2 DLGP op Jaarbeurs 2013
B eur s f lits Vice-president Robert Ameerali, vergezeld van KKF voorzitter Henk Naarendorp, bezoekt de stand van het Decentralisatieprogramma op de Jaarbeurs 2013. Directeur van DLGP, mr. Bas Ahmadali zegt de VP zijn bezoek te appreciëren en te zien als zijn sympathie voor decentralisatie, overigens een programma van de Regering. Een goede gelegenheid voor de Directeur enkele zaken onder zijn aandacht te brengen, als de beste producten die de centrale overheid via decentralisatie aan de Surinaamse gemeenschap te bieden heeft: 1. Het Districten Wide Area Network, waarop alle districten zijn aangesloten, zorgt voor distributie van overheidsdiensten die bij de centrale overheid zijn geconcentreerd, naar de districten en de ressorten, en in de nabije toekomst zelfs naar de smartphones van elke burger. VP: het netwerk is ter beschikking van alle ministeries om er gebruik van te maken. 2. Kijkt u naar de foto's in deze brochure, dan ziet u dat er genoegzaam capaciteit is opgebouwd. De districten bestraten wegen, de districten leggen betonnen goten aan die 70 jaar onderhoudsvrij zijn (wat ministerie van Openbare Werken niet eens doet), de districten ontwateren zelf hun woongebieden, de districten bouwen hun eigen markten, de districten zorgen voor eigen vuilophaal, zaken waar de centrale overheid geen omkijken meer naar heeft. 3. Neem kennis van de kracht van burgerparticipatie en transparatie. Declaraties van aannemers worden in het openbaar behandeld. Contracten worden onder een tent of boom ten overstaan van het volk en de media getekend. Werk kan dan direct beginnen. Burgercomité's ondersteunen. 4. As de Regering de 2 fiscale wetten naar DNA stuurt en deze goedgekeurd worden, betekent het dat Ministerie van Financién 20 tot 30 miljoen SRD jaarlijks niet hoeft over te maken voor de districten. Een grotere uitkomst van financiële decentralisatie is ondenkbaar. De vice-president zit met nogal wat vragen. DLGP directeur Bas Ahmadali heeft de VP aangeboden op zijn kabinet langs te gaan voor nadere toelichting. 3
Opmerkelijke opmerkingen over decentralisatie van 3 Presidenten Ex-President Jules Wijdenbosch President Z.E. Desi Bouterse Ex-President Ronald Venetiaan 1996: Elke dag dat wij niet decentraliseren, handelen wij in strijd met de Grondwet. 14-11-2011: Hard moet worden gewerkt aan de attitude van ministers en top -ambtenaren, die niet veel van hun macht willen loslaten. Ze zullen ownership van het decentralisatieprogramma moeten nemen. Wijdenbosch toont voorstander te zijn van 'gekozen' DC s. Hij ziet eerder een algehele dan een partiële decentralisatie tot stand komen. Hij vindt, dat vooral de voortgang niet mag worden gestagneerd. Hij is voorstander van een centraal fonds voor de districten en de ressorten. (Grondwet art. 165) 15-02-2013: DC s vervullen een spilfunctie in het decentralisatieproces. Decentralisatie van regelgeving en bestuur is een voorwaarde voor vooruitgang van ons land. - DC's zijn de regionale overheden aan wie het bestuur van de eigen huishouding is overgelaten. -Wij willen belangrijke bestuursbevoegdheden brengen naar de plaatselijke bevolking, om deze dichter bij het bestuursgebeuren van het land te betrekken. Nodig een Local Government Authority en een vervolg decentralisatieprogramma. (OP 12-16). 2000-2010: Regeringsverklaring Venetiaan/ Ajodhia: Er zal gewerkt worden aan de versterking van het regionaal bestuursapparaat en van de afdelingen en instituten bij de centrale overheid, die verantwoordelijk zijn voor het richting geven aan en de monitoring van het decentralisatieproces en voor de begeleiding en ondersteuning van het lokaal c.q. gedecentraliseerd bestuur. Voor het welslagen van Public Sector Reform moeten we kijken of het lukt bij decentralisatie van bestuur en regelgeving. Regering Venetiaan verheft het Staatsbesluit Financiële Decentralisatie tot de Interimwet Financiële Decentralisatie (2003). De opdracht aan het DLGP projectbureau (2003-2014): Om de 10 districten in Suriname gefaseerd: een eigen wettelijk kader te geven; institutioneel te versterken; zodanig dat zij een zelfstandig fiscaal, begrotings- en financieel beheer kunnen voeren; op basis van districtsplan, begroting en eigen districtsfonds; zodanig dat zij hun eigen projecten en meerjaren ontwikkelingsprogramma s zelf kunnen voorbereiden en uitvoeren; met optimale participatie van de burgers. Gaarne de uitkomsten aan de bovengestelde doelen toetsen en aan de uitspraken van onze drie presidenten, die ieder op hun beurt in hun ambtsperiode hun bijdrage hebben geleverd. 4
Het DLGP-Project Team 5
