Raadsvoorstel Bevoegdheid Raad Vergadering Gemeenteraad Oirschot Vergaderdatum: 25 november 2008 Registratienummer: 2008/69 Agendapunt nummer: Onderwerp Jaarverslag leerplicht schooljaar 2007-2008 Inleiding/aanleiding Artikel 25 van de Leerplichtwet 1969 schrijft voor dat het college één keer per jaar aan de gemeenteraad verslag moet uitbrengen van het gevoerde leerplichtbeleid. Bijgaand treft u dit verslag aan. Het verslag komt tot stand in samenwerking met de 4 andere Kempengemeenten. Voorstel 1. Kennis te nemen van het jaarverslag 2. Het gevoerde beleid te continueren Argumenten 1.1 Het is een wettelijke verplichting. Zoals in de inleiding staat is het een wettelijke taak van het college de gemeenteraad over het gevoerde leerplichtbeleid te informeren. 1.2 De huidige beleidslijn draagt bij aan het uiteindelijk verminderen van (luxe)verzuim. De bevolking van de gemeente Oirschot herkent het leerplichtbeleid steeds beter en vindt de weg richting leerplichtambtenaar wanneer zorg nodig is. Het leerplichtbeleid breidt zich nog steeds verder uit op het gebied van zorg richting het vroegtijdig schoolverlaten en kent steeds meer lokale ontwikkelingen. Kanttekeningen geen Kosten en dekking geen Communicatie Weekjournaal en scholen Procedures, Planning en Uitvoering Geen Raadsvoorstel Jaarverslag leerplicht 2007-2008..doc\blz. 2
Evaluatie geen Bijlagen ter inzage geen Oirschot, 4 november 2008 burgemeester en wethouders, Paula Perriëns, secretaris Ruud Severijns, burgemeester Raadsvoorstel Jaarverslag leerplicht 2007-2008..doc\blz. 3
Raadsbesluit Vergadering: Gemeenteraad Oirschot Vergaderdatum: 25 november 2008 Registratienummer: 2008/69 De raad der gemeente Oirschot; gezien het voorstel van burgemeester en wethouders d.d. 4 november 2008; gegeven de agendering door het Presidium d.d. 11 november 2008; besluit: 1. Kennis te nemen van het jaarverslag 2007-2008 2. Het gevoerde beleid te continueren Aldus besloten in de openbare vergadering van de gemeenteraad van Oirschot van 25 november 2008, De gemeenteraad, Han Struijs, griffier Ruud Severijns, voorzitter Raadsvoorstel Jaarverslag leerplicht 2007-2008..doc\blz. 4
JAARVERSLAG LEERPLICHT Schooljaar 2007-2008 JAARVERSLAG LEERPLICHT 2007-2008.doc\blz. 1
INHOUDSOPGAVE Inleiding 1 Leeswijzer 1 Samenvatting 1 1. Algemene gemeentelijke gegevens 2 1.1 totaal aantal leerplichtigen 2 2.2 scholen in de gemeente, verdeeld naar schoolsoort 2 2. Leerplichtgegevens 3 2.1 in behandeling genomen jongeren 3 2.2 reden melding 3 2.3 ondernomen acties leerplichtambtenaar 4 2.4 resultaat 4 3. Lokale ontwikkelingen 5 3.1 Acties in het kader van het luxe verzuim 5 3.2 Zorgteam Klein gestart op het Heerbeeck College 6 3.3 Ziekteverzuimproject 6 3.4 Voorlichting op scholen 6 4. Voortijdig Schoolverlaten 6 4.1 Sluitende melding en registratie van niet leerplichtige VSV-ers in relatie met de IB-groep 7 4.2 Actie overgang VMBT-MBO 8 5. Samenwerkingsverbanden 8 6.1 Met de scholen 9 6.2 Het Netwerk Jeugdhulpverlening 9 6.3 Het Schoolverzuimteam 10 6. Wat heeft er zich verder op het gebied van de leerplicht in het schooljaar 2005-2006 afgespeeld? 10 6.1 Versterking van de uitvoering van de leerplichtwet in de regio Eindhoven-De Kempen 10 6.2 Situatie Best-Oirschot 11 6.3 Signaleringsysteem Zorg voor Jeugd 12 6.4 Wachtlijstproblematiek cluster-4 scholen 13 JAARVERSLAG LEERPLICHT 2007-2008.doc\blz. 2
7. Vooruitblik 14 7.1 Mogelijkheden van leerplichtregistratie in 2009 en opvolgende jaren 14 7.2 Kwaliteitsverbetering uitvoering van de Leerplicht 14 7.3 Centrum voor Jeugd en Gezin 15 Bijlage 1 Gemeentelijke taken 16 Bijlage 2 Verantwoordelijkheid schoolbezoek 18 Bijlage 3 Omschrijving van een aantal gebruikte begrippen c.q. artikel 19 Bijlage 4 Diverse krantenartikelen JAARVERSLAG LEERPLICHT 2007-2008.doc\blz. 3
Inleiding Voor u ligt het jaarverslag leerplicht over het schooljaar 2007-2008. Dit verslag kwam tot stand in overleg met de regio-ambtenaren van de gemeenten Bladel, Bergeijk, Reusel-De Mierden, Eersel en Oirschot. In dit verslag vindt u, naast de toelichting op de wettelijk voorgeschreven gemeentelijke taken, ook de leerplichtgegevens over het afgelopen schooljaar. Tevens maken we de ondernomen acties en de behaalde resultaten in dit verslag zichtbaar. De leerplichtambtenaar heeft naast het verzorgen van de directe contacten met de leerlingen, ouders, schoolleiding en hulpverlening nog met tal van andere aspecten te maken. Ook hieraan besteden we in dit overzicht ruim aandacht. Leeswijzer In het eerste hoofdstuk brengen wij u op de hoogte van diverse algemene leerplicht gegevens van onze gemeente. Hoofdstuk 2 laat u de meer specifieke leerplichtgegevens zien en gaat tevens in op de ondernomen acties van de leerplichtambtenaar en het behaalde resultaat. Vervolgens geeft hoofdstuk 3 u inzicht in de lokale ontwikkelingen binnen onze gemeente. Hoofdstuk 4 besteedt aandacht aan het voortijdig schoolverlaten (vsv) van 18 tot 23 jarigen. U leest over het tot stand brengen van een sluitende melding en registratie van voortijdig schoolverlaten in relatie tot de IB-groep. De samenwerkingsverbanden (met name extern) worden vervolgens in hoofdstuk 5 belicht. Evenals het voorgaande jaarverslag besteden we ook nu in hoofdstuk 6 ruimschoots aandacht aan wat er zich verder op het gebied van de leerplicht in het schooljaar 2007-2008 heeft afgespeeld. Hoofdstuk 7 geeft u tot slot een vooruitblik en gaat over de mogelijkheden van leerplichtregistratie in 2009 en de volgende jaren, en de kwaliteitsverbetering van de uitvoering van de Leerplichtwet. Samenvatting In totaal heeft de leerplichtambtenaar 52 keer actie moeten ondernemen. Ten opzichte van vorig jaar is dit een toename van 11 keer. De meldingen lopen uiteen van luxe verzuim tot verzuim als gevolg van (zware) sociaalemotionele problematiek. Doordat we zeer preventief werken richting schooluitval hebben we met de actie overgang VMBO naar MBO verschillende jongeren intensief gevolgd naar een vervolg studie. Jongeren die anders dreigden het onderwijs te verlaten. De oproepen in verband met spijbelen en veelvuldig te laat komen stijgen dit jaar flink. Reden hiervan is het het 1½maandelijks overleg van het zorgteam klein op het Heerbeeck College. Er zijn, net als het vorige schooljaar, minder meldingen gedaan van luxe verzuim. Ook dit schooljaar, voerden we verschillende handhavingsacties uit rondom het luxeverzuim. We concluderen dat deze acties werken. JAARVERSLAG LEERPLICHT 2007-2008.doc\blz. 4
