Najaarsbijeenkomst Jeugdzorg Van provincie naar gemeenten 11 december 2014, Provinciehuis Utrecht
Introductie Per 1 januari 2015 gaat de jeugdzorg over van de provincie naar de gemeenten. Op deze wijze wordt de jeugdzorg stevig ingebed in het lokale en regionale beleid. Bovendien vormt de gemeente de bestuurslaag die het dichtst bij de inwoners staat. Betrokken partijen zoals gemeenten, zorgaanbieders en Bureau Jeugdzorg hebben samen met de provincie Utrecht de schouders gezet onder de voorbereidingen van de transitie. Door deze samenwerking heeft de provincie alle vertrouwen in een goede toekomst van de jeugdzorg. Op 11 december 2014 vond de najaarsbijeenkomst jeugdzorg Van provincie naar gemeenten plaats. Alle partijen die zich de laatste jaren voor jeugdzorg hebben ingezet kwamen in het Utrechtse provinciehuis bijeen om stil te staan bij wat gezamenlijk is bereikt. Aan de bijeenkomst ging een Breed wethoudersoverleg vooraf.
Ondertekening SAVE-werkwijze De benaderingswijze SAmenwerken aan VEiligheid (SAVE) houdt ouders primair verantwoordelijk voor de opvoeding van hun kinderen. Bij specifieke vragen of zorgen kan worden aangeklopt bij het lokale team (CJG-, buurt- of wijkteam). Als er sprake is van een onveilige opvoedingssituatie sluit een gebiedsgebonden SAVEteam aan bij het lokale team. Voorafgaand aan de najaarsbijeenkomst ondertekenen alle wethouders van de gemeenten in de provincie Utrecht en van Weesp en Wijdemeren en de SAVEpartners (Bureau Jeugdzorg Utrecht, de William Schrikker Groep en de Raad voor de Kinderbescherming Midden-Nederland) samenwerkingsafspraken tussen de SAVE-teams en de lokale teams. Hiermee is gegarandeerd dat ouders en kinderen in 2015 dicht bij huis passende hulp kunnen krijgen.
Welkom Na het Breed wethoudersoverleg gaat de najaarsbijeenkomst van start. Een gepaste manier om een nieuwe fase te markeren. Zo omschrijft dagvoorzitter Hans Goedhart, algemeen directeur van de provincie Utrecht, de aanleiding van deze bijeenkomst. De provincie neemt afscheid van jeugdzorg en de gemeente neemt het stokje over.
Toespraak staatssecretaris Van Rijn Via een videoboodschap spreekt staatssecretaris Van Rijn de zaal toe. Hij memoreert de aanleiding om de jeugdzorg over te hevelen van provincie naar gemeente. Dat was niet omdat de provincie het niet goed deed, maar wel omdat de zorg te versnipperd was. Onder de hoede van de gemeente kan er gewerkt worden vanuit het gedachtegoed één gezin, één plan, één regisseur. De provincie kan volgens Van Rijn met veel voldoening terugkijken. De staatssecretaris noemt het een prestatie dat alle zorg tijdig is gewaarborgd. Hij waarschuwt dat dit niet betekent dat we er al zijn. Alle partijen zullen verder moeten samenwerken om wat niet meteen goed gaat op te vangen. Ik heb het volste vertrouwen in uw inzet om de zorg voor de jeugd en hun ouders in Utrecht en daarbuiten verder te verbeteren, zegt hij.
Mariëtte Pennarts: De kinderen veranderen niet, het systeem verandert. De rol van de provincie in de transitie jeugdzorg is bijna uitgespeeld. Per 1 januari 2015 zijn de gemeenten verantwoordelijk voor de jeugdzorg. Voor de provincie geldt de kunst van het loslaten. De verschuiving van verantwoordelijkheid van provincie naar gemeenten is een ongelooflijk ingrijpende systeemverandering. Iedereen zet zich voor honderd procent in. Het gaat natuurlijk om kinderen. Alle betrokken partijen staan ook compleet achter de basisgedachte. Hulp dichtbij organiseren, één coördinator verantwoordelijk, zo snel mogelijk ingrijpen om escalatie te voorkomen. Gemeenten hebben gezinnen beter in beeld. Zij hebben meer kijk op de veelzijdigheid van de problematiek en kunnen pragmatischere oplossingen aandragen. Dat is grote winst.
Jeugdzorgambassadeurs in het zonnetje Mariëtte Pennarts dankt jeugdzorgambassadeurs Isanne en Arnold voor alles wat zij gedaan hebben voor de jeugdzorg. Jullie wezen ons steeds op de essentie: het moet om de kinderen zelf gaan.
