ELPG-Rondzendbrief Stichting Ecologische Landbouw Projecten Ghana (ELPG) Ter inleiding Laren NH., 14 juni 2011 We hebben een spannend half jaar achter de rug. Zal het lukken om een landbouwschool te stichten in Sirigu, Noord-Ghana? Het begint er echt op te lijken. En, hoe doen we het eigenlijk, hoe effectief is het werk van de ELPG? We vertellen erover in deze Rondzendbrief. Lees dus snel verder. Hoe effectief is het werk van de ELPG? Natuurlijk bezoeken we de projecten ieder jaar en hebben zo een indruk hoe het gaat. En die indruk is doorgaans goed. Ook zijn er bezoeken of onderzoeken van buitenstaanders en ook daar komt veelal een zeer positief beeld uit. Maar een echt intensief objectief onderzoek was nog nooit gedaan. Een belangrijke overweging daarbij was dat zo'n onderzoek geld kost en dat we dat geld liever direct aan de projecten te goede willen laten komen. Vorig jaar heeft Kirsten van Balen voor haar afstuderen aan de Universiteit van Amsterdam in Ghana een onderzoek van zes weken gedaan bij enkele van onze projecten. Dat ging over de mate waarin de boeren zich betrokken voelen bij het project. Ze heeft zelf daarover iets geschreven in onze Rondzendbrief van juni 2010. Haar rapport zat zeer gedegen in elkaar. hoogte van de helft van de onderzoekskosten. We hebben dat aanbod graag aangenomen. En zo is Kirsten na een grondige voorbereiding van twee maanden begin dit jaar voor twee maanden naar Ghana vertrokken. Daar heeft ze de invloed van het werk van de ELPG op de levens van de boeren in de drie grote projecten van de ELPG onderzocht: Chera Biisi Fari Project (CBFP) van Joseph Wuni, Sirigu Ecological Initiative for Sustainable Development (SEISUD) van Peter Anoah en Zasilari Ecological Farms Project (ZEFP) van David Agongo. Transport van mest In Ghana zit de samenleving wat anders in elkaar dan in Nederland. Vrouwen bewerken hun eigen land, voornamelijk groenteteelt, en de mannen bewerken de akkers met voornamelijk granen. Als we in deze Rondzendbrief over boeren spreken, dan bedoelen we zowel mannen als vrouwen. Kirsten bij haar onderzoek Bij bespreking bij Impulsis over de subsidie kwam de vraag naar voren hoe effectief het werk van de ELPG is. En ook of er op projecten effectiever met de beschikbare financiële middelen zou kunnen worden gewerkt. Voorgesteld werd om Kirsten een diepgaand onderzoek te laten doen; daarbij zou de ELPG van Impulsis een extra subsidie krijgen ter Haar rapport is begin mei ontvangen en uitgebreid met het bestuur besproken. Ze heeft grondig werk geleverd, het rapport zit goed in elkaar. Niet alleen heeft ze haar bevindingen opgeschreven, ze heeft ook aanbevelingen gedaan, zowel algemeen als per project. De samenvatting van het onderzoek is dat het werk van de ELPG waardevol en nodig is, maar dat er wel verschillen zijn tussen de projecten en dat verbeteringen mogelijk zijn. In de conclusie stelt het rapport dat in het K.v.K. Zutphen 410 38779; bank 31 10 53 963; postgiro 44 42 034
