Rapport. Rapport Grondwateroverlast Tulpstraat e.o. Tiel

Vergelijkbare documenten
14. Geohydrologie Zuidbuurt eemnes Tauw Kenmerk N BTM-V

Geohydrologisch onderzoek Centrumplan Oldebroek

Onderzoeksrapportage naar het functioneren van de IT-Duiker Waddenweg te Berkel en Rodenrijs

Projectnummer: D Opgesteld door: Ons kenmerk: Kopieën aan: Kernteam

De projectlocatie ligt globaal op de coördinaten: X = en Y =

Notitie. De kamp. Figuur 1 Locatie De Kamp in Cothen. Referentienummer Datum Kenmerk 4 oktober Betreft Geohydrologisch onderzoek Cothen

Watertoets De Cuyp, Enkhuizen

De projectlocatie ligt globaal op de coördinaten: X = en Y =

kade Peil vaart -0.4 Gws binnen kuip -3.9 Waterdruk die lek veroorzaakt

Infiltratieonderzoek autobedrijf Van den Brink Rosendaalsestraat

Beschrijving geohydrologische situatie Vondelpark en Willemsparkbuurt te Amsterdam

Invloed damwand Meers-Maasband op grondwaterstroming

Bijlage 1. Geohydrologische beschrijving zoekgebied RBT rond Bornerbroek

Watertoets Klaproosstraat 13, Varsseveld

Geohydrologisch onderzoek Aldenhofpark. Te Hoensbroek In de gemeente Heerlen. Projectnr.: Datum rapport: 17 december Postbus AA Heerlen

2. KORTE TOELICHTING EERDERE ONDERZOEKEN

Het centrum van het gebied is gelegen op de coördinaten: X = en Y =

Figuur 1: Hoogteligging plangebied ( AHN, Rijkswaterstaat)

Formatie Samenstelling Geohydrologische betekenis mv. tot 5 Nuenen Groep fijn en matig fijn zand,

Geohydrologische adviezen De Wehme a/d Nieuwstad te Vorden

E Van. Hydrologisch onderzoek invloed bemaling tunnelbak op VOCL verontreiniging

1 Aanleiding. Notitie / Memo. HaskoningDHV Nederland B.V. Water

Geohydrologische situatie Burg. Slompweg

Betreft Geohydrologisch onderzoek terrein van de voormalige Apostolische kerk te Naarden

Inspectie van de bodem middels een vooronderzoek ter plaatse van de percelen C 2552 en C 2553 in Breda

Startpunt Wonen. Caspar Cluitmans Bert Hage (verificatie) Peter Geerts (validatie)

Geohydrologische effecten afgraven voorland en terugstorten in diepe delen Gijster

Betreft Effecten ontwikkeling Oosterdalfsen op grondwaterstanden en natuurwaarden EHS

MONITORING GRONDWATERSTANDEN 3E OOSTERPARKSTRAAT EN VROLIKSTRAAT TE AMSTERDAM

Grondwatereffectberekening Paleis het Loo. 1. Inleiding. 2. Vraag. Datum: 16 september 2016 Goswin van Staveren

Berekening van effecten voor WKO systemen tot 50 m³/uur. Begeleidingscommissie BUM Bodemenergie provincies 17 Januari 2012

Geohydrologisch onderzoek Mr.Treublaan 1-3 te Amsterdam

HISTORISCH ONDERZOEK. conform de NEN 5725:2009 STEEG 13 TE SEVENUM

Geohydrologisch advies bestemmingsplan Clarenburg 1 te Leusden

grondwater doorgrond wat kunt u doen tegen grondwateroverlast?

Kloosterstraat. Loon op Zand. Geohydrologisch onderzoek en waterparagraaf SAB. juli 2009 concept

Doetinchem, 21 juli 2014

1 Kwel en geohydrologie

Ons Kenmerk: IBZ7339. Versie. Definitief. Datum: 1 mei Kopiën aan:

De projectlocatie ligt globaal op de coördinaten: X = en Y =

Geohydrologisch onderzoek

Notitie. Aan : Jorg Pieneman, Irene Quakkelaar. Kopie aan : Jasper Overbeeke, Albert Kemeling. Datum : 9 maart 2017

Projectnummer: C /LB. Opgesteld door: Tristan Bergsma. Ons kenmerk: :0.2. Kopieën aan: Cees-Jan de Rooi (gd)

1 Inleiding en projectinformatie

Bemalingsplan Aanleg extra trapopgang Oostlijn te Amsterdam

DOORLATENDHEIDSONDERZOEK WOUTERIJ 55 TE KOEWACHT

SAMENVATTING. en funderingen

De duiker bevindt zich globaal op de volgende coördinaten: X = en Y =

Bepaling Gemiddeld Hoogste Grondwaterstand Natuurbegraafplaats te Rooth (Maasbree)

De geomorfologie in het gebied wordt voor een belangrijk deel bepaald door de stuwwalvorming tijdens de Saale-ijstijd (afbeelding I.1).

