Subsidieprofiel vestigingsregeling 1. Probleemanalyse Welk probleem moet worden opgelost? De Friese economie heeft de laatste jaren last gehad van de economische crisis. Ondanks een voorzichtig herstel scoort Fryslân op de meeste economische indicatoren nog steeds iets slechter dan het landelijke gemiddelde. De totale werkgelegenheid in Fryslân bedroeg in 2012 circa 287.000 banen; dit betekent een daling van 1,5% sinds 2008. Zowel de totale als de werkzame beroepsbevolking in Fryslân zijn tussen 2008 en 2012 gedaald. Het Bruto Regionaal Product (BRP) per hoofd van de bevolking van Fryslân bedroeg in 2011 circa 28.500,-, terwijl het BBP per hoofd van de bevolking in Nederland als geheel ongeveer 36.000,- bedroeg, een verschil van ruim 20%. Van het totale bedrag aan Research & Development (R&D) investeringen, vindt slechts 1,3% in Fryslân plaats. Fryslân loopt dus niet voorop wat betreft het innovatievermogen in Nederland, de provincie is innovation follower. Naast werkgelegenheid is de versterking van de economische structuur en concurrentiekracht voor de lange termijn, het hoogste doel van het investeringsprogramma Wurkje Foar Fryslan. Economische structuurversterking definiëren we als een duurzame vergroting van het verdienvermogen, de concurrentiekracht en de samenhang van het regionale bedrijfsleven. Het verdienvermogen wordt bepaald door de productiviteit. In de regel hangt de productiviteit samen met het opleidingsniveau. Sectoren met veel hoger opgeleiden kennen over het algemeen een hogere productiviteit en toegevoegde waarde dan sectoren met veel lager opgeleiden. De concurrentiekracht heeft betrekking op het marktaandeel van de bedrijvigheid, ofwel het aandeel dat het Friese bedrijfsleven van de totale afzet in een specifieke markt voor haar rekening neemt. Vergroting van het marktaandeel is mogelijk door meer producten en diensten buiten de provincie af te zetten. Eén van de belangrijkste knelpunten waar het bedrijfsleven in de huidige economische crisis mee kampt, is het vinden van voldoende financiering. Vooral jonge, innovatieve en sterk groeiende bedrijven hebben moeite om voldoende middelen te genereren. Een regio kan niet overal goed in zijn, dus het is zaak de middelen te focussen op een be-perkt aantal sterke en/of kansrijke economische sectoren. Friesland kent drie economische sectoren met internationale kansen: watertechnologie, agrofood (agri&dairy) en toerisme. Daarnaast liggen de grootste innovatie- en exportkansen in de maakindustrie en handel. Deze segmenten zijn in Wurkje Foar Fryslan gekozen voor de opbouw van duurzame concurrentiekracht. De ontwikkeling van concurrentiekracht op de lange termijn is een kwestie van lange adem en vergt langjarige investeringen in samenhangende programma s. Welke oorzaken liggen aan dit probleem ten grondslag?
