2009 2010 CURSUS NETWERKEN Anneleen Notermans - Dieter Meerts - Inge Jeurissen Jolien Knapen
INHOUDSOPGAVE 1 Inleiding 4 2 Wat is een netwerk? 4 3 Waarom een netwerk 5 3.1 De geschiedenis van het netwerk 5 3.2 Eigen situatie 5 4 Soorten netwerken 6 4.1 LAN 6 4.2 MAN 6 4.3 WAN 6 4.4 WLAN 6 5 Oefeningen: soorten netwerken 7 6 Soorten LAN s 7 6.1 Point-to-point netwerken 7 6.2 Peer-to-Peer netwerken 7 6.3 Client-server of domein netwerken 8 6.4 WLAN 9 6.5 Hybride netwerken 9 7 Oefeningen: soorten LAN's 9 8 Netwerk topologieën 11 8.1 Busstructuur 11 8.2 Mesh netwerk 12 8.3 Sternetwerk 12 8.4 Ringnetwerk 13 8.5 Boomstructuur 13 9 Oefeningen: Netwerk topologieën 13 10 Hoe een netwerk maken 14 10.1 Thuisnetwerk 14 10.2 Bouwstenen van een thuisnetwerk 15 10.3 Bouwstenen voor grotere netwerken 18 11 Oefeningen: Hoe een netwerk maken 20 12 Netwerk bekabeling 22 12.1 Coax 22 12.2 Types 22 12.3 Twisted-pair 22 12.4 Types 23
13 Oefening: Netwerk bekabeling 24 14 Bedrijfsnetwerk Press & Plat 26 14.1 Telefooncentrale 26 14.2 Switchen en UPS 26 14.3 Kast 27 14.4 Modem 27 14.5 Switchbox 27 15 Thuisnetwerk 28 15.1 Server 28 15.2 Switchen 28 15.3 SMC Switch 29 15.4 Opslagruimte 30 15.5 Modem 30 16 Extra Oefeningen 31 17 Moeilijke woorden 32 18 Bronnen 32
Cursus netwerken 1 INLEIDING De PC is tegenwoordig overal in huis wel te vinden en meestal nog meerdere keren ook. Iedereen is wel al eens in contact gekomen met de computer of heeft er ooit al eens iets meegedaan. Van spelletjes spelen tot een werk maken. De PC speelt een grote rol in ons dagelijks leven. In vele gezinnen zijn er meerdere PC s aanwezig. Waar vroeger het gebruik van een netwerk enkel te vinden was in bedrijven, is er nu een groeiende behoefte naar kleine thuisnetwerken. Hiermee kunnen een aantal bronnen gezamenlijk worden gebruikt. Met deze cursus willen we een inleiding geven tot netwerken, de installatie en het gebruik ervan. 2 WAT IS EEN NETWERK? De eenvoudigste vorm van een netwerk bestaat uit twee computers die met elkaar verbonden zijn. Alle netwerken, ook meest complexe, stammen af van dit principe. Netwerken zijn ontstaan vanuit de behoefte om gegevens van computer naar computer te verhuizen zonder hiervoor externe opslagmedia te moeten gebruiken. In een netwerk is het mogelijk gegevens van op een andere computer te raadplegen zonder veel moeite te doen. Het delen van een printer is ook een belangrijke behoefte geworden om netwerken op te bouwen. Wat is dus eigenlijk een netwerk? Een netwerk is dus een geheel van computers, randapparatuur en bekabeling met als functie het beschikbaar maken van data en apparatuur aan meerdere gebruikers. Een eenvoudig netwerk bestaat dus enkel uit computers en een printer. Netwerken verschillen onderling sterk in grootte. Afhankelijk van de grootte van het netwerk zullen ook verschillende vormen van netwerk ontstaan. Elk van deze netwerktopologieën heeft zijn specificaties. Op basis van de geografische oppervlakte van het netwerk spreken we van Local Area Network (LAN), een Metropolitan Area Network (MAN) of een Wide Area Network (WAN). Naam: 4
3 WAAROM EEN NETWERK Cursus netwerken 3.1 DE GESCHIEDENIS VAN HET NETWERK 3.2 EIGEN SITUATIE In de beginjaren 80 was informaticamateriaal ontzettend duur. Een kantoor dat twee computers en een printer kocht, had al snel een serieuze investering gedaan. De gebruiker van de 2 de PC kon geen afdrukken maken en moest gebruik maken van een diskette om naar de 1 ste PC te gaan, om daar zijn/haar documenten te kunnen afdrukken. Dit kostte echter veel tijd. Vandaar dat men zocht naar een goedkopere oplossing. Zo groeide de behoefte om informatie en apparatuur gezamenlijk te gebruiken. Stilaan ontstond het netwerk. Als je bij je thuis of op school even kijkt, heb je ook de behoefte om gegevens of toestellen te delen. 3.2.1 GEGEVENS Voorbeeld: Je leerkracht heeft een oefening gemaakt. Het zou interessant zijn dat haar leerlingen dit document kunnen gebruiken zonder dat hiervoor de nodige interactie moet plaatsvinden. Je kan dit document door middel van een diskette versturen naar elkaar. Echter, wanneer er iets verandert in het originele document, moet je telkens opnieuw het desbetreffende document naar elkaar versturen via een diskette. Het zou veel gemakkelijker zijn als iedereen de originele versie vanop een centrale PC zou kunnen gebruiken. Van zodra een wijziging in het origineel document is aangebracht, gebruikt iedereen onmiddellijk de nieuwste versie. 