Voortgangsrapportage september 2015 Transitie AWBZ-Wmo gemeenten Tytsjerksteradiel stuknr : S2015-18148 versie : 2 datum : 25 augustus 2015 auteur : Quintus Sirag afdeling : Mienskip Mienskip Quintus Sirag augustus 2015 1
Toelichtende inleiding Met de raad is afgesproken dat na afloop van het eerste halfjaar gerapporteerd wordt over de voortgang met de transitie AWBZ Wmo. In zijn algemeenheid kan gesteld worden dat weliswaar de verantwoordelijkheden m.b.t. de extramurale ondersteuning en begeleiding zijn overgedragen van Rijk/Zorgkantoor naar de gemeente, maar dat het Transitierecht (de continuering van rechten voor de betreffende burgers in 2015) met zich mee brengt dat in de meeste opzichten de wijzigingen pas na afloop van dit jaar echt geëffectueerd zullen worden. Dat laat onverlet dat er in de praktijk voor veel burgers, maar zeker ook voor onze eigen organisatie en die van onze welzijn-en-zorg-partners veel veranderingen in gang zijn gezet, en veel vaste zekerheden van voorheen niet meer gelden. Voor een voortgangsrapportage als deze betekent dat onder andere: Rapportage en verantwoording over de beoogde wijzigingen zal pas met ingang van 2016 echt zijn beslag kunnen krijgen. In de verantwoording en monitoring zal zoveel mogelijk gebruik gemaakt worden van de gebruikelijke rapportage-instrumenten en momenten, waar dat kan geïntegreerd met de andere transities en overige beleidsterreinen. Voor een beeld van de wijze waarop de transitie al wel zijn beslag aan het krijgen is in een van de meest uitgesproken wijzigingen, nl. de toegang tot ondersteuning & begeleiding die bij de dorpenteams is belegd, kan de Tussenevaluatie Dorpenteams goed dienen. Die tussenevaluatie geldt dan ook als onderliggend document bij deze voortgangsrapportage. Voor het overige volgen we in deze voortgangsrapportage hier verder de thema s waarvoor in het Beleidsplan Wmo 2015 de lijnen zijn uitgezet. Preventie en vroegtijdig signaleren Dit thema betreft uitvoering van reeds bestaand beleid, daarom in deze rapportage geen specifiek nieuwe voortgang. In de contacten met de professionele- maar ook vrijwilligersorganisaties wordt het grote belang van preventie en vroegtijdig signaleren, alsmede hun rol en bijdrage daarin, met nadruk onder de aandacht gebracht. Informatie & advies: - Informatie & Advies is in eerste instantie taak van het gemeentelijk Klant Contact Centrum (KCC), welke dus door het KCC is opgepakt; aantallen 1 telefoon: 12.000. - Binnen het KCC is voor sociaal domein een zogeheten 2 e schil gericht op het sociaal domein opgezet (in goede afstemming met dorpen-/ jeugdteams en afdeling mienskip). - Zodra de gevraagde info&advies-zaken inzake AWBZ of Wmo complexer blijken te zijn, 1 NB: de hier vermelde aantallen hebben betrekking op het totale sociale domein, dus zowel Wmo als Jeugd en Participatiewet. Mienskip Quintus Sirag augustus 2015 2
dan worden direct de dorpenteams ingeschakeld. Na de eerste inwerkperiode loopt inmiddels de samenwerking en afstemming van KCC, 2 e schil en dorpenteams prima (zie ook Tussenevaluatie Dorpenteams). Aandachtspunt: voor deze publieksfuncties is er sprake van een spanningsveld tussen enerzijds versterking van klantgerichte benadering, en anderzijds het primaat van eigen verantwoordelijkheid en versterking van eigen kracht van inwoners met een ondersteuningsvraag. Regie bij burger, eigen kracht In de 1e helft van het transitiejaar was het voor zowel burgers, cliëntondersteuners/ dorpenteams, als aanbieders nog vooral inwerken en informeren, dus regie verder bij burger leggen is uiteraard wel gebeurd maar heeft nog niet het hoofdaccent gekregen zoals dat beoogd wordt. Dat begint overigens