1 Inleiding Aanleiding Doel Gebruikte gegevens 4

: SAB Prinses Margrietlaan Best Betreft : Watertoets ontwikkeling Prinses Margrietlaan nabij nr. 24

BIJLAGE BIJ BRIEF (MET ALS KENMERK: ) Opdrachtgever: Project: Gemeente Nijkerk Historisch onderzoek aan de Stoutenburgerlaan Amersfoort/

Betreft: Variatie in grondwaterpeilen en bodemopbouw (bureaustudie) ter plaatse van de Landgoed Huize Winfried te Wapenveld (gemeente Heerde).

HISTORISCH ONDERZOEK. conform de NEN-5725:2009 voor de locatie gelegen in het LANDGOED DE UTRECHT TE ESBEEK

Effectberekeningen. Aanleg kolk plangebied De Kolk in Wapenveld. Definitief. Gemeente Heerde Postbus AD Heerde

Geohydrologisch onderzoek Nieuwe Driemanspolder

Notitie Tennispark Haelen Watertoets ten behoeve van de ruimtelijke onderbouwing

Daalhuizerweg. Velp. Geohydrologisch advies en waterparagraaf. SAB Arnhem. december 2009 definitief

Grondwater in stedelijk gebied

Grondwater effecten parkeergarage en diepwand Scheveningen

VOORZIENINGENCLUSTER BEEK, BEEK EN DONK NOTITIE WATERHUISHOUDING

MEMO. Memo Afkoppelen / infiltreren project Herinrichting Julianastraat Raadhuisstraat d.d pagina 1 / 5

Waterparagraaf Heistraat Zoom

Groene Waterberging Operalaan e.o. te Oldenzaal

Memo. Inleiding. Huidige situatie

Waterparagraaf. Opdrachtgever. Groenstraat 2, Sprundel. De heer C.J.M. Lazeroms Groenstraat SK Sprundel

DE EGYPTISCHE POORT TE BLADEL

Bijlage B: Waterparagraaf Burgemeester Moonshof te Raamsdonk 8 december 2016

Het centrum van het bouwrijp te maken gebied ligt op de coördinaten: X = , Y =

Stromingsbeeld Rotterdam

Rapport Infiltratiegeschiktheidsadvies Nieuwbouw Brede school Coevering aan de Amundsenstraat te Geldrop

Betreft Herbouw Lidl te Hoensbroek. Ons kenmerk HEE Datum 19 november Behandeld door Bert Hage

Grondwaterstanden juni 2016

Veldrapport betreffende grondonderzoek nieuwbouw Noord-Boulevard te Den Haag-Scheveningen

Gemeente Leiden Ingenieursbureau ing. J.E.M. Vermeulen. Postbus PC LEIDEN. 1 Inleiding

Geohydrologisch onderzoek voor 3 locaties in Nieuw-West te Amsterdam

Memo. ing. S.M.H.G. Rijken. Vermunt. Toon Thijs, gemeente Halderberge. Frans Verheijen, Breijn. Foto: bestaande situatie

Watertoets CSV-terrein Vreeland

De locatie Het ontwerp van het winkelcentrum en directe omgeving is opgenomen in figuur 1.

Geohydrologisch onderzoek Cor Hermusstraat te Amsterdam

Ten aanzien van deze watersaspecten is contact geweest, overlegd en advies gevraagd aan het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier.

Modelberekeningen. 1 Geohydrologische berekeningen

te leveren producten\t4.2 Controlled - extern\w11a0031.e01.27sept2011.docx

Verslag bewonersavond 24 november 2016

EFFECTEN PEILVERHOGING watergang langs het voormalige DEK terrein nabij Oostersingel en Vlietsingel te MEDEMBLIK

HISTORISCH BODEMONDERZOEK AAN HET JULIALAANTJE 28 TE RIJSWIJK

Apeldoornsestraat te Voorthuizen

MEMO DHV B.V. Logo. : SAB Arnhem : Michiel Krutwagen. : St Elisabethgaarde Winterswijk : Watertoetsnotitie. Datum : 13 januari 2012

Ter plaatse van de instabiliteiten treedt op sommige plaatsen water uit het talud

BODEMOPBOUW EN INFILTRATIECAPACITEIT VLASSTRAAT/BRIMWEG, SOMEREN

Rapport Watertoets. Zandvoort 23 te Gendt. Uitvoeren watertoets tbv opstellen waterparagraaf R-MVV/83. De heer Huisman BD Doornenburg

Memo. Algemeen. drs. D.H. Edelman. Datum 5 maart 2012 Onderwerp Ontwatering Wienercomplex. Van

