WMO ADVIESRAAD SCHIEDAM Gemeente Schiedam t.a.v. het college van B&W Postbus 1501 3100 EA SCHIEDAM UW KENMERK ONS KENMERK DATUM JB/UR 16 maart 2011 UW BRIEF VAN DOORKIESNUMMER E-MAIL 010-2191532 uc.ramkisoensing@schiedam.nl ONDERWERP Preadvies bezuinigingen individuele Wmo-voorzieningen 2011-2015 Geacht college, De Wmo Adviesraad heeft de discussienota bezuinigingen individuele Wmo-voorzieningen 2011 2015 besproken in haar reguliere vergadering van 24 februari 2011 en in de werkgroep van 11 maart 2011. Inleiding De Wmo Adviesraad heeft gelet op de voorgestelde bezuinigingen, in de discussienotitie bezuinigingen individuele Wmo-voorzieningen 2011 2015, zoveel mogelijk beoordeeld op: - Of de bezuiniging noodzakelijk is; - Of de bezuiniging in overeenstemming is met de wet en regelgeving; - Of de bezuiniging in samenhang is met andere maatregelen; - Of de bezuinigingsmaatregel geen kostenstijging op andere terreinen tot gevolg heeft; - En/of de bezuiniging ook op langere termijn een kostenbesparend effect heeft. Algemeen De Wmo Adviesraad vindt het ook belangrijk dat er uitzonderingen gemaakt kunnen worden door, in die gevallen, een verzoek om toepassing van de hardheidsclausule mogelijk te maken. De Wmo Adviesraad is van mening dat er bespaard kan worden door middelen efficiënter in te zetten, mandaten te verlenen, zorg te laten dragen voor een betere logistieke planning van de regiotaxi en de administratieve procedures te vergemakkelijken. Enkele voorbeelden zijn: - Accu s/banden vervangen van een scootmobiel; - Onderzoek parkeerkaart en parkeerplaats; - Geen drie taxi s op hetzelfde tijdstip op één adres Waarbij twee mensen naar hetzelfde adres moeten. 1
Trends & ontwikkelingen In de notitie is in paragraaf 1.2 opgenomen, dat de kosten van de individuele Wmo-voorzieningen zullen toenemen vanwege de toenemende vergrijzing in de komende jaren. Uit de bijlage: veroudering van de bevolking in Schiedam (bron: Onderzoek & Statistiek van de gemeente Schiedam) blijkt niet dat ook in Schiedam de vergrijzing in de volgende jaren zal toenemen. Wel neemt het aantal ouderen van 65-79 jaar toe maar de groep van 80+ zal de komende jaren nog behoorlijk afnemen. Pas rond 2025 gaat ook deze groep fors toenemen. Bekend is dat 80 plussers de meeste zorg afnemen. De 65-79 jarigen horen tot de vitale ouderen. Dit blijkt ook uit het feit dat de twee grootste partijen in de Tweede Kamer vinden dat oudere automobilisten pas op hun 75 ste voor het eerst medisch gekeurd moeten worden. Volgens deze partijen is de leeftijd van 70 jaar achterhaald. Mensen blijven veel langer gezond en pas na hun 75 ste groeit het risico dat zij een gevaar vormen op de weg. Hoe deze ontwikkelingen zich voordoen in de gemeenten Vlaardingen en Maassluis is niet bekend bij de Adviesraad. Maar voor de gemeente Schiedam zijn op grond van de toekomstige ontwikkelingen van het aandeel 65+ de maatregelen, om vast te stellen welke voorzieningen wel of niet meer of in mindere mate verstrekt moeten worden, niet noodzakelijk. VNG-project De Kanteling De kanteling betekent meer eigen verantwoordelijkheid voor de inwoners. De intentie is dat niet meer uitgegaan wordt van de beschikbare voorzieningen, maar dat gekeken wordt naar de beperking die een inwoner ondervindt bij het deelnemen aan de samenleving (het voeren van een huishouding, het verplaatsen in en om de woning, zich lokaal verplaatsen per vervoermiddel en ontmoeten van medemensen en op basis daarvan sociale verbanden aangaan). Er wordt bij de kanteling niet meer uitgegaan van de beschikbare voorzien ing. De consequentie hierbij is dat het gesprek met de klant leidend is voor de indicatie. Tijdens dit gesprek moet de indicatiesteller dieper op de werkelijke hulpvraag ingaan en niet meer denken vanuit een beschikbare voorziening maar denken vanuit de persoon. Daarbij zoekt de indicatiesteller samen met de inwoner naar de beste oplossingen om mee te kunnen doen aan de samenleving. Dit betekent een omslag bij de indicatiesteller en de cliënt. Het is daarom van essentieel belang om te investeren