De zichtbare uitkomsten van het Decentralisatieprogramma van de Regering van Suriname INHOUD Introductie Uitkomst 1: Alle 10 districten zijn financieel gedecentraliseerd door wettelijke certificering (2006-2013) Uitkomst 2: Wettelijke grondslag voor Financiële Decentralisatie Interim Wettelijk Kader Financiële Decentralisatie voor de districten operationeel vanaf 2007 Uitkomst 3: Wettelijke grondslag voor Fiscale Decentralisatie Ontwerp-definitief Wettelijk Kader aangeboden aan de Regering (2008) Uitkomst 4: Districten genereren eigen inkomsten o.b.v. Interimregeling Financiële Decentralisatie maart 2003 (aanzet) Uitkomst 5: Districtscommissariaten institutioneel versterkt & gemoderniseerd Uitkomst 6: Districten voeren bouwkundige werken in eigen beheer uit Uitkomst 7: Districts financiën, planning en administratie Uitkomst 8: Districtscommissariaten voorzien van meubilair en apparatuur Uitkomst 9: Versterking lokale democratie door bevolkingsparticipatie Uitkomst 10: Wide Area Network met prachtige uitkomsten Uitkomst 11: Service balies op commissariaten en (op termijn) B.O. kantoren Uitkomst 12: Uitvoering wegenbestrating in eigen beheer Uitkomst 13: Uitvoering ontwatering woongebieden in eigen beheer Uitkomst 14: Beheer en exploitatie markten in eigen beheer Uitkomst 15: Vuilophaal en -verwerking in eigen beheer Uitkomst 16: Voorbereiding en uitvoering van eigen proefprojecten met nadruk op decentralisatie van economische activiteiten en gemeenschaps ontwikkelings projecten Algemene Projectinformatie Figuren: Fig. 1: Het nieuwe bestuursmodel van de districten Fig. 2: De districtshuishouding en de financiële decentralisatie Uitgave: Projectbureau Decentralisatie Samensteller: mr. B. Ahmadali (Managing Director) Met medewerking van: Ing. Martin Blenman (Task Manager Civieltechnische Werken) Iris Gilliad MSc (Task Manager Bevolkingsparticipatie) Drs. Mahender Pershad (Task Manager Districtsfinanciën, planning en administratie) Riaz Ahmadali (Task Manager ICT) 6 Decentralization and Local Government Strengthening Program Paramaribo, Suriname Telefoon: (597)424530, fax 424524, email: dlgp@decentralisatie.org Site: www.decentralisatie.org Managing Director: b.ahmadali@decentralisatie.org / 8556020
Introductie Deze brochure bevat resultaten en uitkomsten in een notedop, uitgegeven ter gelegenheid van deelname aan de Nationale Jaarbeurs van 28 november - 5 december 2013. Voor de oriëntatie bevat deze brochure enige informatie over het decentralisatieprogramma van de Regering. De uitvoering is bij het Ministerie van Regionale Ontwikkeling in samenwerking met het Ministerie van Financiën. Er is daarvoor een speciaal Programma van de IDB: Decentralization and Local Government Strengthening Program (DLGP) voor de 10 districten: Wanica, Para, Nickerie, Commewijne, Marowijne, Paramaribo, Saramacca, Coronie, Brokopondo en Sipaliwini. De belangrijkste strategie van de Regering is het operationeel maken van de Wet Regionale Organen van 1989 om te komen tot: spreiding van bevoegdheden en middelen spreiding en vergroting van uitvoeringscapaciteit door versterking van lokaal bestuur verbeteren van de kwaliteit van het leven van de burgers in stad, district en binnenland met participatie van de burgers versterking van de lokale democratie, tevens bestrijding van bureaucratie en corruptie Het DLGP Project team van het eerste uur 1998: PIU: Bas Ahmadali (links), Kitty Wijdenbosch (Citizen Participation), Mahender Pershad (Inkomsten & Planning), Satcha Jabbar (BFM), Mauro Tuur, samen met Minister Regionale Ontwikkeling Yvonne Raveles (rechts) en het team van de IDB o.l.v. Robert Daughters (achter Bas) Vlnr: Minister M. Felisi (Regionale Ontwikkeling), President R. Venetiaan, Vice- President Ram Sardjoe, Minister van Financiën H. Hildenberg, Minister van Volksgezondheid C. Waterberg. In Congreshal ook aanwezig: topkader centrale overheid, DC s met topkader Districtsoverheden met vertegenwoordigers van de IDB. 1996-2000: Regering Jules Wijdenbosch nam het historisch besluit tot financiële decentralisatie en tekende de eerste leningsovereenkomst met de IDB (1998) voor de voorbereiding van het Decentralization and Local Government Strengthening Program (DLGP) De opdracht was om de districten in Suriname gefaseerd: (i) een eigen wettelijk kader te geven; (ii) het Districts Management Team (DMT) institutioneel te versterken om zelfstandig begrotings- en financieel beheer te voeren; (iii) het DMT te versterken om bouwkundige, civieltechnische, ontwaterings- en gemeenschapsontwikkelingswerken zelfstandig in eigen beheer en met participatie van de burgers voor te bereiden en uit te voeren. De uitvoering was toevertrouwd aan Minister Yvonne Raveles (Regionale Ontwikkeling), Minister Errol Alibux (Financiën) en Basharat Ahmadali (Project Coordinator). 2000-2010: Regering Ronald Venetiaan- Ram Sardjoe zorgde voor een zevental historische daden: (i) de continuïteit van het DLGP door ondertekening van de leningsovereenkomst met de IDB; (ii) de goedkeuring van de Interimregeling Financiële Decentralisatie (25 maart 2003); (iii) de goedkeuring van de eerste zeven districtsfondsen; (iv) de wettelijke Level-1 certificering van 5 districten: Nickerie, Wanica, Para, Commewijne, Marowijne; (v) de eerste overmaking van de begrotingsmiddelen in de geoperationaliseerde districtsfondsen; (vi) de eerste overmaking van de belasting- en nietbelastingmiddelen uit de Huurwaardebelasting en de Openbare Vermakelijkheidsbelasting; (vii) de ondertekening van de tweede leningsovereenkomst inzake DLGP-II. 7
Uitkomst 1: Alle 10 districten financieel gedecentraliseerd Hebben hun eigen Districtsfonds en voeren zelfstandig begrotings- en financieel beheer President Ronald Venetiaan DLGP directeur Bas Ahmadali Minister R.O., Michel Felisi Certificering Commewijne Certificering Wanica Certificering Para Certificering Marowijne Certificering Paramaribo Certificering Nickerie Certificering Sipaliwini Data wettelijke certificering 10 districten: 2006: Nickerie, Wanica, Para, Commewijne en Marowijne 2007: Paramaribo, 2010: Sipaliwini 2013: Saramacca, Coronie en Brokopondo Historische mijlpalen! Certificering Saramacca, Brokopondo en Coronie. Uiterst links: minister Wijnerman (Financiën). Uiterst rechts: minister Betterson (Regionale Ontwikkeling) 8
