelwaterafvoer: - Uitloop met plakstuk en kiezelrand in aluminium of lood 20 kg/m 2. - Afvoerpijp, stalen thermisch verzinkt eind naar maaiveld of riolering. - Schilderwerk: - Deuren en roosters gemoffeld volgens natlak methode in een kleur naar keuze. - Kruipluik: - Kruipluik met omranding en aluminium tranenplaat 5-6, 5 mm met gat rond 25 mm, netto afmetingen minimaal 600x600 mm. Conform tekening. - Kelder: - Kabelkelder, netto hoogte tenminste 1000 mm en een vaste trap niet in de nabijheid van de kabelinvoeringen. - Kabelinvoeren en sparingen: - Doorvoeringen op basis van segmenttechniek van een van de merken HAUFF, MCT Brattberg, Roxtec of gelijkwaardig. - Alle doorvoeringen dienen één uur brandvertragend te worden uitgevoerd. De aardleiding dient te voldoen aan de volgende eisen: - De klant dient twee aardelektroden van 50 mm 2 (Cu omhuld) aan te leveren. Een daarvan is ten behoeve van het inkoopgedeelte. De ander moet worden verbonden met zijn laagspanningscompartiment. De aarde installaties zijn met elkaar verbonden in het inkoopgedeelte. De aardverspreiding weerstand bedraagt ten hoogste 2 Ω. Lokale omstandigheden kunnen aanleiding geven tot de hantering van een hogere waarden, met een maximum van 5 Ω. Indien deze waarde niet gehaald kan worden dan moet er overleg met de netbeheerder plaatsvinden. - De aarde installatie moet ontworpen zijn om conform NEN-EN 50522. Bij toepassen van een 1.600 kva transformator is de secundaire stroom van deze trafo bepalend. - De aardleiding in het station moet met minimale doorsnede 25x5 mm Cu uitgevoerd worden. - Aarden bij werken aan transformatoren moet zowel aan de MS als LS zijde mogelijk zijn. Na het aanbrengen van aarde moeten er maatregelen getroffen worden die inschakeling voorkomen volgens BEI; - Periodiek onderhoud wordt afgesproken met de aangeslotene (op dit moment is elektriciteit transport via Stedin niet mogelijk); - De stand van het materieel voor de scheiding tussen het secundaire gedeelte van de transformator en de installatie van de klant moet duidelijk door indicatoren worden weergegeven, tenzij de bedieningspersoon de hoofdcontacten zelf duidelijk kan zien. Wanneer uit veiligheidsoverwegingen aparte voorzieningen noodzakelijk zijn, zijn deze voor rekening van de klant. Het betreft immers een aanpassing na het overdrachtspunt. - Metalen deuren en roosters dienen te worden geaard. AM-HTS-E-OC-IK-003-Inkoopruimte MS aansl(v5.0)2012-04-02.doc 6 van 11
- De toe te passen deur(en) dien(t)(en) te voldoen aan: - De toegangsdeur uit te voeren in aluminium (kokerprofielen), conform Stedin tekeningen. De dagmaat moet minstens 2.000x1.150 mm(hxb) zijn. Eventuele aanvullende vluchtdeuren moeten minstens een dagmaat hebben van 2.000x800 mm(hxb). De deuren moeten onder alle omstandigheden aan de binnenzijde gemakkelijk en zonder sleutel, naar buiten draaiend, geopend kunnen worden. De deuren moeten worden voorzien van een windhaakje, een vastzetijzer en een stormkoord. De deur en het slot moeten volledig zijn voorbereid voor montage door Stedin van een half profiel cilinder. - De sloten van de toegangsdeuren moeten onder alle omstandigheden aan de buitenzijde met een sleutel kunnen worden ontsloten. Bij toepassing van een komgreep dient deze voldoende houvast te bieden om te controleren of de deur bij sluiting goed dicht