3.2.2 RANDAPPARATUUR Je hebt een printer gekocht en sluit deze aan op je PC. Maar je hebt nog een PC en wil ook dat deze gebruik maakt van de nieuwe printer. De printer elke keer verhuizen van de ene ruimte naar de andere is ook niet handig. Vandaar dat je een middel moet vinden om met alle PC s deze printer te gebruiken. Een netwerkkabel en 2 netwerkkaarten kunnen hier de oplossing brengen. Je hebt een Internetaansluiting op één van je PC s en zou dit graag op ze allemaal willen gebruiken. Je kan via het netwerk gebruik maken van je modem. Hierdoor kan iedereen surfen op het Internet vanop eender welke PC aangesloten is op het netwerk. Naam: 5
4 SOORTEN NETWERKEN 4.1 LAN Cursus netwerken Een Local Area Network (LAN) bevindt zich meestal in een beperkte geografische ruimte. Een lokale afdeling kan bestaan uit meerder burelen, een gebouw, een campus gelokaliseerd op één plaats. Dit zijn mooie voorbeelden van een LAN. Een LAN gebruikt geen communicatiemiddelen zoals telefoonlijnen, Alle computers worden met elkaar verbonden door netwerkkabels zonder gebruik te maken van tussenliggende communicatietoestellen zoals modems e.d.. Voorbeeld: het netwerk in de klas, bij je thuis. 4.2 MAN Een Metropolitan Area Network ( is een netwerk verspreid over grotere oppervlakte (deze is ook beperkt). We spreken over een netwerk dat verschillende gebouwen in eenzelfde gemeente verbindt of verschillende campussen in eenzelfde streek. Het grote verschil met LAN is het gebruik van extra communicatietoestellen om verschillende netwerken te verbinden. Voorbeeld: het newerk dat verschillende gemeentelijke diensten met elkaar verbindt. ( politie, gemeentehuis, sportdienst, ) 4.3 WAN Een Wide Area Network is een netwerk dat verschillende gemeenten, landen,.. verbindt. Er is weinig verschil tussen een MAN en een WAN buiten de geografische verspreiding van de verschillende onderlinge netwerken. Door deze verschillende verspreiding is het nodig van andere communicatiemiddelen te gebruiken (sattelietverbindingen,...). Voorbeeld: het netwerk van geldautomaten, bedrijven zoals Microsoft,. 4.4 WLAN Wireless LAN (WLAN) is een draadloos Local Area Network (LAN) dat vaak ook toegang geeft tot het Internet. Naam: 6
Cursus netwerken 5 OEFENINGEN EFENINGEN: SOORTEN NETWERKEN Geef enkele voorbeelden van een LAN netwerk. Geef enkele voorbeelden van een WAN netwerk. Geef enkele voorbeelden van een MAN netwerwerk. 6 SOORTEN LAN LAN S 6.1 POINT-TO-POINT NETWERKEN Een Point-to-Point netwerk bestaat uit twee computers die met elkaar in verbinding staan. Deze kunnen dan elkaars gegevens en randapparaten gebruiken. 6.2 PEER-TO-P -PEER NETWERKEN 6.2.1 EIGENSCHAP Een Peer-to-Peer (P2P) netwerk bestaat uit verschillende clients die met elkaar verbonden zijn. Elke client is evenwaardig in het netwerk. Geen van de clients neemt het beheer van het netwerk voor zijn rekening. Iedere gebruiker bepaalt zelf wat hij wil delen met andere gebruikers. De gebruiker van de PC heeft het beheer van zijn PC in eigen handen. Voordelen: Minimale investering aan hardware communicatie tussen de verschillende PC s ( geen twee printers kopen voor twee gebruikers, ééntje is voldoende); het netwerk kan snel gelegd worden doordat er geen specifieke kennis is vereist. Nadelen: Het zoeken naar een document kan soms enige tijd duren doordat een andere netwerkgebruiker het kan verplaatst hebben; om een backup te nemen moeten alle PC s aanstaan. Van de PC s die uitstaan kan geen backup genomen worden. Naam: 7