Vragen en antwoorden Aanpak Agniesebuurt

Open en gesloten WKO systemen. Open systemen

Ontwerp besluit ingevolge de Grondwaterwet / Verordening Waterhuishouding Limburg 1997

Aantal pagina's 5. Doorkiesnummer +31(0)

Hydrology (CT2310) dr. M. Bakker. Lezing Geohydrologie

Inventarisatie grondwateroverlast

1. INLEIDING 1.1 ALGEMEEN. 1.2 DE WATERTOETS. NOTITIE

Transcriptie:

Rapport Rapport Grondwateroverlast Tulpstraat e.o. Tiel

Grondwateroverlast Tulpstraat e.o. Tiel Colofon Colofon Contactgegevens: Beneluxweg 125 4904 SJ OOSTERHOUT Postbus 40 4900 AA OOSTERHOUT E. info.nl@anteagroup.com Copyright Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt door middel van druk, fotokopie, elektronisch of op welke wijze dan ook, zonder schriftelijke toestemming van de auteurs.

Grondwateroverlast Tulpstraat e.o. Tiel Inhoudsopgave Inhoud Blz. 1 Inleiding 1 2 Situatiebeschrijving 2 3 Bodemopbouw en geohydrologie 3 3.1 Regionale schaal, bodemopbouw 3 3.2 Lokale schaal, bodemopbouw 4 3.3 Grondwaterstanden 4 3.4 Hydrologisch systeem 5 4 Beschrijving van de uitgevoerde werkzaamheden 6 5 Analyse 7 5.1 Probleemanalyse 7 5.2 Groot onderhoud 8 5.3 Westluidense Poort 9 5.4 Oplossingsrichtingen 9 6 Conclusies en aanbevelingen 11 Bijlagen 1. Historische overzichtskaarten 2. Boorbeschrijvingen Tekeningen Presentatietekening groot onderhoud april 2013 Concept ontwerp vervanging riool en verharding

Grondwateroverlast Tulpstraat e.o te Tiel 1 Inleiding In de Bloemenbuurt van Tiel wordt groot onderhoud uitgevoerd. Verhardingen en riolering worden vervangen. De regionale ligging van de locatie is weergegeven op onderstaande luchtfoto afkomstig uit Google Earth. Het groene kader is het gebied waar het groot onderhoud wordt uitgevoerd. De rode lijnen zijn de secties waar de riolering vervangen wordt. Figuur 1.1: Ligging van locatie In augustus 2015 is wateroverlast ontstaan in de Tulpstraat. In kelders van circa twintig woningen is water komen te staan. Inmiddels is ook melding gemaakt van water in de kelder van Dahliastraat nrs. 21 en 22 en Rozenstraat nrs. 26 en 28. Het riool in de Tulpstraat en in een deel van de Rozenstraat is in het voorjaar van 2015 vervangen. In opdracht van de gemeente Tiel wordt door Antea Group de mogelijke oorzaken van de wateroverlast onderzocht en worden oplossingsrichtingen aangereikt. Leeswijzer In hoofdstuk 2 wordt de achtergrondinformatie van de locatie beschreven. Hoofdstuk 3 gaat in op de bodemopbouw en geohydrologie. In hoofdstuk 4 word en de uitgevoerde werkzaamheden van het groot onderhoud beschreven. In hoofdstuk 5 volgt een analyse van de waterproblematiek en worden de oorzaken en oplossingsrichtingen beschreven. Het rapport wordt afgesloten met conclusies en aanbevelingen. Pagina 1 van 11

