Tweede Kamerverkiezingen 2017 Analyse partijprogramma s
VluchtelingenWerk Nederland Tweede Kamerverkiezingen 2017 Analyse van de partijprogramma s In de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen op 15 maart heeft VluchtelingenWerk Nederland een analyse gemaakt van de verkiezingsprogramma s van de gekozen, zittende partijen in de Tweede Kamer. Het thema vluchtelingen is het belangrijkste onderwerp in de publieke opinie, zo concludeerde de kwartaalrapportage Burgerperspectieven van het Sociaal Cultureel Planbureau afgelopen december. Onze analyse is gemaakt om te laten zien welke partijen staan voor een goede integratie, een goede opvang en veilige routes naar Europa. Aan de hand van zes vragen is voor elk verkiezingsprogramma bepaald hoe vluchteling-vriendelijk de partij is. De volgende vragen vormen de basis van de analyse: meedoen in 3. Streeft de partij naar een goede toegang tot de arbeidsmarkt voor 5. Wil de partij dat alle Europese lidstaten bescherming bieden aan Aan de hand van de antwoorden uit de programma s is een score toegekend; (positief), (onvoldoende duidelijk of geen standpunt) en (negatief). Op de volgende pagina s staan per partij de uitwerkingen van vragen en antwoorden. Op die manier is het inzichtelijk hoe VluchtelingenWerk tot de uitkomsten van de analyse is gekomen. Uitkomst De meest vluchteling-vriendelijke partijen zijn GroenLinks en SP. Zij hebben de volle score van 6 positieve antwoorden. Zij worden gevolgd door D66, ChristenUnie en PvdA met 5 positieve antwoorden en één oranje. Op de zesde staat PvdD met 3 keer positief en 3 oranje. CDA staat op plek 7, 50PLUS als achtste. SGP, VVD en PVV vormen de achterhoede met geen enkel groen (positief) antwoord. Uitslag 1. GroenLinks en SP 3. ChristenUnie, D66 en PvdA 6. PvdD 7. CDA 8. 50PLUS 9. SGP 10. VVD 11. PVV VluchtelingenWerk Nederland geeft met deze analyse geen stemadvies, maar een handvat aan de kiezers om een overwogen keuze tijdens de verkiezingen te maken. Deze analyse is terug te vinden op de speciale website vluchtelingenwerk.nl/rekenopmij. 2 VluchtelingenWerk Nederland Tweede Kamerverkiezingen 2017
Hoe vluchteling-vriendelijk is de VVD? meedoen in Nederland? Nee! De VVD vindt dat nieuwkomers er zelf voor moeten zorgen dat zij Nederlands leren spreken, lezen en schrijven. In het verkiezingsprogramma van de VVD ontbreken voorstellen om de integratie van vluchtelingen te versnellen. Nee! De VVD noemt alleen de eigen verantwoordelijkheid van vluchtelingen. Er ontbreken concrete voorstellen over wat de samenleving kan doen. De VVD vindt dat nieuwkomers zich moeten aanpassen aan de maatschappij, de normen en de waarden. Ook moeten nieuwkomers zelf zorgen dat zij Nederlands leren. 3. Streeft de VVD naar een goede toegang tot de arbeidsmarkt voor Ontbreekt In het verkiezingsprogramma staat niets over de positie van vluchtelingen op de arbeidsmarkt. Nee! De VVD zegt niets over de opvang in Nederland. Men vindt dat alle vluchtelingen opgevangen moeten worden in de regio van het land waaruit men is gevlucht. Bovendien wil men vluchtelingen die mensen uit kwetsbare groepen discrimineren en bedreigen, in een apart en sober regime plaatsen. 5. Wil de VVD dat alle Europese lidstaten bescherming bieden aan Ontbreekt In het verkiezingsprogramma van de VVD staat niets over de bescherming van vluchtelingen door andere Europese lidstaten. Twijfelgeval... Door opvang in de regio moeten asielaanvragen overbodig worden. Alleen in extreme situaties wil de VVD inspringen en vluchtelingen welkom heten in Europa. 3 VluchtelingenWerk Nederland Tweede Kamerverkiezingen 2017