1 Algemene gemeentelijke gegevens 1.1 Totaal aantal leerplichtigen Totaal aantal leerplichtigen per 1 augustus, die ingeschreven staan in het leerplichtregister c.q. bevolkingsregister van de gemeente Oirschot, afgezet tegen de voorgaande twee schooljaren: Volledig leerplichtige leerlingen Partieel leerplichtige leerlingen Schooljaar 2005-2006 Schooljaar 2006-2007 Schooljaar 2008-2008 2.694 3.224* 3.338* 217 ----- ----- *per 1 augustus 2008 wordt er geen onderscheid meer gemaakt in volledig en partieel leerplichtigen. De Leerplichtwet is aangepast en iedereen die geen startkwalificatie heeft vóór zijn 18 e verjaardag is leerplichtig. De leerplichtigen zijn onder te verdelen in: 5 tot en met 11-12 jaar (m.a.w. basisonderwijs) 1.758 12-13 jaar 260 13-14 jaar 270 14-15 jaar 260 15-16 jaar 272 16-17 jaar 271 17-18 jaar 247 Totaal 3.338 1.2 Scholen in de gemeente, verdeeld naar schoolsoort De gemeente Oirschot telt 7 basisscholen waarvan 1 openbare basisschool en 6 bijzondere basisscholen. Naast deze 7 basisscholen beschikt de gemeente Oirschot ook over een school voor voortgezet onderwijs, namelijk het VMBO- onderwijs. Dit wordt gegeven op het Kempenhorst College. In het schooljaar 2006-2007(inclusief schooljaar 2004-2005 en 2005-2006) telden de scholen de volgende aantallen leerlingen: Scholen Schooljaar 2005-2006 Schooljaar 2006-2007 Schooljaar 2007-2008 De Linde 330 325 314 JAARVERSLAG LEERPLICHT 2007-2008.doc\blz. 5
St. Antoniusschool 137 124 122 Paulusschool 265 261 248 St. Jozefschool 245 243 244 OBS de Korenbloem 316 323 352 St. Josephschool 186 179 186 Willibrordusschool 421 422 424 Kempenhorst College 943 970* Waarvan leerlingen uit Oirschot 300 322* * teldatum 1-10-2008 2 Leerplichtgegevens 2.1 In behandeling genomen jongeren Jongeren gemeld voor interventie: Schooljaar 2005-2006 Schooljaar 2006-2007 Schooljaar 2007-2008 Interventies 21 27 36 In de meeste gevallen heeft de leerplichtambtenaar deze jongeren allemaal één of meerdere malen gehoord. Op basis van deze gesprekken en de verzamelde informatie is de jongere òf doorverwezen naar een hulpverlenende instantie òf is het probleem samen met de leerplichtambtenaar opgelost. Betreffende jongeren werden aangemeld door: - school - zorgteam, netwerk jeugdhulpverlening - ouders 2.2 Reden melding Reden Schooljaar 2005-2006 Schooljaar 2006-2007 Schooljaar 2007-2008 Verzoek om vervangende 1 leerplicht (art. 3a) Verzoek om vervangende 1 1 leerpl. laatste schooljr (3b) Vrijstelling art. 5a 3 3 4 Vrijstelling art. 5c 2 Vrijstelling art. 15 1 1 2 Vrijstelling art. 11 g 1 Absoluut verzuim 1 1 JAARVERSLAG LEERPLICHT 2007-2008.doc\blz. 6
Meldingen relatief verzuim: ongeoorloofd 13 10 6 luxe verzuim geoorloofd/niet te bewij- 2/3 zen luxe verzuim Spijbelen/veelvuldig te 13 13 27 laat komen Schorsingen 4 4 13 Vermissing van kinderen 1 Actie overgang VMBO- MBO 6 2 2.3 Ondernomen acties leerplichtambtenaar De leerplichtambtenaar heeft meerdere malen contact gehad met de volgende instellingen/instanties: - diverse (voorgaande) scholen en/of instellingen - zorgteams/hulpnetwerk - arts en/of verpleegkundige GGD - collega leerplichtambtenaren - centraal loket zorgleerlingen - trajectbegeleiders - politie - jeugdpreventie project (JPP) - collega s GBA - onderwijsconsulent - Raad van de Kinderbescherming - Bureau Jeugdzorg Doel van deze contacten: - het verzamelen van relevante gegevens zodat er een stappenplan kan worden vastgesteld. - melden van leerlingen voor extra zorg (trajectbegeleiding, schoolverzuimteam) 2.4 Resultaat Gevraagde vrijstellingen: zijn, na onderzoek en gesprekken, allen verleend. Relatief verzuim: - 3 jongeren gemeld bij bureau HALT. Zij hebben een taakstraf gekregen vanwege spijbelgedrag. Alle 3 hebben de taakstraf met goed resultaat afgesloten. - 2 jongeren gemeld bij het School Verzuim Team. 1 melding is later teruggetrokken omdat het verzuim een te korte periode betrof. De leerling heeft een formele waarschuwing ontvangen. In JAARVERSLAG LEERPLICHT 2007-2008.doc\blz. 7
het gezin van de andere leerling heeft een onderzoek van de Raad van de Kinderbescherming plaatsgevonden. Deze leerling is uiteindelijk gedwongen in een internaat geplaatst De overige jongeren hebben een formele waarschuwing ontvangen in verband met spijbelen (in lichte mate) en/of veelvuldig te laat komen. De bedoeling is, dat van deze waarschuwing een preventieve werking uitgaat. Dit schooljaar hebben we aanzienlijk meer meldingen binnengekregen van relatief schoolverzuim. Dit heeft te maken met het feit dat we als leerplichtambtenaar, samen met de afdelingleiders van het Heerbeeck College voor het eerst dit schooljaar, zijn gestart met een zorgadviesteam klein. Hierin worden de jongeren besproken die veel te laat komen of spijbelen. Deze jongeren roepen we altijd op voor een gesprek. Luxe verzuim: - 4 kinderen zijn gemeld door de directeuren van de basisscholen in Oirschot vanwege vermoedelijk ongeoorloofd schoolverzuim. De ouders van deze kinderen hebben een formele waarschuwing gekregen in verband met ongeoorloofd schoolverzuim. - 2 jongeren werden gemeld door de directeuren van het Kempenhorst- en Heerbeeck College. Ook de ouders van deze leerlingen ontvingen een formele waarschuwing. Een waarschuwing wordt gegeven wanneer het ongeoorloofd verzuim < is dan 3 schooldagen. Is het meer dan wordt er proces verbaal opgemaakt. 3 Lokale ontwikkelingen De functie van leerplichtambtenaar legt vooral de nadruk op een preventieve zorgstructuur rondom de leerling. Echter ook het handhaven van de Wet, met name richting luxe verzuim, heeft inmiddels een duidelijke plek gekregen binnen het leerplichtbeleid van Oirschot. Op lokaal gebied speelde in het schooljaar 2007-2008 het volgende af. 3.1 Acties in het kader van het luxe verzuim Net als het vorige schooljaar hebben we samen met de gemeente Best voor aanvang van de herfst-, kerst-, carnavals en voorjaarsvakantie een controle uitgevoerd op luxe verzuim. De scholen werkten hieraan mee door op vrijdagochtend de ziek gemelde leerlingen door te spelen aan de betreffende leerplichtambtenaar. Deze ging van de verkregen informatie aan de slag en controleerde of de ziek gemelde kinderen daadwerkelijk ziek thuis waren. In het weekjournaal hebben we meerdere malen aangekondigd dat de acties eraan kwamen. Controle heeft niet geleid tot het aanhouden van gevallen van ongeoorloofd schoolverzuim. Wellicht dat hier de conclusie uit getrokken mag worden dat het voor ouders inmiddels duidelijk is dat we als gemeente handhavend optreden bij luxe verzuim. JAARVERSLAG LEERPLICHT 2007-2008.doc\blz. 8