Grondwateroverlast Tulpstraat e.o te Tiel 2 Situatiebeschrijving De Tulpstraat, Rozenstraat en Dahliastraat liggen op circa NAP +5,5 m en liggen daarmee iets hoger dan de straten in het overige deel van de Bloemenbuurt. Bij het bouwrijp maken is vroeger het terrein circa 1 meter opgehoogd. De Tulpstraat en de Dahliastraat zijn volledig verhard. De woningen hebben geen voortuinen. De woningen in de Rozenstraat hebben wel voortuinen. De kelders van de woningen zijn circa 1 meter diep en zijn derhalve op het oude maaiveld gebouwd. In bijlage 1 zijn historische overzichtskaarten van de Bloemenbuurt opgenomen. De Tulpstraat, Dahliastraat en Rozenstraat behoren tot het oudste deel van de Bloemenbuurt, dat voor de Tweede Wereldoorlog is gerealiseerd. De Bloemenbuurt is in de jaren zestig van de vorige eeuw verder volgebouwd. Op een aantal historische kaarten is te zien dat de Tulpstraat en de Dahliastraat op een tweetal kavels zijn aangelegd. De kavels werden gescheiden door sloten, die vroeger bij het bouwrijp maken van het terrein zijn gedempt. De gedempte sloten zijn ingetekend op de historische kaart van 1958. Sloten lagen ter plaatse van de Rozenstraat en ten oosten van de Anjerstraat en een sloot daartussen die de Tulpstraat en de Dahliastraat kruist. De laatstgenoemde sloot liep op het traject tussen Tulpstraat nrs. 26/28 en 25/27 en Dahliastraat nrs. 22/24 en 21/23. De sloot ter plaatse van de Rozenstraat liep niet parallel aan de Rozenstraat. Ter hooogte van de T-splitsing van de Rozenstraat en de Tulpstraat kruist de gedempte sloot de Rozenstraat. Op de bijgevoegde tekening is een aantal gedempte sloten ingetekend. Volgens de opdrachtgever lag er een beek in het gebied. Waarschijnlijk is dat de waterloop die op de historische kaarten is te zien ten zuiden van de Zonnebloemstraat, ter plaatse van Burgemeester Cambier Van Nootenstraat. De genoemde sloten stonden waarschijnlijk in verbinding met deze waterloop. Deze waterloop sloot waarschijnlijk aan op de gracht in het centrum van Tiel. Op de historische kaart uit 1958 is een kronkellijn te zien. Dat is niet een sloot maar de hoogtelijn van NAP +5,0 m. De Waal ligt op circa 1 km ten zuidoosten van de Bloemenbuurt. Op iets kleinere afstand (circa 400 meter) zijn kleinere waterlopen aanwezig. Eind 2014 is gestart met de bouw van een ondergrondse parkeergarage en een cultureel centrum in het centrum van Tiel (Westluidense Poort). De Westluidense Poort ligt op circa 1 km afstand van de Tulpstraat. De bouwkuip is eind 2014/begin 2015 gerealiseerd. De bouwkuip bestaat uit diepe damwanden tot in het eerste watervoerende pakket (zie figuur 3.1 op de volgende blz.). De bouwkuip is uitgegraven tot in het eerste watervoerende pakket; de volledige deklaag is verwijderd. De diepste vloer van de parkeergarage wordt momenteel onder water gemaakt van onderwaterbeton. Sinds juni 2015 staat de bouwkuip hiervoor onder water. Pagina 2 van 11

Grondwateroverlast Tulpstraat e.o te Tiel 3 Bodemopbouw en geohydrologie 3.1 Regionale schaal, bodemopbouw De regionale bodemopbouw en de geohydrologische situatie in het gebied van de onderzoekslocatie zijn weergegeven in figuur 3.1 en in tabel 3.1 samengevat. Figuur 3.1: Geohydrologische bodemopbouw (bron: Regis II) Noord Zuid Waal Tabel 3.1: Regionale bodemopbouw en geohydrologische situatie Diepte Formatie Opbouw Geohydrologische eenheid (m -mv.) 0-6 m Holoceen Klei, in veenlagen Deklaag 6-30 Kreftenheye en Sterksel Grove grindhoudende zanden 1 e watervoerende pakket 30-50 Peize-Waalre Klei Eerste scheidende laag Bron: Regis II In de afgelopen jaren zijn meerdere sonderingen in deze omgeving geplaatst (onder meer in 2008 en 2012). Uit de sonderingen blijkt dat de dikte van de deklaag varieert tussen circa 5,5 m bij de Rozenstraat tot circa 7 m bij de Begoniastraat. De deklaag bestaat uit afwisselend klei en veen, in lagen met verschillende dikte. In de ondergrond is de klei meestal siltiger dan in de bovengrond. Onder de deklaag ligt het eerste watervoerende pakket, bestaande uit grof zand en grind van de Formatie van Kreftenheije en Sterksel. Bij een boring die voor de RIO-locatie aan de Heiligestraat Pagina 3 van 11

