Centra voor Integrale Gezinszorg Regelgeving: 1. Besluit van de Vlaamse Regering van 24 juli 1997 tot regeling van de erkenning en subsidiëring van de centra voor integrale gezinszorg (B.S.27.XI.1997) 2. Decreet van 29 april inzake de kwaliteitszorg in de welzijnsvoorzieningen (B.S.11.VI.1997) 3. Ministerieel besluit van 22 februari 2000 inzake de kwaliteitszorg in de centra voor integrale gezinsondersteuning (B.S.22.III.2000) Kinderrechtswinkel / Project Integrale Jeugdhulp - 39 -
Decreet Rechtspositie IJH CIG Toepassingsgebied (artikel 3) Toepassingsgebied 4 Bekwaamheid van de minderjarige (artikel 4) Belang van de minderjarige (artikel 5) Het belang van de minderjarige vormt de belangrijkste overweging bij het verlenen van jeugdhulp. Het belang van de minderjarige wordt vastgesteld in dialoog met de minderjarige zelf. Aan de mening van de minderjarige wordt passend gevolg gegeven, rekening houdend met zijn leeftijd en maturiteit. Bij de vaststelling van het belang van de minderjarige is tevens respect vereist voor de mening en voor de verantwoordelijkheden van de ouders. Belang van de minderjarige - Ministerieel Besluit 22/02: Het CIG stelt samen met de cliënt en het cliëntsysteem een hulpverleningsplan op en stemt dit af op de belangen van het gezin als geheel en op de belangen van elk gezinslid. (Bijlage bij Ministerieel Besluit 22/02: Sectorspecifieke minimale kwaliteitseisen voor de centra voor integrale gezinszorg, punt 1.1.1.) De Rechten die in dit decreet zijn opgesomd, gelden zonder onderscheid voor alle minderjarigen (artikel 6) Non-discriminatie - Kwaliteitsdecreet 29/04: Een erkende voorziening verstrekt bij het vervullen van haar opdracht een verantwoorde hulp- en dienstverlening aan elke gebruiker. (artikel 3) Het recht op jeugdhulp (artikel 7) Recht op informed consent (artikel 8) Recht op vrije keuze van jeugdhulp (artikel 9) 4 In dit onderdeel van de vergelijking verwijzen we voornamelijk naar andere regelgeving die van toepassing is, in overeenstemming met de laatste alinea van artikel 3 van het decreet rechtspositie dat stelt: Dit decreet doet geen afbreuk aan wettelijke, decretale of reglementaire bepalingen, die aan minderjarigen ruimere rechten toekennen. Kinderrechtswinkel / Project Integrale Jeugdhulp - 40 -
Recht op weigeren van jeugdhulp (artikel 10) Recht op informatie (artikel 11 1.) en het recht om niet geïnformeerd te worden (artikel 11 2.) 1. De minderjarige heeft recht op duidelijke, toereikende en voor hem begrijpelijke informatie over de jeugdhulp en over alle zaken die daarmee verband houden, inzonderheid leefregels en afspraken. 2. In het belang van de minderjarige, zoals omschreven in artikel 5, kan worden beslist om de minderjarige over bepaalde zaken niet te informeren. Een dergelijke beslissing wordt gemotiveerd en in het dossier van de minderjarige opgenomen. De persoon, bedoeld in artikel 24, heeft het recht over die zaken geïnformeerd te worden. Recht op informatie - Besluit VR 24/07: Het onder 1, 6 bedoelde huishoudelijk reglement wordt vóór, bij of onmiddellijk na de opname aan de opgenomen personen overhandigd en toegelicht. Het bevat onder andere bepalingen met betrekking tot de omvang en de betalingsmodaliteiten van de persoonlijke bijdragen. (artikel 3 3.) - Ministerieel Besluit 22/02: Het CIG verstrekt duidelijke informatie in een voor de cliënt verstaanbare taal over het huishoudelijk reglement, over de werking van het centrum en over de samenspraak en de behandeling van de klachten. (Bijlage bij Ministerieel Besluit 22/02: Sectorspecifieke minimale kwaliteitseisen voor