3.2 Zorgteam Klein gestart op het Heerbeeck College Naast het Zorgteam, met al zijn disciplines, is er voortaan op het Heerbeeck College ook een Zorgteam Klein. Dit zorgteam komt 1x per 1½ maand bij elkaar. De samenstelling bestaat uit de leerplichtambtenaren van Best en Oirschot, de afdelingsleiders van de school en het school maatschappelijk werk. In deze bijeenkomst bespreken we vooral de leerlingen die veel te laat komen, gespijbeld hebben en zorgwekkend gedrag vertonen. In het andere zorgteam gaat het vaak om multi problem leerlingen. We zijn erg gelukkig met de nieuwe opzet. Op deze manier voeren we de preventieve taken die we ons ten doel gesteld hebben, nog beter uit. Dit schooljaar proberen we te starten met eenzelfde overleg op het Kempenhorst College. 3.3 Ziekteverzuimproject De GGD arts roept, op verzoek van school, leerlingen op die door ziekte veel de school verzuimen. Op deze manier proberen we achter de reden te komen van het vele ziekteverzuim. Het is een zeer preventieve manier van werken om voortijdig schooluitval te voorkomen en verkapt ongeoorloofd verzuim tegen te gaan. Vorig jaarverslag meldde we dat het Kempenhorst College een start zou maken met het ziekteverzuimproject. In overleg met de leerplichtambtenaar heeft de directie van het Kempenhorst College het besluit genomen om in het schooljaar 2008-2009 te starten met het project. We hopen hierover meer te kunnen melden in ons volgend verslag. 3.4 Voorlichting op de scholen In het kader van Allemaal een Startkwalificatie is het plan om samen met de leerplichtambtenaar van de gemeente Best ontstaan om in het schooljaar 2007-2008 voorlichting te geven over het werk van de leerplichtambtenaar op de twee meest bezochte scholen, namelijk het Heerbeeck College en het Kempenhorst College. Hiervoor ontwikkelde we een folder, die op dit moment gedrukt wordt. Deze folders ondersteunt straks ons verhaal richting de leerling. 4 Voortijdig schoolverlaten Elk jaar verlaten ruim 40.000 jongeren het onderwijs zonder een Havo, Vwo- of Mbo-diploma (niveau 2) op zak. Zonder dit diploma missen ze een startkwalificatie : het minimale onderwijsniveau dat nodig is om een goede kans te maken op geschoold werk. Om te zorgen dat deze jongeren alsnog een diploma halen zetten scholen, gemeenten en regio s alles op alles om te voorkomen dat ze JAARVERSLAG LEERPLICHT 2007-2008.doc\blz. 9
definitief afhaken. Intensief samenwerken om jongeren die vastgelopen zijn op school een toekomstperspectief te bieden, daar gaat het om. De RMC s zijn ingesteld om voortijdig schoolverlaten van jongeren regionaal aan te pakken. Ze ondersteunen en versterken het werk van de leerplichtambtenaren voor de doelgroep leerplichtigen en gaan verder voor de groep 18 tot 23 jarigen die niet meer leerplichtig zijn. Ook hebben ze een netwerk van (hulpverlenings)instanties om: - preventief in te springen om voortijdig schoolverlaten te voorkomen - zo veel mogelijk voortijdig schoolverlaters uit een regio een startkwalificatie te laten behalen - jongeren die (dreigen) uit te vallen in beeld te brengen en te houden Van de scholen krijgt het RMC door welke niet leerplichtige leerlingen voortijdig van school gaan. Omdat voor de gemeente Oirschot niet alle scholen binnen de regio Eindhoven vallen, moeten de voortijdig schoolverlaters van buiten de regio door de leerplichtambtenaar worden gemeld. Dat kunnen jongeren zijn die het niet alleen moeilijk hebben op school, maar ook daarbuiten. Hun problematiek is vaak meervoudig van aard. Ook zijn het geen doelbewuste consumenten die precies weten wat ze willen: stap voor stap moeten ze hun eigen toekomstbeeld helder zien te krijgen. Pas dan kunnen ze daadwerkelijk keuzes maken. 4.1 Sluitende melding en registratie van niet-leerplichtige Voortijdig Schoolverlaters (VSVers) in relatie met de IB-groep De registratie van de niet-leerplichtige voortijdig schoolverlaters (18 tot 23 jaar) vindt sinds augustus 2007 plaats via de RMC- gemeente Eindhoven. Voorheen werden deze jongeren gemeld bij de woongemeente van de jongeren. Omdat, bijvoorbeeld op het ROC Eindhoven, leerlingen zitten uit veel verschillende gemeenten werkte dit niet optimaal: gemeenten gingen er niet eenduidig mee om. Omdat Eindhoven vanaf 2006 een definitieve koppeling met de IB-groep heeft kan zij in haar hoedanigheid van contactgemeente RMC voor haar RMC-regio gemeenten de gegevens opvragen van alle in- en uitschrijvingen. Na controle van de gegevens door de woongemeenten worden de jongeren daar waar mogelijk in contact gebracht met de trajectbegeleiders van het RMC. Ook zullen zij jongeren die niet meer naar school willen doorverwijzen naar het CWI De RMC-gemeente Eindhoven zal op deze manier blijven werken uiterlijk tot het jaar 2010. Dan moeten alle gemeenten aangesloten zijn op de informatie van de IB-groep betreffende de in- en uitschrijvingen van leerlingen in het Voortgezet Onderwijs en Middelbaar Beroeps Onderwijs. Naast bovenvermelde registratie van niet-leerplichtige jongeren is de IB-groep een traject gestart om uiteindelijk alle in- en uitschrijvingen en alle verzuimgegevens van leerplichtige jongeren uniform aan de gemeenten te leveren. Hiermee vervalt de levering van de in- en uitschrijvingen en de levering van verzuimgegevens door de scholen aan de gemeenten. Het traject 1-loket verzuim en VSV heeft tot doel een sluitende melding en registratie van verzuim en voortijdig schoolverlaten tot stand te brengen voor jongeren tot 18 jaar. Al het verzuim wordt dan geautomatiseerd en volgens een vaste format aan de IB-groep gemeld. De IB-groep zorgt er vervolgens voor dat iedere verzuimmelding meteen wordt doorgestuurd aan de juiste JAARVERSLAG LEERPLICHT 2007-2008.doc\blz. 10