in het kennisniveau van de medewerkers die deze gesprekken moeten gaan voeren. Ook is het belangrijk om de burgers over deze omslag te informeren. Bij De Kanteling gaat het altijd om individuele beoordelingen en het bieden van maatwerk. Dit staat haaks op sommige maatwerkvoorzieningen die in de notitie in paragraaf 1.3 voorgesteld worden. Aandachtspunten in bezuinigingsdiscussie Het is van belang om bij de bezuinigingsdiscussie de burgers, die door de bezuinigingen getroffen worden, in het oog te houden. Deze zijn vooral mensen met lichamelijke en/of verstandelijke beperkingen, ouderen en mensen met psychische problemen. De verwachting is dat deze doelgroepen door meerdere bezuinigingen getroffen zullen worden. Naast de gemeente zal ook het Rijk gaan bezuinigingen. De Adviesraad vraagt om aandacht te besteden aan cumulatieve verhoudingen het zogenaamde stapeleffect. De maatregelen moeten in samenhang bekeken worden. Bij doorverwijzing naar collectieve voorzieningen dient men zich te realiseren dat ook op deze voorzieningen bezuinigd zal worden. Rolvoorzieningen Vanaf 1 augustus 2010 is het contract met een nieuwe rolleverancier ingegaan. Het betreft een contract voor alle rolvoorzieningen (handbewogen en elektrische rolstoelen en scootmobielen). Overwogen kan worden om een borgsomregeling in te voeren. Dit betekent, dat voordat de voorziening wordt verstrekt 2
de cliënt een borgsom betaald van (bijvoorbeeld 150,--). Bij de teruggave van de voorziening wordt de borgsom terugbetaald. De Adviesraad is van mening dat het invoeren van een borgsomregeling aanvaardbaar is. Wel dient nader onderzocht te worden wat de exacte kosten zijn om deze regeling uit te voeren. Er zal dus een kosten/batenanalyse gemaakt moeten worden. Voor inwoners die dit bedrag niet kunnen opbrengen zal een regeling getroffen moeten worden. Vervoersvoorzieningen Met de vervoerder, Connexxion, is een contract afgesloten voor de periode 1 januari 2008 tot en met 31 december 2012. In 2012 wordt een nieuwe aanbestedingsprocedure gestart. De Adviesraad wijst er met nadruk op dat de vervoersvoorzieningen minimaal aan de kwaliteitseisen van het Openbaar Vervoer moeten voldoen. Uiteraard moet het vervoer van dusdanige kwaliteit zijn dat de gebruikers mee kunnen doen aan de samenleving (De Kanteling). Op het niveau van de logistieke processen moeten er nog verbeteringen doorgevoerd worden waardoor de kosten op termijn dan ook lager zullen uitvallen. Afschaffen van de huidige kwaliteitsnormen zullen in de loop der jaren leiden tot meerkosten. Scootmobielen Beperken criteria ROGPlus hanteert het criterium dat de aanvrager nog maximaal 300 meter kan lopen. Uit Wvgjurisprudentie blijkt, dat deze 300 meter kan worden teruggebracht tot 100 meter. Een aantal gemeenten hanteert inmiddels het criterium van 100 meter al. De Adviesraad adviseert om bij het beperken van de criteria niet uit te gaan van de genoemde 100 meter. Maar na te gaan wat er de burger nodig heeft om mee te kunnen doen in de samenleving (De Kanteling). Woonvoorzieningen Verhuis- en inrichtingskosten Het bedrag voor de tegemoetkoming in de verhuis- en inrichtingskosten bedraagt 1.260,-- en bij primaat verhuizen 2.510,--. De eerste tegemoetkoming wordt ook regelmatig verstrekt als gezondheidssituatie van de aanvrager achteruit gaat, maar dit redelijkerwijs te voorzien is (leeftijdsgerelateerde verhuizingen). Dit zou als algemeen gebruikelijk kunnen worden beschouwd. Inmiddels is besloten om vanaf 2011 de regels strakker te hanteren. De verwachte besparing is 4.000,--, voor Maassluis 15.000,-- voor Schiedam en 15.000,-- voor Vlaardingen. De Wmo Adviesraad adviseert om bij uitzonderingsgevallen de hardheidsclausule toe te passen. In Schiedam zijn er nog veel portiekflats, bijvoorbeeld in Nieuwland en Groenoord, waar de mensen met een minimuminkomen woonachtig zijn. Deze kunnen niet zo gemakkelijk kiezen voor verhuizing en vaak de verhuiskosten niet betalen. Dit pleit voor maatwerk, wat is er nodig voor deze groep om mee te kunnen doen aan de samenleving. Deze vraag zou dan leidend moeten zijn. (De Kanteling). Verder pleiten wij weer voor het verplichten van aanpasbaar bouwen zodat in de toekomst de noodzakelijke verhuizingen tot een minimum beperkt worden. Roerende woonvoorzieningen Via een onlangs uitgevoerde aanbesteding is op dit budget een besparing gerealiseerd van 55.000,-- voor de regio NWN. Verdere besparing op deze post is mogelijk door losse, niet-verrijdbare douchestoelen algemeen gebruikelijk te verklaren. Dit sluit aan op algemeen gebruikelijk verklaren 3