Grondwateroverlast Tulpstraat e.o te Tiel is geplaatst, blijkt dat de M50-cijfer van het zandpakket in de eerste meters van het watervoerende pakket tussen 300-420 en 420-600 µm ligt. Dit betreft dus zand met een grote doorlatendheid. In Regis II is voor deze laag een doorlatendheid (k-waarde) van 40-50 m/d opgenomen. Het doorlaatvermogen van het eerste watervoerende pakket is naar schatting 1.000 m 2 /dag; het doorlaatvermogen is het produkt van de k-waarde en de dikte. De doorlatendheid van de deklaag (klei en veen) is zeer gering. De k-waarde bedraagt minder dan 0,1 m/d. De weerstand van de deklaag tegen grondwaterstroming is tenminste 50 dagen. 3.2 Lokale schaal, bodemopbouw In bijlage 2 zijn boorbeschrijvingen van boring 6 en 7 opgenomen, die in de voorbereiding van het groot onderhoud in de Tulpstraat zijn verricht. Boring 6 en 7 zijn verricht ter hoogte van Tulpstraat respectievelijk nr. 4 en 32. Ook in bijlage 2 zijn de boorbeschrijvingen vermeld die zijn gemaakt bij het plaatsen van vier peilbuizen in de Tulpstraat op 1 september 2015. Uit de boorbeschrijvingen volgt dat de grond is geroerd tot circa 0,9 m mv. Het maaiveld is dus vroeger bij de realisatie van dit deel van de Bloemenbuurt circa 1 meter opgehoogd. Het cunet van de bestrating is circa 0,4 meter. De onderliggende geroerde grond bevat puin en kolengruis. Van 0,9 m mv tot de boordiepte (circa 2,5 m mv) is matig tot sterk siltige klei aanwezig. In boring 7 is van 1,7 tot 2 m mv de klei matig zandig. 3.3 Grondwaterstanden In de directe omgeving van de onderzoekslocatie is peilbuis B39D0384 aanwezig, die in de deklaag staat. Uit metingen blijkt dat de waterstand voornamelijk fluctueert tussen NAP +3,3 en 4,1 m (1,9 en 1,1 m -mv.). Figuur 3.2a: Locatie peilbuis in DinoLoket Pagina 4 van 11

Grondwateroverlast Tulpstraat e.o te Tiel Op ruime afstand ten oosten van de locatie bevindt zich een TNO-peilbuis (B39D0342) (in Burgemeester Schullstraat) waarin gedurende circa 30 jaar de waterstand is gemeten. Eén van de filters van deze peilbuis bevindt zich in het eerste watervoerende pakket. Uit deze gegevens is afgeleid dat de stijghoogte in het eerste watervoerende pakket gemiddeld op ca. NAP +3,5 m ligt. De hoogste stijghoogten liggen naar verwachting tussen NAP +4,1 en +4,6 m. Figuur 3.2b: Waarnemingen peilbuis in DinoLoket 3.4 Hydrologisch systeem Neerslagwater wordt afgevoerd deels via het terreinoppervlak en deels naar de bodem (neerslagoverschot). In de Bloemenbuurt wordt het neerslagoverschot voornamelijk naar de ondergrond (eerste watervoerende pakket) afgevoerd, omdat gee open water aanwezig is. Een deel van het neerslagoverschot wordt door oude riolen afgevoerd als die lek zijn. Pagina 5 van 11

Grondwateroverlast Tulpstraat e.o te Tiel 4 Beschrijving van de uitgevoerde werkzaamheden In bijlage 3 is de tekening opgenomen met een overzicht van de werkzaamheden in het kader van het groot onderhoud in de Bloemenbuurt. Een deel van de riolering in de Bloemenbuurt is in de eerste helft van 2015 vervangen. Een ander deel zal nog worden gerelined. Het riool in de Tulpstraat is voor een deel vervangen (vanaf Rozenstraat tot nr. 27/30). In de Dahliastraat is het riool niet vervangen. Het oude riool in de Tulpstraat had een zgn. eiprofiel. Uit een camera inspectie en in het veld bleek dat de rioolbuizen (van 1 meter lengte) niet meer goed op elkaar aansloten. Het riool is vervangen door een betonnen buis van 400 mm (van rioolbuizen van 2,4 meter lengte). Het oude riool lag op circa 1,5 meter diepte en het nieuwe riool is enkele cm s dieper gelegd. Het oude riool lag in de klei. Het nieuwe riool is in een zandcunet gelegd. In figuur 4.1 is de oude en de nieuwe situatie weergegeven. Figuur 4.1: Dwarsprofiel van oude en nieuwe situatie De Tulpstraat was bestraat vanaf de Rozenstraat tot nr. 27/30, terwijl vanaf nr. 27/30 tot de Anjerstraat was geasfalteerd. In de nieuwe situatie is de Tulpstraat volledig bestraat. In de Dahliastraat en de Rozenstraat is ook de aanwezige asfaltverharding vervangen door betonstraatstenen. Pagina 6 van 11