algemeen ecologische landbouw een bewezen positieve invloed heeft op het leven van de boeren. Niet alleen is er een toename in bodemvruchtbaarheid en als gevolg daarvan betere oogsten, maar ook andere aspecten van het leven worden beïnvloed. Speciaal de sociale structuren van de gemeenschap worden veel beter zodra een project daar start. Dit wordt gedeeltelijk veroorzaakt door de toepassing van ecologische landbouw en gedeeltelijk door de inspanningen van de projecten om het sociale leven te verbeteren. Peter Anoah geef uitleg in Sirigu Alle drie de projecten hebben een positieve invloed op de deelnemers. Alle deelnemers zijn er van overtuigd dat ecologische landbouw effectief is. Helaas passen ze het niet allemaal toe, om uiteenlopende redenen. Een belangrijke reden is dat boeren vaak ver van hun land wonen en dat ze geen kans zien om de kompost en mest naar hun land te transporteren. Graag zouden ze daarvoor een ezel en ezelkar hebben. Het goede nieuws is dat in de projecten SEISUD en ZEFP ook de boeren die (nog) niet aan het project verbonden zijn de technieken van hun buren gaan overnemen. Kirsten beveelt aan om de periode dat de boeren begeleid worden wat in te korten zodat met de beschikbare instructeurs meer boeren bereikt kunnen worden. Verder heeft ze geconstateerd dat de organisatie van het CBFP niet goed loopt en beveelt aan om de structuur en de strategie ter herzien. Als afsluiting schrijft ze dat de evaluatie duidelijk de waarde en noodzaak van het werk van de ELPG laat zien. Ecologische landbouw kan de boeren helpen om hun leven op veel verschillende manieren te verbeteren. Het laat ook zien dat er nog steeds een grote vraag is voor meer training bij boeren die nog niet deelnemen aan een project. Ze stelt een wijziging voor in strategie: investeer minder energie in boeren die om welke reden dan ook niet mee willen werken en meer in graag willende groepen die er nu buiten blijven. Website ELPG, webmaster gezocht! De website van de ELPG is vernieuwd, zie www.elpg.nl. We zijn daar erg blij mee, maar dit is een eerste begin. Natuurlijk willen we er nog meer op zetten en vooral ook steeds de laatste ontwikkelingen vermelden. Niemand van de bestuursleden is daar echt bedreven in. Daarom de oproep aan de lezers: wie zou als webmaster de ELPG-website willen bijhouden en evt. uitbreiden. Graag aanmelden, de adresgegevens staan onderaan deze Rondzendbrief. Wervingsactiviteiten van ELPG De ELPG timmert aan de weg om nieuwe donateurs te krijgen. De nieuwe folder, en wellicht ook de website www.elpg.nl, hebt u gezien. We zoeken ook nadrukkelijker contact met de biologische landbouw- en voedingssector in Nederland. Zoals we al meldden in de Rondzendbrief van december stonden we in januari op de Biovak in Zwolle, een tweedaagse beurs voor biologische landbouw en voeding. Daar kregen we heel wat belangstelling. Alle bestuursleden zijn er geweest en vonden het leuk om te doen. We hadden steun van Kiwanis West Friesland, die een wijnactie voor ons houdt. Tachtig dozen wijn zijn er tijdens de Biovak verkocht en dat leverde 800 op voor de te bouwen school in Sirigu; via Wilde Ganzen wordt dat dus 1.240. Henk Kloen bij de ELPG-stand op de Biovak We hopen dat biologische boerderijen, voedselverwerkers en natuurvoedingswinkels geïnteresseerd raken. Het begin is er. Direct al op de Biovak verzorgden onze bestuursleden Rienke en Kees een workshop voor LTO-vrouwen (vrouwen in de landbouw); daarna maakte deze organisatie ook nog eens een gift over. Vervolgens vroeg natuurvoedingswinkel de Ieme in Borger ons om een stand in de winkel in te richten ter gelegenheid van hun 10 jarig jubileum. Dat leverde giften in de winkel op, verspreiding van meer folders en een fooienpot die de rest van het jaar nog blijft staan. En naar aanleiding van de Biovak zijn we uitgenodigd om op 18 juni met een kraam op de open dag van biologische zorgboerderij De Hoge Born in Wageningen te staan. Ook voor scholen en wereldwinkels kunnen we presentaties verzorgen, bijv. een PowerPointpresentatie van de projecten of een film over het leven in Noord-Ghana. Uiteraard mag u organisaties in uw omgeving tippen. Of als u bij