de centra voor integrale gezinszorg, punt 1.2.1.) Recht op communicatie (artikel 12) Het recht om niet van de ouders te worden gescheiden (artikel 13) Het recht om niet van de ouders te worden gescheiden - Besluit VR 24/07: Een centrum voor integrale gezinszorg is een voorziening die zorgt voor de ambulante begeleiding of de residentiële of semiresidentiële opvang en begeleiding van ouders en kinderen en van aanstaande ouders. Het centrum biedt opname en begeleiding aan gezinnen en gezinsleden waarvan het Kinderrechtswinkel / Project Integrale Jeugdhulp - 41 -
gezinsfunctioneren zo diepgaand problematisch is geworden dat gezinsdesintegratie een werkelijke dreiging vormt. De opvang en/of begeleiding zijn gericht op het voorkomen van de gezinsdesintegratie, op het verhogen van de draagkracht en het verminderen van de draaglast van de gezinsleden, op relatiebekwaamheid, op emancipatie en op maatschappelijke integratie. (artikel 2 1.) Recht op informatie over ouders of opvoedingsverantwoordelijke of op regelmatig persoonlijk rechtstreeks contact met die persoon, bij scheiding van ouders of opvoedingsverantwoordelijke (artikel 14) Recht (van de NBM) op ondersteuning bij zoeken naar informatie over situatie van familieleden (artikel 15) Recht op participatie bij de individuele hulpverlening (artikel 16) Onverminderd de procedureregels voor het verlenen van gerechtelijke jeugdhulp, heeft de minderjarige recht op participatie bij de totstandkoming en de uitvoering van de jeugdhulp die hem wordt verleend. - De minderjarige heeft het recht zijn mening vrij te uiten in elke aangelegenheid of procedure betreffende de jeugdhulp die hem betreft. Aan de mening van de minderjarige wordt in de mate van het mogelijke passend gevolg gegeven, in overeenstemming met de leeftijd en de maturiteit van de minderjarige. Als aan de mening van de minderjarige geen passend gevolg wordt gegeven, wordt dat afdoende gemotiveerd. Op verzoek van de minderjarige wordt die motivering aan zijn dossier toegevoegd. Recht op participatie bij de individuele hulpverlening - Besluit VR 24/07: ( ) Het begeleidingsplan wordt opgesteld in overleg met de cliënt, het centrum en de eventueel betrokken hulpverleningsdiensten of voorzieningen. ( ) (artikel 3 4.) - Ministerieel besluit 22/02: Minimaal moeten de volgende, in artikel 3, 6 bedoelde procedures, worden beschreven: ( ) Kinderrechtswinkel / Project Integrale Jeugdhulp - 42 -
4 de procedure van de samenspraak met de cliënten en de behandeling van klachten; 5 de procedure voor de toetsing van de tevredenheid van de cliënten; (artikel 4, 4, 5 ) De hulp- en dienstverlening gebeurt gebruikersgericht, d.w.z. op maat van de cliënt en zijn cliëntsysteem, aan de hand van duidelijke informatie en in samenspraak met de betrokkenen. (Bijlage bij Ministerieel Besluit 22/02: Sectorspecifieke minimale kwaliteitseisen voor de centra voor integrale gezinszorg, punt 1.) Het CIG stelt samen met de cliënt en het cliëntsysteem een hulpverleningsplan op en stemt dit af op de belangen van het gezin als geheel en op de belangen van elk gezinslid. (1.1.1.) Het centrum voor integrale gezinszorg biedt de mogelijkheid tot samenspraak, het formuleren van suggesties en/of klachten i.v.m. de algemene werking en de individuele hulpverlening. (punt 1.3.1.) Het CIG respecteert de rechten van elke cliënt en besteedt in de werking bijzondere aandacht aan de perspectieven van het kind. (punt 2.1.1.) Recht op evaluatie van de hulpverlening (artikel 17) Onverminderd de procedureregels voor het verlenen van gerechtelijke jeugdhulp, heeft de minderjarige