is. - Op de toegangsdeur(en) tot de ruimt(en) moeten waarschuwingsborden zijn aangebracht, overeenkomstig NEN 3011, alsmede daaronder de woorden: LEVENSGEVAARLIJK, HOGE SPANNING. Op de deur van het Stedin inkoopstation wordt dit bord door of in opdracht van Stedin bevestigd. - De afdichting van de deur dient zo te worden uitgevoerd dat indringing van vuil, insecten en/of begroeiing niet kan plaatsvinden; - De deur dient minimaal 110 open te kunnen staan; 6 Middenspanningsinstallatie Het station dient geschikt te zijn voor een standaard gesloten middenspanningsinstallatie met maximale afmetingen volgens tabel 1. De MS schakelinstallatie bestaat uit twee lastschakelaars en transformatorveld. Boven of gelijk aan een trafo van 630 kva wordt de installatie uitgerust met een vermogensschakelaar en relais. In de laagspanning dient men de stroomtransformatoren te monteren, deze dienen zich in de buurt van de MS installatie te bevinden. Tabel 1 Type installatie Spanning (kv) Transformator (kva) Afmetingen (B *H*D) Safering ABB 10,5, 13 & 23 250, 400, 630, 1.000 en 1.600 1680*2600*2300 AM-HTS-E-OC-IK-003-Inkoopruimte MS aansl(v5.0)2012-04-02.doc 7 van 11
Afbeelding, inpandig inkoopstation Safering ABB:. AM-HTS-E-OC-IK-003-Inkoopruimte MS aansl(v5.0)2012-04-02.doc 8 van 11
AM-HTS-E-OC-IK-003-Inkoopruimte MS aansl(v5.0)2012-04-02.doc 9 van 11
7 Middenspanning kabel De maximale doorsnede van de distributiekabels bij een aansluiting met in de distributiering is 630 mm 2 Al XLPE 12/20kV. 8 Transformator De afnemer dient zelf zorg te dragen voor een transformator. De trafo aansluitkabel moet kortsluit vast worden gebeugeld. Hiertoe kunnen hardhouten of kunststofblokken worden toegepast (in geen geval metaal) met een onderlinge afstand van maximaal 500 mm gemeten langs de kabel. De aansluitkabel moet voldoende lang zijn in het middenspanning compartiment om aangesloten te kunnen worden op het overdrachtspunt van de middenspanning installatie (over lengte minimaal 4 m in het schakelcompartiment). - De kabel tussen MS-installatie (met beveiliging) en transformator is korter dan 10 m en moet inspecteerbaar zijn. De montage en levering van stekers op de schakelinstallatie gebeurt door of in opdracht van Stedin. - Deze verbinding van de middenspanning installatie naar de primaire zijde van de transformator dient, uitgevoerd te worden met de volgende standaard kabel: Voor 10, 13 en 23 kv netten: - Type: YMz1Krvasdlwd-mbzh 12/20 kv - Doorsnede: 3 x 1 x 50 mm 2 - Vorm v/d ader: rond samengeslagen - Materiaal geleider: Koper - Isolatiedikte 5,5 mm - Buitenmiddellijn 30,6 mm - Minimale buigstraal: 460 mm (gelegd) - Minimale buigstraal: 390 mm (geïnstalleerd) - I nom 235 A (kabels gebundeld) - I nom 280 A (kabels in plat vlak gelegd - I k.1sec geleider 7,2 ka - I k.1sec aardscherm 3,7 ka Tabel 2 Transformator Totale massa Spanning niveau vermogen (kva) (informatief (kg)) 10,5 kv 13 kv 23 kv 250 1360 ABB Safering KKT 400 1850 ABB Safering KKT 630 2650 ABB Safering KKT of ABB Safering KKV 1.000 3300 ABB Safering KKV 1.600 4730 ABB Safering KKV AM-HTS-E-OC-IK-003-Inkoopruimte MS aansl(v5.0)2012-04-02.doc 10 van 11