Grondwateroverlast Tulpstraat e.o te Tiel 5 Analyse 5.1 Probleemanalyse Circa drie maanden na de vervanging van het riool zijn diverse meldingen ontvangen van wateroverlast in woningen aan de Tulpstraat. Op 27 augustus 2015 was bij de gemeente bekend dat water aanwezig is in de kelders van de woningen Tulpstraat nrs. 1 t/m 25, 4, 6 en 18 t/m 28. Na 1 september 2015 kwamen nog melding binnen van de bewoners van Dahliastraat nrs. 21 en 22 en Rozenstraat nrs. 26 en 28. De woningen met wateroverlast zijn aangeduid op de bijgevoegde tekening. In het verleden zijn geen meldingen binnengekomen bij de gemeente aangaande wateroverlast in kelders, uitgezonderd enkele meldingen begin 1995 toen de Waal extreem hoog stond. Het laaggelegen Leliepark ten zuiden van de Tulpstraat (zie tekening in bijlage 3) stond toen onder water. De grondwaterstand was toen hoog ten gevolge van kwel. De huidige wateroverlast wordt niet door kwel veroorzaakt. Het riool in de Tulpstraat is vervangen in het traject waar ook de woningen met wateroverlast zijn gesitueerd. Ook is op dit traject de bestrating vervangen. In het resterende deel van de Tulpstraat zijn geen meldingen van wateroverlast bekend. Hier is het riool niet vervangen en is de asfaltverharding vervangen door betonstraatstenen. Bij het plaatsen van de vier peilbuizen in de Tulpstraat op 1 september 2015 werd grondwater in het cunet vastgesteld. De grondwaterstand was op 1 september 2015 circa 0,5 m mv. De grondwaterstand is dus beduidend hoger dan de gemiddelde grondwaterstand van circa 1 m mv. De grondwaterstand is dus de laatste maanden gestegen, terwijl in de zomermaanden de grondwaterstand in het algemeen juist daalt. De waterhuishouding is derhalve veranderd. De grondwaterstand is gestegen tot in de geroerde bodemlaag, die destijds bij het bouwrijp maken is opgebracht. Het is aannemelijk dat deze meer doorlatende bodemlaag grondwater afvoert naar de woningen aan weerszijden van de Tulpstraat. Voorts heeft de gedempte sloot, die de Tulpstraat en de Dahliastraat kruist, een afvoerende werking. Het is namelijk niet toevallig dat in de woningen Dahliastraat nrs. 21 en 22 ook water in de kelder staat. Hier kruist de gedempte sloot de Dahliastraat. Daarnaast hebben de woningen Rozenstraat nrs. 26 en 28 wateroverlast. In deze omgeving kruist een gedempte sloot de Rozenstraat. De oorzaak moet in eerste aanleg worden gezocht in het groot onderhoud. Een tweede (grote) ingreep in het gebied in 2015 is het werk in het centrum van Tiel (Westluidendse Poort). Van beide werken wordt nagegaan of de grondwaterstand en de waterhuishouding in de Tulpstraat door deze ingrepen veranderd kunnen zijn. Pagina 7 van 11

Grondwateroverlast Tulpstraat e.o te Tiel 5.2 Groot onderhoud Tulpstraat tot nr. 27/30 De riolering is hier vervangen en de bestrating is vervangen. De nieuwe bestrating zal meer neerslagwater doorlaten ten opzichte van de oude situatie. De straatvoegen staan namelijk open, terwijl de bestrating in de oude situatie dicht was geslempt. Ook de doorlatendheid van het cunet zal nu hoger zijn ten opzichte van de oude situatie; het zandcunet laat het intredende neerslagwater beter door. In het oude cunet werd de doorlatendheid beperkt door de ingespoelde zand- en slibdeeltjes van de straat. De ondergrond krijgt bijgevolg meer grondwater te verwerken. Het oude riool was niet in goede staat en was gedeeltelijk lek. Het oude riool is vervangen door een dichte buis. Terwijl in de oude situatie het riool grondwater kon afvoeren, is afvoer van grondwater via het nieuwe riool niet mogelijk. Overige deel Tulpstraat In dit deel van de Tulpstraat is nu sprake van de oude situatie van Tulpstraat tot nr. 27/30. Het oude riool is namelijk nog aanwezig en de bestrating bestaat nu uit betonstraatstenen. Hier is zonder meer het neerslagoverschot vergroot, omdat de asfaltverharding is vervangen door betonstraatstenen. Ook hier is de grondwaterstand tot circa 0,5 m mv gestegen. Hier zijn nog geen klachten gemeld. Blijkbaar heeft het oude riool en of de genoemde gedempte sloot hier een afvoerfunctie en komt het ondiepe grondwater niet of minder tot afstroming via de geroerde bodemlaag naar de woningen. Dahliastraat Het voornemen van de gemeente is om het riool in de Dahliastraat te relinen. De verhardingen zijn inmiddels vervangen. Er zijn geen meldingen van wateroverlast bij de gemeente binnengekomen behalve die van Dahliastraat nrs. 21 en 22. De grondwaterstand in de Dahliastraat is niet gevolgd. Het neerslagoverschot zal ook hier zijn toegenomen. Het oude nog niet herstelde riool en de gedempte sloot kunnen hier een afvoerende werking hebben. Rozenstraat Ten noorden van de T-splitsing Rozenstraat-Tulpstraat is het riool en de bestrating vervangen. De grondwaterstand in de Rozenstraat is niet gevolgd. Het neerslagoverschot zal ook hier zijn toegenomen. De gedempte sloot die ter hoogte van de Rozenstraat heeft gelopen, heeft waarschijnlijk een afvoerende functie, omdat de wateroverlast hier vooralsnog beperkt blijft tot de woningen nrs. 26 en 28. De conclusie is dat door het groot onderhoud de ondergrond meer grondwater moet verwerken. Omdat het gaat om een relatief kleine hoeveelheid, is de grondwaterstand langzaam gestegen en heeft de wateroverlast zich pas maanden na het groot ondergrond geopenbaard. Op plaatsen waar het riool niet is vervangen, is geen sprake van wateroverlast behalve bij woningen die op of nabij gedempte sloten zijn gesitueerd. Pagina 8 van 11

