Onderzoek Sport, Bewegen en Leefstijl. Gemeente Zoeterwoude 2015

Onderzoek Sport, Bewegen en Leefstijl Gemeente Zoeterwoude 2015

Colofon Stichting Sportservice Zuid-Holland Arckelweg 30 2685 SN Poeldijk T 0174 24 49 40 F 0174 28 11 47 info@sportzh.nl www.sportzh.nl K.v.K. 41150942 IBAN: NL82 RABO 0105 2128 30 BTW NR. NL 0028.772.59B01

Onderzoek Sport, Bewegen en Leefstijl Gemeente Zoeterwoude 15.0087/KZ/MG/600981 Oktober 2015 Sportservice Zuid-Holland Gemeente Zoeterwoude Onderzoek Sport, Bewegen en Leefstijl 2015 1

Inhoudsopgave Inleiding Onderzoek Sport, Bewegen en Leefstijl... 3 Steekproef... 3 Digitale enquête... 3 Vragenlijst... 3 Valide resultaten... 3 Kenmerken van de respondenten... 4 Bewegen... 6 Nederlandse Norm Gezond Bewegen... 6 Bereidheid om meer te bewegen... 9 Sport... 12 RSO Sportdeelname... 12 Regelmatige Sportdeelname (minimaal één of meer keer per week sporten)... 14 Organisatorisch verband sportbeoefening... 17 Populaire sporten... 19 Sportaccommodaties... 20 Motivatie van sporters... 22 Niet sporters... 23 Motivatie om niet te sporten... 24 Redenen om weer te gaan sporten... 25 Voorkeur nieuwe sport- en beweegactiviteiten... 28 Gezonde Leefstijl... 29 BMI... 29 Roken... 30 Alcohol... 31 Voeding... 33 Conclusies... 35 Bewegen... 35 Sport... 35 Gezonde leefstijl... 36 Eindconclusie... 37 2 Gemeente Zoeterwoude Onderzoek Sport, Bewegen en Leefstijl 2015 Sportservice Zuid-Holland

Inleiding Onderzoek Sport, Bewegen en Leefstijl n deze rapportage, onderzoek sport, bewegen en leefstijl Zoeterwoude 2015, vindt u de belangrijkste cijfers over het beweeggedrag, sportdeelname en leefstijl van de inwoners van de gemeente Zoeterwoude. Bij de meeste gegevens staan ook de provinciale percentages van het onderzoek van 2013 weergegeven, waardoor inzichtelijk wordt hoe de gemeente Zoeterwoude in verhouding tot de provincie Zuid-Holland (onderzoeksgegevens van 20 gemeenten) scoort. Steekproef De gemeente Zoeterwoude heeft een willekeurige selectie gemaakt uit het adresbestand van de gemeente en vervolgens een uitnodigingsbrief tot deelname aan het onderzoek naar de geselecteerde inwoners verstuurd. De respons op de brief werd ingeschat op 15%. Er zijn 3000 brieven verstuurd om de benodigde respons te krijgen. In werkelijkheid is een respons van 16,3% gehaald. Digitale enquête De inwoners kregen begin juni 2015 een brief met het verzoek deel te nemen aan het onderzoek Sport, Bewegen en Leefstijl. In deze brief stond de website www.beweegonderzoekzoeterwoude.nl vermeld, waar de vragenlijst, drie versies voor drie leeftijdscategorieën, digitaal ingevuld kon worden. De bewoners kregen 6 weken om de vragenlijst (zie bijlage) via het internet in te vullen. Na vier weken is besloten de doelgroep 12-17 jaar een reminder te sturen vanwege de lage respons in dit leeftijd-segment. Vragenlijst De vragenlijst van het onderzoek bevatte vragen die over drie rubrieken, bewegen, sport en voeding zijn te verdelen, die een indruk geven over de leefstijl van een persoon. Er is onder andere gebruik gemaakt van de Richtlijn Sportdeelname Onderzoek (RSO), een gestandaardiseerde vragenlijst om de frequentie van sporten, sporttak, sportvorm, organisatievorm en accommodatie-benutting van een populatie te meten. Om de vergelijkbaarheid met andere enquêtes te optimaliseren is hiervoor gebruik gemaakt van gestandaardiseerde RSO-vragen van het Mulier Instituut. Naast deze vaste vragenlijst, heeft de gemeente Zoeterwoude de module Niet sporten en vragen over sporten binnen of buiten de gemeente Zoeterwoude laten toevoegen. Valide resultaten De resultaten die in de tabellen en grafieken worden getoond zijn soms niet valide. Dit kan zijn omdat er te weinig respondenten de betreffende vraag hebben beantwoord of er zijn te weinig respondenten met de genoemde specificaties om aan het getoonde percentage waarde toe te kennen. In gevallen waar dat nodig is wordt cursief en grijs aangegeven wanneer de getoonde percentages niet valide zijn. Sportservice Zuid-Holland Gemeente Zoeterwoude Onderzoek Sport, Bewegen en Leefstijl 2015 3

Kenmerken van de respondenten De vragenlijst is uitgezet onder 3000 inwoners van de gemeente Zoeterwoude, 520 digitale vragenlijsten zijn ingevuld, waarvan 488 als geldige respondent gezien kunnen worden. Dit betekent een respons van 16,3 %. In deze rapportage worden belangrijke parameters voor sport- en beweeggedrag uitgesplitst naar geslacht, leeftijd, huishoudenssituatie, werksituatie, inkomen en handicap. In onderstaande tabel 1 staat per achtergrondkenmerk het aantal respondenten uit de gemeente Zoeterwoude en, indien voorhanden, die van Zuid-Holland. Aantal respondenten Zoeterwoude Z-H, 2013 Totaal 488 8073 Geslacht Percentage aantal procent Man 195 40,1% 3625 47,8% Vrouw 291 59,9% 3960 52,2% Geen antwoord 2 488 Leeftijdsgroep 6-11 jaar 42 8,6% 778 9,8% 12-17 jaar 65 13,4% 621 7,8% 18-34 jaar 45 9,3% 1056 13,3% 35-44 jaar 44 9,1% 936 11,8% 45-54 jaar 85 17,5% 1285 16,2% 55-64 jaar 106 21,8% 1579 19,9% 65+ 99 20,4% 1695 21,3% Postcode 2381 (Zoeterwoude Dorp) 343 71,2% 2382 (Zoeterwoude Rijndijk) 133 27,6% Overig 6 1,2% Geen antwoord 6 Er zijn opvallend meer vrouwen dan mannen die de vragenlijst hebben ingevuld in Zoeterwoude. De leeftijdsverdeling is per categorie voldoende om algemene uitspraken te mogen doen. Opvallend is dat er uit Zoeterwoude Dorp aanzienlijk meer mensen dan uit Zoeterwoude-Rijndijk hebben deelgenomen aan dit onderzoek. Opleiding Basisonderwijs 61 12,6% LBO, VBO, VMBO k-b 30 6,2% MAVO, VMBO t-g 39 8,1% MBO HAVO VWO 176 36,4% HBO-WO 178 36,8% Geen antwoord 3 Huishoudenssituatie Alleenstaand 50 10,3% 2067 26,9% Gezin zonder kinderen 183 37,7% 3026 39,4% Gezin met kinderen 117 43,7% 2413 31,4% Eénoudergezin met 15 4,9% 179 2,3% kinderen Anders 14 3,3% Geen antwoord 3 4 Gemeente Zoeterwoude Onderzoek Sport, Bewegen en Leefstijl 2015 Sportservice Zuid-Holland