9 Meettransformatoren De meettransformatoren die aan de laagspanningskant van de aansluiting worden aangebracht behoren tot het gereguleerde aansluittarief, ze zijn en blijven eigendom van Stedin en worden door of in opdracht van Stedin geleverd. De voorwaarden zijn: - Bij nieuw aan te leggen aansluitingen dient ook het primaire deel van de meetinrichting te voldoen aan de eisen gesteld in de Meetcode Elektriciteit inclusief bijlage 16. - In afwijking van de huidige meetcode (artikel B16.2.5.1.) dient de nominale primaire stroomsterkte van de stroomtransformatoren gedimensioneerd te zijn op de aansluitcapaciteit van de aansluiting (t.a.v. dit punt is vanuit Netbeheer Nederland een code wijzigingsvoorstel ingediend). - Artikel B16.2.5.1 van de meetcode dient als volgt gelezen te worden: De nominale primaire stroomsterkte van stroomtransformatoren in meetinrichtingen aangesloten op hoogspanningsniveau bedraagt ten minste 100% en ten hoogste 150% van de stroomsterkte af te leiden uit de aansluitcapaciteit onder de voorwaarden genoemd in B16.2.5.2 van de meetcode. - Indien niet aan deze voorwaarde kan worden voldaan dienen - conform artikel 2.2.2 van de Meetcode Elektriciteit de eventuele afwijkingen tussen de netbeheerder en de aangesloten en/of de erkende meetverantwoordelijke te zijn overeengekomen. De afspraken hierover dienen vastgelegd te worden in zowel de offerte voor het maken van de aansluiting als de Aansluit en transportovereenkomst. - Een degelijk verzegelbaar compartiment voor stroomtrafo s. - De minimale doorsnede en aantal aders van de verbinding moet 10x2,5 mm 2 zijn. - De kabel lengte voor de aansluitingen van stroomtrafo s niet langer dan 5 m. - Deze kabel wordt door het verantwoordelijke meetbedrijf van de klant geleverd. De aansluiting geschiedt door Stedin of een derde die conform de Meetcode Elektriciteit een erkenning heeft als meetverantwoordelijke. Hierover dienen afspraken te worden gemaakt met de klant. Gegevens stroomtrafo s: Aansluitcapaciteit [kva] Stroomtrafo >175 kva t/m 630 kva 1000/5 A, klasse 0,2S >630 kva t/m 1.000 kva 1500/5 A, klasse 0,2S >1.000 kva t/m 1.600 kva 2500/5 A, klasse 0,2S Deze specificatie is voor de leverancier van het station alleen van belang voor de maatvoering, warmtedissipatie en aansluitmogelijkheden. 10 Lichtinstallatie De klant levert eindgroep 16 A voor de verlichtingsinstallatie in het inkoopstation; De MS en LS bedieningscompartiment(en) dien(t)(en) te zijn voorzien van een deugdelijke verlichting, waarbij elk compartiment minimaal over één verlichtingspunt met een spaarlamp van 15 W beschikt. Deze verlichting dient te worden geschakeld met een deurcontact. De voeding dient te geschieden vanaf fase L2 vanaf een dubbele DIN 00 strook vanaf het laagspanning rek en aangesloten te worden door middel van een 6 mm 2 ader. In het MS en LS compartiment dienen tevens wandcontactdozen met randaarde aanwezig te zijn. De complete LS stationsinstallatie dient te voldoen aan de NEN 1010. 11 Laagspanning rek De kosten voor het laagspanning rek dienen niet in het gereguleerde aansluittarief te worden opgenomen. De afnemer dient hier zelf zorg voor te dragen. 12 Vermogensautomaat De klant moet een LS vermogens automaat tussen de stroomtransformatoren en LS installatie plaatsen; Hoofdschakelaar in de installatie van de klant moet uitgerust zijn met een LS vermogensautomaat. De instelling hiervan dient te worden afgestemd met de netbeheerder. AM-HTS-E-OC-IK-003-Inkoopruimte MS aansl(v5.0)2012-04-02.doc 11 van 11