Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1a 2513 AA Den Haag Postbus 90801 2509 LV Den Haag Anna van Hannoverstraat 4 Telefoon (070) 333 44 44 Telefax (070) 333 40 33 Uw brief Onderwerp Effectinformatie in de SZW begroting Ons kenmerk FEZ/VBI/2005/62082 Datum 17 augustus 2005 Aanleiding Met deze brief reageer ik op uw nadere vragen over de SZW-begroting 2006 (brief van 30 juni 2005 met kenmerk 05-SZW-B-124). Uw vragen hebben betrekking op de door mij op 22 juni 2005 verstrekte gegevens over effect-informatie in de begroting 2006 (29949, nr. 22). U vraagt mij een algemeen oordeel te geven of en in welke mate de SZW-begroting voor 2006 zal voldoen aan de criteria zoals die in de door de Kamer aangenomen motie- Douma c.s. (29 949, nr. 11) zijn opgenomen. Tevens verzoekt u mij in een schema per beleidsartikel aan te geven welke effectindicatoren in de SZW-begroting voor 2006 worden opgenomen. Ook vraagt u mij om een toelichting in die gevallen waar geen effectindicator bij een beleidsartikel kan worden opgenomen. Met de motie Douma heeft u aangegeven dat de beleidsdoelen in de begroting geformuleerd moeten worden in termen van te realiseren effecten (outcome) of daarvan afgeleide prestatiegegevens. Daarvan kan alleen kan worden afgeweken als daarvoor in de begroting en jaarverslag een motivering wordt gegeven volgens het principe pas toe of leg uit ( comply or explain ). Algemeen Met ingang van 2005 is de begroting van SZW omgevormd naar een begroting waarin samenhangende beleidsdoelen op de artikelen centraal staan. Tegelijkertijd zijn ook de prestatiegegevens opnieuw beoordeeld en waar nodig aangepast. Bij die gelegenheid is met de Tweede Kamer intensief gecommuniceerd over de opzet van de SZW-begroting. Bij de opstelling van de begroting 2006 is een beperkt aantal wijzigingen doorgevoerd, mede als uitwerking van de aanbevelingen van de VBTB-evaluatie. De verzameling prestatiegegevens die in de begroting 2005 was opgenomen is kritisch bezien. Waar daartoe aanleiding bestond zijn nieuwe indicatoren geformuleerd. Tevens zijn de effecten van het beleid explicieter gemaakt (met effectgegevens) en scherper onderscheiden van de prestaties van de overheid (prestatiegegevens). In die gevallen waar geen taakstellende indicatoren kunnen worden geformuleerd wordt de beoordeling van de kwantitatieve ontwikkeling met kengetallen mogelijk gemaakt. In de bijlage van deze brief is een overzicht per beleidsartikel opgenomen.
2 Conclusie Bij de artikelen op de SZW-begroting 2006 is een drietal situaties actueel: - artikelen 21 t/m 25, 29, 35: algemene doelstelling en/of operationele doelstellingen worden volledig door effectgegevens afgedekt, d.w.z. 100% comply; - artikelen 30 t/m 33: algemene doelstelling en/of operationele doelstellingen worden in belangrijke mate door effectgegevens afgedekt, daar waar dit niet het geval is betreft het doelstellingen met een gering budgettair beslag, d.w.z. overwegend comply; - artikel 26 t/m 28, artikel 34: artikelen waarvoor minder of geen effectgegevens beschikbaar zijn, d.w.z. explain. Zoals ik in mijn brief van 22 juni heb vermeld betreft dit artikelen op het terrein van de arbeidsverhoudingen, waar de doelstellingen van de regering in belangrijke mate voorwaardenscheppend zijn. Uitvoering of toepassing van het instrumentarium liggen overwegend in handen van de sociale partners. Het ligt niet in de rede om deze doelstellingen te kwantificeren. In de VBTB-systematiek betekent het dat bij deze artikelen periodieke beleidsdoorlichtingen en evaluaties een nadrukkelijke rol krijgen in de informatievoorziening over werking en effectiviteit van het beleid. Mijn slotconclusie is dat de SZW-begroting 2006 aan de criteria van de motie Douma voldoet. De Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, (mr. A.J. de Geus)