Aantal respondenten Percentage Huishoudinkomen Minder dan 850,- 8 2,2% Tussen 850,- en 1350,- 20 5,5% Tussen 27 7,4% 1351,- en 1750,- Tussen 119 32,8% 1751,- en 3050,- Tussen 67 18,5% 3051,- en 3500,- Meer dan 3500,- 122 33,6% Geen antwoord 121 Handicap 17,6% t.o.v. Z-H totaal respons aantal % Lichamelijke handicap 21 4,3% 371 4,6% Verstandelijke handicap 4 0,2% 59 0,7% Visuele handicap 2 0,4% 59 0,7% Auditieve handicap 10 2,0% 131 1,6% Chronische aandoening 56 11,5% 1154 14,3% Werksituatie Onderwijsvolgend/Student 106 21,8% 689 10,1% Werkzaam 215 44,3% 3462 50,5% Huisvrouw / huisman 20 4,2% 616 9,0% Werkloos/werkzoekend 10 2,1% 516 7,5% Pensioen 95 19,5% 1566 22,9% Overig 28 6,2% Geen antwoord 9 1,9% Tabel 1. Achtergrondkenmerken van de respondenten uit Zoeterwoude. In grote lijnen zijn er overeenkomsten tussen de samenstelling van de onderzoekspopulatie van Zoeterwoude en van de andere gemeenten in Zuid-Holland tijdens het onderzoek van 2013. De leeftijdsopbouw en het percentage mensen met een handicap komen vrijwel overeen. De man vrouw verhouding verschilt een aantal procenten van elkaar, maar door de grootte van de groepen kunnen er valide uitspraken worden gedaan over deze categorieën. Opvallende verschillen zie je in sommige percentages bij de Huishoudensituatie en bij Werksituatie. In Zoeterwoude zijn er meer respondenten, die in een gezinssamenstelling met kinderen leven en die onderwijsvolgend zijn, dan in geheel Zuid-Holland. De percentages respondenten, die alleenstaand zijn of werkloos zijn, zijn beduidend lager dan het gemiddelde van Zuid-Holland. Over een aantal deelgroepen kunnen bij de meeste onderzoeksvragen geen valide percentages worden vermeld, omdat de respons daarvoor te laag is. Indien van toepassing wordt dat ter plekke vermeld. Sportservice Zuid-Holland Gemeente Zoeterwoude Onderzoek Sport, Bewegen en Leefstijl 2015 5

Bewegen Nederlandse Norm Gezond Bewegen De Nederlandse Norm Gezond Bewegen (NNGB) is opgesteld als maat voor de hoeveelheid beweging, die minimaal nodig is om de gezondheid op peil te houden. Voor volwassenen is de Nederlandse Norm Gezond Bewegen gesteld op minimaal 5 dagen per week, 30 minuten per dag matig intensief bewegen. Voor jeugd is de norm strenger, namelijk 5 dagen per week, 60 minuten per dag matig intensief bewegen. Dit bewegen kan sporten zijn, maar ook fietsen, lopen met boodschappen, tuinieren, wat zwaarder huishoudelijk werk, gelden als matig intensief bewegen. Naast de NNGB, bestaan er nog 2 andere normen. De Fitnorm - die gehaald wordt bij minimaal drie dagen per week 20 minuten intensief bewegen; De Combinorm - waaraan je voldoet als je aan de NNGB en/of aan de Fitnorm voldoet. NNGB Fitnorm Combinorm Zoeterwoude 55% 44% 67% Zuid-Holland 47% 39% 63% Gemeenten van vergelijkbare grootte en omgeving Stichtse Vecht (Utrecht) 48% 43% 64% Waddinxveen 42% 37% 56% Ouderkerk 59% 36% 71% Krimpen a/d IJssel 50% 43% 68% Cromstrijen 42% 35 57% Tabel 2 In Zoeterwoude voldoen aanzienlijk meer mensen aan de diverse beweegnormen dan in geheel Zuid-Holland. Ook t.o.v. de meeste andere kleine gemeenten scoort Zoeterwoude goed. Inwoners van Zoeterwoude scoren vooral met de NNGB relatief goed t.o.v. de Provincie Zuid- Holland en de meeste andere gemeenten. Wel betekent het dat 45% van de inwoners van de gemeente Zoeterwoude niet aan de minimum norm voldoet van genoeg bewegen om de gezondheid op peil te houden. In de volgende drie figuren (staafgrafieken) staat hoeveel procent van de inwoners van Zoeterwoude en van Zuid-Holland voldoet aan de NNGB, de Fitnorm en de Combinorm, uitgesplitst naar leeftijd en geslacht. Over de hele linie, alle drie de beweegnormen, scoren de inwoners van de gemeente Zoeterwoude beter dan die van Zuid-Holland. Opvallend is dat zowel in Zuid-Holland als in Zoeterwoude de middelbare leeftijd groepen, tussen de 35 en 54 jaar, achterblijven in beweegdeelname. 6 Gemeente Zoeterwoude Onderzoek Sport, Bewegen en Leefstijl 2015 Sportservice Zuid-Holland

Figuur 1. Nederlandse Norm Gezond Bewegen (NNGB), Zoeterwoude t.o.v. Zuid-Holland Figuur 2. Fitnorm, Zoeterwoude en Zuid-Holland Figuur 3. Combinorm, Zoeterwoude en Zuid-Holland Sportservice Zuid-Holland Gemeente Zoeterwoude Onderzoek Sport, Bewegen en Leefstijl 2015 7

NNGB Fitnorm Totaal Zoeterwoude 55% 44% Postcode 2381 Zoeterwoude Dorp (N=326) 59,2% 45,4% 2382 Zoeterwoude Rijndijk (N=127) 56,7% 46,5% overige postcodes (N=6) 50,0%* 33,3%* geen postcode aangegeven (N=6) 16,6%* 16,6%* Handicap Lichamelijke handicap (N=21) 42,9% 28,6% Verstandelijke handicap (N=4) 75,0%* 75,0%* Visuele handicap (N=2) 0,00%* 50,0%* Auditieve handicap (N=10) 40,0%* 40,0%* Chronische aandoening (N-56) 57,1% 41,1% Werksituatie Onderwijsvolgend/Student (N=106) 62,3% 59,4% Werkzaam (N=213) 56,1% 50,4% Huisvrouw / huisman 35,0%* 15,0%* Werkeloos (N=20) 50,0%* 50.0%* Pensioen (N=95) 53,7% 31,6% BMI Ondergewicht (N=20) 55,0%* 65,0%* Gezond gewicht (N=272) 63,5% 48,3% Matig overgewicht (N=138) 49,3% 37,7% Ernstig overgewicht (N=29) 41,4% 41,4% Tabel 3. Percentage inwoners dat voldoet aan de NNGB en Fitnorm, uitgesplitst naar postcode, handicap, werksituatie en BMI. * Cursief en grijs aangegeven percentages zijn niet valide wegens te klein aantal respondenten! Vooral veel mensen met een lichamelijke beperking en met ernstig overgewicht voldoen niet aan de beweegnorm NNGB en scoren laag bij de Fitnorm. 8 Gemeente Zoeterwoude Onderzoek Sport, Bewegen en Leefstijl 2015 Sportservice Zuid-Holland

