Opmerking: Tegen elke aanslag voor AJ 98 en vorige die nietig verklaard is hoger beroep instellen Voor AJ 99 ev in de conclusies een subsidiaire aanslag voorstellen Indien de beslissing van de directeur langer dan 6 maanden (9 maanden) duurt en de BP maakt geschil aanhangig bij de rechtbank onmogelijk om subsidiaire aanslag te vestigen HFST. 6 DE SANCTIES Administratieve sancties Elke overtreding van de belastingwet is strafbaar. Opzet verzwarende omstandigheid voor de toe te passen administratieve sanctie Materiële overtreding: Vergissing Nalatigheid Onvoorzichtigheid Zonder men kan uitmaken of de wil om de wet te schenden er is Belastingverhogingen (art. 444 WIB + 225 229 KB/WIB) Toepassingsgevallen Niet aangifte Onvolledige aangifte Onjuiste aangifte 1. Niet aangifte Niet indienen Laattijdige aangifte Geen verhoging als aangegeven inkomen < 620 Gebrek aan aangifte te wijten aan omstandigheden onafhankelijk van de wil van de BP 1
2. Onvolledige of onjuiste aangifte Sommige rubrieken niet ingevuld Verplichte bijlagen werden niet bijgevoegd Vormgebreken niet rechtgezet in de toegestane termijn 3. Onjuiste aangifte De in de aangifte vermelde gegevens stemmen niet overeen met de werkelijkheid Geen verhoging toepassen Niet aangegeven inkomsten < 620,00 Gebrek aan aangifte te wijten aan omstandigheden onafhankelijk van de wil van de BP Herziening is gevolg van de juridische beslechting van een handelsgeschil met fiscale gevolgen Bijzondere gevallen Verhoging mag bij wijziging van de aangifte na controle en BP geeft vrij en ongedwongen zijn instemming met de wijziging Berekening van de verhoging Wordt berekend op de verschuldigde belasting (incl. verhoging onvoldoende voorafbetaling) Bij niet aangifte Vermeerdering berekenen op de totale som Bij onvolledige of onjuiste aangifte Vermeerdering enkel op de belasting op de niet aangegeven inkomsten Toepasselijk tarief: 10% tot 200% Aard Ernst Rang (herhaling) Art 225 KB/WIB voor niet aangifte Art 226 KB/WIB bij onvolledige of onjuiste aangifte Beide artikels staan los van elkaar 1. Overtredingen zonder het opzet de belasting te ontduiken Zonder opzet de belasting te ontduiken, zonder kwade trouw Hij kan geen omstandigheden onafhankelijk van zijn wil aanvoeren Het gaat om een eerste overtreding Afzien is mogelijk!!!! 2
2. Overtredingen met opzet de belasting te ontduiken (tarief = 200%) Valsheid in geschrifte Valse stukken Omkopen ambtenaar 3. Regels bij beoordelen van de rang van overtreding Geen overtreding meetellen van dezelfde aard als er in de 4 aanslagjaren voor het aanslagjaar van bestraffing geen gelijkaardige feiten werden bestraft Er is slechts een tweede overtreding als er een kennisgeving is geweest die de eerste overtreding bestraft Indien bij onderzoek overtredignen van dezelfde aard en ernst worden vastgesteld slechts 1 overteding Als er geen belasting verhoging wordt toegepast of de administratie zoiet af van de toepassing deze overtredingen komen niet in aanmerking voor de rangorde van latere overtredingen Motivering van belastingsverhoging Wetsartikel opnemen De reden vermelden Aard Ernst Rang Ev. Bijkomende motivering voor toepassing van litt. C en litt. D Opnemen in 279 (bericht van wijziging) of 279 E1 of E2 (aanslag van ambtswege) of per gewone brief. Maximumbedrag van de verhoging Totaal van belasting op niet aangegeven inkomen + belastingverhoging daarop mag niet hoger zijn dan bedrag van de niet aangegeven inkomsten Inkohiering Belastingverhoging wordt ingekohierd tezamen met de ontdoken belastingen zelf 3