3 Bijlage: overzicht effectgegevens en prestatiegegevens per beleidsartikel De algemene lijn is dat in de begroting van SZW per begrotingsartikel bij de algemene doelstelling () of, wanneer dat beter past, bij de operationele doelstelling (OD) effectgegevens worden gepresenteerd. In onderstaande tabellen geef ik een overzicht van de opgenomen effectgegevens. Voor de situaties waar effectgegevens ontbreken geef ik de opgenomen prestatiegegevens of kengetallen. Waar nodig zal ik een toelichting verstrekken. Bij onderstaand overzicht past de kanttekening dat bespreking van de SZW-begroting in de Ministerraad nog tot geringe wijzigingen aanleiding kan geven. Artikel 21 Inkomensbeleid OD1 effect-indicatoren: standaard-koopkrachtcijfers diverse categorieën (18 reeksen) effect-indicatoren: armoedevalcijfers diverse categorieën (10 reeksen) Artikel 22 Activerend arbeidsmarktbeleid OD1 effect-indicator: loonkosten per eenheid produkt effect-indicator: administratieve lasten door SZW veroorzaakt prestatie-indicator: eomvang van de wig inclusief werkgeverslasten naar inkomensniveau prestatie-indicator: extra toename in de beroepsbevolking met een startkwalificatie prestatie-indicator: eaandeel werkenden/werklozen in de beroepsbevolking met startkwalificatie OD3 effect-indicator: netto arbeidsparticipatie etnische minderheden effect-indicator: percentage werkloze jongeren effect-indicator: netto-participatiegraad ouderen effect-indicator: netto-participatiegraad vrouwen prestatie-indicator: epercentage bezochte bedrijen met overtreding WAV effect-indicator: nalevingsniveau WAV OD4 prestatie-indicator: epreventiequote WW prestatie-indicator: epreventiequote WWB prestatie-indicator: euitstroomquote WW prestatie-indicator: euitstroomquote WWB prestatie-indicator: evervullingsquote van vacatures Artikel 23 Reintegratie OD1 effect-indicator: sluitende aanpak: hiaatpercentage (betreft personen die geen hulp bij reïntegratie hebben gekregen maar deze hulp wel nodig hadden als percentage van totale groep) effect-indicator: 25%-doelstelling pct. uitstroom naar regulier werk na reïntegratietraject Artikel 24 Sociale Werkvoorziening effect-indicator: aantal personen in WSW-werknemersverband als percentage van doelgroep effect-indicator: aantal arbeidsplaatsen als percentage van aantal plaatsen waarvoor subsidie effect-indicator: ontwikkeling kosten per standaardeenheid OD1 prestatie-indicator: everblijfsduur op de wachtlijst WSW prestatie-indicator: eaantal plaatsingen begeleid werken als percentage van totaal plaatsingen
4 Artikel 25 Arbeid en Zorg effect-indicator: aantal werknemers dat wil combineren maar dit feitelijk nog niet doet, als percentage van totaal aantal werknemers dat wil combineren OD1 effect-indicator: aantal werknemers dat behoefte heeft aan verlof, maar dit nog niet gebruikt, als percentage van totaal aantal werknemers dat behoefte heeft aan verlof effect-indicator: percentage werknemers met een werkgeversbijdrage kinderopvang effect-indicator: aantal huishoudens dat gebruik maakt van kinderopvang effect-indicator: aantal huishoudens met inkomen < 45.000 als percentage van aantal huishoudens met kinderopvang Artikel 26 Overlegstructuren, collectieve arbeidsvoorwaardenvorming en medezeggenschap OD1 kengetallen: collectieve arbeidsvoorwaardenvorming en naleving medezeggenschap Operationele doelstelling 1 betreft het bevorderen van zelfregulering door sociale partners. Voor deze OD is het formuleren van effect-indicatoren en prestatie-indicatoren niet zinvol. Het toepassen van het aangeboden instrumentarium ligt bij de sociale partners. Er worden wel diverse kengetallen opgenomen. Bij operationele doelstelling 2, afstemmen en onderling coördineren van overheidsbeleid en het beleid van sociale partners, is het formuleren van bestendige indicatoren voor de telkens wisselende onderwerpen niet mogelijk. Artikel 27 Regulering van individuele arbeidsrelaties OD1 effect-indicator: gecorrigeerde en ongecorrigeerde beloningsverschillen man/vrouw (4 reeksen) kengetallen: gegevens m.b.t. ontslagen en aanvragen werktijdverkorting OD3 kengetallen: gegevens rond arbeidstijd en rusttijd uit cao's Operationele