Hoe vluchteling-vriendelijk is de PvdA? meedoen in Nederland? Ja! De PvdA heeft in het verkiezingsprogramma opgenomen dat de partij de integratie wil bevorderen door asielzoekers de kans te geven op een gepaste vorm van vrijwilligerswerk. Ja! De verantwoordelijkheid van de vluchteling wordt onderstreept. Ook doet de PvdA een aantal voorstellen waaruit blijkt dat zij ook een rol voor de overheid ziet. De partij wil een positieve integratie van asielzoekers en nieuwkomers stimuleren en daarmee werken aan een open en diverse samenleving. De overheid moet steun bieden bij inburgering op asielzoekerscentra. 3. Streeft de PvdA naar een goede toegang tot de arbeidsmarkt voor Ontbreekt In het verkiezingsprogramma besteedt de PvdA geen aandacht aan de positie van vluchtelingen in het onderwijs en op de arbeidsmarkt. Ja. De partij vindt dat de opvang in verhouding moet staan tot de omvang van het dorp of de gemeente. Ook krijgen gemeenten invloed op de invulling van de opvang met betrekking tot taalonderwijs en (vrijwilligers)werk. 5. Wil de PvdA dat alle Europese lidstaten bescherming bieden aan Ja! Wat de PvdA betreft moeten alle Europese lidstaten hun verantwoordelijkheid nemen en bescherming bieden aan vluchtelingen. Ook wil men een eerlijke spreiding van vluchtelingen over Europa. Ja! De PvdA vindt dat mensen op een veilige manier naar Europa moeten kunnen vluchten. Kwetsbare vluchtelingen die in de regio van het ontvluchte land verblijven, moeten op een betere plek gevestigd worden. Verder vindt de PvdA dat vluchtelingen eerlijk verdeeld moeten worden over de lidstaten. 4 VluchtelingenWerk Nederland Tweede Kamerverkiezingen 2017
Hoe vluchteling-vriendelijk is de SP? meedoen in Ja! De partij vindt dat vluchtelingen zo snel mogelijk Nederlands moeten kunnen leren en integreren. Ook wil de partij dat snelle gezinsherening wordt bevorderd om integratie te bevorderen. Ja! De verantwoordelijkheid van de vluchteling wordt onderstreept. Ook doet de PvdA een aantal voorstellen waaruit blijkt dat zij ook een rol voor de overheid ziet. De partij wil een positieve integratie van asielzoekers en nieuwkomers stimuleren en daarmee werken aan een open en diverse samenleving. De overheid moet steun bieden bij inburgering op asielzoekerscentra. 3. Streeft de SP naar een goede toegang tot de arbeidsmarkt voor Ja De SP vindt het van groot belang dat mensen snel aan werk worden geholpen en de mogelijkheid krijgen om een bijdrage aan de samenleving te leveren. Ook pleit de SP ervoor dat mensen zonder werk (dus ook vluchtelingen!) kunnen rekenen op ondersteuning en begeleiding naar een volwaardige baan. Ja! De SP wil kleinschalige opvang eerlijk verdelen over alle gemeenten waarbij rekening wordt gehouden met de grootte van de woonkern en de mogelijkheden van de buurt. Bewonerscomités krijgen inspraak bij de inrichting van opvangplekken voor vluchtelingen. Kwetsbare groepen worden extra beschermd. Denk hierbij aan vrouwen, christenen uit moslimlanden of LHBT-ers (lesbiennes, homoseksuelen, biseksuelen en transgenders). 