Administratieve boeten Voor elke overtreding van het WIB en KB/WIB vb. niet naleven van: Aangifteplicht Houden en voorleggen boeken en bescheiden Bewijs van sommige kosten Verstrekken van inlichtingen door BP of 3e Recht van toegang tot beroepslokalen Weigering te getuigen Toepasselijk tarief Van 50,00 tot 1.250,00 naargelang ernst en de herhaling van de overtreding Cfr. Dezelfde regels als voor belastingverhoging Geen boetes indien overtreding veroorzaakt is: Door omstandigheden onafhankelijk van de wil van de BP Materiële vergissing Verkeerde interpretatie van de wet Als belastingverhoging al voldoende hoog bestraft is met belastingverhoging (verhoging is hoger dan boete) Regels bij beoordeling rang van overtreding Vorige overtredingen niet in aanmerking nemen als in de laatste 4 aanslagjaren voor het aanslagjaar van overtreding geen gelijkaardige overtredingen werden bestraft Als een vorige overtreding met boete werd bestraft is er slechts een tweede overtreding als BP van de eerste overtreding in kennis werd gesteld Alle overtredingen nemen die onder dezelfde littera vallen en onvoldoende met belastingverhoging kunnen bestraft worden 4
Te volgen procedure 1e fase: kennisgeving Per aangetekende brief (drukwerk 279 F2) Of in bericht van wijziging Kennisgeving van de overtreding Bedrag van de op te leggen boete 2e fase: inkohiering van de boete D.m.v. drukwerk 279 F1 Aard en omstandigheid van de overtreding vermelden Vestiging en invordering volgens regels PB Jaar waarin overtredign is begaan bepaald AJ van de geldboete en de aanvang van de aanslagtermijn Kwijtschelding mogelijk minister Verval om belastingplichtigen te vertegenwoordigen (door minister) Max 5 jaar Voor lasthebbers die : Geen beroepsernst hebben Methoden toepassen die correcte toepassing van de belastingwetten in de weg staan Strafrechterlijke sancties (art. 449 463 WIB) Uitgesproken door strafrechtbanken Gevangenisstraffen Sluiting van bedrijf Administratie moet klacht indienen bij parket (na machtiging van gewestelijk directeur) beslist om te vervolgen Categoriën van misdrijven die strafbaar zijn Misdrijven alleen in fiscale wet (art. 449) Overtredingen van de bepalingen van het WIB, gedaan met bedrieglijk opzet of oogmerk om te schaden 5
Misdrijven die zowel in het strafwetboek als in de belastingwet staan (Art. 451-453 WIB 92) Valsheid in geschrifte Opstellen valse stukken Gebruiken valse getuigschriften Met bedrieglijk opzet of oogmerk te schaden Misdrijven i.v.m. de onderzoeksmachten van de administratie Misdrijven alleen in strafwetboek Omkopen ambtenaren Onvermogen laten uitschijnen Permanente lijst der verhogingen en straffen Lijst 276 D HFST. 7 De administratieve geschillenfase Zie schema Administratief beroep omvat Bezwaarprocedure Ontheffing van ambtswege Het bezwaar (art. 366 375 WIB) Wie? BP of echtgenote op wiens inkomsten de aanslag wordt gevestigd Wanneer geen bezwaar? Bij negatieve inkohieringen Materiële vergissingen Niet betwiste anomalieën In dubio contra fiscum 6
Geldigheidsvereisten van bezwaarschrift Schriftelijk (moet niet aangetekend) Gericht tegen ingekohierde aanslag, voorheffing of boete Gericht aan gewestelijk directeur in wiens ambtsgebied de aanslag werd gevestigd (of directeur CC) Gemotiveerd Binnen de wet gestelde termijn ingediend zijn Wie? Belastingschuldige of schuldenaars van BV of RV De echtgenoot op wiens inkomsten de aanslag wordt gevorderd Lasthebber van de belastingschuldige De erfgenamen van een overleden BP Inzake RV of BV : zowel de verkrijger als schuldenaar van de inkomsten Opmerkingen 1 der echtgenoten kan bezwaar indienen Lasthebber moet volmacht hebben + bewijzen Het is een persoonlijk recht van de belastingschuldige een derde kan geen bezwaar indienen Voorwerp van bezwaarschrift Tegen een ingekohierde belasting Tegen aanvullende gemeentebelasting op PB Tegen bij wijze van voorheffing geïnde belastingen Tegen een administratieve boete Tegen een aanslag in de BNI op meerwaarden Opmerking Bij belastingverhoging bezwaarschrift kan slaan op Wettelijkheid ervan Gepastheid Bedrag 7