Uitkomst 2: Wettelijke grondslag voor financiële decentralisatie (2003) Er is een interim wettelijk kader financiële decentralisatie in De Nationale Assemblee aangenomen, waarbinnen de pilot districten de ruimte hebben gehad hun autonome bevoegdheden uit te oefenen, waaronder de budgettaire, financiële en verordenende bevoegdheid. Foto: historische mijlpaal: behandeling van ontwerp Interimregeling Financiële Decentralisatie in een DNA-vergadering o.l.v. Ram Sardjoe (Voorzitter DNA) op 25 maart 2003. De Interimregeling werd met algemene stemmen goedgekeurd. Toenmalig minister Regionale Ontwikkeling, Van Russel: Decentralisatie kent geen oppositie en coalitie. Tot dit interim wettelijk kader behoren: de Interimwet/Interimregeling Financiële Decentralisatie (IR), regelende de districtsinkomsten, hoorzittingen bij de totstandkoming van de districtsbegrotingen en het invoeren van positie van de Districts-Administrateur (DA) (S.B. 2003 No. 33); de Staatsbesluiten Financiële Decentralisatie voor het aanwijzen van de pilot districten; de Resoluties van de President met betrekking tot de aanstelling van de districtsadministrateurs (DA s); de beschikkingen van de Ministers van Regionale Ontwikeling en van Financiën voor de vaststelling van (i) het Reglement voor de DA, (ii) het organogram van de pilot districten, (iii) de richtlijnen voor het voeren van zelfstandig begrotingsbeleid en financieel beheer der districten, (iv) de richtlijnen voor de Centrale Landsaccountantsdienst, (v) de richtlijnen voor het storten van begrotingsmiddelen uit de begroting van Regionale Ontwikkeling, belastingmiddelen (opbrengsten uit de huurwaarde- en de vermakelijkheidsbelasting) en niet-belastingmiddelen (vergunningsrechten beroepen en bedrijven, marktgelden, gedistilleerd recht, recognities, etc.) (de zgn artikel 4 middelen van de IR) in de districtsfondsen; voorts: de tien districtsverordeningen voor de instelling en het beheer van de districtsfondsen, de instelling van de districtsbesturen, de vaststelling van het handboek voor Begrotings- en Financieel Beheer der districten, alsmede overige handleidingen met betrekking tot het beheren van inkomsten, het inrichten en opstellen van de districtsbegroting, het uitvoeren van civieltechnische werken, en het betrekken van de bevolking middels hoorzittingen en met toepassen van de ontwikkelde burgerparticipatieve plannings- en budgettaire methodologie. 9
10 Uitkomst 3: Wettelijke grondslag voor fiscale decentralisatie en bestuurlijke hervormingen Er is intussen ook een ontwerp-definitief wettelijk kader voor de districten voorbereid. Na goedkeuring zal dat als wettelijk grondslag gelden voor een nieuw bestuursmodel (fig. 1) en een nieuw financieel stelsel (fig. 2). De wetsontwerpen die moeten zorgen voor de nieuwe wettelijke grondslag voor financieel gedecentraliseerde districten, zijn: (i) Wijziging Wet Regionale Organen, (ii) Algemene Wet Districtsbelastingen, (iii) Wet Financiële Verhoudingen tussen de Staat en de Districten, (iv) Staatsbesluit invoering heffing waardevermeerdering, (v) Ontwerp Districtsverordening Districtsheffing op waardevermeerdering. Deze wetsontwerpen heeft het DLGP-projectbureau gedurende DLGP-I (2003-2008) voorbereid en bij de Regering ingediend. Dat was ook de opdracht. De vraag is wanneer ze DNA bereiken voor behandeling en goedkeuring. Dan is er nog een periode nodig voor de implementatie. Intussen hebben de Ministers van Regionale Ontwikkeling, mr. Stanley Betterson en de Minister van Financiën, Andy Rusland, besloten het DLGP-II voort te zetten en bij IDB het verzoek te doen het Programma, te rekenen van 20 maart 2014 met 9 maanden (tot eind 2014) te verlengen om de lopende projecten tot een bedrag van US$ 4 miljoen te kunnen afronden. De IDB gaat akkoord met een verlenging van 6 maanden, tot 20 september 2014. Als de Regering er in slaagt in de periode van de verlenging minimaal de twee fiscale wetsontwerpen alsnog bij DNA in te dienen, dan is er bij een tijdige goedkeuring en afkondiging nog een kans om de voormelde wetten te implementeren binnen de periode van DLGP-II. Als dat gebeurt, dan is de deur weer wagenwijd open voor een vervolg decentralisatieprogramma met IDB financiering van een capital investment programma, waarin alle 10 districten zullen participeren. Zolang de interimfase duurt, zullen de districten het moeten doen met de huidige wettelijke grondslag: 1. De Grondwet (1987); 2. De Wet Regionale Organen (1989), aangevuld met de Interim-wet Financiele Decentralisatie (2003) met de uitvoeringsregelingen (het zgn Interim wettelijk kader); 3. De 10 districtsverordeningen, waarbij op verschillende tijdstippen de districtsfondsen in het leven zijn geroepen; 4. Het Staatsbesluit van 6 augustus 2012, kortweg het Besluit andere inkomsten van de Districten (S.B. 2012 No 135, ook bekend als het donatiebesluit, vormen tezamen de wettelijke grondslag voor decentralisatie. Een slimme regering zou ingevolge de Wet Regionale Organen bij Staatsbesluit meer