gemeente. De gemeente kan vervolgens, net als in de huidige situatie, contact opnemen met de school of de instelling. Deze aanpak heeft als voordeel dat alle onderwijsinstellingen hun verzuiminformatie op eenzelfde geüniformeerde manier aanleveren aan de IB-groep. Voor gemeenten geldt hetzelfde, zij ontvangen de verzuimmeldingen van leerlingen via één loket op een eenduidige wijze. Voor wat betreft de in- en uitschrijvingen controleert de IB-groep de gegevens en stelt de gegevens vervolgens via dit loket beschikbaar aan de juiste RMC centrumgemeente, de vestigingsgemeente school of aan de woongemeente. Per 1 september 2009 zullen alle in- en uitschrijvingen en alle verzuim meldingen van het voortgezet onderwijs en beroepsonderwijs op bovengenoemde werkwijze beschikbaar worden gesteld door de IB-groep. Het primair onderwijs volgt dan per 1 augustus 2010. Voormelde ontwikkelingen bieden voor de regio Eindhoven-De Kempen de mogelijkheid om de registratie te uniformeren en kwalitatief bij alle gemeenten op een voldoende peil te brengen. Onder Vooruitblik, 7.1 Mogelijkheden van leerplichtregistratie in 2009 en opvolgende jaren wordt hier nader op ingegaan. 4.2 Actie overgang VMBO-MBO Om een maximale doorstroom van alle gediplomeerde VMBO-leerlingen naar het vervolgonderwijs te realiseren hebben de leerplichtambtenaren in de regio ook dit jaar de decanen van de VMBO-school waarvoor ze werken verzocht een lijst samen te stellen van alle leerlingen die nog geen keuze hebben gemaakt voor hun vervolgopleiding, de zogenoemde lijst met risicoleerlingen. Sinds de invoering van de kwalificatieplicht op 1 augustus 2007 heeft deze activiteit een structureel karakter gekregen binnen het leerplichtbeleid omdat de doelgroep leerlingen binnen de kwalificatieplicht valt. De leerplichtambtenaar krijgt deze risicoleerlingen overgedragen van de decanen en gaat, indien nodig, hiermee aan de slag. De leerplichtambtenaar houdt contact met de decaan en na het examen worden er gesprekken gevoerd met de leerlingen en waar nodig worden ze begeleid om een vervolgtraject te realiseren. De niet-leerplichtige leerlingen worden door de leerplichtambtenaar doorgestuurd naar het Servicemeldpunt van het RMC. De leerplichtambtenaar van de gemeente Oirschot nodigde in totaal twee leerlingen van het Kempenhorst College uit voor een verder gesprek. Beide leerlingen zijn inmiddels aan de slag binnen het Middelbaar Beroeps Onderwijs. 5. Samenwerkingsverbanden JAARVERSLAG LEERPLICHT 2007-2008.doc\blz. 11
Naast interne afdelingen zoals bevolking en sociale zaken werkt de leerplichtambtenaar van de gemeente Oirschot ook met een aantal externe instanties samen namelijk: 5.1 Met de scholen Betreffende samenwerking heeft tot doel om preventief te kunnen werken en vroegtijdig schoolverlaten te voorkomen. De leerplichtambtenaar van de gemeente Oirschot neemt in het kader van vorengenoemde doelstelling deel aan een tweetal zorgteams op scholen te weten: - het zorgteam van het Kempenhorst College (± 6 keer per jaar) - het zorgteam van het Heerbeeck College (± 6 keer per jaar) Het contact met het basisonderwijs heeft de leerplichtambtenaar vaak telefonisch of tijdens het overleg van het Netwerk Jeugdhulpverlening. De lijnen naar zowel voortgezet onderwijs en het basisonderwijs zijn kort. Naast de leerplichtambtenaar hebben de volgende organisaties c.q. instellingen zitting in de zorgteams: - schoolmaatschappelijk werk - algemeen maatschappelijk werk - GGD - Politie - Jeugdpreventie Project - Leerplichtambtenaar gemeente Best - Coördinatoren van de diverse afdelingen binnen het te geven onderwijs - Jongerenwerker Als het gaat om VMBO leerlingen die dreigen uit te vallen, is een aanmelding bij het Centraal Loket Zorgleerlingen (CLZ) mogelijk. Het CLZ is er voor de school die binnen haar eigen zorgmogelijkheden de leerling niet meer adequaat kan begeleiden. Via Trajectbegeleiding wordt de leerling bij de hand genomen en de trajectbegeleider laat die hand pas los op het moment dat de leerling op zijn/haar plaats van bestemming is aangekomen en er een redelijke zekerheid bestaat dat de leerling in een stabiele situatie is aangeland. Ook voor de leerplichtambtenaar bestaat de mogelijkheid een aanmelding te doen. In het schooljaar 2007-2008 zijn in totaal 6 leerlingen voor trajectbegeleiding aangemeld (vorig schooljaar: 8). 5.2 Het Netwerk Jeugdhulpverlening (in het kader van het lokaal integraal jeugdbeleid) Dit netwerk heeft als doelstelling om: - de problemen van het kind of van de jongeren zo vroeg mogelijk te signaleren - zo spoedig mogelijk te komen tot een passend hulpaanbod JAARVERSLAG LEERPLICHT 2007-2008.doc\blz. 12
- voor jongeren aan wie hulp geboden wordt, de hulpverlening dusdanig af te stemmen dat geen overlap van hulpaanbod plaatsvindt. Tevens vervult het Netwerk Jeugdhulpverlening Oirschot een algemene signaalfunctie inzake (veel) voorkomende problematiek onder jongeren. Betreffend netwerk komt een zestal keren per jaar bijeen. Het netwerk bestaat uit: - Stichting Maatschappelijk Werk Dommelregio - Jeugd Preventie Project - Stichting Thuiszorg Kempenstreek - GGD zuidoost Brabant - Vertegenwoordigers uit het basisonderwijs - Politie - Kinderopvang (peuterspeelzalen en kinderdagverblijven) - Bureau Jeugdzorg - Raad van de Kinderbescherming - Jongerenwerker - Leerplichtambtenaar 5.3 Het Schoolverzuimteam De leerplichtambtenaar heeft de mogelijkheid om verzuim-/zorgleerlingen door te verwijzen naar verschillende hulpverlenende instanties en/of projecten. Jongeren waarbij sprake is van complex of hardnekkig verzuim, kunnen besproken worden in een periodiek leerplichtoverleg: het Schoolverzuimteam. Hierin bespreken we samen met Bureau Jeugdzorg, de Raad voor de Kinderbescherming, het Openbaar Ministerie en de coördinator van Leerplichtzaken in Eindhoven, wat de beste aanpak voor de betrokken jongere is. Uitgangpunt hierbij is dat een zo snel mogelijke interventie leidt tot een gedragsverandering. Daarbij wordt onderscheid gemaakt in de ernst van het schoolverzuim. Mislukt de gekozen interventie, dan wordt de strafzaak alsnog aan de Kantonrechter voorgelegd. 6 Wat heeft er zich verder op het gebied van de leerplicht in het schooljaar 2007-2008 afgespeeld? 6.1 Versterking van de uitvoering van de leerplichtwet in de Regio Eindhoven/De Kempen Op 1 augustus 2007 is in de Leerplichtwet 1969 de kwalificatieplicht tot de achttiende verjaardag ingevoerd. Vanaf genoemde datum is een jongere leerplichtig tot de dag dat hij of zij 18 jaar wordt en nog geen startkwalificatie heeft behaald. Een startkwalificatie is een diploma MBO niveau 2 of een HAVO/VWO diploma. Omdat deze wijziging van de Leerplichtwet een toename van werkzaamheden voor het werkveld met zich meebracht heeft het rijk besloten om de RMC JAARVERSLAG LEERPLICHT 2007-2008.doc\blz. 13