6.2.2 GROOTTE Cursus netwerken Een Peer-to-Peer netwerk beperkt zich meestal tot een tiental computers. Als je netwerk groter wordt, koop je beter een centrale server. Dit is dan ook beter voor de snelheid van je netwerk. 6.2.3 KOSTEN De kosten zijn minimaal; een netwerkkaart in elke PC een netwerkkabel of een draadloze aansluiting via een Access Point (AP); bijkomende onderdelen afhankelijk van het type netwerk je wilt maken; Een goede raming van de kostprijs van een peer-to-peer netwerk is een ongeveer 50 per PC. 6.2.4 BESTURINGSYSTEMEN Vanaf Microsoft Windows 3.11, en dus ook alle latere versies, is er een peer-to-peer netwerk module ingebouwd. 6.2.5 TOEPASBAARHEID Dit netwerktype is overal toepasbaar. Van zodra je denkt aan communicatie tussen twee PC s of het gezamenlijk gebruiken van een toestel, kan je een Peer-to-Peer netwerk aanleggen. 6.2.6 ALGEMENE OVERWEGING Een Peer-to-Peer netwerk is zeer eenvoudig in gebruik. Het vereist geen specifieke kennis en is redelijk goedkoop in installatie en onderhoud. Een groot nadeel is de beveiliging van het netwerk. Elke gebruiker beheert zijn eigen PC waardoor het onmogelijk wordt om dergelijk netwerken tot in de details te beveiligen. 6.3 CLIENT-SERVER 6.3.1 EIGENSCHAP SERVER OF DOMEIN NETWERKEN Een client-server netwerk is een meer gevarieerde vorm van een Peer-to-Peer netwerk. Het is een netwerk waarbij een server het netwerk beheert, controleert en beveiligt. Op elke werkstation kan een gebruiker inloggen op het netwerk. Het besturingssysteem van de server bepaalt welke toegangsrechten de gebruiker heeft (de vrijheid van de gebruiker wordt hierdoor beperkt). Er is slechts één groot verschil tussen een Peer-to-Peer en een client-server netwerk: deze laatste heeft een server met een speciaal besturingssysteem, waardoor grotere netwerken mogelijk zijn. 6.3.2 GROOTTE Vanaf een tiental computers is het al verantwoord om een server in je netwerk te plaatsen. Zo kan een netwerk zeer groot worden tot verschillende duizenden PC s in één netwerk. Uiteraard zal dit niet door één server beheerd worden, maar zal er gebruik worden gemaakt van meerder servers. Naam: 8
6.3.3 KOSTEN Cursus netwerken De grootste kost is de aanschaf van de server en het speciale besturingssysteem (+/- 4500). In een groter netwerk is een netwerkbeheerder echter wel nodig en drijft die de kosten ook op. 6.3.4 BESTURINGSSYSTEEM Een speciaal besturingssysteem zoals Windows 2000/2003/2008, Linux,.. is nodig. Deze software staat in voor het beheer van het netwerk. De netwerkbeheerder staat in voor het beheer van de infrastructuur. 6.3.5 TOEPASBAARHEID Gezien de hoge kostprijs is dit netwerk meer geschikt voor KMO s, waar verschillende PC s in een netwerk moeten worden geplaatst. 6.3.6 ALGEMENE OVERWEGING Een client-server netwerk is enkel voor grotere netwerken waar controle, veiligheid en beschikbaarheid zeer belangrijk zijn. Het vraagt een goede kennis van server en netwerk infrastructuur. Een netwerkbeheerder is dan ook geen overbodige luxe. 6.4 WLAN Wireless LAN duidt op een LAN waarin draadloze verbindingen worden gebruikt tussen computers. Dit is handig op plaatsen waar het niet mogelijk is om bekabeling te leggen. 6.5 HYBRIDE NETWERKEN In vele netwerken worden client-server netwerken gecombineerd met Peer-to-Peer netwerken. Dergelijke netwerken noemt men hybride netwerken. 7 OEFENINGEN EFENINGEN: SOORTEN LAN' LAN'S Geef van een Peer-To-Peer netwerk de volgende elementen: Voordelen: Nadelen: Naam: 9
Cursus netwerken Geef van een Client-server de volgende elementen: Voordelen: Nadelen: Wat is het verschil tussen een Peer-To-Peer netwerk en een Client-server? Vul aan de hand van onderstaand schema de volgende vraagjes in: Welke drie soorten netwerken vind je op de tekening terug? Naam: 10
Cursus netwerken Hoeveel servers zijn er met de switch verbonden? Aan welk netwerkonderdeel is de printer aangesloten? 8 NETWERK TOPOLOGIEËN 8.1 BUSSTRUCTUUR In traditionele, openbare telecommunicatienetwerken wordt de busstructuur niet toegepast, echter wel bijvoorbeeld in een LAN. Bij een busstructuur zijn alle computers serieel aangesloten op dezelfde kabel, en heeft de kabel een begin- en eindpunt. Bij deze topologie communiceren de aangesloten computers met elkaar via een enkele verbinding, de zogeheten backbone. De uiteinden hiervan zijn niet met elkaar verbonden; ze zijn aangesloten door middel van een terminator. (Voorbeeld: coaxiaal Ethernet, oftewel coax) Nadeel: defect in de kabel kan een gedeelte van het netwerk platleggen. Naam: 11