nu wel echt goed op gang te komen (zie ook Tussenevaluatie Dorpenteams). Inschakeling Eigen Kracht Conferenties: formele inschakeling van dit instrument is nog niet aan de orde geweest; wel is in het kader van de netwerk-benadering van de dorpenteams de eigen kracht van burgers veelvuldig ingeschakeld. Mantelzorg-compliment Een voorstel voor de invulling van de jaarlijkse Mantelzorg-waardering (zg. Mantelzorgcompliment) is in voorbereiding, o.b.v. gezamenlijke brainstorm / overleg van adviesraad Wmo, mantelzorgers, mantelzorgondersteuning KEaRN. In oktober a.s. is besluitvorming gereed. Integrale aanpak Na de eerste inwerkmaanden is de beoogde integrale aanpak nu goed op gang aan het komen (zie ook Tussenevaluatie Dorpenteams): - Jeugd: samenwerking en afspraken met Jeugdteams; - Participatiewet: samenwerking en afspraken met de collega s van de Wâlden; - Zvw/Wlz: samenwerking met wijkverpleegkundige is goed op gang gekomen, vanuit de gemeente wordt deelgenomen in het programma sociale-medische 1elijn, samen met zorgverzekeraar de Friesland en de andere Friese gemeenten; - Veiligheidshuis: afstemming waar nodig met Veiligheidshuis gebeurt in het kader van de coördinatie Gemeentelijk Sociaal Team Aandachtspunt: daadwerkelijk integrale benadering van en vanuit de 3 decentralisaties in de zin van over-en-weer benutten van mogelijkheden, gezamenlijke vernieuwingen, verdergaande gezamenlijke benadering van burgers en professionals/instellingen moet na het transitiejaar uitgebouwd worden en echte besparingen opleveren. Mienskip Quintus Sirag augustus 2015 3
Toegang tot ondersteuning De met het Wmo-beleidsplan beoogde procedure wordt gevolgd, door KCC, Dorpenteams, relaties, eigen organisatie. E.e.a loopt zoals beoogd. Aantallen bezwaren: 7 (waarvan 2 over Huishoudelijke Hulp). Beroepschriften: 1. Klachten: 1. Cliëntondersteuning in de dorpenteams De bestaande cliëntondersteuning door professionele instellingen en door gemeente is samengevoegd in de dorpenteams. Na een inwerkperiode begint dat nu goed op stoom te komen (zie met name op dit punt ook tussenevaluatie-bijlage). Een pilot is voorbereid om voor burgers een second opinion voorziening te creëren m.b.t. de cliëntondersteuning: 2 e Keukentafelgesprek door Zorgbelang-Fryslân (staat ook op agenda van de raadsvergadering van 10 september). Aandachtspunt: het heeft door organisatorisch/technische oorzaken jammerlijk lang geduurd voordat het ondersteunend systeem (I-sam) voor de dorpenteams gebruikt kon worden. Pas sinds kort kunnen de mogelijkheden en voordelen t.b.v. de dorpenteams en de betreffende burgers (snellere service, meer ruimte voor vernieuwende en externgerichte aanpak, monitoring) benut worden. Beschermd Wonen, Maatschappelijke Opvang, Vrouwenopvang, specialistische ondersteuning De uitvoering van Beschermd Wonen (BW), Maatschappelijke Opvang (MO), Vrouwenopvang (VO) is voor 2105 een verantwoordelijkheid van centrumgemeente Leeuwarden, t.b.v. en afgestemd met de regiogemeenten. Het overleg tussen centrumgemeente en regiogemeenten is inmiddels goed op gang gekomen, maar kan duidelijk nog verder verbeterd worden. Specialistische ondersteuning (zintuiglijke, hooggespecialiseerd) is landelijk gecoördineerd, komt hier nauwelijks voor. Aandachtspunt: inkoop en uitvoering van Maatschappelijke Opvang (MO), Vrouwenopvang (VO) zullen met ingang van 1-1-2016 verantwoordelijkheid van de gemeente zelf zijn. Hiervoor kan worden aangesloten bij de overeenkomsten die de gemeente reeds met de betrokken instellingen heeft gesloten voor Wmo-maatwerkvoorzieningen. Huiselijk geweld en kindermishandeling In afstemming met Jeugd is op basis van besluitvorming van college en raad het Advies- en Meldpunt Huiselijk geweld en Kindermishandeling (AMHK) is opgezet en ingesteld; Veilig Thuis. Mienskip Quintus Sirag augustus 2015 4