inkomstenbronnen voor de districten kunnen aanwijzen ter versterking van de districtsfondsen. ======================================================== Het Ministerie van Regionale Ontwikkeling c.q. de Regering van Suriname is ten volle erin geslaagd met inzet van het DLGP-projectbureau de via dit programma geformuleerde doelen te bereiken: Zorgen voor een interim wettelijke grondslag voor de financiele decentralisatie (operationeel vanaf 2003) Zorgen voor de wettelijke grondslag voor de bestuurlijke hervormingen en de fiscale decentralisatie (vanaf 2008 alle ontwerpen aan de Regering aangeboden) Het decentralisatieprogramma is goed toevertrouwd aan mr. Stanley Betterson, Minister Van Regionale Ontwikkeling. Hij komt zelf ook uit de gelederen van het Bureau Decentralisatie van R.O., en heeft als counterpart nauw samengewerkt met het DLGP-projectbureau. Voor wat betreft de uitkomsten van het DLGP-I en DLGP-II (2003-2013) wordt met genoegen verwezen naar de uitkomsten in deze brochure. Aanbieding brochure aan de minister van Financiën, Andy Rusland Mr. Stanley Betterson minister van Regionale Ontwikkeling
Uikomst 4: Districten genereren eigen inkomsten o.b.v. Interimregeling Financiële Decentralisatie (maart 2003) 1.Districten 2.Overmaking 3. Te 4.Inkomsten 5.Inkomsten 6.TOTAL begr. R.O. 13 korten Huurw. Bel Verm. Bel 1. WANICA 1,000,000 3,000,000 233.314 82.684 2. PARA 1,300,000 5,000,000 19.530 655.384 3. COMMEWIJNE 1,250,000 3,500,000 58.653 434.383 4. MAROWIJNE 1,250,000 5,500,000 4.530 8.060 5. NICKERIE 1,000,000 5,000,000 180.827 47,404 6. PARAMARIBO 3,000,000 4,650,000 2.180.623 3,956,037 7. SIPALIWINI 4,000,000 8,000,000 0 16.398 8. CORONIE 200,000 700,000 2,159 2.461 9 SARAMACCA 400,000 1,200,000 42.604 9.792 TOTAL SRD 4.409.000 40.550.000 2.474.775 4.738.700 11.622.475 Alle 10 districten zijn wettelijk financieel gedecentraliseerd. Dat betekent dat ze bevoegd zijn inkomsten te genereren en zelfstandig hun districtsfonds en -begrotingen te beheren. Art. 4 Interimregeling geeft aan welke belasting en niet-belastingmiddelen in het districtsfonds mogen worden gestort. Bovenstaande tabel geeft een idee. De tweede kolom geeft de bedragen die het Ministerie van Regionale Ontwikkeling jaarlijks per district overmaakt. Kolom 3 geeft de tekorten aan, waarvoor er geen financiering is. De kolommen 4 en 5 geven de inkomsten uit resp. Huurwaarde- en Vermakelijkheidsbelasting aan. Kolom 5 geeft het totaal bedrag aan, dat in 2013 ter beschikking van de Districtsbesturen is gesteld. De financiële positie is nog zwak. Districten kunnen meer eruit halen en nieuwe bronnen aanboren. De goedkeuring van de fiscale wetsvoorstellen worden (eindeloos) afgewacht. Zolang dit uitblijft, zal de overheid de districten als Coronie, Brokopondo, Marowijne en Sipaliwini zwaar moeten subsidiëren, en de tekorten op de begrotingen van de overige districten moeten financieren. De Regering zal er ook voor moeten zorgdragen dat er zichtbare begrotingsposten in de Staatsbegroting worden opgebracht ter financiering van de ressort- en districtsplannen, waarvoor er tot nog toe geen financiering beschikbaar is. 11
Fig. 1: Het nieuwe financieel stelsel voor de districten Uitgewerkt in de Ontwerpwet regelende de financiële verhouding tussen de Staat en de Districten (2008). Status: in behandeling bij de Regering. Voorwaarde IDB: verdere financiering van lopende en vervolg decentralisatie programma is afhankelijk van de goedkeuring door DNA. Middelen Belastingen Heffingen Boetes Overigen Middelen centrale overheid Eigen inkomsten Bijzondere subsidies Algemene afdrachten Algemene subsidies Afdrachten Aanvullende afdrachten Bijzondere afdrachten (i) Eigen Inkomsten en Algemene Afdrachten geven het deel van de autonomie aan. De autonome taken, vooralsnog afgebakend in de Wet Regionale Organen, worden uit de daarbij aangegeven Eigen Inkomsten, gefinancieerd. (ii) De Bijzondere Afdrachten geven het deel van de huishouding aan, dat betrekking heeft op medebewindstaken, voor de uitvoering waarvan in het stelsel van complementair bestuur, het Districtsbestuur (ook nu al) verplicht is. (iii) De Aanvullende Afdrachten geven het deel van het takenpakket van de districtshouding aan waarmee het district niet kan worden opgezadeld, ook al behoort het tot de autonomie van het district, omdat het om structurele vraagstukken gaat, zoals de toestand rondom de zandwegen in de districten. (iv) De Algemene Subsidie betreft het dekken van algemene kosten, zoals salarissen en andere personele lasten; hiermede wordt voorkomen dat de landelijke scheefgroei door de districten wordt overgenomen. (v) Middelen centrale overheid (de Bijzondere Subsidies ) betreft de financiering door of vanwege de centrale overheid van het Districts Meerjaren Ontwikkelingsprogramma om bepaalde sectoren als infrastructuur, vuilophaal en vuilverwerking, ontwatering van woongebieden en openbare markten te ontwikkelen. (vi) De plaats van de Centrale Overheid binnen de staatshuishouding: een deel van de districtshuishouding, dat zonder meer voor rekening komt van de centrale overheid. Uitgaven van de Centrale Overheid, omdat die verzorgingsgebieden voorkomen binnen de begroting van de diverse ministeries. 12 35
