TK2017: (mogelijke) lijsttrekkers onder de loep

Transcriptie

1 TK2017: (mogelijke) lijsttrekkers onder de loep Een aantal partijen in de Tweede Kamer hebben onlangs hun lijsttrekker bij de komende Tweede Kamerverkiezingen gekozen. Pechtold (D66), Klaver (GroenLinks) en Segers (ChristenUnie) zijn dit voorjaar officieel naar voren geschoven om de kar te trekken in maart In de Politieke Barometer van Ipsos legden we een representatieve groep kiezers mogelijke lijsttrekkers voor en vroegen hen in welke mate zij deze politici geschikte lijsttrekkers vinden, betrouwbaar vinden, sympathiek vinden en of zij stemmentrekkers of stemmenverjagers zijn. Het meest interessant is het daarbij te kijken naar het huidige potentieel, de groep die minimaal sympathie heeft voor de partij**. Naar aanleiding van de nieuwsberichten over de kandidaatstelling van Rutte is gekozen om hem voor te leggen. Hij is daarmee de enige niet-fractieleider die is voorgelegd. Uit dit onderzoek blijkt dat Klaver en de voormannen van de kleinchristelijke partijen, Segers en Van der Staaij, het op alle aspecten goed doen bij hun potentieel. De aanstelling van deze politici als lijsttrekkers wordt goed ontvangen bij het potentieel van deze partijen. Samsom en Krol komen op één of meerdere aspecten tekort bij hun eigen potentiële kiezers. Maar weinig potentiële kiezers van de PvdA denken dat Samsom stemmen zal trekken naar de partij en ook wordt hij door een deel als onbetrouwbaar ervaren. Daarbij vindt ongeveer de helft Samsom geschikt als lijsttrekker. Kiezers die de PvdA overwegen maar Samsom ongeschikt vinden, zien Asscher, momenteel vicepremier en minister van Sociale Zaken, graag als zijn opvolger. Ook voor 50Plus-leider Krol is betrouwbaarheid een heikel punt. Slechts een minderheid van het 50Pluspotentieel vindt hem te vertrouwen en een kwart vindt hem zelfs onbetrouwbaar. Twee op de tien potentiële 50Plus-kiezers vinden hem ongeschikt als lijsttrekker voor zijn partij. Tot slot vroegen we kiezers of de partij van hun voorkeur nog lijsttrekkersverkiezingen zou moeten houden in de aanloop naar de volgende verkiezingen. Bij kiezers met een huidige voorkeur voor de grote partijen is er veel steun voor dergelijke verkiezingen. Alleen onder huidige PVV-kiezers is een minderheid voor lijsttrekkersverkiezingen. ** Het potentieel van een partij is gebaseerd op ons 10-stemmenstelsel, waarbij we kiezers vragen niet één stem uit te brengen op de partij van hun voorkeur, maar tien stemmen te verdelen over meerdere partijen. Onder het potentieel verstaan wij kiezers die: - Een unieke voorkeur hebben voor hun partij (één partij, tien stemmen) - Een voorkeur hebben voor een partij (meeste stemmen naar één partij, overige stemmen naar andere partij(en) - Sympathie hebben voor een partij (voorkeur voor een andere partij, maar één of meer stemmen naar andere partij) Meer informatie over ons 10-stemmenstelsel vindt u op onze site:

2 Geschikt/ongeschikt Wanneer we kijken naar het potentieel dat de lijsttrekkers binnen kunnen halen, valt op dat de lijsttrekkers veel steun genieten. Uitzondering daarop zijn Samsom (PvdA) en, in mindere mate, Krol (50Plus). De helft van het huidige PvdA-potentieel vindt Samsom op dit moment geschikt als lijsttrekker. Een kwart van datzelfde potentieel vindt Samsom ongeschikt om de kar te trekken bij de komende verkiezingen en nog eens een kwart weet het niet zo goed te beoordelen. Onder kiezers die de 50Plus-partij overwegen zegt bijna 60% Krol geschikt te vinden als hun lijsttrekker. Vier op de tien uit dit potentieel beoordelen hem als ongeschikt of weten het (nog) niet.

3 Stemmentrekker/-verjager Wanneer we het potentieel van de diverse partijen vragen of hun (mogelijke) lijsttrekker juist stemmen trekt of kiezers wegjaagt, zien we flinke verschillen tussen de politici. Potentiële kiezers van Klaver (GroenLinks), Wilders (PVV) en Pechtold (D66) zijn ervan overtuigd dat hun lijsttrekker echte stemmentrekkers zijn. Ook Van der Staaij (SGP) doet het op dit vlak erg goed bij zijn eigen potentieel, alhoewel dit resultaat als indicatief moet worden beschouwd gezien de lage basis van zijn potentieel. Wederom valt Samsom in negatieve zin op. Slechts 29% van het huidige PvdA-potentieel denkt dat Samsom juist stemmen trekt. Nog eens 35% van dat potentieel denkt dat hij juist kiezers weg zal jagen.

