Waarden en emoties rondom lijsttrekkers 2 de kamer verkiezingen Kroes en Rutte ideale premier Wie is de ideale premier? Merkinnovatie consultancy Emote en onderzoeksbureau DBMI hebben een door Emote ontwikkelde nieuwe onderzoeksmethodiek genaamd Emotuning toegepast om het ideale profiel van de premier te toetsen aan de belangrijkste premierskandidaten. Emotuning Emotuning, zoals omschreven in het laatste boek van Roland en Rogier van Kralingen genaamd Emotionele Innovatie, maakt het mogelijk om de zowel het waardenprofiel als de kracht van de emotionele connectie van de premierskandidaten te meten. Het unieke Emotuning systeem bevat de belangrijkste 192 waarden en de 1015 emoties van de huidige tijdgeest van de Nederlandse maatschappij. Een waarde is gedefinieerd als een lange termijn cognitief en rationeel streven terwijl een emotie een korte termijn gevoelsreactie is, gebaseerd op de moderne emotietheorie van grondlegger Charles Darwin. De waarden in het onderzoek zijn ingedeeld in vier gangbare metaclusters uit de psychologie waarin mensen danwel Progressief, Groepsgeorienteerd, Behoudend en Prestatie gericht zijn. Deze clusters zijn weer onderverdeeld in totaal een tiental mindsets, ooit gebaseerd op Carl Jung en hier vertaald volgens de laatste inzichten van o.a. de Israelische psycholoog Schwartz. Het onderzoek Het profiel van de ideale premier wordt bepaald aan de hand van geassocieerde waarden (ratio) en wat men voelt bij de premier (emotie). Met dien verstande dat 80 tot 95% van alle menselijke beslissingen genomen wordt op basis van emotie (bron: Harvard). Vervolgens is dit profiel vergeleken met de meest reele premierskandidaten volgens de laatste peilingen van Synovate en Maurice de Hond. De kandidaten zijn Rutte, Cohen, Pechtold, Wilders en Balkenende. Ook Kroes is meegenomen vanwege de aanhoudende geruchten dat zij naar voren kan worden geschoven als premier. De steekproef (N=1100) is genomen uit een dwarsdoorsnede van de Nederlandse bevolking. De ideale premier Waar moet de ideale premier aan voldoen? De tien belangrijkste waarden geassocieerd met de ideale premier zijn in volgorde van belangrijkheid: Leiderschap (51%), Betrouwbaar zijn (41%), Eerlijkheid (39%), Besluitvaardigheid (33%), Daadkracht (31%), Duidelijkheid (30%), Bekwaam zijn (25%), Openheid (22%), Integriteit (22%) en Kennis (21%). page 1 10
De twee belangrijkste psychologische clusters waar de premier aan moet voldoen zijn Prestatie/Personal Growth en Groepsgeorienteerd/Group Attitude, waarbij het zwaartepunt ligt op Prestatiegerichtheid (60%), Groepsgeorienteerd (30%) en een stukje Progressief/Open To Change (10%). Opvallend is dat de Nederlander zowel Progressief en Behoudend/Conformist relatief gezien minder belangrijk vindt in haar premier. Vrij vertaald zoekt de Nederlander naar de paradox van de krachtige leider die rekening houdt met de groep. Progressieve of behoudende denkbeelden zijn relatief gezien minder belangrijk. Emotionele Associatie In het beslissingsproces om een stem uit te brengen is er ook gevraagd welke emotionele associaties (uit een poel van 1015 mogelijke emotionele associaties) het sterkst zijn. Het resultaat zijn vier krachtige emotionele associaties: voelt de premier besluitvaardig, geloofwaardig, betrouwbaar en daadkrachtig? page 2 10
