knip de stippellijn voorzichtig in, dan kun je de plattegrond er insteken ROUTE NEUKöLN
NEUKöLN LEGENDA >> BEZIENSWAARDIGHEDEN >> ETEN & DRINKEN >> SHOPPEN >> LEUK OM TE DOEN 1 Tempelhofer Freiheit / Mmaah 2 Tempelhof 3 Café Engels 4 Aviatrix Atelier 5 Caligari 6 Schiller Burger / Schiller Bar / Wilhelm Tell 7 Pequod Books 8 Veist 9 Lavanderia Vecchia 10 Schankwirtschaft Laidak 11 KINDL 12 Neuköllner Oper 13 Richardplatz / Rixdorf / Museum im Böhmischen Dorf 14 Rixbox 15 Klunkerkranich 16 Shio 17 Gastón 18 BCR/DBR 19 Wesen 20 Melbourne Canteen 21 Two and Two 22 Reuterstraße 23 Photoautomat 24 Fräulein Frost 25 Katie s Blue Cat 26 Nowkoelln Flowmarkt 27 Café Jacques 28 Turkse markt 29 Brückenfahrt 30 Ankerklause
ROUTE NEUKÖLN OVER DE ROUTE Wanneer je de omweg naar Rixdorf neemt, is deze wandeling nog best een lange. Je komt door moeilijke buurten als het Schillerkiez. Dit deel van Berlijn verandert in hoog tempo, nieuwe restaurants en winkels komen en gaan dus de kans is groot dat je hier zelf iets nieuws ontdekt, of juist een adres mist. Als je nog nooit eerder in Berlijn was, moet je niet met deze wandeling beginnen, want het draait hier vooral om eten, drinken en shoppen. DE WIJKEN Ook het door werkloosheid, integratieproblemen en criminaliteit geteisterde Neukölln mag zich tegenwoordig tot de populaire wijken van Berlijn rekenen. Vooral het noordelijke deel, ook wel Kreuzkölln genoemd, laat een heel nieuw gezicht zien. De sfeer kan her en der wat grimmig zijn, maar overdag is het eigenlijk altijd redelijk rustig in de wijk. We beginnen de wandeling bij het voormalige vliegveld Tempelhof, dat door de nazi's werd gebouwd. Het is een van de weinige overblijfselen van de bombastische architectuur van het Derde Rijk. Het terrein van de luchthaven is nu stadspark Tempelhofer Freiheit, dat in korte tijd enorm populair is geworden. Berlijners komen er uit de wijde omtrek naartoe om te skaten, grillen of chillen. In 2014 werd door de bevolking tegen bouwplannen gestemd, waardoor het voorlopig in de huidge vorm blijft bestaan. Het Schillerkiez, de wijk tussen Tempelhof en de Hermannstraße is een goed voorbeeld van de huidige gentrificatie-problemen. De huren stijgen vanwege de toestroom van rijke buitenlanders, waardoor het voor de oorspronkelijke bewoners te duur wordt. Kijk niet op van graffiti op de muren met kreten als Yuppies raus en Touris raus want grote groepen toeristen, daar houden ze hier niet van. Tegelijk betekent die toestroom ook: nieuwe restaurants, nieuwe initiatieven, kleine onafhankelijke winkels. Kortom, interessant om te ontdekken. De Hermannstraße is nog lang niet mooi van lelijkheid, en het is echt even doorbijten langs de schreeuwerige gevels en goedkope winkels. Maar als je de weg afloopt komt je in Rixdorf en de Richardplatz terecht, waar het er bijna dorps uitziet. Door de Richardstraße kom je langzaam weer in het drukkere, en ook al toeristischere noordelijke deel van Neukölln. Dit Kreuzkölln, op de grens met Kreuzberg, is geliefd vanwege de vele restaurants, galeries, popup stores, spannende avonden in barretjes die je overdag nauwelijks opvallen en veel jonge designers. WEINIG TIJD Tempelhofer Freiheit + Nowkoelln Flowmarkt + Richardplatz + Turkse Markt + Kindl