(Regionale Meld- en Coördinatiefunctie)-regio s extra middelen toe te kennen om tot versterking van de uitvoering van de Leerplichtwet in deze RMC-regio s te komen. Over de besteding van deze gelden is vanuit het RMC-overleg het voorstel Versterking van de uitvoering van de Leerplichtwet in de regio Eindhoven / De Kempen ontstaan. Op 13 december 2007 heeft het portefeuillehoudersoverleg in het Samenwerkingsverband Regio Eindhoven / De Kempen unaniem ingestemd met dit voorstel. Korte samenvatting van de belangrijkste punten uit deze notitie: De leerplichtsituatie inde regio Eindhoven / De Kempen te wijzigen, zodat: 1. voor het ROC per 1 januari 2008 2 fte leerplichtambtenaren structureel werkzaam zullen zijn voor regio Eindhoven / De Kempen; 2. voor de VO, MBO (uitgezonderd ROC)-, VSO-scholen in Eindhoven / De Kempen per 1 januari 2008 de uitvoering van de Leerplichtwet te laten verzorgen door leerplicht van de gemeente waarin de scholen liggen en hiervoor structureel aanvullend 2 fte leerplichtambtenaar in te zetten; 3. er voor de regio per 1 januari 2008 1 aanspreekpunt komt (½ fte) voor het strafrechtelijk traject vanuit de Leerplichtwet; 4. voor de oplossing van de knelpunten in de uitvoering van de Leerplichtwet pet gemeente in onze regio tijdelijk een bedrag per leerplichtige leerling beschikbaar te stellen, waarvoor een totaalbedrag beschikbaar is voor de leerplichtpopulatie van onze regio van 153.000,-; 5. de leerplichtconsulenten in de regio vanaf 1 januari 2008 op gezette tijden bijgeschoold worden om de gewenste kwaliteit van uitvoering in de regio te borgen en daar waar mogelijk te verbeteren; 6. voor regionale ontwikkelingen op automatiseringsgebied eenmalig een bedrag wordt gereserveerd van 92.000 en voor algemene middelen eenmalig een bedrag te reserveren van 92.000; 7. de samenwerking van leerplicht in de regio Eindhoven / De Kempen jaarlijks te evalueren en daar waar mogelijk bij te stellen. 6.2 Situatie Best-Oirschot Ondanks het feit dat we als gemeente een intensieve samenwerking hebben met de 4 andere Kempengemeenten, heeft de leerplichtambtenaar ook veel contact met de ambtenaar van de gemeente Best. Reden is natuurlijk het feit er veel leerlingen vanuit Oirschot de school in Best bezoeken en omgekeerd. Punt 2 betekent voor de gemeente Oirschot dat de leerplichtambtenaar aanspreekpunt wordt voor alle leerlingen van het Kempenhorst College. Omgekeerd wordt de ambtenaar van de gemeente Best het aanspreekpunt voor alle leerlingen van het Heerbeeck College. Een feit is echter dat er vaker problematiek bij leerlingen van het Kempenhorst College voorkomt en dat deze problematiek ingewikkelder is, dan bij de leerlingen van het Heerbeeck College. De formatie van de leerplichtambtenaar van de gemeente Best is volledig, terwijl die van de gemeente Oirschot nog geen halve fte bedraagt. JAARVERSLAG LEERPLICHT 2007-2008.doc\blz. 14
De leerplichtambtenaren hebben daarom onderling besloten om de situatie voor wat betreft Oirschot en Best bij het oude te laten. Oirschot blijft daarom verantwoordelijk voor de leerlingen woonachtig in Oirschot. Zij blijft wel het aanspreekpunt voor leerlingen van buiten de gemeente Oirschot, niet wonende in Best. Scholen zijn van deze afspraak op de hoogte. Vanuit punt 4 is per gemeente, vooralsnog tijdelijk, een bedrag beschikbaar gesteld om zogenaamde knelpunten aan te pakken. Voor de gemeente Oirschot betekende dit voor 2008 een bedrag van 4.157,82. In oktober 2008 zal door middel van een evaluatie bekeken worden of het zogenoemde knelpuntenpotje structureel uitgekeerd gaat worden. Voor 2008 zetten we het bedrag in voor de realisatie van de folder (het ontwikkelen en drukken). Als het bedrag structureel wordt, dan willen we het gaan inzetten voor de uitbreiding van de werkzaamheden van de leerplichtambtenaar (2 uur per week). Doordat de functie van leerplichtambtenaar zich nog steeds ontwikkelt en er steeds nieuwe taken bijkomen (denk daarbij aan de zorgteams klein en de voorlichting) is dit geen overbodige luxe. 6.3 Signaleringsysteem Zorg voor jeugd Soms komen jeugdigen in de problemen. Daarbij komt het regelmatig voor dat meerdere instanties actief zijn in de begeleiding van een kind en/of signalen hebben opgevangen over een kind, zonder dat ze dat van elkaar weten. Afstemming tussen partijen vindt dan ook vaak te laat plaats. Om dit zoveel als mogelijk tegen te gaan heeft de provincie Noord-Brabant subsidie beschikbaar gesteld om de coördinatie van zorg rondom dezelfde jeugdige te verbeteren. Dit heeft geresulteerd in het opzetten van het signaleringsysteem Zorg voor Jeugd. Het signaleringsysteem is bedoeld om problemen bij kinderen en jongeren van 0-23 jaar in een vroegtijdig stadium te signaleren en vervolgens de ketencoördinatie te organiseren zodat je risico s voorkomt. Er zijn duidelijke afspraken vastgelegd over taken en bevoegdheden en wie er in welke situatie actie moet ondernemen om een gezamenlijk plan op te stellen. Deze afspraken vertalen zich zo dat het systeem per situatie automatisch een ketencoördinator aanwijst. Een ander doel van het systeem is het actief bevorderen van de samenwerking in de keten van jeugdzorg. De leerplichtambtenaar is binnen het systeem een signaalgever die melding kan maken van een jongere waar hij zich zorgen over maakt. De leerplichtambtenaar zal nooit als ketencoördinator worden aangewezen. Ketencoördinatoren beoordelen of coördinatie van zorg noodzakelijk is en indien nodig stellen zij in overleg met de betrokken hulpverleners een hulpverleningsplan op. De ketencoördinator houdt de regie over de hulpverlening in de keten. Ketencoördinatoren kunnen zijn: Bureau Jeugdzorg, Zuidzorg (de verantwoordelijke instelling voor de jeugdgezondheidszorg van 0 tot 4 jaar), GGD Brabant Zuidoost (de verantwoordelijke instelling voor jeugd-gezondheidszorg 4 tot 19 jaar en Maatschappelijk Werk. Zorg voor Jeugd wordt in alle gemeenten in Noord-Brabant ingevoerd en zal in de loop van 2008 JAARVERSLAG LEERPLICHT 2007-2008.doc\blz. 15