Als BP zich akkoord verklaarde met wijziging, kan hij toch nog een bezwarschrift indienen Indien definitieve uitspraak (administratief of gerechterlijk) kan BP geen nieuw bezwaar (dat niet verschilt van eerste) tegen die aanslag in te dienen Inhoud Gemotiveerd: met juridische en feitelijke elementen beweringen staven Mag een verwijzing zijn naar zijn argumenten uit het antwoord op bericht van wijziging Zolang er geen beslissing genomen is over de ontvanklijkheid mag aangevuld worden met nieuwe elementen(ook buiten bezwaartermijn) Bezwaartermijnen Gewone termijn voor administratief beroep (art. 371 WIB 92) Binnen de 6 maand ingediend [vanaf 01/08/2006 voorheen 3 maand] vanaf Verzendingsdatum van het aanslagbiljet De kennisgeving van de aanslag De inning van de belasting op andere manier dan via kohier Ingediend = toekomen bij directeur Inning = ontvangst van betaling door de administratie Berekening termijn : berekening = vanaf de dag na verzending (= datum erop gedrukt) en loopt van de zoveelste tot daags voor de zoveelste. Buitengewone termijn (art. 373 WIB 92) Wanneer een aanslag in een bepaald jaar een overbelasting doet ontstaan voor een of meerdere aanslagen waarvoor de in de wet bepaalde bezwaartermijnen verstreken zijn Termijn = 3 maanden vanaf verzendingsdatum die supplement bevat Bezwaartermijnen zijn van openbare orde Kunnen behalve in geval van overmacht niet opgeschort of verlengd worden. BP moet oorzakelijk verband overmacht en laattijdig bezwaar bewijzen Voor de feitelijk gescheiden echtgenoot vangt de bezwaartermijn aan op de dag dat ontvanger de echtgenoot inlicht dat hij de schulden van de andere op het inkomen van de feitelijk gescheiden echtgenoot zal invorderen Een voorbarig bezwaarschrift is onontvankelijk moet eerst ingekohierd zijn 8
Bezwaarschrift uitgebreid tot andere aanslagjaren ( arrt 367 WIB) Voor de vóór de beslissing van de gewestelijk directeur gevestigde aanslagen die op dezelfde bestanddelen gevestigd werden Voor elk supplement op de betwiste aanslag dat vóór de beslissing van de gewestelijk directeur werd gevestigd Ontvangst van het bezwaarschrift Art 376quater stelt dat aan de bezwaarindiener een ontvangstbewijs met datum moet uitgereikt worden. Doel: Opschorting nalatigheidsintresten Mogelijkheid om voor de bezwaarindiener binnen de 6 of 9 maanden een vordering in te stellen bij de REA Behandeling van de bezwaarschriften Alle middelen en rechten die ook in de taxatieprocedure aangewend kunnen worden Bovendien kan in deze fase alle inlichtingen gevorderd worden van kredietinstellingen die nuttig zijn voor het onderzoek BP kan in bezwaarschrift vragen om gehoord te worden binnen de 30 d een uitnodiging Bezwaarindiener moet dan een verklaring tekenen dat hij inzage en fotokopiën heeft gekregen Hij heeft geen inzage in Stukken die beroepsgeheim schenden De verklikkingen Persoonlijke nota s die geen verband houden met de betwisting Bewijslast in geval van bezwaar BP moet bewijzen waarom de aanslag Onjuist Overdreven Ongeldig Administratie moet bewijzen als Zij zonder akkoord de aangifte heeft gewijzigd Zij van ambtswege heeft belast, maar BP kan wettige redenen doen gelden Zij belast heeft voor het verstrijken van de antwoordtermijn op een BVW omdat de rechtten van de schatkist in gevaar waren 9
De administratie heeft aan haar bewijslast vodaan Vergelijking met 3 soortgelijke belastingplichtigen Tekenen en indiciën Gegronde feiten en vermoedens Beslissing van de gewestelijke directeur De gewestelijke directeur doet uitspaak als administratieve overheid Met reden omkleede beslissing Gevolg bezwaar = administratief beroep Onderworpen aan de principes van behoorlijk bestuur beslissing binnen redelijke termijn Moet gebeuren volgens de hiërarchische richtlijnen van de administratie Directeur mag geen supplementen vestigen (verleniging onderzoekstermijn) Beginselen behoorlijk bestuur Beginsel van onpartijdigheid Rechtszekerheid 1-jarigheidsbeginsel Termijn om beslissing te nemen Geen formele termijn om te beslissen zo snel mogelijk Wel mogelijkheid bevoegdheid van de directeur ontnemen door inleiden van rechtsvordering voor de REA Binnen de 6 maanden Binnen de 9 maanden (bij aanslag van ambtswege) Opmerking Er kan een termijn verstrijken tussen ontvangst verzoekschrift van BP op de griffie en, het versturen van de gerechtsbrief aan de partijen De gewestelijk directeur heeft een beslissing genomen na inleiding rechtsvordering, maar heeft geen kennis van die rechtsvordering Zijn beslissing is nietig De gewestelijke heeft beslissing genomen voor de inleiding maar BP heeft nog geen kennis gekregen op moment van inleiding beslissing van directeur is rechtsgeldig (ev nieuwe rechtsvordering inleiden) Rechtsvordering is voorbarig vordering onontvankelijk (ev na kennisgeving nieuwe vordering na kennisgeving) 10