gelegenheid het leuk vindt te helpen in bijv. een stand, neemt u dan ook gerust contact op met Henk Kloen 0317-413 884 of kloen.jans@chello.nl of met voorzitter Frits Brouwer, adres onderaan deze Rondzendbrief. Vorderingen bij landbouwschool GIOF Een jaar geleden schreven we u over "Grootse plannen van Peter Anoah", een half jaar geleden "Met zoveel inzet moet GIOF wel een succes worden". Het begint er nu echt op te lijken dat de school gerealiseerd kan worden. We zijn er nog niet helemaal, maar het meeste is al binnen. Nog even doorzetten en met uw hulp lukt het echt. De plaats waar een schoolgebouw moet komen We hebben het dan over de oprichting van een landbouwvakschool in Sirigu in Noord-Ghana, als onderdeel van het SEISUD-project van Peter Anoah. Daar kunnen schoolverlaters en boeren (m/v) een opleiding krijgen in ecologische/ biologische landbouw en wat maatschappelijke onderwerpen. Hoe hebben we het zo kunnen regelen? Dat danken we aan vier verschillende groepen: Onze donateurs; van hen hebben we extra bijdragen ontvangen op de rekening van Wilde Ganzen. Stichting EOF (www.eof-ghana.org); EOF heeft 25.000 bijgedragen. Dat bedrag is ontvangen via Stichting Wilde Ganzen, waardoor het 38.750 is geworden. Kiwanis, afdeling West-Friesland (http://www.kiwanis.nl/westfriesland/) die voor GIOF een wijnactie is gestart. De actie was een succes en is zojuist afgerond; de opbrengst is nog niet precies bekend, maar komt rond de 16.000 uit. Via Wilde Ganzen wordt dat een kleine 25.000. Stichting Wilde Ganzen, (www.wildeganzen.nl). Wilde Ganzen geeft een subsidie van 55% op alle door ons voor dit doel ingezamelde bedragen. We zijn allen zeer erkentelijk voor de bijdragen en voor de goede samenwerking. Het verdere goede nieuws is dat we via Partin (dat is de overkoepelende organisatie van particuliere initiatieven zoals de ELPG, www.partin.nl) de Stichting Bouwen (www.stichtingbouwen.nl) hebben leren kennen. Dit is een Nederlandse stichting die zich bezig houdt met bouwen van scholen e.d. in Afrika, ook in Ghana. Zij hebben zeer veel ervaring in het bouwen en zijn bereid het management op zich te nemen bij de bouw van onze school in Sirigu. Stichting Bouwen heeft de tekeningen aangepast zodat duurzamer kan worden gebouwd. Zo is voorgesteld om in plaats van één U-vormig gebouw twee rechte gebouwen te maken; dat spaart dure en kwetsbare hoekconstructies. Verder kopen ze materialen in, huren arbeiders voor het project en houden voortdurend toezicht op de bouw. Stichting Bouwen is al in Sirigu wezen kijken en heeft de plek al uitgezet. Natuurlijk zijn er aan het management door Stichting Bouwen kosten verbonden, maar de (moeilijk te controleren) kosten van een plaatselijke aannemer vervallen dan weer. Interessant is dat Stichting Bouwen heeft voorgesteld om te bouwen volgens de "Rammed Earth"-methode. Dat is een methode waarbij geen stenen worden gebruikt, maar tussen bekisting laag voor laag zand met cement wordt aangebracht en aangestampt. Het heeft een fraai uiterlijk en er worden kosten mee gespaard. Bijkomend voordeel is dat de arbeiders die het moeten uitvoeren deze nieuwe techniek leren en ook elders kunnen toepassen. Eind mei is een aanvang gemaakt met de bouw. De verwachting is dat de bouw vier maanden zal