Aanbieding Gouden Idee Wil Kosterman, wethouder van Wijk bij Duurstede, neemt namens 28 wethouders het Gouden Idee in ontvangst uit handen van jeugdzorgambassadeur Arnold. Het idee is om in gesprek te gaan met jongeren. De tips geven aan hoe gemeenten dat aan kunnen pakken. Ik heb zelf ook een tip, reageert Wil Kosterman. Er is nu twee jaar over jongeren en hun ouders gepraat. Per 1 januari gaan we ook met jongeren en hun ouders praten. We gaan hiermee aan de slag! Jongeren, ouders, gemeenten en professionals, ga blijvend met elkaar in gesprek! Om dit goed te kunnen doen hebben wij de volgende gouden tips: Namens jongeren Namens ouders Neem initiatief om naar de jongeren toe te gaan, ga met ze in gesprek, blijf in gesprek én koppel terug. Zie de mens die hulp vraagt en onderneem samen actie! Zorg goed voor het contact met jongeren en kom gemaakte afspraken na, dit vergroot het vertrouwen! Gebruik de zorgkaart binnen de gemeente om inzicht te geven in welke instellingen er zijn. Mocht die er niet zijn? Breng deze dan in kaart. Wanneer ouders gescheiden zijn, wees onpartijdig, met inlevingsvermogen voor beide verhalen/problemen. Houd goed op het vizier dat er voldoende opties blijven voor kinderen om naar een (tijdelijke) plek te kunnen gaan als thuis niet veilig is. Denk goed na over hoe je inwoners betrekt, veel mensen delen graag hun ervaringen en meningen, alleen niet iedereen vindt het prettig dit tijdens een bijeenkomst te doen, er zijn nog meer mogelijkheden! Een compliment! Wij zien ook al veel mooie initiatieven rondom zeggenschap en medezeggenschap van jongeren en ouders binnen de verschillende gemeenten in de provincie Utrecht, ga zo door!
Vanuit het perspectief van wethouders, zorgaanbieders en Bureau Jeugdzorg Michiel van Liere, wethouder gemeente Houten, spreekt namens alle gemeenten. Hij kijkt met tevredenheid terug op de intensieve samenwerking tussen de provincie, gemeenten, zorgaanbieders en Bureau Jeugdzorg. Sleutelwoorden voor alle partijen zijn volgens hem: grote inzet, geduld, creativiteit, standvastigheid en flexibiliteit. Fawzia Nasrullah Namens alle zorgaanbieders neemt Fawzia Nasrullah, voorzitter van het zorgaanbiedersoverleg, het woord. Volgens haar neemt Nederland afscheid van een verzorgingsstaat en stevenen we af op een staat die mensen helpt om voor zichzelf te kunnen zorgen. De zorg wordt meer verplaatst naar het normale leven. Maar sommige dingen veranderen niet, meent Fawzia Nasrullah: En dat zijn de ambities die wij allemaal delen. Michiel van Liere Jan-Dirk Sprokkereef, vice-voorzitter Jeugdzorg Nederland en directeur Bureau Jeugdzorg Utrecht, wijst op de open en toegankelijke communicatie die in Utrecht tot goede resultaten heeft geleid. Hij typeert de samenwerking als een feest onder vrienden waar je elkaar ook stevig de waarheid kunt zeggen. Jan-Dirk Sprokkereef
Muzikaal intermezzo Bart Kiers Standup musician Bart Kiers verwerkt alles wat gezegd is ter plekke in een lied. Hij begeleidt zichzelf daarbij op de piano.
Vraaggesprek met Micha de Winter Micha de Winter, hoogleraar in de pedagogiek, geeft zijn visie op de transitie van de jeugdzorg. Hij waarschuwt dat we de inhoud van de zorg niet uit het oog moeten verliezen. Met alle discussies over contracten en samenwerkingsverbanden vergeten we bijna waar het over gaat: het kind. De Winter wijst op de exponentiële groei van het aantal verwijzingen naar jeugdzorg. Is er wel altijd iets mis met het kind? Of denken we steeds sneller dat er sprake is van bijvoorbeeld een stoornis? Ook bij de oplossing zet hij een vraagteken: Dan grijpen we weer naar interventies, het liefst evidence-based. Interventies zijn eigenlijk ook een ziekte. De Winter wil niet alleen achter de voordeur kijken, maar ook ervoor. Want: It takes a village to raise a child. Een kwalitatief sociaal netwerk, een goed opvoedingsmilieu, helpt het kind om zich verbonden te voelen met de omgeving. Een cruciale factor om te voorkomen dat het mis gaat. Het kernpunt van de transitie zou dan ook moeten zijn om de familie en andere naasten meer te betrekken bij het oplossen van problemen. Professionals kunnen het niet alleen. Peter van den Hoek van Achmea vraagt zich af hoe het zit met de groep licht verstandelijk beperkten en jongeren met psychische problemen. De Winter benadrukt geen pleidooi te willen houden om de professionele hulp af te schaffen. Speciale zorg kan niet alle problemen oplossen. Uiteindelijk moet je voort met het dagelijks leven. Daar heb je steun bij nodig. De zorg van familie en de directe omgeving kan daarbij helpen. Hanneke Mertens van de provincie Utrecht in gesprek met Micha de Winter
Het verhaal van een oud-cliënt Een korte film schetst een portret over jeugdzorg aan de hand van het leven van oud-cliënt Pepyn. Hij groeide op zonder vader en is een groot deel van zijn leven begeleid door jeugdzorg. Ik denk dat jeugdzorg me geholpen heeft bij het vinden van mezelf, kijkt Pepyn terug. Ik heb hard aan mezelf gewerkt en heb daardoor meer zelfvertrouwen en een beter zelfbeeld gekregen. Klik hier voor het bekijken van de film.