Kennisgeving van de beslissing Per aangetekende brief Krijgt kracht van gewijsde en wordt onherroepelijk indien er geen gerechtelijk verhaal wordt ingesteld of het wordt afgewezen Directeur kan in de termijn tussen beslissing en de termijn voor de REA niet meer op zijn beslissing terugkomen Beslissing van de directeur mag niet omvatten Ontheffing uit een niet opgeworpen grief Vestigen van aanvullende aanslag Raming van inkomsten door gebruik van een ander bewijsmiddel dan van de aanslagambtenaar Verantwoording, verbetering of nietig verklaring op basis van een middel dat vreemd is aan het aangevoerde bezwaar Opnemen van inkomsten die tijdens het bezwaar zijn ontdekt Verzwaring van de belastingverhogingen Vervangen van de vergelijkingspunten Aanvulling van de tekenen en indiciën Herstellen van een substantiële vereiste (vb. niet verzenden van een BVW) of een onherstelbaar proceduregebrek (vb minder dan 3 vergelijkingspunten) De beslissing van de directeur mag wel omvatten: Een verkeerde interpretatie van de feiten rechtzetten (vb. baten herkwalificeren als divers inkomen) Afstand van bezwaar BP kan afstand doen van zijn bezwaarschrift, daarvan wordt akte gegeven. Hij kan niet op die afstand terugkomen tenzij hij bij REA bewijst dat afstand het gevolg is van een vergissing of op gebrek toestemming berust 11
Ambtshalve ontheffing 1. Ambtshalve ontheffing van overbelasting: Materiële vergissingen begaan door de BP of administratie (vb. missen in een optelsom) Die voortvloeit uit dubbele belasting (voorbeeld aftrek onderhoudsgeld wordt niet toegestaan en toch belastbaar bij genieter) Die voortvloeit uit nieuwe feiten die wegens een wettige reden niet tijdig konden worden ingeroepen (vb. verhoging omzet door BTW, verhoging wordt later vernietigd ambtshalve ontheffing voor DB) Termijnen (art 376 1 en 2 [materiële vergissing, dubbele belasting, nieuwe feiten]) Binnen de 3 jaar vanaf 1 januari van het jaar waarin de aanslag werd gevestigd 2. Ambtshalve ontheffing van overschotten van voorheffingen en voorafbetalingen (art 376) Als de terugbetaling niet automatisch verlopen is Terugbetaling van het verschil (met min 2,50) Het totaal van voorheffingen en voorafbetalingen EN Totaal van de verschuldigde belastingen + PB Gem. Termijnen van terugbetaling Binnen de 3 jaar vanaf 1 januari van het AJ waartoe de belasting behoort waarmee deze voorheffing en voorafbetaling moet worden verrekend 3. Ambtshalve ontheffing voor bepaalde verminderingen (art. 376 3, 2 WIB) Huwelijksquotient Belastingvrije sommen en toeslagen erop Verminderingen voor vervangingsinkomsten Vermindering voor inkomsten uit het buitenland Verminderingen OV wegens kinderlast, groot oorlogsinvalide Termijnen Binnen de 3 jaar vanaf 1 januari van het AJ waartoe de belasting behoort waarvoor de vermindering is te verlenen Beslissing bij aangetekende brief 12
Bijzonderheden Art. 376bis De Minister van Financiën kan met één enkel met reden omklede beslissing een geheel van bezwaren afwijzen als dit bezwaar steunt uit de ongrondwettelijkeheid van een bepaling en arbitragehof zegt dat bepaling wel wettelijk is (omgekeerde kan ook!!!) Art. 376ter In plaats van vernietiging eerste taxatie en een nieuwe taxatie uit te voeren kan de directeur ambtshalve ontheffing verlenen van de overbelastingen, overschot van voorheffingen en voorafbetaling en verminderingen via het kohier (correctie van het eerste aanslagbiljet). Kennisgeving aangetekende brief. Art 376quater Er wordt aan de BP een ontvangstbewijs uitgereikt dat de datum van het administratieve beroep Praktiche werkwijze (vanaf 01/09/2007) Vanaf die datum zal de BP