Fig. 2: Het nieuwe bestuursmodel van de districten Uitgewerkt in de Ontwerpwet tot wijziging van de Wet Regionale Organen (2008) Status: In behandeling bij de regering. Bestuursmodel Regering benoemt verkiezen Burgers DC Districtsbestuur Leden DS DA Districts Functinarissen Districtsraad benoemt DS Diensthoofden DA Districts Functinarissen Personeel benoemt 33 Toelichting op het bestuursmodel Burgers: staan centraal en kiezen direct de Ressortraden (RR) en indirect de Districtsraad (DR). Districtsraad: is het hoogste politiek-bestuurlijk orgaan van het district en oefent bestuurlijke, controlerende, verordenende, budgettaire en inkomstengenerende (financiële) bevoegdheden uit. In de nieuwe situatie zal de DR de leden van het Districtsbestuur (DB) benoemen. Districtsbestuur: is het uitvoerende orgaan en staat onder controle van de DR. Hun taken zijn geregeld art. 47 Wet Regionale Organen. Het DB voert de Districtsbegroting (autonome en mede-bewindstaken) uit. Het DB zal de bevoegdheid krijgen om het lager districtspersoneel te benoemen met in achtneming van de richtlijnen van de Ministers van Binnenlandse Zaken en Regionale Ontwikkeling. Regering: de Regering benoemt de Districtscommissaris (DC), die voorzitter is van de Districtsraad. Hij heeft evenwel geen stemrecht. Plannen zijn om de DC rechtstreeks door de burgers/kiezers van het district te laten kiezen. De Regering heeft tot taak via de ministeries controle en toezicht te houden op de functionering en verrichtingen van de bestuurlijke en de regionale organen, voorts om technische en financiële bijstand aan de districten te verlenen en te zorgen voor de eenheid en uniformiteit van bestuur. 13
Uitkomst 5: Districtscommissariaten gemoderniseerd Districten nemen bouwwerken uit handen van ministeries van Regionale Ontwikkeling & Openbare Werken Van boven naar beneden: Commissariaat Commewijne (before/after) Commissariaat Wanica (before/after) Commissariaat Saramacca (before/after) Commissariaat Marowijne (Moengo) Alle renovaties zijn of worden uitgevoerd door de commissariaten in eigen beheer met ondersteuning vanuit het DLGP. 14
Uitkomst 6: Districten voeren bouwwerken uit in eigen beheer Districten nemen bouwwerken uit handen van ministeries van Regionale Ontwikkeling & Openbare Werken Ombouwen oude rechtszaal tot multifunctionele zaal Groningen: in proces Multifunctionele zaal te Onverwacht, Para CTA gebouw, Nieuw-Amsterdam Multifunctionele zaal, Nieuw-Nickerie Links: multifunctionele zalen Brokopondo & Coronie: in proces Christiaan Bijlhout Hoofd sectie bouwwerken districten Districten nemen bouwwerken uit handen van Regionale Ontwikkeling & Openbare Werken. Het Districts Management Team (DMT) en de Afdeling Civieltechnische Dienst in de districten zijn on the job getraind bouwwerken bestekklaar voor te bereiden, desgewenst openbaar aan te besteden, directie daarover te voeren dan wel het bouwwerk in eigen beheer uit te voeren. In dit laatste geval worden alleen de materialen vanuit het DLGP gefinancieerd. Voor de bouwwerkzaamheden wordt het technisch personeel van het district ingezet. De training wordt verzorgd vanuit het projectbureau. Er is in zo n gebouw ruimte voor de Districtsraad, Burger Informatie Centrum, trainingen en presentaties, alsook voor hoorzittingen. 15
Uitkomst 7: Districtsfinanciën, planning & administratie Er zijn gericht en stelselmatig hervormingen, vernieuwingen en versterking geïntegreerd doorgevoerd op de districtscommissariaten om financiële diensten van de ministeries van Financiën en Regionale Ontwikkeling te decentraliseren, ter wille van efficiëntie en transparantie in het financieel beheer en om de diensten dichter bij de bevolking te brengen. I. De commissarissen, burgers, aannemers en leveranciers moeten niet langer afhankelijk zijn van het bureaucratische bestelbonnen systeem. De 10 commissariaten moeten over eigen middelen beschikken om hun apparaat en de diverse diensten naar de burgers toe te financieren, dus geen dienstauto s met 2 ambtenaren naar het ministerie in Paramaribo sturen om eerst bestelbonnen af te stempelen, dan rekening in te dienen om vervolgens reçu s te gaan ophalen om deze te verstrekken aan de aannemer of de leverancier, die dan over 14 dagen naar de stad moest gaan om aan het loket van de betaaldienst zijn geld te ontvangen. Hier is een eind aan gemaakt door het creëren van de districtsfondsen, het opzetten van de Afdeling Districtsfinancien en Planning (DFP), het benoemen van een bedrijfseconoom tot Districts-Administrateur als Hoofd van DFP, het inrichten van deze afdeling met meubilair, moderne apparatuur, ICT faciliteiten, het inrichten van de financiële administratie in moderne software (OpenErp), het registreren van inkomsten en bestedingen volgens het speciaal daarvoor ingevoerde Handboek Begrotings- en Financieel Beheer (BFB-Handboek 2008), zodanig dat kwartaalsgewijs de verantwoording aan de Districtsraad, Ministerie van Regionale Ontwikkeling en Ministerie van Financiën kan plaatsvinden. II. De burgers moeten hun financiële transacties, zoals betalingen aan de overheid en ontvangsten van de overheid, via de geïntegreerde Ontvang/Betaaldienst van het district kunnen doen. Het systeem gaat in de naaste toekomst zover dat de burgers bij de kassa op elk der commissariaten zich daarvoor kan aanmelden, ook al betreft het betalingen aan de centrale overheid of andere districten. III. De burgers moeten bij de kassa op elk commissariaat belastingen kunnen betalen. De Districtsbelasting Systemen en de Centrale Belastingsystemen moeten dan ook elkaar kunnen ondersteunen. Het systeem is technisch reeds uitgewerkt. Het wachten is op toestemming van de Minister van Financiën om het te implementeren. DFP Nieuw-Amsterdam Betaaldienst DFP, Coronie Training ivm integratie met ontvangst- en betaaldienst betaaldiensten Invoeren financiële administratie Instructie m.b.t. belastingen, DFP Wanica: Interne Controle in OpenERP software Brokopondo R.O. bekijkt financiële adm. Eerste storting begrotingsmiddelen (belasting- en niet-belasting middelen) in districtsfondsen: historische mijlpaal in Suriname 16 Mahender Pershad (Task Manager)