5. Wil de SP dat alle Europese lidstaten bescherming bieden aan Ja! De partij wil samen met andere landen aanmeldcentra opzetten langs de Europese buitengrenzen. Vluchtelingen die recht hebben op bescherming, worden eerlijk verdeeld over alle landen van de Europese Unie. Ja! De SP zet zich in om het Vluchtelingenverdrag te respecteren en in praktijk te brengen. Samen met andere landen willen zij aanmeldcentra opzetten aan de Europese buitengrenzen, waar vluchtelingen zich moeten melden. Als aangetoond is dat vluchtelingen recht hebben op verblijf, worden zij eerlijk verdeeld over alle landen van de Europese Unie. Zij pleiten ervoor dat de EU zorg draagt voor een veilige route en doorgaat met redden op zee. 5 VluchtelingenWerk Nederland Tweede Kamerverkiezingen 2017
Hoe vluchteling-vriendelijk is het CDA? meedoen in Nederland? Ontbreekt Het onderwerp een snelle start van de integratie van asielzoekers in Nederland ontbreekt in het verkiezingsprogramma van het CDA. Twijfelgeval Integratie is in de eerste plaats de verantwoordelijkheid van nieuwkomers. Toch vindt de partij ook dat de samenleving de belangrijke taak heeft om deze eigen verantwoordelijkheid mede mogelijk te maken. Het CDA doet echter een voorstel waaruit blijkt dat zij de verantwoordelijkheid vooral bij de vluchteling wordt gelegd. Het CDA wil namelijk dat de verblijfstatus van inburgerweigeraars ingetrokken kan worden. 3. Streeft het CDA naar een goede toegang tot de arbeidsmarkt voor Ja. Het CDA wil verder een gelijkmatige verdeling van kleinschalige vluchtelingencentra in Nederland. Wel houdt de partij bij de opvang van asielzoekers in ons land steeds rekening met het draagvlak en de spankracht in de regio. 5. Wil het CDA dat alle Europese lidstaten bescherming bieden aan Ja! Het CDA geeft aan dat ze binnen Europa afspraken willen maken voor een eerlijke verdeling van vluchtelingen. Ontbreekt Het onderwerp veilige routes voor vluchtelingen naar Europa ontbreekt volledig in het verkiezingsprogramma van het CDA. Ontbreekt In het verkiezingsprogramma van het CDA staat niets over de positie van vluchtelingen op de arbeidsmarkt. 6 VluchtelingenWerk Nederland Tweede Kamerverkiezingen 2017
Hoe vluchteling-vriendelijk is de PVV? 1. Maakt de partij het mogelijk maken dat asielzoekers snel kunnen meedoen in Nederland? Nee! De PVV wil niet investeren in integratie. Sterker nog: de partij pleit voor nul nieuwe asielzoekers en nul immigranten uit islamitische landen. De partij wil de grenzen sluiten en vindt dat we geen geld moeten uitgegeven aan mensen die we hier niet willen. Nee! De PVV wil geen actieve rol van de overheid bij de inte gratie. Dat hoeft ook niet want men wil de grenzen sluiten en nieuwe asielzoekers en immigranten uit islamitische landen weren. 3. Streeft de PVV naar een goede toegang tot de arbeidsmarkt voor Nee! De PVV wil geen enkele vluchteling meer opnemen en de grenzen voor hen sluiten. Van opvang is geen sprake meer. 5. Wil de PVV dat alle Europese lidstaten bescherming bieden aan Nee! De PVV wil de grenzen sluiten voor asielzoekers, speciaal voor vluchtelingen uit islamitische landen. Nee! Vluchtelingen uit islamitische landen zijn niet welkom en de PVV zet zich ook niet in voor veilige routes. Nee! De PVV wil geen geld uitgeven aan vluchtelingen. De partij wil dus ook niet investeren in een goede toegang tot de arbeidsmarkt. 7 VluchtelingenWerk Nederland Tweede Kamerverkiezingen 2017