duren. De school zal bestaan uit twee gebouwen met totaal vier klaslokalen, een laboratorium, kantoor, lerarenkamer en bibliotheek. In twee aparte gebouwtjes komen de toiletten en een keuken. Voor de ruwbouw van dit alles is voldoende geld ontvangen. Voor de afwerking en de inrichting van de school is nog veel geld nodig. Uw bijdrage is dus zeer welkom. En op termijn willen we er graag een eenvoudig slaapgebouw bij. De reismogelijkheden in Noord-Ghana zijn zeer beperkt. Boeren die op wat grotere afstand wonen zouden zonder de slaapmogelijkheid de opleiding dus niet kunnen volgen. Wilt u dit project steunen, stort uw bijdrage dan via bankrekening p40 000 van Wilde Ganzen onder vermelding van Ecologisch Ghana. Bezoek aan Ghana In januari zijn we, Kees van Veluw en Rienke Nieuwenhuis, twee ELPG-bestuursleden, weer naar Ghana geweest. Onder de warme Ghanese zon, bij het zien van zoveel enthousiaste mensen, gaat het bloed sneller stromen. We realiseren ons weer waar onze mensen zo druk mee bezig zijn, de vergaderstukken komen weer tot leven. We hebben gesproken met Peter Anoah van SEISUD, David Agongo van ZEFP, Joseph Wuni van
CBFP en Sadik Inusah van Gambibgo Ghana Project. Zoals gewoonlijk zijn we overal hartelijk ontvangen. We zijn nu weer helemaal op de hoogte van het reilen en zeilen in de projecten, want zeker in Ghana geldt: één gesprek van mens tot mens zegt meer dan 10 telefoontjes, e-mails of brieven. De timing van ons bezoek was precies goed om, naast de algemene voortgang en uitwisselen van ideeën voor de toekomst, het over de programma s en budgetten voor 2011 te hebben. We hebben niet alleen met de projectmanagers gesproken, maar ook met de mensen die het werk in veld doen. Verder hebben we niet alleen zitten praten, we hebben ook veel nieuwe projecten gezien in het veld en gesproken met actieve, initiatiefrijke boeren en boerinnen die druk bezig waren op hun velden. Voor de meeste projecten konden we, kleine aanpassingen daargelaten, goedkeuring geven aan de plannen zoals ze die zelf geformuleerd hebben. erkenning! Voldoende redenen dus om als ELPG ons actief in te blijven zetten om biologische landbouw in Noord Ghana nog verder te verspreiden! Ontwikkelingen bij ZEFP Het Zasilari Ecological Farms Project (ZEFP) van David Agongo blijft een succesverhaal, nationaal zowel als internationaal erkend. En dat alles dankzij de steun van de ELPG. We zijn blij dat we met uw steun zoveel voor de bevolking in dat gebied kunnen betekenen. Zo kan het ook; besproeien van jonge uienaanplant Alleen bij CBFP moesten we het team opnieuw aan het werk zetten om tot een realistischer plan te komen: er kan geen sprake van zijn dat het programma in één keer drie keer zo groot wordt. Zowel qua budget als qua capaciteit van de staf ter plaatse lijkt ons dat geen haalbare kaart. Verder is ons tijdens deze reis ook weer duidelijk geworden dat biologische landbouw in Noord Ghana de toekomst heeft. Ten eerste zijn er in het ZEFP-gebied boeren die betalen voor dierlijke mest; een teken dat composteren echt aanslaat en men de waarde van mest ziet. Ten tweede: Zeker tien NGO s (Niet Gouvernementele Organisaties, meestal stichtingen), waaronder ZEFP en CBFP hebben samen een nieuwe NGO gevormd die als doel heeft om biologische landbouw in Noord Ghana te promoten. Ten derde: In vier districten heeft de overheid onder invloed van ZEFP biologische landbouw in hun 5-jarig ontwikkelingsprogramma gezet; dat is een behoorlijke Verspenen