Uitkomst 8: Districtscommissariaten voorzien van meubilair en apparatuur Van linksboven naar rechtsonder: Coronie (2x), Saramacca, Apoera, Sipaliwini, Paramaribo. Alle districtscommissariaten zijn vanuit het Decentralisatieprogramma versterkt met meubilair en apparatuur. 17
Uitkomst 9: Versterking lokale democratie door bevolkingsparticipatie structuren Foto s (linksboven naar rechtsonder): bevolkingsparticipatie resp. in Marowijne, Wanica, Nickerie, Paamaca en Tapanahony. Foto hierboven: training buurtcomité s Foto links: Minister Betterson van Regionale Ontwikkeling tijdens een trainingssessie met de districtscommissarissen Nieuwe beleving van de democratie De bevolkingsparticipatiestructuren, te weten het instituut van hoorzittingen met de burgerparticipatieve planning en begrotingsmethode; de optie voor de NGO s en CBO s te participeren in een overlegstructuur met de Bestuurskantoren op ressortniveau; en vooral de buurtcomité s die bij de uitvoering van kapitaalinvesteringswerken (ontwatering/wegbestrating) de Directie ondersteunen; de Bevolkings Informatie Centra en de nu in proces zijnde Service Balies op de commissariaten en de BO-kantoren; al deze instituten zorgen voor een levendige beleving van de democratie, die veel meer inhoudt dan slechts om de 5 jaren naar de stembus gaan. 18 Iris Gilliad (Task Manager)
Uitkomst 10: Het Wide Area Net Work met prachtige burgervriendelijke uitkomsten Districten wachten niet op de centrale overheid, maar leveren complementair werk op het gebied van netwerken en communicatie op het niveau van inter-districten en inter-ressorten. Door connectivities en samenwerking met netwerken van de centrale overheid, ontstaat krachtig bestuur. Automatisering financiële administratie Wanica. Inmiddels is op alle commissariaten de financiële administratie geautomatiseerd. Riaz Ahmadali, ICT/WAN Task Manager, en Fernando Sanches, ICT-medewerker, geven demo over de financiële software OpenErp, geïntegreerd in het Wide Area Network. Opzetten Wide Area Network en automatisering districten Alvorens het WAN te realiseren, moest het hoofdkantoorgebouw van het Inter-Districten Samenwerkingsverband (IDS) worden opgezet op het terrein van het districtscommissariaat van Paramaribo Noordoost, waarin ook de WAN centrale werd geïnstalleerd. Op de commissariaten van de districten zijn server rooms opgezet, inclusief netwerkbekabeling, WAN configuratie, internet verbindingen om alle locaties met de WAN centrale te verbinden, etc. Het WAN zal benut worden om diverse verbindingen aan te leggen, zoals tussen commissariaten en hun BO kantoren. Inmiddels is het als pilot project gelukt om de BO-kantoren van Paramaribo Zuid-West op het netwerk aan te sluiten in verband met het operationaliseren van service balies op ressort niveau. Het ICT/WAN-team, gevormd door Riaz (Projectleider) uit het personeelsbestand van de commissariaten. Goed getrainde ICT ers, bewakers van het netwerk. 19
Uitkomst 11: Service balies op commissariaten Districten bieden via het Wide Area Network, de bevolkings info centra (BIC) en de service balies faciliteiten aan de Ministeries en aan de burgers. Decentralisatie is meer dan financiële decentralisatie. De angst bij de politieke en de ambtelijke top om door decentralisatie macht kwijt te raken is totaal misplaatst. Integendeel leidt een sterk centraal apparaat met een sterk lokaal (districts)apparaat in een harmonisch samenwerkingsverband tot een krachtig bestuur ten dienste van de gemeenschap. Foto onder: training on the job van bestuursambtenaren betrokken bij de service balies in Paramaribo Zuid-West 20 Foto links: Districtscommissaris Nerkust van Paramaribo Z-W bekijkt ingekomen stukken van zijn commissariaat op zijn mobiel. Op de achtergrond (op de laptop) de interface van de service balie, waarin alle ingekomen stukken worden gescand, geregistreerd en gecirculeerd binnen het commissariaat, dan wel tussen commissariaat en BO kantoren. De software kan de DC ook van huis uit openen (ofwel vanuit elke locatie waar hij internet heeft) en zijn ingekomen stukken dus ook buiten de fysieke locatie van zijn commissariaat behandelen. Foto boven: een bestuursopzichter bekijkt ingekomen stukken die hij via de software van het commissariaat heeft ontvangen. Na behandeling stuurt hij via dezelfde weg de stukken weer terug. Het werk gaat zo veel sneller en er is veel minder fysiek transport nodig tussen commissariaat en BO kantoren. Ook behoort het gevaar van kwijtraken van stukken door het implementeren van deze software tot het verleden.
