Speerpunten notitie Kabel- en Leidingoverleg (KLO) 2014-2018 Ten behoeve van: Koepelorganisaties van de KLO leden en KLO toehoorders Datum: mei 2014 Betreft: KLO speerpuntenprogramma 2014-2018 Gevraagd aan de koepelorganisaties van de KLO leden en KLO toehoorders Deze notitie schetst de achtergronden van het Kabel- en Leidingoverleg (KLO) en geeft een toelichting op het speerpuntenprogramma 2014-2018. Het KLO richt zich met het speerpuntenprogramma op het voorkomen van graafschade en wil in de komende vier jaar bereiken dat er in 2018 minder dan 25.000 graafschade zijn veroorzaakt. Dit vraagt om ketengerichte samenwerking en acties, waarvoor draagvlak en daadkracht wordt gevraagd van alle koepelorganisaties die deelnemen aan het KLO. Deze kernnotitie gaat vergezeld met het verzoek aan de koepelorganisaties om deze notitie te onderschrijven, het KLO hiervoor bestuurlijk draagvlak te geven, alsook als koepelorganisatie concrete verantwoordelijkheid te nemen voor de speerpunten en pragmatisch te ondersteunen bij de uitwerking ervan. Achtergronden van het KLO Het Kabel- en Leidingoverleg (KLO) is een uniek en vrijwillig samenwerkingsverband van netbeheerders, grondroerders en overheidsopdrachtgevers (beheerders van de ondergrond). Het KLO is voortgekomen uit het Convenant KLIC (2006), dat werd gesloten ten behoeve van de operationele voorbereiding van de Wet Informatie-uitwisseling Ondergrondse Netten (WION). Op 1 oktober 2008 trad de WION in werking getreden. De wet heeft betrekking op ondergrondse netwerken van kabels en leidingen. Hoofddoelstelling van de WION is het (zoveel mogelijk) voorkomen van graafschade bij grond- en of graafwerkzaamheden. Daarmee borgt de overheid de publieke belangen, zoals het voorkomen van leveringsonderbrekingen in essentiële diensten via ondergrondse netten, de veiligheid voor omgeving, direct betrokkenen en het milieu. Bij de implementatie van de WION in 2008 heeft de minister een nadere uitwerking van de weten regelgeving overgedragen aan de sector. Vanuit het KLO wordt deze rol opgepakt met als primair doel het voorkomen van graafschade. Alle doelstellingen van het KLO zijn gericht op het treffen van preventieve maatregelen en het nemen van praktische aanvullende acties binnen de gehele graafketen om het doel te bereiken. In de afgelopen vijf jaar heeft KLO laten zien hier concrete invulling aan te hebben gegeven. Zo is in opdracht van het KLO de CROW 250- Richtlijn Zorgvuldig Graafproces tot stand gekomen en introduceerde zij de uniforme matenplantopografie en een handreiking voor een betere regie in de ondergrond voor gemeenten. Ook heeft het KLO diverse rapportages opgeleverd over het nut en de noodzaak van de informatieverstrekking van huisaansluitingen en het vastleggen van de z-coördinaat, over de revisieverwerking binnen 30 werkdagen. Voortzetting KLO met het oog op de evaluatie van de WION (2011) Bij de oprichting van het KLO werd aangenomen dat de WION na vijf jaar voldoende borging zou hebben gekregen en het KLO zich zou kunnen kwijten van taken. Ondanks de WION en de initiatieven van het KLO, was er begin 2011 nog steeds sprake van (te) veel graafschade. Het KLO besloot op 21 juni 2011 dan ook het voortbestaan van het platform tot en met 2014 te ondersteunen, met als doelstelling het bereiken van een substantiële (30-50%) afname van graafschade. Daarnaast zou in deze periode de evaluatie van de WION door de wetgever worden uitgevoerd en werd tevens ruimte genomen voor het ondernemen van vervolgstappen naar aanleiding van de evaluatie-uitkomsten. Gezien haar activiteiten en de brede vertegenwoordiging van stakeholders binnen het KLO, wordt het overleg gezien als een belangrijk platform voor samenwerking in de sector ter voorkoming en vermindering van graafschade. Om die reden heeft het ministerie van EZ het KLO in 2012 verzocht input te leveren voor de evaluatie van de WION. Het KLO installeerde hiervoor een aparte werkgroep, die de gemeenschappelijke standpunten vanuit KLO tijdens het Pagina 1 van 7