Hoe vluchteling-vriendelijk is D66? meedoen in Ja! Bij D66 moeten asielzoekers taalles krijgen vanaf de eerste dag dat zij in ons land zijn. Ook wil de partij dat er vanaf dag één gewerkt wordt aan het hebben van een baan. Ja! D66 is voor kleinschalige opvang in gemeenten. Daarnaast moeten gemeenten een buffercapaciteit hebben voor het moment dat er snel opvang geboden moet worden voor een grote groep vluchtelingen. De partij wil dat vluchtelingen zo min mogelijk verhuizen, dat het belang van het kind centraal staat en dat vluchtelingen snel meedoen in de maatschappij. Twijfelgeval D66 ziet een rol voor de overheid, maar vindt integratie ook de verantwoordelijkheid van de vluchteling. Integratie start direct en drempels om te werken moeten weg. Overheid en gemeenten moeten meer steun bieden bij de inburgering. Daar staat tegenover dat D66 inburgerweigeraars het land wil uitzetten. 3. Streeft D66 naar een goede toegang tot de arbeidsmarkt voor Ja! Men wil dat vluchtelingen echt mee kunnen doen. Beheersing van de taal en het hebben van werk zijn daarbij het allerbelangrijkst. Dat vraagt volgens D66 om een snelle diplomawaardering, het bepalen van talenten en huisvesting in een gemeente waar iemand goede kansen heeft om aan het werk te gaan. Statushouders mogen een opleiding volgen met behoud van uitkering. 5. Wil D66 dat alle Europese lidstaten bescherming bieden aan Ja! De partij vindt Europese samenwerking onmisbaar. Er moet eindelijk een goede verdeling over de lidstaten komen, met een sterke rol voor het Europese asielagentschap EASO. Ook moet de EU een Commissaris voor de Vluchtelingen aanstellen en geld vrijmaken om het vluchtelingenvraagstuk in Europa te verbeteren. Lidstaten die meer vluchtelingen opnemen, mogen daar van D66 voor worden beloond. Ja! D66 wil betere bescherming in de regio en een groot UNCHR-hervestigingsprogramma. Omdat er momenteel zoveel mensen op de vlucht zijn, vindt D66 dat Nederland meer vluchtelingen op moet nemen in het kader van het UNCHRhervestigingsprogramma (momenteel gaat het om 500 mensen per jaar). 8 VluchtelingenWerk Nederland Tweede Kamerverkiezingen 2017
Hoe vluchteling-vriendelijk is de ChristenUnie? meedoen in Nederland? Ja! De ChristenUnie wil snel starten met taalles en waar mogelijk beginnen met vrijwilligerswerk. Ook wil de partij dat vrijwilligersinitiatieven worden gestimuleerd en er in opvangcentra meer activiteiten komen die de integratie verbeteren. Ja! De partij pleit voor kleinschalige opvang in alle gemeenten, inclusief betrokkenheid van omwonenden en integratieinitiatieven. De partij wil voorkomen dat kinderen tussen opvanglocaties moeten verhuizen en wil de meeste kwetsbaren in de opvanglocaties beschermen. Ja! Vluchtelingen moeten bij de ChristenUnie beslist hun best doen om snel en goed te integreren. Maar de partij laat in haar programma ook zien welke rol de overheid heeft in dit proces. Zo moet vanaf de eerste dag taalles worden aangeboden. 