aangetekend een aanslagbiljet ontvangen dat hem op de hoogte brengt van de wijze waarop hij een vordering kan inleiden bij de REA Procedures bij verzoek van ontheffing Ontvangst van schriftelijk of mondeling verzoek + bedrag dat hij via kohier zal terugkrijgen Verbeterde aanslag onmiddellijk invoeren Ontvanger in kennis stellen van de negatieve inkohiering In geval van verwerping een geschil aanmaken dat basis is voor gemotiveerde beslissing tot verwerping door controle In geval administratie overbelasting vaststelt BP op de hoogte brengen van de oorzaak ontheffing en datum van de vaststelling ervan + ontvanger inlichten DEEL II: De gerechtelijke geschillenfase Vroeger (tot AJ 98): bij Hof van Beroep binnen 40 dagen na de kennisgeving van de directeur. Vanaf 1 maart 1999: zowel een eerste en tweede aanleg voorzien binnen de rechterlijke macht 13
Procedure in eerste aanleg Vanaf 1 maart 1999 voorziening tegen de beslissing van de directeur bij Rechtbank van Eerste Aanleg (REA) BP moet verplicht het administratief beroep uitputten voor hij een vordering bij de REA kan indienen (anders onontvankelijk) Indien geen directoriale beslissing binnen de 6 (of 9 maand ingeval AVA) maand na indiening bezwaar niet meer op beslissing wachten om naar REA te stappen Vordering wordt ingediend door BP of zijn advocaat bij een verzoekschrift op tegenspraak of bij dagvaarding (kan niet door de administratie) Voor de Staat kan elke ambtenaar van de fiscale administratie optreden Waar? Bij Rechtbank eerste aanleg in wiens rechtsgebied het kantoor is gelegen die: De belasting heeft geïnd Waar de belastingsdienst gelegen is die de bestreden beschikking heeft getroffen Termijn Instellen binnen een termijn van 3 maand vanaf de kennisgeving van de directoriale beslissing BP kan de zaak voor de REA brengen als de directeur binnen de 6 (of 9 maand bij AVA) na ontvangst van het administratieve beroep geen uitspraak heeft gedaan (voor oude bezwaren: BP heeft die mogelijkheid als er op 31/03/2001 geen beslissing is genomen en de wachttijd verstreken is) Berekening termijnen: de dag na de verzending van de beslissing tot daags voor de zoveelste 14
Behandeling door de rechter De rechter handelt in eerste aanleg BP mag nieuwe grieven (die niet werden voorgelegd in het administratief beroep) aanvoeren [afschaffing art. 377, 2e lid WIB 92] Nieuwe elementen zullen uitgebreid moeten opgenomen worden de het verzoekschrift op tegenspraak of in de dagvaarding (procedure is verzoekschrift op tegenspraak, andere partij zal in zijn conclusies moeten kunnen repliceren op de elementen van de tegen partij) De rechter moet zich beperken tot de grieven beperkt in het verzoekschrift en mag geen ambtshalve uitspaak doen over vorderingen die niet in het verzoekschrift of latere conclusies voorkomen BEHALVE: Verjaring Overmacht Het gezag van gewijsde De verenigbaarheid met Europees gemeenschapsrecht De vordering mag in de loop van de procedure uitgebreid worden voor zover de nieuwe grieven berusten op een feit of akte die in de inleidende akte werden aangevoerd Voorbeeld: in inleidend verzoekschrift aanvoeren aftrek beroepskosten zijn geweigerd later niet meer aanvoeren dat hij geen investeringsaftrek heeft gehad Procedure Inleiding van de zaak Mededeling van de stukken Uitwisselen van conclusies + bepaslen, rechtsdag Pleidooi en sluiting van de debatten Tussenkomst van een deskundige Het vonnis Rechtsmiddelen van de REA Verzet (bij verstekvonnis) Het beroep Voorziening in cassatie 15
Procedure in beroep = 2e aanleg Voor Hof van Beroep (kan door BP of Admin.) Binnen 1 maand na de betekening door een gerechtsdeurwaarder van het vonnis in eerste aanleg Voorziening in Cassatie Als BP of Administratie niet akkoord is met uitspaak hof van Beroep Enkel beslissing over de juiste toepassing van de wet door Hof van Beroep (niet over toedracht) Binnen 3 maand na betekenis van het arrest van het Hof van Beroep of kennisgeving door griffier. Indien vernietigd zaak wordt verwezen naar ander Hof van Beroep 16