12-17 jaar 18-34 jaar 35-44 jaar 45-54 jaar 55-64 jaar 2381 2382 Man 65+ Vrouw Percentage (%) Bereidheid om meer te bewegen Aan alle respondenten van 12 jaar of ouder is gevraagd of zij meer willen bewegen in de komende zes maanden. Uit de resultaten blijkt dat 36,6 % van de inwoners van Zoeterwoude het komende half jaar meer wil bewegen. In Zuid-Holland ligt dit percentage op 42 %. Gezien de hoge sport- en beweegdeelname is het logisch dat minder mensen uit Zoeterwoude dan uit Zuid-Holland aangeven meer te willen gaan bewegen. 60 50 40 30 20 10 0 Figuur 4. Wil meer bewegen de komende zes maanden Opvallend is dat in postcodegebied 2382 (Zoeterwoude Rijndijk) aanzienlijk meer mensen dan in Zoeterwoude Dorp (2381) aangeven meer te willen gaan bewegen. Ook opvallend is dat vooral veel jongeren, 12-17 jaar, ondanks een bovengemiddelde beweegdeelname, aangeven meer te willen gaan bewegen de komende zes maanden. Logisch is de beweegwens van de 18-34 jarigen, want zij scoren bij de NNGB onder het gemiddelde van Zoeterwoude. Sportservice Zuid-Holland Gemeente Zoeterwoude Onderzoek Sport, Bewegen en Leefstijl 2015 9

Bent u van plan om in de komende zes maanden meer te gaan bewegen? 18+ en 12-17 jaar N=355 geen antwoord=89 Niet sporter % Sporter % Totaal Total % Ja 62 43,7 68 31,9 130 36,6 Total Tabel 4 Nee 80 56,3 145 68,1 225 63,4 142 100 213 100 355 100 De niet-sporters geven ruim 10% vaker aan dat ze meer willen gaan bewegen 43,7% t.o.v. 31,9% van de sporters. Toch geven veel sporters (1 x per week of meer sporten) aan dat ze de komende zes maanden ook meer willen gaan bewegen. Meer informatie over niet-sporters vindt u vanaf pagina 26. Wil meer bewegen Totaal 36,6% Huishoudenssituatie Alleenstaand 31% Gezin zonder kinderen 28% Gezin met kinderen 44% Eenoudergezin met kinderen 36%* Handicap Lichamelijke handicap 44% Verstandelijke handicap 25%* Visuele handicap 0%* Auditieve handicap 14%* Chronische aandoening 33% Werksituatie Onderwijsvolgend/Student 51% Werkzaam 36% Huisvrouw / huisman 33%* Werkeloos 25%* Pensioen 29% BMI Ondergewicht 50%* Gezond gewicht 27% Matig overgewicht 40% Ernstig overgewicht 48% Tabel 5. Percentage inwoners dat meer wil bewegen, uitgesplitst naar huishoudenssituatie, handicap, werksituatie en BMI. * Cursief en grijs aangegeven percentages zijn niet valide wegens te klein aantal respondenten! Mensen met (ernstig) overgewicht geven bovengemiddeld aan, evenals volwassenen met thuiswonende kinderen en mensen met een lichamelijke handicap, dat ze meer willen gaan bewegen. 10 Gemeente Zoeterwoude Onderzoek Sport, Bewegen en Leefstijl 2015 Sportservice Zuid-Holland

Sportservice Zuid-Holland Gemeente Zoeterwoude Onderzoek Sport, Bewegen en Leefstijl 2015 11

Sport RSO Sportdeelname Binnen onderzoek naar sport- en beweeggedrag in Nederland en Europa is de Richtlijn Sportdeelname Onderzoek (RSO) de standaardnorm voor het bepalen van de sportdeelname, dit mede om de vergelijkbaarheid van onderzoeken. Volgens de RSO wordt iemand die twaalf keer of meer per jaar sport, een sporter genoemd. De RSO-sportdeelname in Zuid-Holland is 75% (2013). De RSO-sportdeelname in gemeente Zoeterwoude is 92,6% (2015). In de onderstaande grafieken staat de sportdeelname uitgesplitst naar leeftijd en geslacht van de respondenten. Over de hele linie wordt er meer gesport in Zoeterwoude dan in geheel Zuid-Holland. Figuur 5 Sportdeelname, RSO, Zoeterwoude, 2015 Figuur 6 Sportdeelname, RSO, Zuid-Holland, 2013 12 Gemeente Zoeterwoude Onderzoek Sport, Bewegen en Leefstijl 2015 Sportservice Zuid-Holland

Zoeterwoude Sportdeelname Zuid-Holland, sportdeelname 2013 Totaal (N=379) 92,6% 75% (N=8073) Postcode overig (N=4) 75,0%* 2381 (N=198) 93,3% 2382 (N=81) 93,2% Geen postcode (N=3) 33,3%* Handicap Lichamelijke handicap (N=21) 42,9% 54% (N=371) Verstandelijke handicap (N=4) 100%* 49% (N=59) Visuele handicap (N=2) 0,0%* 58% (N=59) Auditieve handicap (N=10) 40,0%* 62% (N=131) Chronische aandoening (N=56) 60,7% 61% (N=1154) Werksituatie Onderwijsvolgend/student (N=100) 96,0% 83% Werkzaam (N=172) 91,3% 77% Huisvrouw / huisman (N=15) 73,3%* 56% Werkeloos (N=8) 100%* 70% Pensioen (N=56) 92,9% 62% BMI Ondergewicht (N=18) 94,4%* 76% Gezond gewicht (N=226) 94,7% 80% Matig overgewicht (N=110) 88,2% 74% Ernstig overgewicht (N=21) 90,5%* 58% Tabel 6. De sportdeelname (RSO, min. 12 x per jaar) in Zoeterwoude uitgesplitst naar postcode, handicap, werksituatie en BMI. * Cursief en grijs aangegeven percentages zijn niet valide wegens te klein aantal respondenten! In tabel 6 valt een aantal resultaten op. Vooral bij lage aantallen respondenten (N<20) verschilt het percentage aanzienlijk van het gemiddelde in de provincie. Het is aannemelijk dat bij grotere aantallen respondenten ook deze scores dichter bij het provinciale gemiddelde zullen liggen Als de sportdeelname wordt uitgesplitst naar werksituatie van de respondenten, vallen twee aspecten op: mensen die met pensioen zijn, doen in Zoeterwoude veel vaker aan sport dan het gemiddelde van de provincie Zuid-Holland. huisvrouwen/-mannen doen minder vaak aan sport dan overige bewoners van Zoeterwoude, dit resultaat (plusminus 19% en 22% minder) is wel conform het gemiddelde van Zuid-Holland. Sportservice Zuid-Holland Gemeente Zoeterwoude Onderzoek Sport, Bewegen en Leefstijl 2015 13

6-11 jaar 12-17 jaar 18-34 jaar 35-44 jaar 45-54 jaar 55-64 jaar 65+ 75+ Man Vrouw Percentage (%) Regelmatige Sportdeelname (minimaal één of meer keer per week sporten) Naast de ruime definitie van de sporter volgens de RSO, is de regelmatige sportdeelname van gemiddeld 1 x per week (minimaal 40 x per jaar) een belangrijke maat binnen het Nederlandse sportonderzoek. In Zuid-Holland sport 67% (2013) van de inwoners regelmatig. In Zoeterwoude ligt dit percentage, in 2015, op 88,9%. In andere kleine gemeenten is dit: Stichtse Vecht 87% Waddinxveen 64% Ouderkerk 68% Krimpen a/d IJssel 74% Cromstrijen 60% 100 95 90 85 80 75 70 sportdeelname 1 keer per week (minstens 40x per jaar) Figuur 7. Regelmatige sportdeelname Zoeterwoude Figuur 8. Regelmatige sportdeelname Zuid-Holland, 2013 14 Gemeente Zoeterwoude Onderzoek Sport, Bewegen en Leefstijl 2015 Sportservice Zuid-Holland