3. Streeft de ChristenUnie naar een goede toegang tot de arbeidsmarkt voor Twijfelgeval De ChristenUnie ziet graag dat vluchtelingen sneller aan het werk kunnen. Zo moeten er werkstages komen, moeten vrijwilligers gekoppeld worden aan statushouders en moet er hulp geboden worden aan mensen die een bedrijf opzetten. Werkgevers krijgen hulp als zij hinder ondervinden van de regelgeving. Daar staat tegenover dat men vrijwilligerswerk wil verplichten. Het risico is dat er dan niet meer wordt gekeken naar de mogelijkheid om direct te starten met een betaalde baan. 5. Wil de ChristenUnie dat alle Europese lidstaten bescherming bieden aan Ja! Om vluchtelingen goed te verdelen, pleit de ChristenUnie voor een Europees systeem. Daarbij hoort selectie aan de poort en een menswaardige opvang in Italië en Griekenland. Ja! De ChristenUnie wil gastvrij zijn voor kwetsbare vluchtelingen uit de regio, zoals religieuze minderheden en LHBT ers (lesbiennes, homoseksuelen, biseksuelen en transgenders). Ook wil de partij dat meer mensen uitgenodigd worden om in Nederland bescherming te krijgen (het huidige aantal is 500 mensen per jaar). 9 VluchtelingenWerk Nederland Tweede Kamerverkiezingen 2017
Hoe vluchteling-vriendelijk is GroenLinks? meedoen in Nederland? Ja! GroenLinks vindt dat de integratie van asielzoekers direct na aankomst moet starten. De partij wil asielzoekers onmiddellijk toegang geven tot taalonderwijs en werk. Ja! In haar verkiezingsprogramma laat GroenLinks weten dat zowel vluchtelingen als de Nederlandse samenleving verantwoordelijk zijn voor een geslaagde integratie. 3. Streeft GroenLinks naar een goede toegang tot de arbeidsmarkt voor Ja! Van GroenLinks mogen vluchtelingen meteen na aankomst werken. Ook pleit de partij voor meer algemene maatregelen waardoor mensen die zonder werk zitten, sneller aan de slag kunnen. Ja! De partij is voorstander van kleinschalige opvang, die is gebaseerd op het aantal inwoners en verplicht voor alle gemeenten. In overleg met de bewoners gaan gemeenten zelf de opvang en integratie regelen. De opvang is veilig, er is medische zorg beschikbaar en bewoners krijgen voorlichting over de gelijkheid van vrouwen, religieuze minderheden en LHBT ers. Bij acute dreiging worden kwetsbare groepen in aparte opvang geplaatst. 5. Wil GroenLinks dat alle Europese lidstaten bescherming bieden aan Ja! GroenLinks pleit voor een eerlijke verdeling van vluchtelingen over Europa. De verantwoordelijkheid moet binnen en buiten Europa eerlijk worden verdeeld. Ook komen er bindende afspraken over een menswaardige opvang en bescherming van vluchtelingen. Ja! De partij pleit ervoor dat Nederland zich ruimhartig inzet voor veilige routes naar Europa. Mensen die door hun seksuele gerichtheid, politieke opvattingen of religie niet veilig zijn, kunnen asiel aanvragen bij diplomatieke posten van de Europese Unie. GroenLinks is voor hervestiging (selectie van vluchtelingen in kampen in de regio) via de UNCHR in Europa. 10 VluchtelingenWerk Nederland Tweede Kamerverkiezingen 2017
Hoe vluchteling-vriendelijk is de SGP? meedoen in Nederland? Ontbreekt De SGP heeft in haar verkiezingsprogramma niets opgenomen over de integratie van asielzoekers. Twijfelachtig Bij de opvang van vluchtelingen kijkt de SGP vooral naar het draagvlak in gemeenten. De partij pleit voor de mogelijkheid van kleinschalige opvang in kleinere gemeenten, maar ze pleiten ervoor dat er rekening gehouden moet worden met het aantal vluchtelingen dat al in de gemeente woont. Nee! De SGP benadrukt alleen de verantwoordelijkheid van vluchtelingen. Nieuwkomers moeten iets bijdragen en zich verdiepen in onze geschiedenis, cultuur en gewoonten. Wie dit niet doet kan een voortgezet verblijf wel schudden. De rol van de overheid blijft bij de SGP volledig buiten beschouwing. 