van de douchezitjes. Tilliften vallen ook onder de roerende woonvoorzieningen. Deze zijn nog onvoldoende te verkrijgen in de reguliere winkels. Volgens de Adviesraad is de criteria dat voorzieningen die voldoende in de reguliere winkels te verkrijgen zijn en deze dan als algemeen gebruikelijk te verklaren niet voldoende. Het criterium Draagkracht en noodzaak spelen hierbij ook belangrijke rol. Hulp bij het Huishouden Verlagen normtijden Een bezuinigingsmogelijkheid is om de normtijden, zoals opgenomen in het verstrekkingenboek, voor de huishoudelijke taken op onderdelen naar beneden bij te stellen. ROGPlus hanteert nu de normtijden zoals deze golden onder de AWBZ. Aanpassen van de vastgestelde criteria en beleidsregels kan alleen plaatsvinden wanneer deze worden opgenomen in het verstrekkingenboek en onderdeel uit maken van het bestek voor de komende aanbesteding in 2011. De wijzigingen zouden dan per 1 januari 2012 kunnen worden toegepast op nieuwe aanvragen. Voor het berekenen van de financiële consequenties wordt uitgegaan van een lagere indicatie van gemiddeld 30 minuten per week bij nieuwe indicaties. De Adviesraad is van mening dat, het verlagen van de normtijden van gemiddeld 30 minuten per week bij nieuwe indicaties, niet alleen de generale oplossing is. In dit geval zal er ook maatwerk geleverd moeten worden. Bij verlaging van de normtijden zal ook meegenomen moeten worden wat de mantelzorg nog aankan, om problemen op langere termijn die dan veel meer gaan kosten, te vermijden. Ook hier zal via het gesprek bij de indicatie, zoals beschreven wordt in De Kanteling, bekeken moeten worden hoeveel hulp er nodig is. Verlagen leeftijd kinderen naar 12-18 jaar bij algemene gebruikelijke rol huishoudelijke werkzaamheden De Adviesraad stelt voor om het verruimen van de gebruikelijke zorg van 12-18 jarige terug te draaien. Dit lijkt ons geen goede zaak. Natuurlijk kunnen 12-16 jarigen hun kamer opruimen en andere werkzaamheden doen, zoals het inpakken van de sporttas. Maar als deze werkzaamheden, bij herhaalde malen vragen niet door de kinderen wordt gedaan, dan zullen de ouders met een beperking dit niet zelf kunnen oplossen terwijl de gezonde ouders deze werkzaamheden op gegeven moment wel zelf doen. Ook moet men zich niet vergissen in wat de kinderen in de dagelijkse praktijk al moeten doen. Een paar voorbeelden zijn: helpen bij pinnen, boodschappen doen, openen van melk/limonade pakken, wegzetten van de vuile vaat, zelf plannen van activiteiten dat met de school te maken heeft, zoals tas inpakken enz. Wanneer we deze kinderen, vaak pubers nog meer gaan belasten dan kan dit een negatief effect hebben op hun schoolprestaties en leiden tot psychische belasting van deze kinderen. Dit levert op langere termijn problemen op, die tot meer kosten zullen leiden, dan het terugdraaien van de verruiming gebruikelijke zorg oplevert. Het dringende advies van de Adviesraad is om dit vooral niet te doen. Kosten SVB en CAK De kosten van het CAK worden landelijk bepaald en een besparing hierop is daarom niet mogelijk. Het contract met de SVB is door ROGPlus gesloten en zou kunnen worden beëindigd. 4
De Adviesraad vraagt om de Sociale Verzekeringsbank (SVB) absoluut niet op te zeggen. Als het mogelijk zou zijn dan pleit de raad voor om, als voorwaarde voor het persoonsgebonden budget (pgb), de SVB de administratie te laten doen. Dit voorkomt dat allerlei frauduleuze bureaus deze werkzaamheden voor de klanten gaan doen met alle consequenties van dien. Hoogachtend, Namens de Wmo Adviesraad Mw. J. Bol, voorzitter 5