Kortom, als de Nederlander voelt dat deze premier besluitvaardig, geloofwaardig, betrouwbaar en daadkrachtig is dan zal zij eerder geneigd zijn haar stem op deze persoon uit te brengen. De kandidaten Wie van de kandidaten voldoet het best aan dit profiel? Gekeken wordt naar vier zaken; (1) de hoeveelheid en kracht van de overeenkomende waarden in de context van de ideale premier, (2) in hoeverre de kandidaat voldoet aan de paradox van krachtig leiderschap met oog voor de groep, (3) opvallende zaken in het waardeprofiel en (4) de kracht van de emotionele associatie. Pechtold Pechtold voldoet aan 3 van de 10 waarden, zijnde kennis, integriteit en betrouwbaar zijn. In de context van de ideale premier en in vergelijking met de anderen is dit een relatief zwakke connectie, het zijn niet de belangrijkste waarden. In de clusters Prestatie en Groepsgeorienteerd ligt het zwaartepunt bijna volledig op de Groep. De Nederlander kan bovendien niet beslissen of Pechtold nu Progressief of Behoudend is. Tevens is er geen krachtige emotionele connectie; Pechtold voelt niet besluitvaardig, geloofwaardig, betrouwbaar of daadkrachtig. page 3 10
Balkenende Bij Balkenende zijn vergelijkbare conclusies te trekken. Hij voldoet aan 2 van de 10 waarden, zijnde kennis en bekwaam zijn; wederom relatief gezien een zwakke connectie. Kijkende naar de paradox dan is Balkenende Groepsgeorienteerd. Opvallend is dat Balkenende het meest behoudende profiel heeft van alle kandidaten. Hij wordt niet geassocieerd met de vier gevoelens. page 4 10
Wilders Wilders scoort hoger met 4 van de 10 waarden (besluitvaardigheid, duidelijkheid, daadkracht en openheid) die bovendien relatief belangrijk zijn voor de ideale premier. Wilders heeft daarmee een sterk waardeprofiel in vergelijking met de ideale premier. Echter in de paradox voldoet Wilders niet aan Groepsgeorienteerd, zijn profiel is bijna volledig Prestatie. Onverwacht is dat Wilders volgens de Nederlander een aantal kenmerken vertoont in Progressief. Hij wordt niet geassocieerd met de vier emotionele assocaties van de ideale premier. page 5 10
Cohen Cohen voldoet aan 3 van de 10 waarden van de ideale premier zijnde leiderschap, integriteit en betrouwbaarheid. Leiderschap is de belangrijkste waarde. In de context van de ideale premier scoort Cohen daarmee gemiddeld. Kijkende naar de paradox dan is Cohen meer Groeps- dan Prestatie georienteerd. Opvallend is dat Cohen tevens hoog scoort in het cluster Behoudend. Betrouwbaar en geloofwaardig zijn de emotionele associaties. page 6 10
Rutte Rutte voldoet aan 3 van de 10 waarden van de ideale premier zijnde kennis, daadkracht en duidelijkheid. In de context van de ideale premier scoort Rutte daarmee gemiddeld. In de paradox van de krachtige leider met oog voor de groep heeft Rutte een goede verdeling. Daarnaast is het opvallend dat de Nederlander Rutte ook indeeld in het cluster Progressief. De emotionele associaties zijn besluitvaardig en geloofwaardig. page 7 10
Kroes Kroes komt het dichtst bij de ideale premier. Zij voldoet aan 5 belangrijke waarden zijnde kennis, bekwaam zijn, besluitvaardigheid, leiderschap en daadkracht. Samen met Cohen is zij de enige die de belangrijkste waarde (leiderschap) oproept. In de paradox heeft zij de beste verdeling; ze voldoet aan het criterium van de krachtige leider met oog voor de groep. Meest opvallend bij Kroes is dat men de waarde vakmanschap als haar belangrijkste kenmerk ziet. Kroes scoort nauwelijks in de psychologische clusters van Progressief of Conservatief. De emotionele connectie wordt gemaakt op besluitvaardig en daadkrachtig, waarbij met name besluitvaardig het meest wordt genoemd, wetende dat dit door de Nederlander als belangrijkste emotionele associatie wordt gezien. page 8 10