Zoeterwoude Sportdeelname regelmatig (1 x per week) Zuid-Holland, 2013 Sportdeelname regelmatig Totaal (N=379) 88,9% 67% (N=8073) Postcode overig (N=4) 25,0% 2381 (N=198) 89,6% 2382 (N=81) 90,3% Geen postcode (N=3) 66,7% Handicap Lichamelijke handicap (N=21) 42,9% 47% (N=371) Verstandelijke handicap (N=4) 100%* 46% (N=59) Visuele handicap (N=2) 0,0%* 45% (N=59) Auditieve handicap (N=10) 40,0%* 53% (N=131) Chronische aandoening (N=56) 58,9% 52% (N=1154) Werksituatie Onderwijsvolgend/student (N=100) 93,0% 83% (N=689) Werkzaam (N=172) 86,6% 68% (N=3462) Huisvrouw / huisman (N=15) 66,7%* 51% (N=616) Werkloos (N=8) 100 %* 58% (N=516) Pensioen (N=56) 91,1% 56% (N=1566) BMI Ondergewicht (N=18) 88,9% 69% (N=322) Gezond gewicht (N=226) 91,6% 72% (N=4588) Matig overgewicht (N=110) 84,5% 65% (N=2335) Ernstig overgewicht (N=21) 85,7% 48% (N=805) Tabel 7 De regelmatige sportdeelname (40 keer per jaar) in Zoeterwoude uitgesplitst naar huishoudenssituatie, handicap, werksituatie en BMI In tabel 7 (net als in tabel 6) valt een aantal resultaten op. Vooral bij lage aantallen respondenten (N<20) verschilt het percentage aanzienlijk van het gemiddelde in de provincie. Het is aannemelijk dat bij grotere aantallen respondenten ook deze scores dichter bij het provinciale gemiddelde zullen liggen Als de sportdeelname wordt uitgesplitst naar werksituatie van de respondenten, vallen twee aspecten op: Mensen die met pensioen zijn, doen in Zoeterwoude veel vaker aan sport dan het gemiddelde van de provincie Zuid-Holland. Huisvrouwen/-mannen doen minder vaak aan sport dan overige bewoners van Zoeterwoude, dit resultaat (plusminus 19% en 22% minder) is conform het gemiddelde van Zuid-Holland. Sportservice Zuid-Holland Gemeente Zoeterwoude Onderzoek Sport, Bewegen en Leefstijl 2015 15

Er is in Zoeterwoude weinig verschil in sportdeelname tussen personen met verschillende BMI. Vooral het percentage van mensen met (ernstig) overgewicht die (regelmatig) aan sport doen is aanzienlijk hoger dan in geheel Zuid-Holland. Het hebben van een handicap (lichamelijk en chronisch) werpt een drempel op voor de sportdeelname. Over de andere typen handicaps kunnen voor Zoeterwoude geen uitspraken worden gedaan. Uit onderzoek- en ervaringsgegevens van Onbeperkt sportief, het landelijke kenniscentrum voor aangepast sporten, blijkt dat er drie hoofdoorzaken zijn van achterblijvende sport- en beweegdeelname van de doelgroep mensen met een beperking: - Het ontbreken van kennis wat men nog wel kan en mag met de handicap. - Onbekendheid met geschikt en bereikbaar aanbod in de buurt. - Obstakels op het gebied van financiën en vervoer. 16 Gemeente Zoeterwoude Onderzoek Sport, Bewegen en Leefstijl 2015 Sportservice Zuid-Holland

6-11 jaar 12-17 jaar 18-34 jaar 35-44 jaar 45-54 jaar 55-64 jaar 65+ Man Percentage (%) Vrouw Organisatorisch verband sportbeoefening Het organisatorisch verband van sportbeoefening is verdeeld in vier categorieën: verenigingsverband; als lid van een sportvereniging commercieel verband; als deelnemer bij een commerciële sportorganisatie zoals een sportschool, zwembad, loopschool of yogastudio anders georganiseerd; als deelnemer bij evenementen, buurthuis, welzijnswerk, bedrijf, etc. niet georganiseerd; zelfstandig of in familie-/ kennissenkring sporten Alle respondenten is gevraagd hun drie meest beoefende sporten van de laatste 12 maanden te noemen. Voor die drie sporten is gevraagd in welk organisatorisch verband er werd gesport. Verenigingsverband Commercieel verband Anders georganiseerd Niet georganiseerd Zuid-Holland 35% 22% 15% 49% Zoeterwoude 41% 26% 12% 45% Tabel 8. Het organisatorisch verband van sportbeoefening. Figuur 9. Sportbeoefening in verenigingsverband, Zoeterwoude, Zuid-Holland 50 40 30 20 10 0 commercieel verband Figuur 10. Sportbeoefening in commercieel verband Zoeterwoude, Zoeterwoude, Zuid-Holland Sportservice Zuid-Holland Gemeente Zoeterwoude Onderzoek Sport, Bewegen en Leefstijl 2015 17

Figuur 11. Sportbeoefening in anders georganiseerd verband, Zoeterwoude, Zuid-Holland Figuur 12. Sportbeoefening in ongeorganiseerd verband, Zoeterwoude, Zuid-Holland Bewoners van Zoeterwoude sporten meer in verenigingsverband, commercieel verband en ongeorganiseerd dan in geheel Zuid-Holland. Alleen anders georganiseerd sporten scoort in Zuid-Holland hoger dan in Zoeterwoude. Verenigings -verband Commercieel verband Anders georganiseerd Niet Georganiseerd Zoeterwoude 41% 26% 12% 45% 2381 41% 25% 13% 47% 2382 40% 27% 11% 43% Inkomen Minder dan 850,- 50%* 0%* 25%* 25%* Tussen 850,- en 1350,- 30%* 40%* 5%* 45%* Tussen 1351,- en 1750,- 33% 63% 26% 63% Tussen 1751,- en 3050,- 45% 41% 16% 61% Tussen 3051,- en 3500,- 48% 31% 6% 48% Meer dan 3500,- 59% 31% 20% 65% Geen inkomen opgegeven 32% 25% 21% 78% Tabel 9. Het organisatorisch verband van sportbeoefening, uitgesplitst naar postcode en inkomen * Cursief en grijs aangegeven percentages zijn niet valide wegens te klein aantal respondenten! Opvallend is dat de deelname in sportverenigingsverband stijgt met het huishoudinkomen. Er zijn geen opvallende verschillen te zien per dorpskern in het organisatorisch verband van het sporten. 18 Gemeente Zoeterwoude Onderzoek Sport, Bewegen en Leefstijl 2015 Sportservice Zuid-Holland