In de praktijk tot nu toe worden daar waar nodig in afstemming met het gemeentelijk Sociaal Team de contacten op dezelfde wijze als voorheen invulling gegeven. Kwaliteit en Toezicht Kwaliteit van Wmo-maatwerkvoorzieningen is vastgelegd in het Programma van Eisen dat ten grondslag ligt aan de overeenkomsten met aanbieders. Toezicht is op diverse manieren belegd (primair: de burger ondersteund door het dorpenteam, uitvoering van de verordening en van de overeenkomsten: toezicht door de werkmaatschappij, uitvoering zorg (voorheen inspectie): dit wordt bovengemeentelijk opgezet, vooralsnog is daar tijdelijk door de gemeente zelf in voorzien). Monitoren en verantwoorden - aantallen herindicaties 1 e halfjaar: 210 - aantal overeenkomsten: 73 Voor monitoring zijn met de klankbordgroep sociaal domein specifieke afspraken gemaakt over inhoud, tijdstippen en overige aanpak van monitoring (o.a. nulmeting en vervolgmetingen), daar waar dat kan over de volle breedte van de transities in het sociaal domein. Hierover volgt op een ander moment nadere informatie naar de gemeenteraad. Tarieven, Eigen Bijdrage, PGB Voor de nieuwe Wmo-maatwerkvoorzieningen 2015 zijn tarieven toegepast waarin ten opzichte van de AWBZ-tarieven 2014 een minimale korting is toegepast. Die korting verschilt per maatwerkvoorziening, maar komt gemiddeld genomen neer op ± 15%. De Eigen Bijdragen zijn vastgelegd in de Wmo-verordening; in dit stadium is het vanwege nog niet beschikbare CAK-gegevens niet mogelijk om een financiële tussenstand op te maken. PGB: zoals bekend is het in de eerste maanden met name vanwege perikelen bij de SVB in veel gevallen, ook in onze gemeente, erg moeizaam geweest om tijdig de beoogde en door ons al vastgestelde bedragen bij de aanbieders te krijgen; inmiddels is in vrijwel alle gevallen e.e.a. gerealiseerd; de enkele gevallen die nu nog niet helemaal rond zijn hebben betrekking op situaties waarin realisering tevens afhankelijk is van derden (zoals bijv. centrumgemeente, voogd). Wmo-raad, netwerken Met adviesraad Wmo is inmiddels tweemaal een voortgangsgesprek geweest met de ambtelijk verantwoordelijken voor dorpenteams en Wmo-beleid; daarnaast heeft, houdt en benut deze raad adviesrecht over alles op dit terrein. Mienskip Quintus Sirag augustus 2015 5
Netwerken: er zijn tweemaal bijeenkomsten geweest met het netwerk Ondersteuning- Begeleiding; in september is een evaluatie-bijeenkomst gepland (inkoop-tafel+) over het functioneren van aanbieders en dorpenteams in de nieuwe opzet (regisseursmodel) met maatwerkvoorzieningen Communicatie Communicatie over de nieuwe aanpak en werkwijze is met name door en in het kader van Ticht By Elkoar opgezet. Financiën Op basis van wat nu is uitgegeven en wat nog aan uitgaven is te voorzien kan een indicatieve raming van de uitgaven/bestedingen 2015 worden gegeven. Wmo-maatwerkvoorzieningen: Zorg-in-natura, d.w.z. gecontracteerd (begroot): 2.275.000 Indicatieve raming: 2.000.000 PGB, d.w.z. via SVB (begroot): 1.465.000 Indicatieve raming: 1.600.000 Overige Wmo-posten, nieuw of voorheen AWBZ (begroot): 1.190.000 Indicatieve raming 1.300.000 Naar het zich nu laat aanzien blijven de uitgaven binnen het begrote budget. Uiteraard komen we in de 2 e Bestuursrapportage hierop nader terug. Aandachtspunt: in de nu beschikbare gegevens zitten in dit stadium nog zeer veel onvolkomenheden en onzekerheden. Er moet bij de hier geraamde bedragen nadrukkelijk een groot voorbehoud worden aangegeven. Mienskip Quintus Sirag augustus 2015 6