Meest opvallende conclusies uit het onderzoek van Emote en DBMI De tien belangrijkste waarden geassocieerd met de ideale premier zijn in volgorde van belangrijkheid: Leiderschap (51%), Betrouwbaar zijn (41%), Eerlijkheid (39%), Besluitvaardigheid (33%), Daadkracht (31%), Duidelijkheid (30%), Bekwaam zijn (25%), Openheid (22%), Integriteit (22%) en Kennis (21%). De twee belangrijkste psychologische clusters waar de premier aan moet voldoen zijn Prestatie en Groepsgeorienteerd, waarbij het zwaartepunt ligt op Prestatiegerichtheid (60%), Groepsgeorienteerd (30%) en een stukje Progressief (10%). Kort gezegd is de Nederlander op zich naar een paradox: De krachtige leider die rekening houdt met de groep. Opvallend is dat de Nederlander zowel Progressief en Behoudend relatief gezien minder belangrijk vindt. In het beslissingsproces om een stem uit te brengen zijn er vier belangrijke emotionele associaties (uit een poel van 1015 mogelijke emotionele associaties) het krachtigst: voelt de premier besluitvaardig, geloofwaardig, betrouwbaar en daadkrachtig? Kroes voldoet het best aan het profiel van de ideale premier, zowel op rationele gronden (waarden) als emotionele grond (kracht van de emotionele assocatie). Zij wordt gevolgd door Rutte op nummer 2 en Cohen op 3. Kroes en Cohen zijn de enigen die voldoen aan de belangrijkste waarde van de ideale premier volgens de Nederlander; leiderschap. De Nederlander vindt eerlijkheid de derde belangrijkste waarde voor de ideale premier. Geen van de kandidaten heeft deze waarde volgens de Nederlander prominent in zich. Pechtold, Wilders en Balkenende worden niet geassocieerd met de 4 belangrijkste emotionele assocaties van de ideale premier. Rutte, Cohen en Kroes hebben ieder 2 van de 4 belangrijkste emotionele associaties in zich. Alexander Pechtold heeft volgens de Nederlander als belangrijkste waarde democratie. Echter de Nederlander deelt democratie niet in als 1 van de 10 belangrijkste waarden voor de ideale premier. Balkenende wordt geassocieerd met de minst belangrijke waarde voor een premier, zijnde ordelijkheid. Maar 1% van de Nederlanders geeft aan dit een belangrijke waarde te vinden. Balkenende scoort het hoogst van de kandidaten in het cluster Behoudend, op de voet gevolgd door Cohen. De PvdA wordt in de politieke traditie gezien als een progressieve partij. Haar leider Cohen wordt echter nauwelijks geassocieerd met het psychologische cluster Progressief. D66 wordt in de politieke traditie gezien als een progressieve partij. Haar leider Pechtold scoort hoog in het cluster Progressief maar ook hoog in het cluster Behoudend. VVD wordt in de politieke traditie niet gezien als een erg progressieve partij. Haar leider scoort echter hoog in het psychologische cluster Progressief. page 9 10
Vraag aan de Nederlander direct of zij een bewuste keuze maken voor wie zij graag als premier zien en de strijd tussen Cohen en Kroes is min of meer gelijk verdeeld. Vragende echter naar de waarden en emotionele associaties met de ideale premier, een meer onbewuste aanpak, dan komt Kroes duidelijk als nummer 1 uit de bus en Cohen pas als nummer 3. De peilingen van Synovate en Maurice de Hond bevestigen het beeld van dit waarden en emotie onderzoek. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met: Emote Group Rogier van Kralingen Founding partner Tel: 06-25090825 E-mail: rogier@emote-group.com www.emote-group.com page 10 10