Uitkomst 12: Districten bestraten hun wegen in eigen beheer Districten nemen werken uit handen van ministeries van Regionale Ontwikkeling & Openbare Werken Uniek: DC s en aannemers tekenen contracten in het openbaar ten overstaan van het volk en de media. Onder een tent of onder een boom. Niet op kantoor bij de minister, directeur of DC. Bevolking maakt eigen keuzes. Districts Management Team maakt hun bestekken en houdt openbare aanbestedingen. Bij elk werk wordt er een goed getraind buurtcomité ingezet om samen te werken met het Directieteam. Zij helpen ook de problemen van burgers onderling op te lossen. Ook hebben zij inzage in bestek en verwerking van materialen, ter wille van transparantie: een uniek concept. In Marowijne is uitgetest om de declaratie van de aannemer via beamer op groot scherm te behandelen in aanwezigheid van alle actoren, zelfs de media. Transparantie ten top! Foto s van boven naar onder: Wanica, Para, Commewijne & Nickerie (before/after) en Marowijne (2x). 21
Uitkomst 13: Uitvoering ontwateringswerken in eigen beheer Districten nemen werken uit handen van ministeries van Regionale Ontwikkeling & Openbare Werken Uniek: DC s en aannemers tekenen contracten in het openbaar ten overstaan van het volk en de media. Onder een tent of onder een boom. Niet op kantoor bij de minister, directeur of DC. Bevolking maakt eigen keuzes. Districts Management Team maakt hun bestekken en houdt openbare aanbestedingen. Bij elk werk wordt er een goed getraind buurtcomité ingezet om samen te werken met het directieteam. Zij helpen ook de problemen van burgers onderling op te lossen. Ook hebben zij inzage in bestek en verwerking van materialen, ter wille van transparantie, een uniek concept. In Marowijne is uitgetest om de declaratie van de aannemer via beamer op groot scherm te behandelen in aanwezigheid van alle actoren, zelfs de media. Foto s van boven naar onder: Commewijne (2x), Nickerie (2x), Wanica (before), Marowijne, Para. 22
Uitkomst 14: Beheer en exploitatie markten in eigen beheer Decentralisatie neemt werk uit handen van de centrale overheid. 3 partijen winnen: de centrale overheid (heeft er geen omkijken meer naar), de lokale overheid (efficiëntie, transparantie en doeltreffendheid) en de burgers (voorziening met inspraak). Het gaat hierbij om decentraliseren van economische activiteiten (international bekend als Local Economic Development). Districten krijgen volop ondersteuning en versterking hun openbare markten te moderniseren en successievelijk economische activiteiten krachtig aan te pakken. Foto s: (links boven) Markt Moengo, oude situatie, (rechts boven & links midden) Markt Moengo na opening, (rechts midden) markt Nickerie wordt gerehabiliteerd, (links onder) markt Lelydorp wordt gerehabiliteerd, (rechts onder) markt Apoera wordt vervangen. 23
Uitkomst 15: Vuilophaal en -verwerking in eigen beheer 24 Het DLGP-projectbureau stelt middelen ter beschikking van de 5 tijdens DLGP-I (2003-2008) gedecentraliseerde districten om hun vuilophaaldienst te moderniseren. Elk district heeft een Districts Management Team, dat tezamen met de nieuw ingestelde afdeling Milieu & Gezondheid management trainingen volgt, verzorgd door het nationaal milieu instituut, NIMOS. Handleidingen, computers e.a. kantoor equipment zijn beschikbaar gesteld. Nickerie ontvangt pick-ups, Coronie een nieuwe vuilstortplaats en een bulldozer. Andere districten gaan hiervan leren hun vuilstortplaats in te richten. Para krijgt kraakperswagens, boten en controle apparatuur, Wanica pick-ups (95% van Wanica s vuilophaal wordt door het ministerie van Openbare Werken verzorgd), Commewijne werkt met de private sector en besteedt vuilophaal uit. Marowijne krijgt kraakperswagens en een bulldozer. De weg naar hun vuilstortplaats wordt bestraat. Commewijne, Paramaribo, Wanica en Para storten hun vuil te Ornamibo, de vuilstortplaats die in beheer is bij het Ministerie van Openbare Werken. Foto s linksboven naar rechtsonder: vuilstortplaatsen van Nickerie, Coronie, Moengo, Ornamibo (ministerie Openbare Werken), illegale vuilstort, management training door NIMOS en DLGP aan Districts Management Team en de afdeling Milieu & Gezondheid.
Uitkomst 16: Proefprojecten ter afronding van het Decentralisatie programma in de groep van de laatste 5 districten Boven: Proefproject Sipaliwini Het openkappen, verbreden en profileren van 100km looppaden die de dorpen aan de Boven -Surinamerivier verbinden vanaf Atjoni tot Godo en daarin gelegen bruggen. Boven: Proefproject Saramacca Bestrating van 1 km. zandweg, t.w. de Falweg. a) Burgers kiezen via de bevolkingsparticipatie structuren het project, b) Districts Management Team leert on the job het project bestekklaar te maken, c) DMT doet ook de directievoering, d) Na oplevering is de onderhoud ten laste van het Districtsfonds. Boven: Proefproject Coronie Inrichten vuilstortplaats, tevens als model voor de andere districten. Rechts: Proefprojecten Paramaribo DMT leert gemeenschapsprojecten te realiseren, en wel op Pontbuiten en Arabistraat. Foto toont model voor Pontbuiten. Proefproject Brokopondo Multifunctionele Gemeenschaps Centrum Brokopondo. Keuze van het volk; DMT leert on the job bestekklaar maken en openbaar aan te besteden. Martin Blenman Task Manager civieltechnische werken 25