Populaire sporten De respondenten is gevraagd welke sporten zij de afgelopen 12 maanden beoefend hebben. Dit resulteert in een top tien van meest populaire sporten in Zoeterwoude. De meest populaire sporten in Zoeterwoude zijn: 1. Wandelen (15%) 2. Hardlopen / joggen (11%) 3. Fitness conditie (9%) 4. Wielrennen / mountainbiken / toerfietsen (9%) 5. Veldvoetbal (8%) 6. Zwemmen (7%) 7. Fitness kracht (5%) 8. Tennis (5%) 9. Danssport (3%) 10. Schaatsen (2%) Overige 24 genoemde sporten: 23% Hieronder staan de populairste sporten uitgesplitst naar achtergrondvariabelen geslacht en leeftijd. Sport 1 Sport 2 Sport 3 Totaal Zoeterwoude Wandelen Hardlopen / Fitness conditie joggen Zuid-Holland Fitness conditie Hardlopen / joggen Fitness kracht Geslacht Man Wielrennen / Wandelen Hardlopen / joggen mountain-biken / toerfietsen Vrouw Wandelen Fitness conditie Hardlopen / joggen Leeftijd 6-11 jaar Voetbal Zwemmen Paardensport 12-17 jaar Voetbal Hardlopen/Joggen Dansen 18-34 jaar Hardlopen/Joggen Fitness conditie Voetbal 35-44 jaar Hardlopen/Joggen Zwemmen Wielrennen / mountain-biken / toerfietsen 45-54 jaar Wandelen Hardlopen/Joggen Fitness conditie 55-64 jaar Wandelen Fitness conditie Wielrennen / mountain-biken / toerfietsen 65 jaar en ouder Wandelen Wielrennen /mountain- biken / toerfietsen Fitness / conditie Tabel 10. De drie populairste sporten uitgesplitst naar geslacht en leeftijd. Vooral door de grote aantallen wandelaars bij 45 jaar en ouder wordt deze sport het meest beoefend in de gemeente Zoeterwoude. Bij de jongere doelgroepen zie je een compleet ander beeld van populaire sporten. Sportservice Zuid-Holland Gemeente Zoeterwoude Onderzoek Sport, Bewegen en Leefstijl 2015 19

Sportaccommodaties Waar heeft u deze sport(en) in de afgelopen twaalf maanden beoefend? En was dit binnen uw eigen gemeente en/of elders? Respondenten mochten voor de, door hen drie meest, beoefende sporten de accommodatie aangeven. Voor 1239 activiteiten is de locatie aangegeven. Deelnemers kunnen dus op dezelfde of op verschillende plekken sporten. Daarom worden hier geen percentages genoemd, omdat dat verwijst naar personen en die kunnen hier dus in meerdere antwoorden voorkomen. binnensportacco. binnen gemeente elders buitensportacco. binnen gemeente elders sportvoorz. openbare ruimte binnen gemeente elders andersoortige voorziening binnen gemeente elders 6-11 jaar 30 30 28 18 9 3 12 3 12-17 jaar 19 44 30 33 18 15 32 32 18+ 110 189 68 53 11 10 253 189 Totaal 159 263 126 104 38 28 297 224 tabel 11, gebruik soort sportaccommodatie, in of buiten de gemeente alle sportaccommodaties binnen gemeente elders 6-11 jaar 79 54 12-17 jaar 99 124 18+ 442 441 Totaal 620 619 Tabel 12, gebruik sportaccommodaties in of buiten de gemeente Er wordt door de inwoners van Zoeterwoude net zoveel binnen als buiten de gemeente gesport. Voor officiële binnensportaccommodaties geldt dat er juist meer buiten dan binnen de gemeente wordt gesport. Dit gaat voornamelijk op voor jongeren en volwassenen. Voor de officiële buitensportaccommodaties wordt er in totaal meer binnen dan buiten de gemeente gesport. Dit is alleen voor jongeren (12-17 jaar) niet het geval. Voor de overige voorzieningen wordt wel meer binnen dan buiten de gemeente gesport. Dit geldt voor sportvoorzieningen in de openbare ruimte, zoals halfpipe, basketbalpleintje, trapveldje/voetbalkooi (met goals), etc. en voor andersoortige voorzieningen, zoals park, bos, bergen, strand, meer, openbare weg, buurthuis, wijkcentrum, café, huis/tuin etc. 20 Gemeente Zoeterwoude Onderzoek Sport, Bewegen en Leefstijl 2015 Sportservice Zuid-Holland

Indien u buiten de gemeente Zoeterwoude sport, waarom is dat? (Meerdere antwoorden mogelijk) 6-11 jaar 12-17 jaar 18+ Totaal Mijn sport is niet beschikbaar in deze gemeente. 19 10 90 119 De reistijd naar het aanbod binnen de gemeente is te lang. 1 2 3 Ik ben bij mijn oude sportclub gebleven, nadat ik in de gemeente ben komen wonen. 1 21 22 Het niveau dat ik nastreef is niet beschikbaar in de gemeente 11 15 26 De accommodatie/voorzieningen vind ik elders beter 1 10 31 42 Deze vereniging past beter bij me dan de club in deze gemeente 6 17 23 Anders 10 10 83 103 Tabel 13 Meest genoemde andere redenen: fietsen/hardlopen/wandelen is al snel buiten de gemeente; afstand/km s maken 15 hebben alleen 4 maanden (zomer) een zwembad in Zoeterwoude 7 sporten met vrienden, kennissen 6 vakantie en andere reizen 5 sport op(of dicht bij) werk 5 verandering van omgeving maakt leuk 5 goedkoper 4 uitwedstrijden 3 N.v.t. 3 Geen behoefte aan georganiseerd verband, eigen invulling 2 ik sport met school 2 Overige redenen, allemaal eenmaal genoemd 46 Tabel 14 Dat een bepaalde sport niet beschikbaar is in de gemeente Zoeterwoude wordt het vaakst genoemd als reden dat inwoners buiten de gemeentegrenzen gaan sporten (119 keer, tabel 13). Dit geldt in hoge mate voor volwassenen, mede omdat zij vaak aan sporten als hardlopen, wandelen en fietsen doen, waarmee ze al snel (ook) buiten de gemeentegrenzen gaan. Bij jeugd en jongeren is beschikbaarheid van de bewuste sport ook de hoofdreden om buiten Zoeterwoude te sporten, maar hier is de sportkeuze die hieraan er ten grondslag aan ligt meer divers. Sportservice Zuid-Holland Gemeente Zoeterwoude Onderzoek Sport, Bewegen en Leefstijl 2015 21

Motivatie van sporters Aan alle sporters is gevraagd wat hun motivatie is om te sporten. De respondenten konden meerdere antwoorden geven. In figuur 14 staan de redenen om te sporten. Figuur 13. Redenen om te sporten Sportmotivatie Niet duur Lekker buiten zijn Gezelligheid / sociale contacten Uitlaatklep voor dagelijkse leven / ontspanning Leuke activiteit / plezier Prestatie, jezelf verbeteren Competitie, meten met anderen Opbouw van conditie, kracht en/of lenigheid Afslanken Advies van arts / fysiotherapeut Lichaamsbeweging / gezondheid 0 50 100 150 200 250 300 350 400 Vooral gezondheid, plezier, lekker buiten zijn en gezelligheid worden door veel sporters als belangrijke redenen genoemd om te sporten. Opvallend is dat competitie en prestatie onderwerpen zijn die aanzienlijk minder vaak genoemd worden. 22 Gemeente Zoeterwoude Onderzoek Sport, Bewegen en Leefstijl 2015 Sportservice Zuid-Holland