evaluatieonderzoek heeft kunnen inbrengen. Voorts initieerde het KLO verschillende projecten zoals het herzien van de CROW250 instructiekaart zorgvuldig graven, het analyseren van de graafschades in 2011 en onderzoeken naar de succesfactoren in graafpreventie en het belang van zorgvuldig opdrachtgeven. Begin mei 2013 werden de Staten-Generaal door de minister geïnformeerd over de wetsevaluatie. De conclusie is dat de WION in algemeenheid goed functioneert en op enkele punten zal worden aangepast, zoals aangaande het registreren en meeleveren van huisaansluiting-informatie. Verder adviseert de minister de keten om gezamenlijke oplossingen en afspraken te maken over hoe graafschade verder kan worden voorkomen. Op het KLOcongres dat op 6 juni jl. werd gehouden en dat geheel in het teken stond van de evaluatie en de toekomst van de WION en het voorkomen van graafschade, heeft het KLO aangegeven zich hiervoor te willen gaan inzetten en de komende periode doelen en acties voor te stellen. Besluit periode van verlenging KLO: 2014-2018 Om de voorgenomen doelen en acties goed te kunnen uitvoeren, heeft het KLO tijdens haar vergadering op 9 december 2013 unaniem besloten tot voortzetting van het KLO. Er is besloten om het ketenplatform met een periode van 4 jaar te laten voortbestaan. Deze periode biedt ruimte aan partijen tot het nemen van vervolgstappen naar aanleiding van de evaluatie en daarvoor concrete doelstellingen of speerpunten te formuleren ter voorkoming van graafschade. Doel KLO Het primaire doel is gericht op het voorkomen van graafschade door het nemen van keteninitiatieven. Doelstelling KLO Het KLO stelt een duidelijke ambitie en wil in de komende vier jaar (2014-2018), komen tot minder dan 25.000 graafschades in 2018. Een belangrijke uitgangspunt om deze doelstellingen te bereiken is dat het voorkomen van graafschade een ketenissue is. Elk onderdeel van de graafketen dient verantwoordelijkheid te nemen in het proces van zorgvuldig opdrachtgeven en -nemen. Elk onderdeel kent daarin een eigen verantwoordelijkheid voor de operationele keuzen die in het proces worden gemaakt. Dit uitgangspunt biedt de ketenpartijen en het KLO een mogelijkheid om elkaar aan te spreken op deze verantwoordelijkheid en concrete acties te ondernemen op de onderwerpen die uit de WION-evaluatie zijn voortgekomen en op de KLO speerpunten en initiatieven van de ketenpartijen om graafschade te voorkomen en die tot verbetering kunnen leiden van het graafproces. 5 Speerpunten Het KLO wil haar ambitie jaarlijks langs enkele hoofdlijnen, de speerpunten, gaan uitwerken en hieraan meetbare subdoelstellingen en acties verbinden. De 5 speerpunten zijn: 1. Verantwoordelijkheid 2. Graafinformatie 3. Zorgvuldig opdrachtgeverschap 4. Benchmark voorkomen graafschade 5. Gedragscode graafketen In de bijlage is elk speerpunt toegelicht en de hoofdactiviteiten voor 2014 beschreven. Omdat zich nieuwe ontwikkelingen kunnen voordoen, kunnen nog niet benoemde activiteiten worden opgepakt, dan wel reeds geplande activiteiten worden verschoven of vervallen. Het speerpunten programma kent dan ook een levend activiteitenplan dat jaarlijks zal worden bijgewerkt. Pagina 2 van 7