Implementation period DLGP-I: 2003-2008, total amount US$ 7.000.000 DLGP-II: 2009-2014, total amount US$ 15.000.000 90% IDB-loan and 10% Government funded Actual Report Project Completion Report of DLGP-I, December 31, 2008, and First Semester Report of DLGP-II, August 2010 Finance DLGP-II; Total amount US$ 15.000.000 (100%) a) IDB Loan Inter-American Development Bank US$ 13.500,000 (90%) b) Counterpart Fund Government US$ 1.500,000 (90%) (National Budget) Financing and technical Assistance Executive Ministry Co-Ministry Algemene projectinformatie Inter-American Development Bank (IaDB) Representative IDB Field Office, Marco Nicola Supporting Bank s Team: Mr. Rafael de la Cruz (Head Quarters Washington DC/USA) Mr. Gilberto Chona (Operations Specialist) Mrs. Rinia Terborg (Finance) Ms. Carol Lieveld (Procurement) Ministry of Regional Development Mr. Stanley Betterson, Minister Mrs. Yfna Vrede, Permanent Secretary Ministry of Finance 26 Executive Unit Project Implementation Unit Objective DLGP-I (2003-2008) Objective DLGP-II (2009-2014) The DLGP-Project Implementation (PIU): Managing Director: Basharat Ahmadali Task Manager Budget and Financial Management and Revenue Generation: Mahender Pershad Task Manager Civil Works, Martin Blenman Task Manager Citizen Participation, Iris Gilliad Task Manager ICT and WAN, Riaz Ahmadali Financial & Procurement Administrator, Patricia Isselt (till Nov. 2013) Office Manager, Clarenca Grootfaam To empower local governments in Suriname with the core legal framework and institutional capacity necessary for fiscal self management (basic financial management and own source revenues). More specifically, the Program aims at: (i) promulgating new enabling legislation for autonomous revenue generation and budget management by District authorities; (ii) putting in place a core package of basic municipal management systems in each of the Districts, with particular emphasis on a pilot group of five Districts; (iii) improving the capacity of key central government stakeholders, particularly in the Ministry of Regional Development; and (iv) undertaking pre-investment activities in support of follow up development of the sector by the government. To continue supporting Suriname s local government s decentralization efforts. The Project will contribute to the attainment of a core legal framework, and will assist new pilot districts of Paramaribo, Sipaliwini, Saramacca, Coronie and Brokopondo to obtain adequate institutional capacity for fiscal self-management and capacity for managing capital investment. The Program will also assist certified districts Wanica, Para, Nickerie, Commewijne and Marowijne in the implementation of community-based basic infrastructure investment projects and local services.
Project Phasing District Progress Investments 25-03-1998: Project Identification 15-11-1998-28-04-2000: PPF (Project Preparation Facilities) 15-11-1998 : PPT (Project Preparation Team) 01-08-1999: PPIU (Project Preparation and Implementation Unit) 01-05-2001: PIU (Project Implementation Unit, Technical Cooperation) 17-01-2002-27-11-2002: TCP (Technical Cooperation Program) 27-11-2002-27-12-2005: Implementation stage (DLGP) 27-12-2005-31-12-2008: Extension and completion DLGP-I 21-03-2009-21-03-2014: DLGP-II - All 10 Districts Legally Level 1 certified for self financial management - All 10 Districts Technically Level 2 certified for capacity, built in the field of budget and financial management, Administration, ICT&WAN, citizen participation, planning, own revenue generation, civil works, drainage, construction, garbage collection and public markets. - 5 Districts completed project cycle with trial projects, - 5 Districts will complete project cycle during period of special extension (March -December 2014) Total investments DLGP-I (2003-2008): Capacity Building: US$ 5 mln. Investment in trial improvement projects: US$ 2 mln. Total investments DLGP-II (2009-2014): Capacity Building: US$ 5 mln. Investment in improvement projects: US$ 10 mln. Projection follow-up program DLGP-III (2015-2025): Capacity Building: US$ 5 mln. Investment in improvement projects: US$ 45 mln. Nawoord van de Managing Director Lang voor de IDB en de Surinaamse Overheid besprekingen voerden over het ten uitvoer brengen van een programma voor decentralisatie en versterking van lokaal bestuur, is Bas Ahmadali, Directeur van het programma, een hartstochtelijke verdediger van dit bestuurssysteem geweest. Daarom hebben, toen in 2001 de financiering door de Bank voor het programma (DLGP) werd goedgekeurd, zowel de Bank als het Ministerie van Regionale Ontwikkeling de gelegenheid met beide handen aangegrepen om hem te betrekken bij de uitvoering. In de loop der jaren hebben hij en zijn staf enthousiast en met succes de doelstellingen nagestreefd, de regering had immers in haar jaarlijkse verklaring aangegeven voorstander te zijn van decentralisatie. Dankzij dit regeringsbesluit en de aanname van de Interimregeling Financiële Decentralisatie in het parlement met algemene stemmen op 25 maart 2003, en de inspanningen van de DLGP Staf en het verantwoordelijke ministerie, kregen de 10 districten een significante graad van financieel zelfbestuur. Met financiën uit een speciaal per district opgericht districtsfonds nemen deze districten hun ontwikkeling en verbetering van hun woongemeenschap door gemeenschapsparticipatie zelf ter hand. De successen bleven dan ook niet uit, zoals deze brochure ook toont. Hiertoe aangemoedigd heeft de Bank de financiering voor het tweede stadium van het programma goedgekeurd en is bereid de financiering van een derde termijn op zich te nemen, mits de regering het verzoek daartoe doet. Deze financieringen zorgen voor het plaveien van de weg naar verdergaande versterking van autonomie en zelfbestuur, omdat in het vervolgprogramma een groot bedrag is ingeruimd voor kapitaalinvesteringsprojecten, die de woongemeenschappen in alle 10 districten direct ten goede zal komen. Succes krijg je door de bal te scoren als alle spelers gezamenlijk de tegenpartij hebben uitgespeeld en de doelman geen kant meer op kan, aldus Bas Ahmadali, Directeur van het Decentralization and Local Government Strengthening Program. Citaat van een begunstige: We houden geregeld hoorzittingen met burgers, basja s en kapiteins over zaken ons district aangaande. Hierdoor krijgen we een goed beeld van de noden. Samen beslissen we welke zaken prioriteit hebben. We kunnen deze door de autonomie die we bezitten met vereende krachten zelf aanpakken. Financiering geschiedt nog wel vanuit de regering, maar omdat er een speciale pot is, verloopt dit stukken makkelijker. Ons district gaat er mooi op vooruit, aldus drs. Ravin Jiawan, Districtscommissaris van Wanica. 27
28