van uienplantjes; Rienke krijgt uitleg, David kijkt toe In het eerste kwartaal van dit jaar is er weer veel werk verzet. Zo hebben 165 vrouwen en 79 mannen les gekregen in verschillende vormen van gebruik van Compost. En 106 vrouwen en 154 mannen hebben deelgenomen aan het aanplanten van bomen; dit in het kader van tegengaan van verwoestijning. Dit is slechts een kleine greep uit alle activiteiten. ZEFP is actief in 26 dorpen. In tien daarvan is de training zover gevorderd dat ZEFP de activiteit heeft kunnen verminderen, zodat de aandacht naar nieuwe groepen kan uitgaan. Buiten de directe activiteit naar de boeren is ZEFP zeer actief naar de politiek en in overkoepelende organisaties. Ook op die manier wordt de ecologische landbouw gestimuleerd en gepleit voor een beter milieu. Dit alles om het leefomstandigheden voor de bevolking te verbeteren. Chera Biisi Fari Project Eerder meldden we de indruk te hebben dat de organisatorische problemen in het Chera Biisi Fari Project van Joseph Wuni waren opgelost. De organisatiestructuur is opnieuw opgezet en een nieuwe medewerker is aangetrokken. Helaas loopt het toch weer minder goed, met name het landbouwdeel, en zullen we ons moeten beraden op de toekomst van dit project. Het gezondheidsproject gaat wel goed; begeleid door de Nederlandse verpleegkundige Marleen van Asselt levert het geweldig werk: in de eerste drie
maanden van het jaar zijn weer veertig mensen met epilepsie geholpen met medicijnen. De kliniek in Chera heeft in die drie maanden 238 patiënten behandeld. Marleen geeft T-shirts aan gezondheidsvrijwilligers Subsidie van Impulsis Er is in ons land veel discussie over ontwikkelingssamenwerking. Daarbij wordt helaas vaak het nuttige werk van kleine stichtingen (Particuliere initiatieven, PI's) over het hoofd gezien. Juist deze PI s werken doorgaans met allemaal vrijwilligers en hebben daardoor weinig kosten. Zo kan bij de ELPG meer dan 90% van de giften echt gebruikt worden voor de projecten. Jammer dat de overheid daar niet meer oog voor heeft en ook op de PI's beknibbelt. Door de financiële situatie heeft de regering voor ontwikkelingssamenwerking veel minder geld beschikbaar. Impulsis heeft daardoor minder geld gekregen en heeft aangegeven voor volgende jaren slechts 1/3 van voor projecten benodigde gelden te subsidiëren. PI's, dus ook de ELPG, moeten dus 2/3 zelf financieren uit giften, waar dat tot dusver de helft was. Voor 2011 hebben we 40.000 subsidie ontvangen van Impulsis. Zo u weet is de voorwaarde ondermeer dat we zelf van onze donateurs tenminste een even groot bedrag ontvangen als de subsidie. Tot dusver heeft u ons uitstekend gesteund. Dat geeft ons goede moed voor dit jaar. Giftenlijst van 1 december 2010 tot 1 juni 2011 Particulieren: KJ Roden 60 WvI Nijmegen 177 AHA Zutphen 150 DJR Rekken 150 FGtL en MMTtL-R Ede 200 HC en NvN Duivendrecht 35 LJvS Leiden 200 JGM Malden 600 JWvdB Amsterdam 25 CJG Oosterbeek 2000 MCJS 120 HWvO-D Ugchelen 50 GB-J Utrecht 100 MEWS Utrecht 200 FJ en JJ-H Vught 220 MHWMS Zutphen 60 CJFS Warnsveld 20 AvE en GJvE-V Apeldoorn 100 vo en vo-s Ede 1000 Broek op S en S-W Langedijk 60 J en CV-vD Malden 100 JO-S Velp 500 L en vv Dordrecht 250 WHL Delft 75 dv-vhl Apeldoorn 25 TvP-B en WvP Voorburg 50 TPD Zeist 200 ERB Baarn 100 OAS Bathmen 350 vh en vhp Maarn 100 MTTN-S Keijenborg 20 CM-W Apeldoorn 25 LWN Midlum 25 AHK en MK-dB Een 40 EW Tiel 75 NvdB Borger 80 PW en TNW-dW Voorschoten 50 RAJMM Malaga 100 AJvO 250 C