recht op een periodieke evaluatie van de jeugdhulpverlening die hij krijgt, in verhouding tot de duur van die hulpverlening. Hij heeft recht op participatie bij die evaluatie. Recht op evaluatie van de hulpverlening - Besluit VR 24/07: ( ) Het hulpverleningsprogramma kan, na evaluatie en samenspraak met de betrokken partijen, worden bijgestuurd. Deze bijsturing wordt schriftelijk vastgelegd. ( ) (artikel 3 4.) Bij semi-residentiële of residentiële hulpverlening: recht om te vergaderen met medebewoners over aspecten van de jeugdhulpverlening (artikel 18) Recht op participatie in de jeugdhulpvoorziening (artikel 19) Recht op participatie in de jeugdhulpvoorziening Kinderrechtswinkel / Project Integrale Jeugdhulp - 43 -
De jeugdhulpvoorzieningen beschikken over een regeling met betrekking tot de inspraak van de minderjarige. Die inspraakregeling voldoet ten minste aan de volgende eisen : 1 er is een inspraakorgaan of een inspraakprocedure; 2 indien mogelijk en in elk geval bij semiresidentiële of residentiële jeugdhulpverlening die gemiddeld ten minste zes maanden bedraagt, gebeurt de inspraak collectief; 3 elke minderjarige aan wie de jeugdhulpvoorziening jeugdhulpverlening aanbiedt, kan participeren aan de inspraak; 4 de jeugdhulpvoorziening biedt haar medewerking om de inspraak te realiseren. - Ministerieel besluit 22/02: Minimaal moeten de volgende, in artikel 3, 6 bedoelde procedures, worden beschreven: ( ) 4 de procedure van de samenspraak met de cliënten en de behandeling van klachten; 5 de procedure voor de toetsing van de tevredenheid van de cliënten; (artikel 4, 4, 5 ) Het centrum voor integrale gezinszorg biedt de mogelijkheid tot samenspraak, het formuleren van suggesties en/of klachten i.v.m. de algemene werking en de individuele hulpverlening. (Bijlage bij Ministerieel Besluit 22/02: Sectorspecifieke minimale kwaliteitseisen voor de centra voor integrale gezinszorg, punt 1.3.1.) Recht op een dossier (artikel 20) & Recht op toegang tot persoonsgegevens betreffende de gezondheid (artikel 21) Recht op toegang tot dossiergegevens die geen persoonsgegevens betreffende de gezondheid uitmaken (artikel 22) Recht op toegang tot dossiergegevens die geen persoonsgegevens betreffende de gezondheid uitmaken - Besluit VR 27/08: Om erkend te kunnen worden of erkend te kunnen blijven als centrum voor integrale gezinszorg moet aan de volgende erkenningsvoorwaarden voldaan zijn : ( ) 8 van iedere opgenomen en/of begeleide persoon een dossier aanleggen met de Kinderrechtswinkel / Project Integrale Jeugdhulp - 44 -
volgende elementen: a) inlichtingen van administratieve aard; b) de gegevens in verband met de toestand van de opgenomen of begeleide persoon; c) het hulpverleningsprogramma; (artikel 3 1. 8 ) Het onder 1, 7 bedoelde hulpverleningsprogramma vormt de leidraad voor de integrale gezinszorg door het centrum en bevat minstens de volgende onderdelen: a) de identiteit van de opgenomen en/of begeleide personen en van andere betrokken derden; b) een begeleidingsplan waaruit blijkt dat de opname of begeleiding een gepast antwoord is op de hulpvraag van het gezin, en dat o.a. de volgende items bevat : - de algemene einddoelstellingen en de concrete tussentijdse doelstellingen; - de aandachtspunten en klemtonen die in de hulpverlening dienen te worden gelegd en waarbij alle gezinsleden, de school, het werk en vrijetijdsmilieu en het bredere sociale netwerk worden betrokken; - de voorgestelde methoden en werkwijzen om de doelstellingen te halen. Het begeleidingsplan wordt opgesteld in overleg met de cliënt, het centrum en de eventueel