Niet sporters Ja Nee Heeft u in het verleden gesport? 37 (84,1%) 7 (15,9%) als lid van een sportvereniging 24 bij een sportschool, fitnesscentrum, andere commerciële spor 3 georganiseerd door werkgever/bedrijf of in kader van bedrijf 1 ongeorganiseerd met vrienden, familie, gezin of collega's 4 ongeorganiseerd, alleen/individueel 3 weet niet/geen antwoord 1 anders 1 Total 37 7 Tabel 15 Hebben uw ouders of één van uw ouders gesport tijdens uw jeugd? Ja, mijn moeder Ja, mijn vader Ja, beiden Geen van beiden Weet niet Total 18+ 12-17 jaar Totaal 6 6 4 4 4 4 8 23 23 5 5 42 4 46 Tabel 16 De niet sporters hebben vroeger overwegend wel gesport. Wel blijkt dat veel van deze respondenten aangeven dat hun ouders niet hebben gesport. Sportservice Zuid-Holland Gemeente Zoeterwoude Onderzoek Sport, Bewegen en Leefstijl 2015 23

Motivatie om niet te sporten Aan alle niet-sporters is gevraagd wat hun redenen zijn om niet te sporten. De respondenten konden de belangrijkste reden aangeven door te kiezen uit onderstaande lijst. Er is door 47 respondenten een antwoord gegeven, 43 volwassenen en 4 jongeren van 12-17 jaar. Vooral de redenen geen tijd en geen zin (meer) worden het vaakst genoemd. Figuur 14. Redenen om niet te sporten 24 Gemeente Zoeterwoude Onderzoek Sport, Bewegen en Leefstijl 2015 Sportservice Zuid-Holland

Redenen om weer te gaan sporten Aan alle niet-sporters is ook gevraagd wat er voor nodig is om te zorgen dat ze weer gaan sporten of bewegen. Er is antwoord gegeven door 36 volwassenen en 3 jongeren van 12-17 jaar. Wat moet er, volgens u, gebeuren om er voor te zorgen dat u (weer) gaat sporten of bewegen? (C13) 18+ aantal als het sportaanbod op mij, leeftijd, conditie van toepassing is. 1 Als mijn tuin minder bewerkelijk zou zijn 1 iets onder begeleiding 1 Geen mening 1 Goedkopere begeleiding, dichtbij huis 1 Ik beweeg veel tijdens mijn werk. 1 ik heb niet genoeg geld 1 Kan niet meer wegens fysieke problemen 1 kan niet op vrijdag, wel op andere dagen 1 Knie operatie 1 meer aanbod in Zoeterwoude. 1 meer keuze uit dagen en uren + diversiteit 1 Meer sportscholen in mijn buurt 1 Meer vrije tijd, heb ik nu niet omdat ik veel werk 2 Motivatie en tijd na zwangerschap/bevalling 1 niets 9 Niets, ik beweeg meer dan voldoende. 2 op aandringen van arts ivm gezondheid 1 Oprichten senioren dames voetbal 1 prioriteiten stellen 1 Rust vinden 1 Weet niet. 5 Total 36 Wat moet er, volgens jou, gebeuren om er voor te zorgen dat je (weer) gaat sporten of bewegen? 12-17 jaar aantal leuke sport vinden 1 meer tijd hebben 1 motivatie hebben 1 Total 3 Tabel 17 Sportservice Zuid-Holland Gemeente Zoeterwoude Onderzoek Sport, Bewegen en Leefstijl 2015 25

Daarna is de vraag gesteld wanneer mensen weer gaan sporten. Hier mochten respondenten meerdere keuzes aankruisen en hoefden ze zelf geen antwoord te verzinnen. Wanneer zou u eventueel (weer) gaan sporten? (C14) 18+ 12-17 jaar anders Als ik met een bekende kan gaan sporten 2 3 Als anderen (arts of familie) zeggen dat dit nodig is 3 Als mijn gezondheidsklachten afnemen 4 Als mijn huidige lichamelijke activiteiten verminderen (vanw 2 Als ik het minder druk krijg (vanwege gezin, werk, studie etc. 7 1 Als ik weet welke sporten ik in de buurt kan doen 2 Als het sportaanbod verbetert 6 Als ik weinig nieuwe vaardigheden hoef te leren 1 Als ik meer geld te besteden heb 2 Als de reistijd vermindert 1 Geen enkele reden, ik wil niet sporten 12 Als ik aan mijn knie ben geholpen en dat ie weer normaal functioneert. 1 Ik kan niet meer sporten 1 Meer keuze in dagen en uren 1 Onder deskundige begeleiding 1 weet nog niet 1 wil graag in buitenlucht bewegen, fietsen of wandelen in groepsverband 1 Total 48 4 Tabel 18 26 Gemeente Zoeterwoude Onderzoek Sport, Bewegen en Leefstijl 2015 Sportservice Zuid-Holland

Denkt u nu dat u in de komende jaren (meer) zal gaan sporten/bewegen? (C15) (Meerdere antwoorden mogelijk, behalve als antwoord nee is aangekruist) 12-17 jaar 18 + Tota al Nee 12 12 Weet niet 2 13 15 Ja, als lid van een sportvereniging/sportbond 0 0 Ja, als abonnee/lid/cursist van een fitnesscentrum of andere commerciële sportaanbieder 1 1 Ja, via bedrijf/werkgever 0 0 Ja, bij een zorginstelling 1 1 Ja, in groepsverband, georganiseerd door uzelf, familie, vrienden en/of kennissen 0 0 Ja, alleen, ongeorganiseerd 1 8 9 Ja, weet nog niet hoe 1 8 9 Anders, namelijk 1 1 Tabel 19 Totaal 4 44 48 Door de grote diversiteit aan redenen, die genoemd worden door de respondenten, om mensen weer aan het sporten of bewegen te krijgen, is er geen eenduidige aanpak of een aantal maatregelen te noemen die dit gemakkelijk zouden kunnen verbeteren. Wel is te constateren dat er ook mensen zijn die sporten en bewegen gewoon niet leuk vinden en er niet aan willen deelnemen. Ook zijn er een flink aantal mensen die er geen tijd voor hebben, zie tabel 17 en 18, als ik het minder druk heb, meer tijd hebben. Sportservice Zuid-Holland Gemeente Zoeterwoude Onderzoek Sport, Bewegen en Leefstijl 2015 27

Voorkeur nieuwe sport- en beweegactiviteiten In onderstaande tabel staan de activiteiten weergegeven die de voorkeur hebben van mensen die (opnieuw) willen beginnen met sporten of bewegen. De niet sporters mochten hier hun hoofdkeuze aangeven (C16). Als u zou overwegen (meer) te gaan sporten, welke sport komt voor u dan als eerste in aanmerking? aerobics/steps 2 badminton 1 basketbal 1 bridge 2 dammen 1 18+ 12-17 jaar anders danssport 2 fitness conditie 9 1 fitness kracht 2 1 hardlopen/joggen/trimmen 1 klimsport/bergwandelen 1 schaatsen 1 1 schaken 1 tennis 1 volleybal 1 wandelsport 8 wielrennen/mountainbiken/toerfietsen 6 zaalvoetbal 2 zaalvoetbal 2 via de mensendieck in het dorp 1 yoga 1 trampolinespringen 1 geen enkele sport 7 Totaal 52 5 Tabel 20. Gewenste nieuwe activiteiten uitgesplitst naar leeftijd 28 Gemeente Zoeterwoude Onderzoek Sport, Bewegen en Leefstijl 2015 Sportservice Zuid-Holland