Samenstelling Het KLO streeft naar een zo groot mogelijke gezamenlijke daadkracht binnen de keten bij het oplossen van de complexe ketenvraagstukken rond het voorkomen van graafschade. Hiertoe zijn recentelijk nieuwe partijen aan het KLO toegevoegd. Het KLO staat open voor belangenpartijen die kunnen bijdragen aan de doelstellingen van het platform. Vooralsnog wordt vastgehouden aan de huidige samenstelling. Alle benoemingen vinden plaats door de koepelorganisaties, om een zo breed mogelijk draagvlak te krijgen. Het KLO kent 19 zetels met de volgende zetelverdeling (zie ook bijlage): - 5 zetels voor beheerders openbare ruimte, waarvan 2 in te vullen door GPKL, 1 door de VNG, 1 door de UvW en 1 door het IPO; - 8 zetels voor netbeheerders, 7 in te vullen door het Platform Netbeheerders (momenteel Alliander, Enexis, VELIN, KPN, Stedin, Ziggo en Vitens) en 1 door RIONED; - 7 zetels voor grondroerders, waarvan 1 in te vullen door CUMELA Nederland, 1 door MKB- Infra, 1 door Uneto-VNI en 4 in te vullen door Bouwend Nederland. Naast bovenstaande zetels van de dragende partijen, zijn de volgende overheden als toehoorders vertegenwoordigd: - het ministerie van Economische Zaken; - Agentschap Telecom; - het Kadaster; - Rijkswaterstaat. Daarnaast maakt het KLO gebruik van een externe communicatieadviseur NE Communicatie. Tevens wordt een inventarisatie gemaakt welke specifieke expertise van binnen of buiten het KLO nodig of beschikbaar is, om de gewenste resultaten te bereiken. Werkwijze Het KLO is een vrijwillig samenwerkingsverband op basis van consensus. Om uitwerking te geven aan de doelstellingen, kent het KLO diverse projectgroepen. Hiervoor stellen deelnemende partijen expertise en tijd beschikbaar om resultaten te bereiken. Deelnemers streven hetzelfde doel na, maar hebben soms verschillende belangen. Adviezen die naar buiten gebracht worden dienen de goedkeuring van alle deelnemende partijen te hebben. Dat betekent dat ze geaccordeerd dienen te worden tijdens een KLO-vergadering. De werkwijze op basis van consensus wordt als een belangrijk punt gezien. Consensus bij alle betrokkenen in de graafketen, is een belangrijke voorwaarde voor het succes van de projecten. Deze werkwijze blijft gehandhaafd. Het KLO bestuur kent een voorzitter, een secretaris en een penningmeester. Het voorzitter- en penningmeesterschap wordt vooralsnog ingevuld vanuit het Platform Netbeheerders, het secretariaat wordt vooralsnog ingevuld vanuit Bouwend Nederland. Financiën De volgende uitgangspunten voor de financiën zijn vastgesteld: de jaarlijkse bijdrage van deelnemers wordt verdeeld over een vaste algemene vooraf bekende post communicatie en een nader te specificeren kosten voor het in stand houden van de KLO-website, onderzoek naar gebruik van de KLO-producten en de productie van en communicatie rond de KLO-producten, evenals kosten voor het uitwerken van de projectplannen. Elk jaar wordt hiertoe door het KLO een jaarbegroting gemaakt, die ter goedkeuring wordt voorgelegd aan de leden. Als vrijwillig samenwerkingsverband is het KLO geen fiscale entiteit. Het KLO heeft daarom de Stichting Voorkomen Graafschade (SVG) gevraagd als kassier op te treden van de KLO gelden. Het KLO heeft een eigen rekening. In het SVG worden de vroegere gelden uit de KLIC-organisatie van de netbeheerders beheerd. Op basis van de stichtingsdoelen van het SVG met betrekking tot het financieren van onderzoek en acties rond graafschadepreventie, is er een mogelijkheid het SVG te verzoeken om medefinanciering van KLO initiatieven. Pagina 3 van 7
