Gemeentelijk beleid in grensoverschrijdende plattelandsregio s studiebezoek La politique locale en milieu rural transfrontalier voyage d étude 23 maart 2012 Riemst, een prachtige plattelandsgemeente Aanpak van erosie- en waterproblemen Riemst Karel Vandaele Gemeentelijk erosiecoördinator Donkere onweerswolken pakken zich samen boven Riemst. Het is een voorbeeld van wat ons steeds vaker te wachten staat.. Samen met het afstromend regenwater komt er ook heel wat vruchtbare grond, beschermingsmiddelen, nutriënten, van de akkers naar beneden gevloeid. De vruchtbare grond, gewasbeschermingsmiddelen,. Komen in de waterlopen terecht en vormen de waterlopen om in heuse modderlopen. 1
De geraamde jaarlijkse kostprijs van water- en modderoverlast in centraal-belgië schommelt tusen 16 en 172 miljoen euro 2
Hoogte (in meter) St-Truiden Hoe probleem aangepakt in Riemst? In 2002 werd in 2002 een intergemeentelijk samenwerkingsverband met gemeenten uit het zuiden van Limburg opgericht om de water- en modderproblematiek grensoverschrijdend, gecoördineerd, structureel en zoveel mogelijk brongericht aan te pakken. 120 Lengteprofiel Cicindriabeek 100 Gingelom Gemeente 1 80 60 40 Gemeente St-Truiden 2 Nieuwerkerken Gemeente 3 Gemeente Geetbets 4 Gemeente Herk-de-Stad 5 20 0De strijd tegen water- en modderoverlast is het bindmiddel, de strijd voor schoon water in evenwichtig stroomopwaarts Afstand (in kilometer) stroomafwaarts systeem het uiteindelijk doel 0 5 10 15 20 25 land en water Expertise erosie = aanwerving intergemeentelijke erosiedeskundige Werkingskosten (loonkosten erosiedeskundige e.d.): de gemeentelijke partners brengen 3,5 euro/ha per jaar in of bepaald bedrag naar gelang omvang en aard van het werk. (provinciale steun + vlaamse subsidie voor intergemeentelijke erosiecoördinator) land en water Projectkosten via verschillende subisidiekanalen VLM beheersovereenkomsten Erosiebesluit van de Vlaamse Regering Subsidiebesluit Polders & Wateringen Provinciale subsidiebesluiten.. Restfinanciering projecten gemeente waar project wordt uitgevoerd Hoe pakken we het aan? Stap 1 : adviesverlening(*) Algemeen advies inzake de aanpak van de bodemerosiebestrijding en modderstromen in de gemeente Lokale prospectie (acute) knelpunten Formuleren van oplossingsscenario s op maat Informatie m.b.t. subsidiemogelijkheden Beschikbaar zijn als aanspreekpunt voor alle betrokkenen Informeren en sensibiliseren over de erosieproblematiek. Realisaties : noodzakelijk om resultaten zichtbaar te maken effecten op korte termijn / eerst zien en dan geloven 3
Waar komt het water én de modder vandaan? Aanvoerroutes van water en modder naar de Aanvoerroutes woonkernen water en modder naar dorpskernen Grachten, beken en waterlopen 33 % Ravijnen in droge valleien 8 % Rechtstreeks van akkers (geul- en intergeul erosie) 28 % Evrard et al., in press landbouwwegen 31 % Stap 2 : uitwerken concrete dossiers (*) Overleg en/of onderhandelen met eigenaars / gebruikers, Administratief voorbereiden van subsidieaanvragen(**) Aanvraag vergunningen,. Houtkanten, haag, heggen Bufferbekkentjes en buffergrachten Realisatie via aankoop, onteigening, recht van opstal,.. het kan = maatwerk Stap 3 : Realisatie, onderhoud & monitoring en bijsturing(***) Opmaak technische plannen, bestek, samenvattende meetstaat,. Assistentie bij aanbesteding Leidend ambtenaar bij de uitvoering Administratief opvolgen van goedgekeurde projecten Onderhoud, monitoring en bijsturing. VOORDELEN van deze aanpak + Erosie-ambtenaar en medewerkers van de gemeente kennen lokale situatie zeer goed (belang van terreinkennis) + Samenwerking / medewerkers staat dicht bij de bevolking/landbouwers/locale bestuurders = proactieve aanpak + Expertise en opgedane ervaring blijft in huis + 4
Maatregelen = maatwerk Grasstroken onderaan of tussen percelen vormen barrières voor de wegvloeiende grond én de andere stoffen! Grasgangen op strategische plaatsen (bijv. thalwegen van droge valleien) zijn belangrijke sedimentvangen (= reductie sedimentexport) 5
2 ha 1 ha 6 ha 3 ha 2 ha 55 ha 28 ha 17 ha 102 ha 32 ha 18 ha 81 ha Totaal erosiegrasbuffestroken en perceelsranden = 403 ha (toestand 2011) 6
7
8
9
ton DS per maand 300,00 250,00 200,00 150,00 100,00 50,00 0,00 De moeite waard? Erosiebeleid in Zuid-Limburg : het werkt (effectief) Erosiebeleid in Zuid-Limburg: het werkt Slibproduktie RWZI Sint-Truiden 1999-2005 jan/99 apr/99 jul/99 okt/99 jan/00 apr/00 jul/00 okt/00 jan/01 apr/01 jul/01 okt/01 jan/02 apr/02 jul/02 okt/02 jan/03 apr/03 jul/03 okt/03 jan/04 apr/04 jul/04 okt/04 jan/05 apr/05 jul/05 okt/05 Erosiebeleid in Vlaanderen : het rendeert (efficient) Hartelijk dank voor uw aandacht 10