4 Sympathiek/onsympathiek Een aantal (mogelijke) lijsttrekkers scoren erg goed op sympathie onder hun eigen potentiële kiezers. Roemer, Segers, Pechtold, Klaver en Van der Staaij worden door circa 90% van hun potentieel sympathiek bevonden. Ook het sympathiegehalte van Rutte is na 6 jaar minister-presidentschap nog niet afgezwakt onder zijn eigen potentieel: 85% van de kiezers die de VVD overwegen, vindt hem nog sympathiek. Opvallend is het matige aandeel potentiële kiezers van de PVV dat Wilders sympathiek vindt. 54% van de kiezers die de PVV op dit moment overwegen, vindt hem sympathiek, tegenover 28% die hem onsympathiek vindt.

5 Betrouwbaar/onbetrouwbaar Op betrouwbaarheid, het laatste aspect dat we kiezers voorlegden, doen een aantal politici het matig onder hun eigen potentieel. Met name Krol wordt door maar een klein deel van het 50Plus-potentieel betrouwbaar bevonden: slechts 38% van de kiezers die de partij overwegen vertrouwt hem, 26% vertrouwt hem niet en 36% is er nog niet helemaal uit. Ook bij Samsom, Wilders en, in mindere mate, Rutte zien we dat een niet te verwaarlozen deel van de potentiële kiezers hen onbetrouwbaar vindt. Dat kiezers een bepaalde partij overwegen heeft voor hen blijkbaar weinig te maken met de integriteit van het gezicht van de partij. Lijsttrekkers die het wel goed doen op dit vlak zijn Segers en Van der Staaij, van de kleinchristelijke partijen, Klaver en Roemer.

6 Samsom ongeschikt? Dan Aboutaleb of Asscher Eerder bleek dat het PvdA-potentieel de meeste bedenkingen had bij de geschiktheid van hun mogelijke lijsttrekker. De helft van hen vindt hem op dit moment geschikt om de PvdA te leiden in de aanloop naar de verkiezingen. Een interessante vervolgvraag is wie hem zou moeten opvolgen volgens de kiezers die hem ongeschikt vinden. Wij legden hen een aantal prominente PvdA ers voor. Een opvallend verschil zien we tussen kiezers van alle partijen die hem ongeschikt vinden en het PvdA-potentieel dat hem ongeschikt vindt. De eerste groep ziet het liefst Aboutaleb als lijsttrekker van de PvdA, terwijl Asscher favoriet is van het PvdA-potentieel dat liever iemand anders aan het roer ziet dan Samsom. Lijsttrekkersverkiezingen Tot slot hebben we kiezers voorgelegd hoe zij tegenover lijsttrekkersverkiezingen binnen de partij van hun voorkeur staan. In de huidige achterban van vrijwel alle grote partijen zien we dat een meerderheid voorstander is van dergelijke interne verkiezingen. Alleen onder huidige PVV-kiezers is er maar beperkt draagvlak voor lijsttrekkersverkiezingen. Veel PVV-kiezers hebben daar geen oordeel over.

7 Onderzoeksverantwoording In week 21 van 2016 zijn ruim Nederlandse kiesgerechtigden in het kader van de Politieke Barometer gevraagd of zij een aantal politici, grotendeels huidige fractieleiders, ongeacht hun politieke voorkeur, geschikt/ongeschikt, stemmentrekker/stemmenverjager, betrouwbaar/onbetrouwbaar en sympathiek/onsympathiek vinden als lijsttrekker bij de komende Tweede Kamerverkiezingen. De vraag is alleen gesteld aan degenen die de betreffende politicus kennen. Mensen die Samsom ongeschikt vonden als lijsttrekker kregen een vervolgvraag over PvdA-politici die Samsom mogelijk kunnen opvolgen. De Ipsos Politieke Barometer is gebaseerd op online onderzoek onder een representatieve steekproef. De resultaten van dit onderzoek zijn gewogen op de belangrijkste socio-demografische gegevens (geslacht, leeftijd, opleiding, regio, werkzaamheid) en stemvoorkeur bij de laatste Tweede Kamerverkiezingen. Het veldwerk vond plaats van dinsdagmiddag 24 tot vrijdagochtend 27 mei 2016.