doelstelling 1 betreft de bevordering van gelijke kansen op (toegang tot) de arbeidsmarkt door bescherming te bieden tegen ongelijke behandeling bij arbeid en beroep. Voor deze OD wordt in de SZWbegroting 2006 een nieuwe effect-indicator (beloningsverschillen) geïntroduceerd. Bij de tweede en derde operationele doelstelling van dit artikel (OD 2 betreft het zorgdragen voor een goede balans tussen rechten en plichten van werkgevers en werknemers voortvloeiend uit de arbeidsovereenkomst, OD 3 het zorgdragen voor een adequaat normstelsel voor arbeids- en rusttijden) ligt het niet in de rede kwantitatieve doelstellingen te formuleren. Wel worden diverse kengetallen opgenomen. Artikel 28 Pensioenbeleid OD1 effect-indicator: percentage werknemers dat uitgesloten wordt van een pensioenregeling kengetallen: onderverdeling type pensioenregeling OD3 effect-indicator: pct. pensioenfondsen met evenredige vertegenwoordiging gepensioneerden Toelichting : Operationele doelstelling 2 betreft de verbetering van de houdbaarheid van het stelsel van aanvullende pensioenen. De primaire verantwoordelijkheid hiervoor ligt bij sociale partners. Realisatie van de doelstelling is daarnaast afhankelijk van de macro -economische ontwikkeling. Aan de hand van het toezichtkader en de daarmee samenhangende handhavingsinstrumenten wordt het beoogde maatschappelijk effect nagestreefd. Artikel 29 Arbeidsomstandigheden, arbozorg en verzuim OD1 effect-indicator: percentage werknemers blootgesteld aan schadelijk geluid effect-indicator: percentage werknemers dat regelmatig kracht moet zetten prestatie-indicator: eaantal afspraken met branches; versterking arbeidsveiligheid prestatie-indicator: epercentage door AI bezochte bedrijven waar de wet wordt gehandhaafd effect-indicator: RI&E's beschikbaar bij bedrijven effect-indicator: aandeel werkzame gehandicapten dat aanpassingen in werk nodig acht
5 Artikel 30 Inkomensbescherming met activering OD1 effect-indicator: bijstandslastenreductie WWB effect-indicator: instroomkans in de WW leeftijdsklasse 57 1/2 -jarigen en ouderen t.o.v. leeftijdsklasse 55 tot 57 1/2-jarigen effect-indicator: uitkeringsduur totale WW-populatie effect-indicator: uitkeringsduur 57 1/2 jaar en ouder effect-indicator: nalevingsniveau van verplichting om weer werk te vinden effect-indicator: nalevingsniveau van opgave van inkomsten uit arbeid OD3 kengetallen: uitstroomaandeel WWIK dat zelfstandig kan voorzien in het onderhoud, en aantal personen WWIK OD4 kengetallen: aantal uitkeringsjaren en gemiddelde uitkering BIA OD5 Toelichting OD 3, 4 en 5: Operationele doelstelling 3 betreft verstrekken van een tijdelijke financiële ondersteuning aan kunstenaars. De WWIK stelt beroepsmatige kunstenaars in de gelegenheid te werken aan de opbouw van een renderende beroepspraktijk als kunstenaar. De WWIK kent geen uitstroomdoelstelling, wel is de uitkeringsduur gebonden aan een maximum van 4 jaar, waarbij een progressieve inkomens-eis van kracht is. Met het oog op de doelstelling van de WWIK zijn voor deze regeling geen specifieke indicatoren (wel kengetallen) geformuleerd. Bij de overige OD s is om redenen van proportionaliteit en administratieve lasten afgezien van het formuleren van indicatoren. Operationele doelstelling 4 luidt zorgdragen dat een aanvulling tot inkomen op minimumniveau wordt verstrekt aan oudere herkeurde arbeidsongeschikten. Het relevante instrument, de BIA, is een overgangsregeling voor een steeds kleiner wordende groep uitkeringsgerechtigden. Ultimo 2006 zal het uitkeringsrecht op grond van de BIA vervallen. Voor deze OD worden wel enkele kengetallen opgenomen. Operationele doelstelling 5 luidt zorgdragen dat een tijdelijke tegemoetkoming wordt verstrekt aan bepaalde arbeidsongeschikten die herbeoordeeld zijn in de zg. herbeoordelingsoperatie. De relevante regeling (de TRI) kent een gering aantal deelnemers en een gering uitkeringsbedrag. Artikel 31 Inkomensbescherming met activering bij arbeidsongeschiktheid OD1 effect-indicator: nalevingsniveau (WAO/WAZ/Wajong) van verplichtingen bij herstel effect-indicator: nalevingsniveau (WAO/WAZ/Wajong) van opgave van inkomsten uit arbeid effect-indicator: instroom van volledig en duurzaam arbeidsongeschikten kengetallen: gegevens betreffende de volume-ontwikkeling WAJONG Toelichting OD 2: Het nalevingsniveau voor OD 2 (zorgdragen dat een aanvulling tot inkomen op minimumniveau wordt verstrekt aan jonggehandicapten) wordt meegenomen bij OD1. Daarom zijn voor geen afzonderlijke indicatoren opgenomen. Er worden wel kengetallen verstrekt. Artikel 32 Overige inkomensbescherming OD1 effect-indicator: nalevingsniveau melden van het voeren van gezamenlijke huishouding (Anw) effect-indicator: nalevingsniveau van opgave van inkomsten en wijzigingen daarvan (Anw) effect-indicator: nalevingsniveau van het melden van gewijzigde samenlevingsvorm (AOW) effect-indicator: nalevingsniveau van opgave van inkomsten en wijzigingen partner <65 (AOW) OD3 kengetallen: aantal uitkeringsjaren en gemiddelde uitkering TW; gegevens handhaving Toelichting OD 3: Voor deze operationele doelstelling ( zorgdragen dat een aanvulling tot inkomen op minimumniveau wordt verstrekt aan zie ke, arbeidsongeschikte en werkloze werknemers) worden geen afzonderlijke indicatoren opgenomen. Recht op een toeslag uit hoofde van de TW is slechts aan de orde bovenop een ander uitkeringsrecht. Het nalevingsniveau wordt gemeten bij de regeling waar de TW op aanvult (ZW, WW, WAO, WAZ, WAJONG, WAMIL). Er worden wel kengetallen vermeld. Artikel 33 Tegemoetkoming specifieke kosten OD1 kengetal: gemeentelijke uitgaven bijzondere bijstand effect-indicator: nalevingsniveau van opgave van inkomsten kinderen 16 jaar en ouder (AKW) OD3 kengetallen: gegevens betreffende de volume-ontwikkeling TAS
6 Voor operationele doelstelling 1 ( zorgdragen dat gemeenten een tegemoetkoming kunnen verstrekken voor kosten voortvloeiend uit bijzondere omstandigheden die niet uit eigen middelen kunnen worden voldaan ) is geen indicator geformuleerd omdat de bevoegdheden op het terrein van de bijzondere bijstand bij gemeenten zijn belegd. Voor operationele doelstelling 3 ( het zoveel mogelijk bij leven verstrekken van een eenmalige financiële tegemoetkoming in de immateriële schade aan werknemers, of huisgenoten van werknemers, met maligne mesothelioom door asbestblootstelling ) is het opnemen van indicatoren niet zinvol, gezien het geringe budgettaire beslag van de regeling. In beide gevallen worden wel kengetallen opgenomen. Artikel 34 Rijksbijdragen aan sociale fondsen en spaarfonds AOW OD1 kengetallen: volumegegevens betreffende premievrijstelling gemoedsbezwaarden kengetallen: gegevens over het spaarfonds AOW Bij dit artikel zijn geen indicatoren te formuleren. Wanneer de budgettaire overheveling van begroting naar fondsen is geschied, is het beoogde effect gerealiseerd. De vermogenspositie van de fondsen is dan verbeterd in de mate die was beoogd. Artikel 35 Emancipatie prestatie-indicator: aantal advies- en steunpunten huiselijk geweld prestatie-indicator: uitbreiding capaciteit vrouwenopvang prestatie-indicator: aantal gemeenten met beleidsplan huiselijk geweld effect-indicator: arbeidsparticipatie van vrouwen effect-indicator: zorgparticipatie van mannen effect-indicator: economische zelfstandigheid vrouwen effect-indicator: aandeel vrouwen in politieke functies effect-indicator: aandeel vrouwen in topfuncties bedrijfsleven effect-indicator: aandeel vrouwen in topfuncties non-profit effect-indicator: aandeel vrouwen in topfuncties overheid OD1 indicatoren: zie algemene doelstelling prestatie-indicator: aantal afspraken met gemeenten over emancipatie- en integratiebeleid prestatie-indicator: aantal allochtone vrouwen dat wordt bereikt prestatie-indicator: aantal allochtone vrouwen dat is gestart met activiteiten t.b.v. participatie prestatie-indicator: aantal samenwerkingsprojecten lokale en sociale infrastructuur prestatie-indicator: aantal gecreëerde combinatiefuncties