over de gehele provincie Noord-Brabant gaan functioneren. Het is nu nog te vroeg om het systeem te evalueren. In het schooljaar 2008-2009 worden de knelpunten en pluspunten op het gebied met betrekking tot leerplicht pas duidelijk en kunnen er conclusies getrokken worden. 6.4 Wachtlijstproblematiek cluster-4 scholen De afgelopen jaren hebben zich op het einde van elk schooljaar problemen voorgedaan rondom de plaatsing van leerlingen op zogenoemde cluster-4 scholen. Onder cluster-4 vallen de scholen voor zeer moeilijk opvoedbare kinderen, langdurig zieke kinderen zonder een lichamelijke handicap en onderwijs aan kinderen in scholen die verbonden zijn aan pedologische instituten. Met name de aanmeldingen voor de scholen voor zeer moeilijk opvoedbare kinderen groeit jaarlijks dermate hard dat het elk jaar voor een bepaalde groep leerlingen moeilijk tot onmogelijk is om deze geplaatst te krijgen. Begin 2008 hebben de gemeenten Eindhoven en Helmond de noodklok geluid omdat in de regio Zuidoost Brabant ruim 300 kinderen met een stoornis in het autistisch centrum (ASS) op de wachtlijst stonden voor speciaal onderwijs. Wethouder Mittendorff van de gemeente Eindhoven stelde toen voor om met RMC- en provinciale middelen een onderzoek uit te voeren naar de prevalentie (het aantal gevallen per duizend of per honderdduizend op een specifiek moment in de bevolking) van ASS in deze regio. Vooruitlopend op de bevindingen hiervan zijn een aantal afspraken gemaakt met diverse partijen om deze problematiek voorlopig praktisch aan te pakken: 1. Een onderzoek van de inspectie toont aan dat de indicatiestelling van geïndiceerde autistische leerlingen te wensen over laat. Het REC Oost Noord-brabant in Boxtel en OC en W zullen gezamenlijk een onderzoek uitvoeren om de wijze van indicatiestelling in kaart te brengen (NOOT: onlangs stond in de krant dat de indicatiestelling op een juiste manier gebeurd). 2. Gezien de lange wachtlijsten voor het speciaal onderwijs is met VO en MBO scholen afgesproken dat leerlingen met ASS op de eigen school blijven totdat er een plaats is op het speciaal onderwijs. Ook in het Op Overeenstemming Gericht Overleg (OOGO) zijn hierover afspraken gemaakt. Daarnaast ligt er het besluit een bestuurlijke Task Force in te stellen. Deze bestaat uit gemeentelijke bestuurders uit de regio aangevuld met deskundigen uit het werkveld, de gemeenten Eindhoven en Helmond, een projectleider en de heer Bisschops als voorzitter SRE stuurgroep jeugd. De gemeente Oirschot heeft tot op heden nooit moeilijkheden gehad met het plaatsen van kinderen in een cluster 4 school. JAARVERSLAG LEERPLICHT 2007-2008.doc\blz. 16
7 Vooruitblik 7.1 Mogelijkheden van leerplichtregistratie in 2009 en opvolgende jaren. In de komende maanden zijn er diverse ontwikkelingen op het gebied van de onderwijsregistratie. De IB-groep is met een traject gestart om uiteindelijk alle in- en uitschrijvingen en verzuimgegevens uniform aan de gemeenten te leveren. Tevens zijn er op het terrein van de applicaties ontwikkelingen die de bereikbaarheid en het gebruik van deze applicaties op afstand gemakkelijker maken. Hierdoor zullen de mogelijkheden worden verruimd om op afstand door meerdere gebruikers van een en dezelfde applicatie gebruik te maken. Via de notitie Versterking van de uitvoering van de Leerplichtwet in de regio Eindhoven/ De Kempen is er op diverse onderdelen van de Leerplichtwet samenwerking. In deze notitie wordt de mogelijkheid geopperd om ook op het terrein van de automatisering samen te werken. Tevens is in de genoemde notitie opgenomen dat er ook enige middelen voor gereserveerd zijn. De regionale samenwerking Eindhoven-De Kempen heeft in het structureel Leerplichtoverleg van 26 juni jl. afgesproken via een notitie te onderzoeken in hoeverre de regionale samenwerking op het gebied van registratie van in- en uitschrijvingen en verzuimgegevens mogelijkheden biedt. Daarbij dient opgemerkt te worden dat de registratie van de niet-leerplichtige voortijdig schoolverlaters (18 tot en met 22 jaar) sinds enige tijd bij de centrumgemeente plaats vindt en niet meer bij de regiogemeenten. 7.2 Kwaliteitsverbetering uitvoering van de Leerplichtwet De functie van leerplichtambtenaar heeft in de afgelopen jaren een vergaande ontwikkeling doorgemaakt. Het is tegenwoordig een functie die met regelmaat bijgeschoold moet worden en dit niet alleen in het kader van de Leerplichtwet maar ook op terreinen van bijv. werkmethodieken, en afstemming van de uniforme aanpak van de uitvoering van de Leerplichtwet, onderhandelingsmethodieken, agressietrainingen e.d. Via de notitie Versterking van de uitvoering van de Leerplichtwet in de regio Eindhoven/ De Kempen zijn er hiervoor ook middelen gereserveerd. Voor het nieuwe schooljaar worden er zogenaamde themabijeenkomsten georganiseerd. Verder wordt er een pakket aan cursussen samen gesteld waaraan men naar behoefte kan deelnemen zoals o.a. de vakopleiding leerplicht, leerplicht in de juridische omgeving, school loopbaanbegeleiding en handhaving bij luxe verzuim. Ook zullen er in dit kader nog andere zaken opgepakt worden zoals bijv. het inhuren van beperkte deskundigheid om onduidelijkheden binnen de uitvoering van de Leerplichtwet op te lossen dan wel te verhelderen. JAARVERSLAG LEERPLICHT 2007-2008.doc\blz. 17
7.3 Centrum voor Jeugd en Gezin Met de uitkomsten van 'Operatie Jong' en een ambitieus kabinet waarin een speciale minister voor Jeugd en Gezin zitting neemt, zijn er volop plannen om de zorg voor het kind en het gezin te verbeteren. Volgens het kabinet kan er meer worden gedaan om vroegtijdige problemen te signaleren en werken instanties nog onvoldoende samen. Nog tijdens deze kabinetperiode wil de regering een landelijk dekkend basismodel voor Centra voor Jeugd en Gezin (CJG) invoeren, in combinatie met het Elektronisch Kinddossier (EKD) en de Verwijsindex. Het team Maatschappelijke Ontwikkeling, vooral de beleidsmedewerker Jeugd, maakt op dit moment plannen om te komen tot een Centrum voor Jeugd en Gezin. Onderwijs is een speerpunt hierbinnen. Oirschot, 13 oktober 2008 M. de Vries-van Gerwen Leerplichtambtenaar JAARVERSLAG LEERPLICHT 2007-2008.doc\blz. 18