Grondwateroverlast Tulpstraat e.o te Tiel 5.3 Westluidense Poort Volgens informatie van de gemeente wordt momenteel water in de bouwkuip gepompt met een debiet van 210 m 3 /uur. Hierdoor kan de vloer van onderwaterbeton worden gerealiseerd. Het debiet zal afnemen naarmate het werk vordert. De bouwkuip bestaat uit damwanden die ruim in het eerste watervoerende pakket zijn geplaatst. Een groot deel van het ingebrachte water stroomt via het zeer goed doorlatende eerste watervoerende pakket weer terug naar de Waal, die nu laag staat. Daarom is het debiet zo hoog. Het ingebrachte water komt dus in het eerste watervoerende pakket terecht. De stijghoogte in het eerste watervoerende pakket is in de bouwkuip hoog en de stijghoogte neemt af naarmate de afstand tot de bouwkuip groter is. Buiten de bouwkuip treedt kwel op door de stijghoogte verhoging en door de kwel zal ook de grondwaterstand in de deklaag stijgen. Een indicatieve berekening is gemaakt van de verandering van de stijghoogte door de infiltratie. Hierbij is uitgegaan van radiale afstroming naar de omgeving. De aantrekkende werking van de Waal is dus niet meegenomen. De stijghoogte verandering is berekend met de formule van De Glee, die als volgt luidt: Q s = K0( r / L) 2 π kd, waarbij L = kd c s = stijging op afstand r (m) Q = debiet (m 3 /dag) kd = doorlaatvermogen 1 e wvp (m 2 /dag) c = weerstand deklaag (dag) r = afstand tot rand bouwkuip (m) t = tijd (dagen) K0 = putfunctie (-) De stijghoogte verandering is afhankelijk van het debiet en de bodemparameters kd en c. De kdwaarde ligt in de orde grootte van 1.000 m 2 /dag. De weerstand van de deklaag is tenminste circa 50 dagen. Op een afstand van 1 km is de berekende stijging van de stijghoogte ten gevolge van de beschreven infiltratie kleiner dan 1 cm. De conclusie is dat het genoemde werk een verwaarloosbaar effect heeft op de stijghoogte en de grondwaterstand ter plaatse van de Tulpstraat en de Dahliastraat. 5.4 Oplossingsrichtingen Het verharde oppervlak zal langzaam dichtslempen en het cunet zal door inspoelend zand/slib minder doorlatend worden. Het neerslagoverschot zal bijgevolg afnemen en de grondwaterspiegel zal zakken. Op langere termijn zal mogelijk de grondwaterstand zo laag worden dat geen sprake meer is van wateroverlast. Op korte termijn is echter nog geen sprake van minder neerslagoverschot. Integendeel, het natte seizoen komt eraan met de kans op nog hogere grondwaterstanden in het gebied. Korte termijn Op korte termijn moet de oplossing worden gezocht in het draineren van het grondwater ter plaatse van de straten. Het intredende neerslagwater wordt hiermee direct afgevoerd. Pagina 9 van 11