Bijdrage jaarlijkse begroting De bijdrage betreft een bijdrage per zetel van 2.500,- voor de vertegenwoordiging vanuit de netbeheerders (excl. voorzitter) en grondroerders, en 1.000,- voor de beheerders ondergrond. Indien er voor de projectdossiers meer geld nodig is, wordt voor de betreffende projecten op basis van een plan van aanpak nader beschouwd of en hoe in deze kosten kan worden bijgedragen. De financiële administratie wordt uitgevoerd door de penningmeester van het KLO en de SVG kassier, zijnde de penningmeester van het SVG. De jaarrekeningen worden gecontroleerd door een financiële controlecommissie, bestaande uit 2 KLO leden die door de vergadering worden aangewezen. Voor nadere informatie of het verkrijgen van inzicht in de jaarlijkse begroting van het KLO, kunt u terecht bij de secretaris van het KLO. Bijlage: - KLO Speerpuntenprogramma 2014-2018 - Overzicht KLO leden en toehoorders (d.d. mei 2014) Pagina 4 van 7
KLO Speerpuntenprogramma 2014-2018 Activiteitenplan 2014 Het KLO richt zich de komende jaren op vijf speerpunten om het aantal graafschades terug te dringen: Verantwoordelijkheid Graafinformatie Zorgvuldig opdrachtgeverschap Benchmark voorkomen graafschade Gedragscode graafketen Elk speerpunt bestaat uit meerdere projecten, sommige projecten zijn nieuw, andere lopen al enige tijd. In het KLO van 17 februari is besloten, welke projecten in 2014 worden opgepakt. Voor alle speerpunten zijn hieronder de besluiten weergegeven. Uiteraard betreft het een kernachtige weergave van de verschillende activiteiten op hoofdlijnen. De onderliggende werkgroepen geven zelf een nadere uitwerking in projectplannen en maken hiervoor afspraken in werkgroepverband. Er zijn KLO-leden als trekkers benoemd om activiteiten in gang te zetten, te houden en verslag op de 3 maandelijkse bijeenkomsten van het KLO. Speerpunt Verantwoordelijkheid Trekker KLO-lid: Tjerk Postmus (Ziggo Platform Netbeheerders) Verantwoordelijkheid staat centraal in de samenwerking met anderen om binnen de keten tot een zorgvuldiger graafproces te komen. Met dit speerpunt richt het KLO zich op het identificeren en wegnemen van barrières en knelpunten om verantwoordelijkheid te nemen binnen de graafketen. Door ketenpartijen bewust te maken en te leren elkaar hierop aan te spreken, zal dit bijdragen aan het doel om graafschade te voorkomen. 1. Het verbreden van de instructiekaart zorgvuldig graven ten aanzien van het nemen en aanspreken op verantwoordelijkheden door ketenpartijen. 2. Het verder borgen van de KLIC discipline - het doen van graafmeldingen - binnen de gehele keten. Speerpunt Graafinformatie Trekker speerpunt KLO-lid: Hans Rusman (Gasunie Platform Netbeheerders) Dit speerpunt is gericht op het verbeteren van de informatie-uitwisseling en het bevorderen van de samenwerking tussen ketenpartijen om graafschade te voorkomen. Vanuit dit speerpuntproject kan KLO advies inbrengen op het KLIC-WIN project. 1. Uniformering KLIC-brieven (bijlagen die netbeheerders meesturen bij een KLIC-melding). 2. Input en advies leveren aan het KLIC-WIN project vanuit bestaande KLO onderwerpen: Melden afwijkende ligging; Reservering: directe uitwisseling van informatie rond geplande aanleg of aanleg in voorbereiding binnen KLIC-online omgeving; Matenplantopografie. 3. Registratie z-coördinaat en een zorgvuldig boorproces ter voorkoming van graafschades. Pagina 5 van 7