BIJLAGE 1 Gemeentelijke taken Toezicht Het verminderen van het schoolverzuim en het verbeteren van de handhaving van de leerplicht, zijn punten die al langdurig aandacht krijgen in het overheidsbeleid. Het toezicht op de naleving van de leerplicht speelt hierbij een centrale rol. Dit toezicht is in de leerplichtwet (art. 16.1) opgedragen aan het college van burgemeester en wethouders. Zij hebben hiervoor een ambtenaar aangewezen in casu de leerplichtambtenaar. Beëdigd leerplichtambtenaar voor de gemeente Oirschot is Mirjam de Vries-van Gerwen. In het kader van de maatschappelijke zorg heeft de leerplichtambtenaar tot taak: hulp te verlenen indien de jongere door (dreigend) schoolverzuim en voortijdig schoolverlaten in zijn vorming en ontplooiing wordt belemmerd. Leerplicht is een waarborg van het recht op onderwijs dat jongeren hebben. De wet heeft daarin voorzien door aan ouders, voogden of verzorgers, scholen en gemeentebesturen verplichtingen op te leggen zodat dit recht ook gewaarborgd wordt. Leerplichtadministratie De leerplichtambtenaar ziet toe dat alle jongeren, die in de bevolkingsadministratie zijn opgenomen, tijdig als leerplichtigen worden aangeduid en controleert of alle leerplichtigen voor wie geen vrijstelling van inschrijving bestaat, ook daadwerkelijk en voortdurend ingeschreven staan. Verder heeft de leerplichtambtenaar de taak om actief op te treden wanneer schoolverzuim dreigt of zich reeds voordoet, en wanneer jongeren zonder startkwalificatie (zie 4.1. Regionale Meld- en Coördinatiefunctie) het onderwijs (dreigen) te verlaten. De leerplichtambtenaar is bevoegd om: - personen te horen, ook wanneer deze buiten het ambtsgebied verblijven of wonen - proces verbaal op te maken tegen: ouders, voogden of verzorgers van leerplichtigen hoofd van de school jongere vanaf 12 jaar, indien deze medeverantwoordelijk is voor het niet naar school gaan De leerplichtambtenaar mag echter het proces verbaal alleen ondertekenen als hij/zij BOA (Buitengewoon Opsporings Ambtenaar) gekwalificeerd is. Dit is in de gemeente Oirschot niet het geval. Wij maken in die situaties gebruik van de bevoegdheid van collega s uit de gemeente Eindhoven. De leerplichtambtenaar reserveert hiervoor jaarlijks een bedrag in de begroting. Registratie van alle leerplichtigen is daarbij een middel om deze taak goed uit te kunnen oefenen. JAARVERSLAG LEERPLICHT 2007-2008.doc\blz. 19
Met behulp van de registratie van in- en uitschrijvingen van kinderen en jongeren kunnen we aan de hand van de opgaven en het gemeentelijk bevolkingsregister worden gecontroleerd of alle leerplichtigen op een school of onderwijsinstituut staan ingeschreven (controle op absoluut verzuim). Zorgfunctie Een andere taak van de leerplichtambtenaar (en dus de gemeente) is het in praktijk brengen van de zorgfunctie. Het (dreigend) ongeoorloofd schoolverzuim is veelal een niet op zichzelf staand probleem, maar een symptoom van het feit dat de leerplichtige jongere niet of anders dan andere leerlingen functioneert ten opzichte van de school, de omgeving of de samenleving. Dit betekent dat de leerplichtambtenaar moet onderzoeken wat de oorzaken zijn van het schoolverzuim. De leerplichtambtenaar moet gesprekken voeren met de ouders, voogden of verzorgers, de jongere, de school en eventueel andere instanties om een goed beeld te vormen van de oorzaak van het schoolverzuim. Na de intake kan de leerplichtambtenaar haar diagnose stellen van wat er aan de hand is en wat eraan gedaan kan worden. Dat wat gedaan kan worden om de jongere te helpen, kan door de leerplichtambtenaar zelf gedaan worden (indien hij/zij van oordeel is dat hij/zij zelf in staat is een bijdrage te leveren aan het oplossen van het probleem). Ook kan de leerplichtambtenaar verwijzen naar een specifieke vorm van hulpverlening. Het is dan ook belangrijk dat de leerplichtambtenaar goed op de hoogte is van de sociale kaart en de mogelijkheden daarvan. Nadat het probleem opgelost is of de jongere is doorverwezen, is ook nazorg een belangrijke taak van de leerplichtambtenaar. Nazorg voorkomt dat het probleem zich herhaalt of dat de verwijzing niet geëffectueerd wordt. Jongeren kunnen zich rechtstreeks melden bij de leerplichtambtenaar, maar in de meeste gevallen worden jongeren bereikt via de zorgteams, het netwerk en de ouders van de jongeren. Verslag uitbrengen gevoerde leerplichtbeleid Tot slot is het een gemeentelijke taak om jaarlijks verslag uit te brengen aan de gemeenteraad over het in de gemeente gevoerde leerplichtbeleid (art. 25.1 van de Leerplichtwet 1969). Dit verslag dient elk jaar voor 1 oktober gereed te zijn. Betreffende datum is een termijn van orde en heeft géén financiële of andere gevolgen voor de gemeente. Vanwege drukke activiteiten op het gebied van de leerplichtadministratie precies rondom dat tijdstip is het, gezien de huidige formatie (22 uur voor leerplicht, leerlingenvervoer en leerplichtadministratie) echter niet mogelijk om dit verslag tijdig gereed te hebben. JAARVERSLAG LEERPLICHT 2007-2008.doc\blz. 20
BIJLAGE 2 Verantwoordelijkheid schoolbezoek Ouders/verzorgers Als een leerling jonger is dan 12 jaar ligt de verplichting tot inschrijving op een schol en het ervoor zorgen dat de leerling ook de school bezoekt bij degene die het gezag over het kind uitoefent en/of degene die zich met de feitelijke verzorging van het kind heet belast. Leerling De leerling is vanaf 12 jaar, naar zijn ouders en verzorgers, ZELF MEDEVERANTWOORDELIJK in die zin dat op hem de plicht rust de school geregeld te bezoeken. School De primaire verantwoordelijkheid voor het aanpakken van relatief verzuim (spijbelen, luxe verzuim) ligt bij de scholen. Het lichte verzuim (minder dan 3 dagen c.q. minder dan 1/8 deel van de lestijd in 4 weken) moet gesignaleerd, geregistreerd en aangepakt worden door de school. Wordt het verzuim ernstiger dan moet een melding naar de leerplichtambtenaar plaatsvinden. De scholen (Kempenhorst en Heerbeeck College) melden aan de leerplichtambtenaar van Oirschot ook de kinderen met licht verzuim. Dit is conform de afspraak met de scholen. De leerplichtambtenaar roept ze op en deelt, in overleg met school, formele waarschuwingen uit. Als leerlingen daarna blijven verzuimen of te laat komen wordt er een HALT melding gemaakt. JAARVERSLAG LEERPLICHT 2007-2008.doc\blz. 21