Afscheid nemen en vooruit kijken De provincie neemt afscheid van de jeugdzorg. De gemeenten zijn klaar om van start te gaan. Hoe kijken de betrokken partijen terug en vooruit op deze stap? De provincie heeft een cruciale rol gespeeld om alle partijen bij elkaar te brengen. Alle mogelijke onderwerpen zijn de revue gepasseerd om ze op de bestuurlijke tafel te krijgen. Maar ook na 1 januari laat de provincie jeugdzorg niet uit de vingers glippen. Want ook al zijn wij als gemeente er klaar voor, er zullen best nog wat losse eindjes zijn. En natuurlijk willen we de wachtlijsten voor zorg zo klein mogelijk houden. De jeugdzorg is straks bij de gemeente in goede handen. Ik denk namelijk dat het nog goedkoper en beter kan. Dat komt omdat wij als bestuur dichter op de hele keten zitten waardoor problemen veel sneller gesignaleerd kunnen worden. Daardoor kunnen we ook sneller opschalen als dat nodig is of juist afschalen als het probleem afneemt. Ik zie de toekomst van de jeugdzorg heel positief tegemoet. Wij zijn klaar om deze stap te maken. Michiel van Liere, wethouder gemeente Houten We hebben gezamenlijk de schouders gezet onder dit grote avontuur dat ons vanaf 1 januari 2015 te wachten staat. We zetten ons hierbij op de eerste plaats in voor de cliënt. Wij zijn als JIJ Utrecht blij om te zien dat gemeenten veel waarde hechten aan (mede)zeggenschap van cliënten uit de jeugdzorg. Wij kijken met vertrouwen naar de toekomst en hopen nog lange tijd bij te dragen aan de waardevolle dialoog tussen jongeren, ouders, professionals en gemeenten. Christian Schütte, Cliëntenorganisatie JIJ Utrecht
De belangrijkste bijdrage van de provincie is dat zij gemeenten en zorgaanbieders vroegtijdig heeft gefaciliteerd om met elkaar in gesprek te zijn, elkaar te leren kennen en op de momenten dat het ingewikkeld en spannend was, te zoeken naar een oplossing. Ook financieel heeft de provincie zorgaanbieders en het nieuwe stelsel op verschillende manieren gefaciliteerd. Wij zullen onze kennis en expertise straks niet alleen ten dienste te stellen aan cliënten, maar ook aan lokale hulpverleners. Dit om hen te ondersteunen en de instroom naar aanvullende zorg terug te dringen. En als specialistische (gezinsvervangende) hulp en behandeling nodig is, zal deze op de best mogelijke creatieve manier worden ingezet. Het belang van de cliënt staat voorop. Renate de Vries, algemeen directeur Stichting De Rading De provincie heeft al vroeg haar verantwoordelijkheid genomen door te gaan zeggen: onze rol verdwijnt. De provincie heeft initiatieven genomen waarin zorgaanbieders, gemeenten en de zes verantwoordelijke regio s bijeen zijn gebracht. Nu jeugdzorg bij één financier ligt, namelijk de gemeente als verantwoordelijke, kan er worden gekeken vanuit één gezin en één wijk. De kans om preventief op te treden is daardoor veel groter. Als het goed gaat wordt de rol van mijn organisatie daardoor kleiner: door eerder hulp te bieden zullen we minder moeten terugvallen op de inzet van zware zorgmiddelen. Jan-Dirk Sprokkereef, directeur Bureau Jeugdzorg Utrecht Tip aan de gemeenten van jeugdzorgambassadeur Isanne: Als een jongere zijn kracht, energie of motivatie uit zijn passie haalt, of een hele mooie droom heeft waar hij/zij in gelooft, verlies dat dan niet uit het oog en help de jongeren hun passie te uiten en hun dromen te verwezenlijken.
DE WARMSTE ARMEN It takes a village to raise a child. - bekend Afrikaans gezegde Misschien ben ik een scheve stoel. Ik heb mezelf niet in elkaar gezet. Ik hobbel. Iets in mij past niet zo goed. Er is lang aan me gewerkt. Jullie kloppen, schroeven, vijlen en vergaderen in een rare taal. Ik vraag: praat minder met elkaar en meer met mij, wacht niet af tot het te laat is voor voorzorg, maak het niet moeilijker dan het was. Wat ik nodig heb is een dorp, het onderdeel van mij dat ooit vergeten werd. De warmste armen zijn het meest dichtbij. Ingmar Heytze
December 2014, in opdracht van de provincie Utrecht Tekst: Annelies Kant, Kantekst.nl - Utrecht Foto s en lay out: Rolf Resink, hetismooiwerk.nl - Cothen