Percentage (%) Gezonde Leefstijl Naast het beweeggedrag zijn er ook een aantal andere zaken onderzocht, die te maken hebben met de leefstijl van de inwoners van de gemeente Zoeterwoude. BMI Aan alle respondenten is zowel de lengte als het gewicht gevraagd. Op basis van de lengte en gewicht kan de Body Mass Index (BMI) bepaald worden. De BMI is een maat waarmee de respondenten gecategoriseerd kunnen worden in vier categorieën: ondergewicht; normaal gewicht; overgewicht en obesitas. Ondergewicht Normaal Overgewicht Obesitas gewicht Totaal 20 (4,4%) 272 (59,2%) 138 (30,1%) 29 (6,3%) Tabel 21. Het percentage inwoners van Zoeterwoude met ondergewicht, normaal gewicht, overgewicht en obesitas. 100,0% 80,0% 60,0% 62,2% 87,3% 68,3% 73,7% 45,5% 42,5% 59,4% Ondergewicht Gezond gewicht Overgewicht Obesitas 40,0% 20,0% 0,0% 6-11 jaar 12-17 jaar 18-34 jaar 35-44 jaar 45-54 jaar 55-64 jaar 65+ Figuur 2. Gewichtsverdeling per leeftijdscategorie Geslacht Ondergewicht Gezond gewicht Overgewicht Obesitas Zoeterwoude Man 4% 61% 32% 3% Zuid-Holland 2% 52% 36% 9% Zoeterwoude Vrouw 4% 58% 30% 9% Zuid-Holland 5% 61% 23% 11% Tabel 22. Het percentage inwoners van Zoeterwoude met ondergewicht, gezond gewicht, overgewicht en obesitas, uitgesplitst naar geslacht. Jongeren scoren zeer goed in de categorie gezond gewicht. Opvallend is dat mannen in Zoeterwoude minder overgewicht hebben dan vrouwen ten opzichte van de scores van Zuid-Holland. Sportservice Zuid-Holland Gemeente Zoeterwoude Onderzoek Sport, Bewegen en Leefstijl 2015 29

Roken In onderstaande grafiek staat het percentage rokers, uitgesplitst naar een aantal achtergrondkenmerken. In Zoeterwoude rookt 9,5 % van de inwoners. In Zuid-Holland is dit 13%. In Zoeterwoude geeft 32,6 % aan niet te roken, maar vroeger wel gerookt te hebben. In Zuid- Holland is dat 31 %. Het percentage rokers is het hoogst onder de 18-34 jarigen. Dit geldt zowel voor Zuid-Holland als voor Zoeterwoude, respectievelijk 19,1 % en 21,4 %. In Zoeterwoude roken mannen (10,1%) net iets meer dan vrouwen (9,0%). Dat is conform het beeld in heel Zuid-Holland, mannen 12,8 % en vrouwen 12,0 %. Figuur 16. Percentage rokers in Zoeterwoude Figuur 17. Percentage rokers in Zuid-Holland 30 Gemeente Zoeterwoude Onderzoek Sport, Bewegen en Leefstijl 2015 Sportservice Zuid-Holland

Alcohol Figuur 3. Alcoholgebruik in afgelopen 12 maanden, Zoeterwoude Figuur 4. Alcoholgebruik in 2013, Zuid-Holland 69 % van de inwoners van Zoeterwoude heeft het afgelopen jaar alcohol gedronken. In Zuid- Holland is dit 62%. Er wordt in dit onderzoek uitgegaan van minstens 1 glas alcoholische drank per week. Alle leeftijdsgroepen in Zoeterwoude gebruiken meer alcohol dan in Zuid-Holland. Alleen het alcoholgebruik bij 12-17 jarigen is iets lager. Het verschil tussen mannen en vrouwen is in Zoeterwoude kleiner dan in geheel Zuid-Holland. Sportservice Zuid-Holland Gemeente Zoeterwoude Onderzoek Sport, Bewegen en Leefstijl 2015 31

Hoeveel glazen alcohol drinkt u gewoonlijk per week? 18 jaar en ouder Aantal Percentage 0 71 20,3 1 26 7,4 2 37 10,6 3 24 6,9 4 24 6,9 5 25 7,2 6 21 6,0 7 27 7,7 8 13 3,7 Hoeveel glazen alcohol drink je gewoonlijk per week? 12-17 jaar Aantal Percentage 0 55 87,3 1 1 1,6 2 1 1,6 3 2 3,2 4 2 3,2 8 2 3,2 Total 63 100,0 9 1 0,3 10 30 8,6 12 12 3,4 14 11 3,2 15 7 2,0 16 3 0,9 18 1 0,3 20 14 4,0 25 1 0,3 26 1 0,3 Total 349 100,0 Stevige drinkers treffen we alleen aan bij de volwassenen (18+). Het overgrote deel van 18 jaar en ouder (73%) drinkt niet of gemiddeld minder dan 8 glazen alcohol per week. Bij de 12-17 jarigen blijkt bij nader onderzoek dat de drinkers van alcoholhoudende dranken uit de geboortejaren 1997 (4), 1998 (1), 1999 (2) en 2000 (1) komen. De geregelde drinkers (4 en 8 glazen) komen alleen uit 1997 en 1998. 32 Gemeente Zoeterwoude Onderzoek Sport, Bewegen en Leefstijl 2015 Sportservice Zuid-Holland

Voeding Hoe vaak (op hoeveel dagen) eet u/jij groenten per week? Groenten per week Frequency Percent Frequency Percent Frequency Percent Total Total Percent 18+ 12-17 jaar 6-11 jaar 6-88 jaar Nooit 2 3,1 2 0,4 2 keer 5 1,4 5 1,1 3 keer 7 1,9 5 7,8 1 2,5 13 2,8 4 keer 23 6,4 11 17,2 6 15,0 40 8,6 5 keer 61 16,9 5 7,8 4 10,0 70 15,1 6 keer 93 25,8 25 39,1 16 40,0 134 28,8 7 keer 172 47,6 16 25,0 13 32,5 201 43,2 Total 361 100,0 64 100,0 40 100,0 465 100,0 Missing 20 1 2 23 Total Tabel 24 381 65 42 488 Vooral jongeren (12-17 jaar) blijken minder vaak groenten te eten dan de andere leeftijdsgroepen. Hoe vaak (op hoeveel dagen) eet u/jij fruit per week? Fruit per week Frequency Percent Frequency Percent Frequency Percent Total Total Percent 18+ 12-17 jaar 6-11 jaar 6-88 jaar Nooit 3,8 3 0,6 Minder 5 1,4 2 3,1 7 dan 1x 1,5 1 keer 8 2,2 1 1,6 9 1,9 2 keer 20 5,6 8 12,5 3,0 7,5 31 6,7 3 keer 20 5,6 8 12,5 2 5,0 30 6,5 4 keer 29 8,1 6 9,4 5 12,5 40 8,7 5 keer 51 14,2 13 20,3 4 10,0 68 14,7 6 keer 52 14,5 4 6,3 11 27,5 67 14,5 7 keer 170 47,5 22 34,4 15 37,5 207 44,8 Total 358 100,0 64 100,0 40 100,0 462 100,0 Missing 23 1 2 26 Total Tabel 25 381 65 42 488 Het dagelijks eten van fruit is bij de jeugd en jongeren minder vaak dan bij 18+. Van de 12-17 jarigen eet plusminus 40% vier keer of minder per week fruit. Hoe vaak (op hoeveel dagen) ontbijt u/jij per week? Sportservice Zuid-Holland Gemeente Zoeterwoude Onderzoek Sport, Bewegen en Leefstijl 2015 33