Het MKB in Fryslân is relatief klein en blijft achter qua dynamiek, innovativiteit en export. Voor de dynamiek van de Friese economie is het van belang om vestiging van bedrijven makkelijker te maken. De huidige aanpak is vaak ad hoc en versnipperd en stroomlijning en een meer proactieve opstelling zijn wenselijk. Het vestigingsklimaat binnen Fryslân moet structureel worden verbeterd. Wat is het verband tussen oorzaak en probleem? Duidelijkere (inter)nationale economische propositie s en branding zijn noodzakelijk voor een aanzuigende werking op bedrijven. Fryslan is te bescheiden en een impuls is wenselijk. Om voor bedrijven en publieke instellingen van binnen en buiten Fryslân aantrekkelijker te worden, is een meer gestructureerde en proactieveaanpak van betrokken organisaties wenselijk om het vestigingsklimaat te versterken. Fryslân streeft naar uitbreiding en behoud van bedrijven en investeringen met focus op agro-food, watertechnologie & toerisme. Voor het bredere MKB zijn we op zoek naar stuwende en structuurversterkende bedrijven en in specifieke zin: hoofdkantoren, R&D activiteiten en investeringen in de (maak)industrie. Waarom moet de provincie dit probleem (mede) oplossen? De huidige aanpak is vaak ad hoc en versnipperd en stroomlijning en een meer proactieve opstelling is wenselijk. Hierbij spelen vooral gemeenten en (voor bedrijven van elders) de NOM een rol. De provincie kan in samenwerking met andere partijen een voortrekkers- en bindende rol vervullen bij het stimuleren van het vestigingsklimaat van het Friese MKB, regiopromotie en lobby- en acquisitieactiviteiten. Wat gaat er mis als we niets doen? De Friese economie en werkgelegenheid blijft al jaren achter bij het landelijk gemiddelde en is de afgelopen jaren op bijna alle indicatoren verslechterd. Ook in vergelijking met Nederland als geheel, loopt de Friese economie achter. Als we niets doen zal deze achterstand blijven bestaan en mogelijk groter worden. Met de beschikbaarheid van 300 miljoen aan Nuon middelen kunnen we het verschil niet maken maar wel een impuls geven aan de versterking van de basis van de economische structuur. Daarbij geldt dat een regionale economie alleen kan floreren als economische clusters ingebed zijn in een breder systeem van bedrijven. De maakindustrie is hierbij belangrijk, niet alleen vanwege het algemene bijdrage aan de Friese economie maar ook vanwege de bijdrage aan innovatiekansen in de speerpuntsectoren agrofood, watertechnologie en toerisme. 2. Operationele beleidsdoelen Wat is de door Provinciale Staten vastgestelde beleidsbasis? Wurkje Foar Fryslan, de economische investeringsagenda is vastgesteld in november 2013. In deze integrale agenda wordt o.a. de waarde van beschreven van een samenhangende aanpak voor het verbeteren van het Friese vestigingsklimaat, een ontvangststructuur (rode loper) en propositie- en acquisitieontwikkeling incluis toegang tot financiering. De basis van deze subsidieregeling ligt in het beschikbaar stellen van financiering voor vestiging van nieuwe bedrijven en verankering van bestaande bedrijven in Fryslan. Formuleer de outcome: welk maatschappelijk effect wordt beoogd? (specifiek en meetbaar) Outcome (effecten): Kredietsubsidie In 2020 zijn er 6 nieuwe en/of bestaande vestigingen met nieuwe economische activiteiten (diversificatie) gesteund met in totaal 4 miljoen aan leningen t.b.v. initiele bedrijfsinvesteringen.
In 2020 is er een toename van 60 FTE 100 FTE aan nieuwe arbeidsplaatsen als gevolg van 4 miljoen aan investeringssteun. In 2020 is er minimaal 4 miljoen aan rente en aflossing ontvangen. In 2020 heeft 4 miljoen aan investeringssteun minimaal 4 miljoen aan externe cofinanciering (privaat & publiek) opgeleverd. Subsidie In 2020 zijn er 6 nieuwe en/of bestaande vestigingen met nieuwe economische activiteiten (diversificatie) gesteund met in totaal 500.000 aan loonkostensubsidie. In 2020 is er een toename van 100 FTE aan nieuwe arbeidsplaatsen als gevolg van 500.000 aan loonkostensubsidie. In 2020 heeft 500.000 aan loonkostensubsidie minimaal 1 miljoen aan externe cofinanciering (privaat & publiek) opgeleverd. Output (realisatie): In 2020 is voor in totaal 3,5 miljoen aan leningen verstrekt aan nieuwe en/of bestaande vestigingen met nieuwe economische activiteiten (diversificatie) in Fryslan. In 2020 is voor in totaal 500.000 aan loonkostensubsidie verstrekt aan nieuwe en/of bestaande vestigingen met nieuwe economische activiteiten (diversificatie) in Fryslan. 