Grondwateroverlast Tulpstraat e.o te Tiel In de Tulpstraat is drainage gebruikt bij het vervangen van het riool. Deze drainage is niet verwijderd en dus nog aanwezig. In eerste aanleg is de oplossing gezocht in het aansluiten van deze drainage op de rioolput halverwege de straat (tussen nrs. 15 en 18). Door drainage aan te sluiten op het riool heeft het riool weer een drainerende functie. Op 3 september 2015 zijn de drains aan beide zijden van de genoemde rioolput aangesloten op deze rioolput. De drains zijn enkele tientallen meters lang. Om de aansluiting mogelijk te maken is drie dagen grondwater onttrokken. De grondwaterstand in de geplaatste vier peilbuizen zal de komende weken worden geregistreerd. Bij de bewoners zal worden geïnformeerd naar veranderingen in de kelders. Eind september 2015 zullen de verzamelde gegevens worden geëvalueerd en worden, waar nodig, vervolgacties uitgezet, bijvoorbeeld het aansluiten van de aanwezige drainage op de rioolput op de T-splitsing Tulpstraat-Rozenstraat. In een aantal straten waarvan de bestrating inmiddels is vervangen zal relining van het riool worden uitgevoerd. De grondwaterstand zal ook hier dientengevolge naar verwachting stijgen. Een aanvullende drainage kan ook hier de grondwaterstand verlagen. De vraag is of dan niet beter kan worden teruggegrepen naar het vervangen van het riool in combinatie met aanleg van drainage. Lange termijn De Tulpstraat en omgeving is kwetsbaar voor hoge grondwaterstanden, vanwege de slecht doorlatende ondergrond en het gebrek aan middelen om de grondwaterstand te reguleren. De vraag is hoe snel het neerslagoverschot afneemt door het dicht slempen van de verhardingen en het straatcunet en/of de op het riool aangesloten drainage wel blijft werken. Voorts zal het waterschap bezwaar maken tegen het aansluiten van drainage op het riool. Een andere op de lange termijn gerichte oplossing is derhalve wenselijk. De eerste voor de hand liggende oplossingsrichting is het draineren van het grondwater door horizontale drainage. Hierbij worden drains in de straten gelegd op circa 1,5 m mv. De drains worden aangesloten op verzamelputten. Het verzamelde water wordt opgepompt en geloosd op open water in de omgeving. Een andere oplossingsrichting is verticale drainage. De drainage bestaat dan uit grind- of zandbanen van het cunet tot het eerste watervoerende pakket. De banen zijn met zand of grind opgevulde boorgaten. Intredend neerslagwater wordt dan direct afgevoerd naar het eerste watervoerende pakket. Het risico hiervan is dat bij een hoge Waalstand de omgekeerde grondwaterbeweging kan optreden en dat de grondwaterspiegel hoger komt ten opzichte van de situatie zonder verticale drainage. Een nadere hydrologische (getalsmatige) beschouwing is noodzakelijk om het genoemde risico in te schatten. Lettend op de gemeten stijghoogten in een peilbuis in de directe omgeving (zie figuur 3.2b op blz. 5), lijkt dit risico niet groot te zijn; het grondwater zal zelden in de ophooglaag kunnen komen. De gemeente vindt deze oplossingsrichting niet wenselijk. De bovenstaande oplossingsrichtingen zijn brongerichte maatregelen. Ook kan worden gedacht aan een effectgerichte maatregel in de vorm van het dicht maken van de vloeren en de muren van kelders. Pagina 10 van 11

Grondwateroverlast Tulpstraat e.o te Tiel 6 Conclusies en aanbevelingen De hoofdconclusie is dat het groot onderhoud in de Bloembuurt wateroverlast in de kelders van woningen aan de Tulpstraat, de Dahliastraat en Rozenstraat tot gevolg heeft gehad, omdat: door de nieuwe verharding en straatcunet (tijdelijk) meer neerslagwater de bodem kan bereiken; de afvoermogelijkheden van grondwater via het riool zijn afgesneden. Dientengevolge is de grondwaterstand gestegen tot in de ophooglaag (aangebracht bij de aanleg van de buurt). Het grondwater vindt zijn weg naar de woningen via de (meer doorlatende) ophooglaag en de gedempte sloten. Geconcludeerd is dat het werk van de Westluidense Poort een verwaarloosbaar effect heeft op de stijghoogte en de grondwaterstand ter plaatse van de Bloemenbuurt. De bij het vervangen van het riool aangelegde drainage biedt de mogelijkheid de grondwaterstand te verlagen. De komende weken zal het effect van deze drainage op de grondwaterstand en het water in de kelders worden gevolgd. Daarna worden, waar nodig, vervolgacties uitgezet. Het verdient aanbeveling de grondwaterstanden op meerdere plaatsen in de Bloemenbuurt te volgen, mede in het perspectief van de voorgenomen relining van riolen. Aanbevolen wordt om op basis van het ontstane beeld van de grondwaterstanden en de gevolgen van de drainage in de Tulpstraat het relinen van riolering nader te bezien. Voorts wordt aanbevolen een lange termijn oplossing te onderzoeken, omdat de Bloemenbuurt kwetsbaar is voor hoge grondwaterstanden. In eerste aanleg wordt gedacht aan horizontale of verticale drainage en het dichtmaken van vloeren en muren van kelders.. Pagina 11 van 11

Grondwateroverlast Tulpstraat te Tiel september 2015, revisie 1 Bijlage 1: Historische kaarten

Grondwateroverlast Tulpstraat e.o te Tiel Bijlage 2: Boorbeschrijvingen Bron: Rapport bodemonderzoek Rioolrenovatie Bloemenbuurt te Tiel (Oranjewoud, rapportnummer 247082, revisie 1, juni 2012)

Grondwateroverlast Tulpstraat e.o te Tiel Tekeningen