BIJLAGE 3 Omschrijving van een aantal gebruikte begrippen Leerplichtwet 1969 De leerplichtwet 1969, welke in 1994 ingrijpend is gewijzigd, vormt de basis van het leerplichtbeleid. In deze wet is bepaald, dat alle leerplichtige kinderen in Nederland een erkende school moeten bezoeken. De wet bepaalt tevens, dat het college van burgemeester en wethouders hiervoor een toezichthouder aanstelt: de leerplichtambtenaar. Een wetsvoorstel tot wijziging van de leerplichtwet waardoor de leeftijd waarop kinderen leerplichtig zijn, verlaagd wordt van vijf naar vier jaar is nog steeds in behandeling. Met de leerplichtverlaging wordt een kwetsbare groep kinderen bereikt, die nu nog niet op vierjarige leeftijd naar school gaat. Om overbelasting van jonge kinderen te voorkomen, kunnen zowel vier- als vijfjarigen enkel uren per week vrijstelling krijgen van de leerplicht. Dit gebeurt in overleg tussen de ouders en de school. Leerplicht Leerlingen in de leeftijd van vijf tot en met zeventien jaar zijn verplicht de school te bezoeken. De volledige leerplicht vangt aan op de eerste dag volgend op de maand, waarin het kind 5 jaar is geworden en eindigt op de laatste dag van het schooljaar waarin de leerplichtige 16 jaar is geworden. Leerlingen die in een schooljaar 17 jaar worden, zijn dat schooljaar partieel leerplichtig. Dit laatste houdt in, dat de leerling minimaal nog één of twee dagen per week naar school moet. Leerplichtambtenaar Overeenkomstig de bepalingen van de leerplichtwet heeft het college een leerplichtambtenaar aangesteld om toezicht te houden op de naleving van deze wet. Er bestaat een mogelijkheid de leerplichtambtenaar een opleiding tot buitengewoon opsporingsambtenaar te laten volgen. Dit houdt in, dat deze functionaris eigen bevoegdheden heeft en een aparte directe relatie met de officier van justitie. Er mag dan proces verbaal uitgeschreven worden, op basis waarvan de officier van justitie over kan gaan tot vervolging. Dit instrument wordt alleen als uiterste redmiddel gebruikt. De positie van de leerplichtambtenaar is tegenwoordig veel meer te vergelijken met een maatschappelijk werker; luisterend en bemiddelend, waarbij het onderwijsbelang van de jongere wordt vooropgesteld. JAARVERSLAG LEERPLICHT 2007-2008.doc\blz. 22
Voortijdig schoolverlater (VSV-er) Een voortijdig schoolverlater (uitgaande van de officiële definitie) is iemand die voor het bereiken van de leeftijd van 23 jaar: het onderwijs aan de onderwijsinstelling waarbij hij is ingeschreven, gedurende een aaneengesloten periode van ten minste een maand niet meer volgt; niet meer bij een onderwijsinstelling staat ingeschreven en niet in het bezit is van ten minste een diploma HAVO, VWO of niveau 2 van het beroepsonderwijs. Dit wordt een startkwalificatie genoemd. Relatief schoolverzuim De leerplichtige leerling verzuimt, al dan niet met medeweten van de ouder(s)/verzorger(s), incidenteel of geregeld de school, zonder dat hiervoor toestemming is verleend. Meestal is er wel een reden voor dit verzuim. Bij het overgrote deel van de verzuimers blijken problemen van bijvoorbeeld sociaal-emotionele aard hieraan ten grondslag te leggen. We spreken daarom ook wel van signaalverzuim. Absoluut verzuim Met deze term wordt gedoeld op het niet nakomen van de verplichting tot het inschrijven van een jongere aan een school of instelling. De verplichting tot inschrijving berust bij de ouder(s)/verzorger(s). Zij zijn aan te spreken op dit verzuim. De leerplichtadministratie speelt bij de controle op dit verzuim een belangrijke rol, omdat hieruit blijkt welke jongeren niet op school staan ingeschreven. Het is dus van belang dat scholen maandelijks hun mutaties en de kennisgeving van in- en uitschrijvingen doorgeven. Luxe verzuim Hieronder wordt verstaan: ouders die hun kinderen mee op vakantie nemen zonder toestemming van de schoolleiding. Veel ouders menen dat een mededeling (schriftelijk of mondeling) voldoende is. Dit is echter niet het geval. Verlof voor tien dagen of minder wordt al dan niet verleend door de directeur van de school. Verlof voor meer dan tien dagen mag niet door de directeur worden gegeven. Dit besluit wordt genomen door de leerplichtambtenaar. Deze moet in zulke gevallen de directeur van de school horen. Vakantie buiten de schoolvakanties is binnen de Leerplichtwet slecht in zeer bijzondere omstandigheden mogelijk. Volledig leerplichtig zijn leerlingen die 5 dagen per week volledig dagonderwijs volgen. De volledige leerplicht vangt aan: op de eerste schooldag van de maand volgend op die waarin het kind 5 jaar wordt. De volledige leerplicht eindigt aan het eind van het schooljaar waarin de leerling 16 jaar wordt. JAARVERSLAG LEERPLICHT 2007-2008.doc\blz. 23
De volledige leerplicht eindigt ook na 12 volledige schooljaren, waarbij overgeslagen schooljaren meetellen. De basisschool telt voor tenminste 8 schooljaren en kan soms meer dan 8 volledige schooljaren tellen. Partieel leerplichtig zijn leerlingen die 1 dag per week onderwijs volgen. Voorwaarde is dat de leerling een overeenkomst voor beroepspraktijkvorming heeft gesloten (m.a.w. een opleiding volgt aan het ROC). De partiële leerplicht vangt aan: na het eind van de volledige leerplicht, indien de leerling geen volledig dagonderwijs meer volgt. In de regel is dat het schooljaar waarin de jongere 17 jaar wordt. De duur van de partiële leerplicht is één schooljaar. Artikel 3a van de LPW: Vervangende leerplicht Geldt voor leerlingen vanaf 14 jaar. De ouder(s)/verzorger(s) dienen het verzoek in bij de leerplichtambtenaar met plan van aanpak, opgesteld door de school waar jongere staat ingeschreven. De leerplichtambtenaar moet betrokkenen horen (school, jongere en ouders) en binnen 4 weken beslissen op de aanvraag. Artikel 5 onder a van de LPW: is een zogenaamd vrijstellingsartikel Ouder(s)/verzorger(s) kunnen een beroep doen op vrijstelling van inschrijvingsplicht wegens lichamelijke of psychische gronden. Dit verzoek wordt beoordeeld door een door de leerplichtambtenaar te benoemen onafhankelijke arts (LPA maakt in deze gebruik van de GGD) Betreffend beroep is een kennisgeving, géén aanvraag. Artikel 15 van de LPW Dit artikel is ook een vrijstellingsartikel en wel vanwege het volgen van ander onderwijs. Dit geldt alleen voor partieel leerplichtige leerlingen. De jongere dient op een andere manier voldoende onderwijs te genieten, bijvoorbeeld door een interne opleiding van een bedrijf. Het beroep op artikel 15 van de LPW wordt gedaan door de ouder(s)/verzorger(s) Startkwalificatie Dit is een, overigens niet tastbaar, bewijs dat je voldoende onderwijs hebt gevolgd. Wanneer heb je dit? Als je je HAVO of VWO diploma hebt behaald of als je een beroepsopleiding aan het ROC op niveau 2 hebt afgerond. Een jongere die een VMBO diploma haalt heeft hiermee dus nog geen startkwalificatie. JAARVERSLAG LEERPLICHT 2007-2008.doc\blz. 24