Speerpunt Zorgvuldig opdrachtgeverschap Trekker speerpunt KLO-lid : Paulus Eckhardt (Ballast Nedam Engineering Bouwend Nederland) en Theo Penders (Enexis Platform Netbeheerders) Het doel van dit speerpunt is het zorgvuldig opdrachtgeven in de keten te verbeteren. 1. Review en mogelijk updaten van de CROW250 publicatie Graafschade voorkomen aan kabels en leidingen. 2. Het meer expliciet maken van zorgvuldig graven in de RAW systematiek en andere afrekensystematieken. 3. Het oplossen en voorkomen van belemmerende ligging van ondergrondse infra Speerpunt Benchmark voorkomen graafschade Trekker speerpunt KLO-lid: Roland Bakker (Enexis Platform Netbeheerders) Het KLO wil op termijn door middel van een benchmark voorkomen graafschade de prestaties van alle ketenpartijen en hun rol in de graafketen meetbaar maken. De haalbaarheid en draagvlak wordt onderzocht aan de hand van graafschade analyses en voorstellen voor het maken van vergelijkingen binnen de gehele graafketen. 1. Onderzoek en advies naar mogelijkheden van een benchmark voorvoorkomen graafschade: Analyse graafschade 2013; Het definiëren van één kansrijke KPI per ketenpartij. 2. Aanpassen schadeformulier Kadaster ten behoeve van het analyseren van graafschades. Speerpunt Gedragscode graafketen Trekker speerpunt KLO-lid: Jan van der Leij (CUMELA Nederland) KLO wil door middel van een gedragscode bevorderen dat in de hele graafketen zorgvuldig gewerkt wordt ter voorkoming van graafschade. KLO beoogd een risico gestuurde borgingsmethode voor zorgvuldig graven die door alle partijen in de graafketen kan worden gehanteerd, alsook betaalbaar en haalbaar kan worden geïmplementeerd. Onder de hele graafketen wordt verstaan: de voorbereiding, de opdrachtverstrekking en de uitvoering van graafwerkzaamheden. 1. Voorbereidend onderzoek betrokkenheid en verantwoordelijkheid ketenpartijen en reikwijdte van de beoogde gedragscode. 2. Onderzoek mogelijkheden van normering, persoonscertificering en de bijbehorende opleidingen en leerplannen die zijn gekoppeld aan de gedragscode. 3. Opstellen programma van eisen voor kwaliteitsborging en bepalen van kwaliteit, normen en eisen opleidingen. 4. Uitbesteding opstellen gedragscode en ontwikkeling certificeringsstructuur persoonscertificering. Pagina 6 van 7
Deelnemers en toehoorders in Kabel- en Leidingoverleg Datum mei 2014 Deelnemer Vertegenwoordigd door Bedrijf Platform Netbeheerders J. Koopman Stedin G. Roerdinkholder Alliander J. Rusman Gasunie W. Lambo KPN J. Peters Enexis vz. D. Schipper Vitens Penn. T. Postmus Ziggo GPKL E. van den Bogaard GPKL M. Wentholt Gem. Amsterdam VNG R. de Boer VNG IPO T. Bruikman Provincie Drenthe UvW V. Anches Unie van Waterschappen Stichting RIONED H.J. Gastkemper Stichting RIONED Bouwend Nederland E. van Niekerk Bouwend Nederland Secr. P. Eckhardt Ballast Nedam Engineering J. Smit BAM Infratechniek Telecom D. Snijders AA Snijders en Zn VOF Cumela Nederland J. van der Leij CUMELA Nederland MKB Infra R. Fronik Fronik Infra Uneto-VNI H. Bonte Siers Leiding- Montageprojecten Toehoorders B. Aerts Economische Zaken S. van Merkom Economische Zaken R.J. Looijmans Agentschap Telecom A. van Houtum Kadaster C. Groot Kadaster vacature N. Elenbaas Rijkswaterstaat NE Communicatie Gasten H. van Bruchem (vaste gast) Netbeheer Nederland Th. Penders (vaste gast) Enexis Roland Bakker (vaste gast) Enexis Pagina 7 van 7