en CH Brummen 50 ETS Deventer 50 AMEP-B Utrecht 50 CV-B Abcoude 20 EJ-vP Groningen 300 JSV 1200 WJvO Beek en Donk 30 AFMH Beuningen 100 GHK-S Stadskanaal 50 AK-S 75 MO Teuge 20 HJF Ugchelen 50 HKMMP Tilburg 100 JM-M Eindhoven 25 B en E Noordwijk 20 AL 100 IMV-G Groenekan 45 LCvA-K Assen 100 JW en JW-K Breda 20 JAKv'tK 25 RBJM 400 HJF Doetinchem 150 HL Koedijk 50 JADdS Nijmegen 50 CJBJ Malden 1000 MV Huizen 100 HB en JB-V Barneveld 75 RHJ-A Ede 100 FvW en CvW-V Breda 825 BB en NH Arnhem 10 JAvdS Malden 750 Scholen, kerken, instellingen Benecke Consultants/Dr. Jansonius 750 Stichting Flexiplan 20000 St. Delfts Studentenpastoraat 237,12 De Ieme Natuurvoeding 120 Youbedo 2,82 Diakonie Protestantse Gemeente Ge 409,05
Financieel overzicht 2008, 2009 en 2010 2008 2009 2010 Baten Giften particulieren 20.244 14.977 23.272 Giften kerken, scholen, bedrijven en Stichtingen 15.807 28.084 25.273 Subsidies 32.346 55.000 54.652 Noodhulpsubsidies/inkomsten 20.000 - - Rentebaten 2.123 1.198 576 90.520 99.259 103.773 Lasten Chera Biisi Fari Project 22.500 39.022 32.764 Gundo Daaseli Farm 3.000 1.750 2.143 Zasilari Ecological Farms Project 23.000 33.436 27.500 SEISUD/Sirigu 5.990 29.411 26.320 Diverse kleine projecten 725 3.960 7.210 Noodhulp/honger 20.000 - - Declaraties, accountant en overige kosten 2.295 1.635 1.731 Kantoor, administratiekosten 823 1.207 1.027 Rondzendbrief en publiciteitskosten 481 370 1.707 Bankkosten 649 865 549 Algemene reis- en verblijfkosten Ghana-reis - 6.752 671 79.463 118.420 101.422 Resultaat 11.057-19.161 2.351 Opmerkingen: Het eerder gepubliceerde overzicht van 2009 was een concept; daardoor wijken deze cijfers iets af van de eerdere publicatie. De giften van particulieren zijn gelukkig weer opgekrabbeld na een jaar van duidelijk lagere inkomsten in 2009. De giften van kerken, scholen, bedrijven en stichtingen zijn in 2010 opnieuw hoog, dit keer dankzij een (onverwachte) grote gift. De kosten voor publiciteit zijn gestegen: we hebben folders laten maken en een website laten maken. We kiezen er bewust voor extra inspanningen te doen om uiteindelijk meer donateurs te krijgen. Dat zal moeten aangezien de subsidies van Impulsis voor 2011 en 2012 worden verminderd en in 2013 geheel zullen vervallen. De reiskosten voor de Ghana-reis bleven laag door een annulering van de reis i.v.m. ziekte van een van de bestuursleden. Een deel van de voorbereidingskosten was al wel gemaakt (o.a. visa). Overigens niet helemaal voor niets: de reis is in januari 2011 alsnog gemaakt en de visa konden in januari 2011 nog gebruikt worden. Tot slot We zijn blij dat onafhankelijk onderzoek duidelijk de waarde en noodzaak van het werk van de ELPG laat zien en dat ecologische landbouw de mensen kan helpen om hun leven te verbeteren. Het laat ook zien dat er nog steeds een grote vraag is voor meer training. Als ELPG-bestuur zetten we ons daar maximaal voor in, ondermeer door de bouw van de landbouwschool GIOF in Sirigu. Maar dit waardevolle werk kunnen we niet doen zonder uw steun. We vertrouwen op u. Vriendelijke groeten, namens het bestuur, Frits H.W. Brouwer, voorzitter De ELPG is door de belastingdienst erkend als ANBI. Uw gift is dus fiscaal aftrekbaar. Het drukken van deze Rondzendbrief is gesponsord door CLM Onderzoek en Advies. ELPG; Verlengde Engweg 3, 1251 GM Laren NH.; tel./fax 035-5315723; E-mail fbrouwer@worldonline.nl; Website www.ghanaplatform.nl; K.v.K. Zutphen 410 38779; bank 31 10 53 963; postgiro 44 42 034