3. Streeft de SGP naar een goede toegang tot de arbeidsmarkt voor Ontbreekt De SGP heeft in haar verkiezingsprogramma niets opgenomen over een goede toegang tot de arbeidsmarkt voor vluchtelingen 5. Wil de SGP dat alle Europese lidstaten bescherming bieden aan Ontbreekt Over de bescherming van vluchtelingen door andere Europese lidstaten doet de SGP in haar verkiezingsprogramma geen uitspraak. Ontbreekt... Ook het onderwerp veilige routes voor vluchtelingen naar Europa ontbreekt in het verkiezingsprogramma van de SGP. 11 VluchtelingenWerk Nederland Tweede Kamerverkiezingen 2017
Hoe vluchteling-vriendelijk is de PvdD? meedoen in Ontbreekt De partij benoemt de integratie van asielzoekers niet expliciet. Wel vindt de PvdD dat vluchtelingen recht hebben op onderwijs, taalcursussen, zorg, (vrijwilligers)werk en adequate huisvesting. Ze stellen niet dat dit ook voor asielzoekers zou moeten gelden. Ja. De partij pleit voor voldoende kleinschalige opvang van vluchtelingen en betrokkenheid van de bevolking. 5. Wil de PvdD dat alle Europese lidstaten bescherming bieden aan Ontbreekt In het verkiezingsprogramma staat weinig over de integratie van vluchtelingen en niets over de verdeling van verantwoordelijkheden. Maar bij de PvdD kunnen vluchtelingen wel rekenen op onderwijs, werk en huisvesting. 3. Streeft de PvdD naar een goede toegang tot de arbeidsmarkt voor Twijfelgeval... Weliswaar vindt de PvdD dat vluchtelingen recht hebben op (vrijwilligers)werk, maar concrete voorstellen om dit voor elkaar te krijgen ontbreken. Ja! De Europese Unie moet afspraken maken over de verdeling van vluchtelingen. Landen die zich hier niet aan houden, worden bij de PvdD gekort op hun subsidie. Nederland zet actief in op het wereldwijd ratificeren (vastleggen en uitvoeren) van het VN-vluchtelingenverdrag. Ja! Mensen die op de vlucht zijn voor oorlog en geweld worden geholpen om Europa op een veilige manier te bereiken. 12 VluchtelingenWerk Nederland Tweede Kamerverkiezingen 2017
Hoe vluchteling-vriendelijk is 50Plus? 1. Maakt de partij het mogelijk dat asielzoekers snel in Nederland kunnen meedoen? Ontbreekt: Het onderwerp een snelle start van de integratie van asielzoekers in Nederland ontbreekt in het verkiezingsprogramma van 50PLUS. Ontbreekt: Het onderwerp goede opvang van vluchtelingen in Nederland ontbreekt in het verkiezingsprogramma van 50PLUS. 5. Wil 50Plus dat alle Europese lidstaten bescherming bieden aan Ontbreekt: Het onderwerp gezamenlijke verantwoordelijkheid voor integratie ontbreekt in het verkiezingsprogramma van 50PLUS. Twijfelgeval: In het programma staat dat Nederland een beperkt aantal vluchtelingen opneemt, dat deze op basis van de bevolkingsdichtheid per Europees land worden verdeeld. 3. Streeft 50Plus naar een goede toegang tot de arbeidsmarkt voor Ontbreekt: Het onderwerp goede toegang tot de arbeidsmarkt voor vluchtelingen ontbreekt in het verkiezingsprogramma van 50PLUS. Ontbreekt: Het onderwerp veilige routes voor vluchtelingen naar Europa ontbreekt in het verkiezingsprogramma van 50PLUS. 13 VluchtelingenWerk Nederland Tweede Kamerverkiezingen 2017
VluchtelingenWerk Nederland Postbus 2894 1000 CW Amsterdam info@vluchtelingenwerk.nl www.vluchtelingenwerk.nl Colofon tekst VluchtelingenWerk Nederland VluchtelingenWerk Nederland, januari 2017 foto voorkant Shutterstock; AntonSokolov opmaak Studio Stennis concept & ontwerp basis huisstijl Tangerine, Rotterdam