ROUTEBESCHRIJVING (ca. 6.60 km) Deze wandeling kan ook in omgekeerde volgorde gelopen worden! Startpunt is de rand van Tempelhofer Freiheit 1 en als je op de fiets bent, ga dan ook zeker even óver het veld. Wil je de gebouwen van Tempelhof 2 van binnen zien, meld je dan voor een rondleiding. Loop de Herrfurthstraße in, die haaks op het veld staat. Ontbijt bij Engels 3 en kijk aan de overkant bij een creatief atelier 4. Ga bij de Herrfurthplatz rechtsaf over de Schillerpromenade en ga de eerste straat links. Je kunt hier Italiaans eten 5. Sla linksaf de Weisestraße in 6. Bij de Selchower Straße ga je rechts voor boeken 7 of vintage 8. Verlaat het Schillerkiez, steek de drukke Hermannstraße over en ga links. Iets van de route af ligt in een Hinterhof een goed Italiaans restaurant 9. Ga de Boddinstraße in. Hier is het direct rustiger. Je kunt er bier drinken 10 of iets verder in de oude brouwerij moderne kunst bekijken 11. Loop door tot de Karl-Marx-Straße. Je kunt hier meteen naar links gaan (naar nummer 15) of eerst naar rechts om Rixdorf te bezoeken. Rechts loop je door de Karl-MarxStraße langs de opera 12 naar de Richardplatz in Rixdorf, een oud stukje stad 13. Ga daarna via de Richardstraße 14 weer naar de Karl-Marx-Straße. Loop rechtdoor voor het uitzicht op het dakterras van Klunkerkranich 15. Ga daar rechts de Fuldastraße in. Neem de eerste links, de Donaustraße, en ga dan rechts de Weichselstraße in. Je komt nu in een creatief deel van Neukölln met veel cafés en restaurants, maar ook modewinkels 16. Loop door tot de kruising met de Weserstraße. Op de hoek zit een tapasbar 17, ga linksaf 18 19. Bij de kruising met de Pannierstraße kun je linksaf voor eettentjes, ook met taart 20 21. De route gaat verder rechtdoor. Bij de kruising met de Reuterstraße 22 vind je veel galeries. Nog verder rechtdoor in de Weserstraße kun je jezelf vereeuwigen in de Photoautomat 23. Sla rechtsaf de Friedelstraße in, loop die helemaal uit tot aan Maybachufer. Onderweg is genoeg horeca 24 25. Als je geluk hebt, is er Nowkoelln Flowmarkt 26. Sla linksaf voor de klassieker Café Jacques 27 en wandel langs het water. Op dinsdag en vrijdag is hier de Turkse markt 28. Stap op een rondvaartboot 29 of ga wat drinken bij Ankerklause 30. 3 4
1 TEMPELHOFER FREIHEIT / MMAAH - LEUK OM TE DOEN 6 SCHILLER BURGER / SCHILLER BAR / WILHELM TELL - ETEN & DRINKEN In 2008 werd luchthaven Tempelhof definitief gesloten. Anderhalf jaar later werd het terrein als het park Tempelhofer Freiheit opengesteld voor bezoekers. Waar ooit de Rosinenbombers Hoe noem je een bar, Backstube en burgertent ineen in het Schillerkiez? Juist: Schiller, ook vernoemd naar de Duitse schrijver. Broodjes voor de hamburgers van Schiller Burger worden landden ten tijde van de luchtbrug (1948-1949), kun je nu wandelen, fietsen, skaten of Segway-rijden. Ook leuk: picknicken op het 300 hectare grote terrein. Bij de Columbiadamm in eigen bakkerij gebakken. Ernaast, met de ingang op de hoek, zit de Schiller Bar waar je heerlijk kunt ontbijten en lunchen. In dat pand zit ook zonder duidelijke overgang het wat luxere restaurant Wilhelm Tell. Een aparte constructie... Vraag even na welke menukaart je zit eettentje Mmaah: hapjes van de Koreaanse barbecue. hoofdingangen aan tempelhofer damm, columbiadamm en oderstraße, www.tempelhoferfreiheit.de, dagelijks zonsopkomst-zonsondergang, entree gratis, s-bahn tempelhof, u-bahn u6 platz der luftbrücke, u8 boddinstraße krijgt. herrfurthstraße 7 / weisestraße 40, www.schillerbar.com, dagelijks burger 12.00-0.00, bar 9.00-0.00, burger 5, lunch 8, u-bahn u8 boddinstraße 7 PEQUOD BOOKS - SHOPPEN 2 TEMPELHOF - BEZIENSWAARDIGHEDEN Tempelhof was vroeger het centrale vliegveld van Berlijn. De bouw begon in de jaren 20; de nazi s breidden het in de jaren 30 uit tot een van de grootste gebouwen ter wereld. Tijdens de Koude Oorlog landden hier Amerikaanse vliegtuigen om de afgesloten stad van goederen en eten te voorzien. Die Luftbrücke (1948-1949) wordt met het monument aan de voorzijde van het gebouw herdacht. Tempelhof wordt sinds 2008 niet meer als vliegveld gebruikt en het gebouw is nu locatie voor beurzen, festivals en evenementen. Je kunt een rondleiding door het gebouw volgen. platz der luftbrücke 5, www.tempelhoferfreiheit.de, rondleiding zie website, rondleiding 13, u-bahn u6 platz der luftbrücke 3 CAFé ENGELS - ETEN & DRINKEN Café Engels