3. Beleidsinstrumenten Worden er nog andere beleidsinstrumenten ingezet om het doel te bereiken? Met instrumenten voor bedrijfsfinanciering worden bedrijfsinvesteringen en werkgelegenheid gestimuleerd. Voor de stimulering van tijdelijke en structurele werkgelegenheid is er een maatregel benoemd in het kader van het thema menselijk kapitaal. Daarnaast heeft de vestigingsregeling een nauwe relatie met de maatregel om het vestigingsklimaat te bevorderen. Hiervoor is een budget van 3 miljoen beschikbaar. Motiveer de vorm van subsidieverstrekking Vanwege de revolverendheidsdoelstelling van Wurkje Foar Fryslan is er gekozen voor een hoge revolverendheid van de maatregel. Maar liefst 3,5 miljoen van de totaal beschikbare 4 miljoen wordt uitgezet in de vorm van leningen en dient middels rente en aflossing te zijn geïncasseerd. Het resterende deel van 500.000 is beschikbaar als loonkostensubsidie. A. Kredietsubsidie (Leningen) Deze regeling is gericht op het aantrekken van stuwende structuurversterkende bedrijven en de stimulering van bestaande (grotere) Friese bedrijven die willen diversificeren. Deze regeling sluit bewust nieuwe kleine startups, technostarters, eenmanszaken en Zzpérs uit en ondersteund eveneens geen uitbreidingsprojecten
van de bestaande activiteiten van bestaande Friese bedrijven. De volgende basiscriteria zijn hiervoor opgenomen: Structuurversterkende bedrijven, hoofdkantoren en R&D activiteiten; Minimaal 50% van de omzet afkomstig van buiten Fryslan; Aanvrager is bestaand concern of bedrijf met minimaal 10 FTE aan arbeidsplaatsen; Toename van de werkgelegenheid met minimaal 10 FTE in max. 4 jaar door groei van de nieuwe (vestigings)activiteit; De regeling wordt vervolgens verdeeld in een deel ( 3,5 mln) voor leningen t.b.v. investeringsteun in engineeringskosten en activa en een deel subsidie ( 0,5 mln) voor loonkosten. Leningen kunnen worden verstrekt tot 50 % van de totale subsidiabele kosten (engineering en activa) met een maximum van 1 mln per aanvraag bij een minimum van 1 mln aan totale subsidiabele kosten (geheel van investeringen). Subsidies kunnen worden verstrekt tot 50% van de totale subsidiabele kosten met een maximum van 100.000 per aanvraag bij een maximum van 1 mln aan subsidiabele kosten (geheel van investeringen). Per beoogde FTE uitbreiding wordt maximaal 5000 als subsidie verstrekt. Door de minimale groeinorm van 10 FTE is de minimale subsidie 50.000. 4. Subsidieontvangers Type potentiële subsidieontvangers Beoogde ontvangers zijn privaatrechtelijke rechtspersonen met als rechtsvorm een besloten vennootschap of naamloze vennootschap. Bijdrage type subsidieontvangers aan het wegnemen of verminderen van de oorzaak. Door nieuwe of bestaande diversificerende bedrijven in Friesland te stimuleren wordt door deze vestigingsregeling direct structurele werkgelegenheidsgroei gerealiseerd. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld innovatiesubsidies waar het uiteindelijke succes en structurele werkgelegenheid onzeker is. Een structuurversterking is mogelijk door het type bedrijven zoals R&D, maakindustrie en hoofdkantoren die over het algemeen aanvullende economische activiteiten in de Friese regio op gang zullen brengen. 5. Beleidseffecten De volgende gegevens zijn noodzakelijk voor de effectmeting: nulsituatie is geen gecreerde: bedrijven, werkgelegenheid, leningen en subsidie s per 16 maart 2015; doelsituatie voor werkgelegenheid is maximaal 4 jaar nadat het subsidieplafond is bereikt; doelsituatie voor revolverendheid en multiplier is maximaal 14 jaar nadat het subsidieplafond is bereikt. vastleggen van het aantal bedrijven dat gesubsidieerd wordt met deze regeling; vastleggen van het type economische activiteiten dat gerealiseerd wordt (ter vaststelling van de diversiteit);
vastleggen van de werkgelegenheid die wordt gerealiseerd; vastleggen van de revolverendheid: geincasseerde rente en aflossing vastleggen van de provinciale bijdrage en de uitgelokte investeringen (privaat en publiek) Deze gegevens worden verzameld door aanvragers in hun verslaglegging hierover te laten rapporteren.