betrokken hulpverleningsdiensten of voorzieningen. Het hulpverleningsprogramma kan, na evaluatie en samenspraak met de betrokken partijen, worden bijgestuurd. Deze bijsturing wordt schriftelijk vastgelegd. Bij een opname en/of begeleiding die langer dan 9 maanden duurt, dient uiterlijk 15 dagen voor het einde van deze periode van 9 maanden en van elke daaropvolgende periode van 3 maanden, een evaluatie van de hulpverlening te worden gemaakt. Als na evaluatie van de hulpverlening blijkt dat nazorg noodzakelijk is, dient dit te worden vastgelegd in een addendum bij het hulpverleningsprogramma. (artikel 3 4.) Recht op verzetten tegen toegang tot persoonsgegevens van persoon uit cliëntsysteem (artikel 23) Kinderrechtswinkel / Project Integrale Jeugdhulp - 45 -
Recht op bijstand (artikel 24) Recht op privacy (artikel 25) De minderjarige heeft recht op respect voor zijn persoonlijke levenssfeer, met inbegrip van : 1 de bescherming van zijn persoonsgegevens, onverminderd de bepalingen van afdeling 7 ; 2 een respectvolle omgang met de eigen politieke, filosofische, ideologische of religieuze overtuiging en seksuele geaardheid ; 3 voorzover de opdracht en de organisatie van de jeugdhulpaanbieder dit toelaten, het recht om bezoek te ontvangen en om te gaan met personen van zijn eigen keuze bij residentiële of semi-residentiële jeugdhulpverlening, tenzij een beperking van dat recht voortvloeit uit een rechterlijke beslissing ; Recht op privacy - Ministerieel Besluit 22/02: Het CIG respecteert de privacy van elke cliënt en het cliëntsysteem. (Bijlage bij Ministerieel Besluit 22/02: Sectorspecifieke minimale kwaliteitseisen voor de centra voor integrale gezinszorg, punt 2.1.2.) 4 het recht op overleg omtrent de verblijfsomstandigheden bij residentiële of semi-residentiele jeugdhulpverlening. Behalve indien de beperking van het recht, bedoeld in het voorgaande lid, 3, voortvloeit uit een rechterlijke beslissing, wordt die beperking uitvoerig gemotiveerd in het dossier van de minderjarige. (artikel 25) Recht op vrij besteedbaar bedrag (artikel 26) Recht op een menswaardige behandeling (artikel 27 & artikel 28) Recht op een menswaardige behandeling Kinderrechtswinkel / Project Integrale Jeugdhulp - 46 -
klachtrecht (artikel 29) De minderjarige heeft het recht om bij een jeugdhulpvoorziening, de toegangspoort of de trajectbegeleiding klachten te formuleren over : 1 de inhoud van de jeugdhulp en de wijze waarop ze wordt aangeboden ; 2 de leefomstandigheden binnen residentiële en semi-residentiële jeugdhulpverlening ; 3 de niet-naleving van de rechten, opgesomd in dit decreet. De klachtenbehandeling verloopt volgens de bepalingen die terzake van toepassing zijn op de jeugdhulpvoorziening, de toegangspoort of de trajectbegeleiding. Klachtrecht - Ministerieel besluit 22/02: Minimaal moeten de volgende, in artikel 3, 6 bedoelde procedures, worden beschreven: ( ) 4 de procedure van de samenspraak met de cliënten en de behandeling van klachten; (artikel 4, 4 ) Het CIG verstrekt duidelijke informatie in een voor de cliënt verstaanbare taal over het huishoudelijk reglement, over de werking van het centrum en over de samenspraak en de behandeling van de klachten. (Bijlage bij Ministerieel Besluit 22/02: Sectorspecifieke minimale kwaliteitseisen voor de centra voor integrale gezinszorg, punt 1.2.1.) Het centrum voor integrale gezinszorg biedt de mogelijkheid tot samenspraak, het formuleren van suggesties en/of klachten i.v.m. de algemene werking en de individuele hulpverlening. (punt 1.3.1.) Kinderrechtswinkel / Project Integrale Jeugdhulp - 47 -