in het Schillerkiez is een prima adres voor een kop koffie, lekkere taart, een (groot!) ontbijt of lunch. De inrichting is rommelig en gezellig. Het terras aan de straatzijde is een goede plek om voorbijgangers te bekijken. In een wijk met veel internationale bewoners is een internationale tweedehands boekwinkel geen overbodige luxe. Pequod Books verkoopt boeken in maar liefst 15 verschillende talen, ook in het Nederlands. Eindeloos rondkijken tot je een boek hebt gevonden dat bij je past, dat mag van de eigenaars. selchower straße 33, fb pequodbooks, ma-za 13.00-19.00, u-bahn u8 boddinstraße 8 VEIST - SHOPPEN Nóg meer coole vintage? Veist is een van de mooiste zaakjes in de buurt. Hier wordt tweedehands kleding mét een verhaal verkocht. Het goede is, ze verhuren ook kleding. Dus mocht je van plan zijn naar een feest te gaan in Berlijn, dan kun je hier een mooie jurk huren (wel van tevoren regelen via de website). selchower straße 32, www.veistberlin.com, wo-za 14.00-19.00, u-bahn u8 boddinstraße 9 LAVANDERIA VECCHIA - ETEN & DRINKEN herrfurthstraße 21, fb café-engels, dagelijks 9.00-2.00, 4, u-bahn u8 boddinstraße 4 AVIATRIX ATELIER - SHOPPEN Kunst, kleding en koffie; Aviatrix Atelier is een leuk rommelig geheel. Dit soort combinaties kom je in Neukölln veel tegen. Bijzonder aan dit atelier is het uitgangspunt dat kinderen en kunstenaars elkaar kunnen inspireren. Af en toe zijn er kunstenaars in residence. Hun werken plus die van de oprichters zijn te koop. Steeds wat anders, altijd in beweging. herrfurthstraße 13, www.aviatrixatelier.com, dagelijks 12.00-20.00, u-bahn u8 boddinstraße Het Italiaanse restaurant Lavanderia Vecchia is gevestigd in een oude wasserij, verstopt aan de tweede Hinterhof. Aan de oude functie van het pand herinnert het tafellinnen dat aan het plafond hangt, als in de straten van Napels. Je kunt er lunchen, maar uitgebreid dineren is hier het leukst. Het menu staat elke week op de website en is vast, maar je start altijd met veel verschillende antipasti. flughafenstraße 46, www.lavanderiavecchia.de, di-vr 12.00-14.30 & 19.30-23.00, za 19.30-23.00, lunch 5-13, diner menu incl. wijn, water en, u-bahn u8 boddinstraße, u7 rathaus neukölln 5 CALIGARI - ETEN & DRINKEN Kleiner dan klein is de Italiaanse bar & bistro Caligari. Witte muren, houten meubels, alles heel simpel maar o zo mooi. Er is een dagelijks wisselende kaart, met veel vegetarische gerechten tegen enorm schappelijke prijzen. Op de planning staan Supper Clubs, waar door gastkoks gekookt zal worden. Culinair experimenteren, zoals ze het zelf noemen. kienitzer straße 110, www.caligariberlin.de, dagelijks 18.00-23.00, 7, u-bahn u8 leinestraße 5 6
PRINT DEZE PDF EN MAAK JE EIGEN REISGIDS colofon Deze gids is met de grootst mogelijke zorg samengesteld. Voor eventuele onjuistheden in de tekst is mo media bv niet aansprakelijk. Eventuele op en/ of aanmerkingen kun je richten aan: mo media, postbus 359, 3000 AJ Rotterdam, info@momedia. NAME Maartje van Ours Photography Petra de Hamer, Marjolein den Hartog LAATSTE UPDATE 2016-09-15 09:46:48 Alle rechten voorbehouden. Niets van deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geauto matiseerd gegevensbestand en/ of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, of op enig andere manier zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. LOCAL NAME MAARTJE VAN OURS In haar eerste jaar in Berlijn verkende ze (met haar drie kleuters en haar hond) elke hoek, elk park en elk Hinterhof van Mitte en Prenzlauer Berg. Daarna kwamen de andere wijken aan de beurt. Naast precies weten waar je echt goed kunt eten en koffiedrinken (haar nieuwe favoriet: Der Laden), kan ze ook vertellen over dat oude gebouw aan de overkant van de straat. Bezorgt zowel haar opa van 94, hippe zus van 25 als vrienden een geweldige tijd. 7 8