per week Ontbijt Frequency Percent Frequency Percent Frequency Percent Total Total Percent 18+ 12-17 jaar 6-11 jaar 6-88 jaar Nooit 1,3 1 0,2 Minder 1 0,3 1 dan 1x 0,2 1 keer 1 0,3 1 1,6 2 0,4 2 keer 3 0,8 3 0,6 3 keer 1 0,3 1 0,2 4 keer 5 1,4 2 3,1 1 2,5 8 1,7 5 keer 7 2,0 2 3,1 9 1,9 6 keer 8 2,2 4 6,3 12 2,6 7 keer 329 92,4 55 85,9 39 97,5 425 92,0 Total 356 100,0 64 100,0 40 100,0 462 100,0 Missing 25 1 2 26 Total Tabel 26 381 65 42 488 Dagelijks ontbijten scoort erg goed in Zoeterwoude, in het bijzonder bij 6-11 jarigen. 34 Gemeente Zoeterwoude Onderzoek Sport, Bewegen en Leefstijl 2015 Sportservice Zuid-Holland

Conclusies Op het gebied van sporten, bewegen en leefstijl zijn een aantal conclusies te trekken uit dit onderzoek. De meeste conclusies zijn al benoemd bij de respectievelijke onderwerpen in de voorgaande hoofdstukken. Bewegen Over het algemeen wordt er in Zoeterwoude meer bewogen dan gemiddeld in Zuid-Holland. Plusminus 45% van de inwoners van de gemeente Zoeterwoude voldoet niet aan de minimum norm van genoeg bewegen om de gezondheid op peil te houden. Opvallend is dat zowel in Zuid-Holland als in Zoeterwoude de middelbare leeftijd groepen, tussen de 35 en 54 jaar, achterblijven in beweegdeelname. Vooral veel mensen met een lichamelijke beperking en met ernstig overgewicht voldoen niet aan de beweegnorm NNGB en scoren laag bij de Fitnorm. Mensen met (ernstig) overgewicht geven bovengemiddeld aan, evenals volwassenen met thuiswonende kinderen en mensen met een lichamelijke handicap, dat ze meer willen gaan bewegen. Sport In Zoeterwoude (88,9%) wordt meer regelmatig gesport dan gemiddeld in Zuid-Holland (67%). Mensen die met pensioen zijn, doen in Zoeterwoude veel vaker aan sport dan het gemiddelde van de provincie Zuid-Holland. Huisvrouwen/-mannen doen minder vaak aan sport dan overige bewoners van Zoeterwoude, dit resultaat (respectievelijk 19% en 22% minder) is conform het gemiddelde van Zuid-Holland. Er is in Zoeterwoude weinig verschil in sportdeelname tussen personen met verschillende BMI. Vooral het percentage van mensen met (ernstig) overgewicht die (regelmatig) aan sport doen is aanzienlijk hoger dan in geheel Zuid-Holland. Het hebben van een handicap (lichamelijk en chronisch) werpt een drempel op voor de sportdeelname, die is aanzienlijk lager dan andere doelgroepen. Over de andere typen handicaps kunnen voor Zoeterwoude geen uitspraken worden gedaan. Opvallend is dat de deelname in sportverenigingsverband stijgt met het huishoudinkomen. Er zijn geen opvallende verschillen te zien per dorpskern v.w.b. het organisatorisch verband van het sporten. De meest populaire sporten in Zoeterwoude zijn: 1. Wandelen (15%) 2. Hardlopen / joggen (11%) 3. Fitness conditie (9%) Vooral door de grote aantallen wandelaars bij 45 jaar en ouder wordt deze sport het meest beoefend in de gemeente Zoeterwoude. Bij de jongere doelgroepen zie je een compleet ander beeld van populaire sporten, daar zijn de verenigingssporten zoals voetbal populair. Sportservice Zuid-Holland Gemeente Zoeterwoude Onderzoek Sport, Bewegen en Leefstijl 2015 35

Er wordt door de inwoners van Zoeterwoude net zoveel binnen als buiten de gemeente gesport. Voor officiële binnensportaccommodaties geldt dat er juist meer buiten dan binnen de gemeente wordt gesport. Dit geldt voornamelijk op voor jongeren en volwassenen. Voor de officiële buitensportaccommodaties wordt er in totaal meer binnen dan buiten de gemeente gesport. Dit is alleen voor jongeren (12-17 jaar) niet het geval. Dat een bepaalde sport niet beschikbaar is in de gemeente Zoeterwoude wordt het vaakst genoemd als reden dat inwoners buiten de gemeentegrenzen gaan sporten. Vooral gezondheid, plezier, lekker buiten zijn en gezelligheid worden door veel sporters als belangrijke redenen genoemd om te sporten. Voor niet sporters scoren vooral de redenen geen tijd en geen zin (meer) het hoogst, bij de vraag waarom ze niet (meer) sporten. Door de grote diversiteit aan redenen, die genoemd worden om mensen weer aan het sporten of bewegen te krijgen, is er geen eenduidige aanpak of een aantal maatregelen te noemen die dit gemakkelijk zouden kunnen verbeteren. Wel is te constateren dat er ook mensen zijn die sporten en bewegen gewoon niet leuk vinden en er niet aan willen deelnemen. Gezonde leefstijl Jongeren (12-17 jaar) scoren zeer goed in de categorie gezond gewicht hebben. Opvallend is dat mannen in Zoeterwoude minder overgewicht hebben dan vrouwen ten opzichte van de scores van Zuid-Holland. Bij de vrouwen is dit precies andersom. In Zoeterwoude rookt 9,5 % van de inwoners, in Zuid-Holland is dit 13%. Alle leeftijdsgroepen in Zoeterwoude gebruiken meer alcohol dan in Zuid-Holland. Alleen het alcoholgebruik bij 12-17 jarigen is iets lager dan in Zuid-Holland en sowieso veel lager dan bij de 18+ doelgroepen. Vooral jongeren (12-17 jaar) blijken minder vaak groenten te eten dan de andere leeftijdsgroepen. Het dagelijks eten van fruit is bij de jeugd en jongeren minder vaak dan bij 18+. Van de 12-17 jarigen eet plusminus 40% vier of minder keer per week fruit. Dagelijks ontbijten scoort erg goed in Zoeterwoude, in het bijzonder bij 6-11 jarigen. 36 Gemeente Zoeterwoude Onderzoek Sport, Bewegen en Leefstijl 2015 Sportservice Zuid-Holland

Eindconclusie Het gaat goed met sport, bewegen en leefstijl in de gemeente Zoeterwoude, zeker ten opzichte van Zuid-Holland, maar dat geldt niet voor alle inwoners. Er zijn op de diverse terreinen verschillende doelgroepen die nog wel enige aanmoediging nodig hebben, zodat zij meer gaan sporten en bewegen, betere leef- en voedingsgewoonten aannemen en zo een gezondere leefstijl ontwikkelen. Sportservice Zuid-Holland Gemeente Zoeterwoude Onderzoek Sport, Bewegen en Leefstijl 2015 37

38 Gemeente Zoeterwoude Onderzoek Sport, Bewegen en Leefstijl 2015 Sportservice Zuid-Holland