RBS Markets Chart Navigator - week 03/2014 Meer informatie Ga naar www.rbs.nl/markets of bel 0900-MARKETS (0900-6275387; lokaal tarief) De stemming op de aandelenvelden is opperbest, menig koers beweegt van linksonder naar rechtsboven op de grafiek, wij noemen dat een uptrend. Op de weekgrafiek zie ik nog wat Extra stierenstreepjes, ter afronding van significante koersrallies. Want dit laatste hangt in de lucht. Eerst even toppen en corrigeren, daarna de weg omhoog weer vervolgen. Kijk in de Chart Navigator naar de krijtstrepen boven in het veld, die zijn nu van belang. Rechter bovenhoek Je herkent een stijgende trend als de koers rechts op het scherm hoger staat dan aan de linkerkant, zo luidt een vakgrapje. Momenteel staan veel koersen in de rechterbovenhoek, tijd voor een correctie dan? De kans hierop neemt aanzienlijk toe. Kijk in de Chart Navigator in hoeverre dit het geval is bij uw favoriete indices en hoofdfondsen. Voor een zestal Midkapfondsen bespreek ik de technische conditie en zal ik aangeven hoe het is gesteld met de spanning boven in het speelveld. Hoe groot is de correctiekans op de grafiek van Aperam, Binck Bank, Boskalis, Heijmans, Vopak en Wereldhave? Uit het buitenlandse RBS Turbo universum heb ik drie fondsen geselecteerd waarvan de grafiek aangeeft dat er nog wat extra stierenstreepjes bij kunnen, voordat er sprake zal zijn van enige hoogtevrees. Het betreft AXA, BT Group en Google. Kijk, lees en oordeel. Op de intermarket speelvelden houden de spelers zich redelijk gedeisd. Eurodollar blijft hangen in het stijgingskanaal, BrentOil ligt vrijwel stil en de Goud- en Zilverstieren zijn zo goed als klaar met hun herstelbewegingen. Ik communiceer op dagbasis heel veel met actieve beleggers via Twitter, onder de naam TheDailyTurbo. Ik deel dan mijn visie en bevindingen op TA gebied. Veelal wordt ik hierbij tot Expert betiteld. Ook mijn coaching tips worden goed ontvangen, ik ben zowaar voor velen een Goeroe. Prachtige titels, maar u bent ook een expert, tenminste als u doet wat ik in de TA vraagbaak voorstel. Lees maar! BBB Weminar Ik ontvang signalen uit de markt dat er een groeiende behoefte is aan coaching en begeleiding op het gebied van grafiek lezen, scenario analyses, maar ook technische analyse in brede zin. Hier ga ik natuurlijk wat aan doen. Komende maandag start mijn nieuwe (en verbeterde) serie BBB Webinars, u weet wel, de TA caroussel boordevol tips & coaching. Er staan ook Thema Webinars gepland, waaronder een editie met aandacht voor de basisbeginselen der technische analyse. Kijk verder op RBS Aankomende Webinars en schrijf alvast in. Graag tot maandag! Nico P.R. Bakker Inhoud Chart Navigator Indices P. 2 AEX Hoofdfondsen P. 4 TA Vraagbaak P. 12 Midkapfondsen P. 13 Turbo Titels Buitenland P. 15 Valuta - Obligaties P. 16 Grondstoffen P. 17 Info P. 18 Wilt u reageren? Heeft u opmerkingen, vragen, suggesties, aanvullingen, wilt u reageren? Doe dit dan door een email te sturen naar beleggen@rbs.com. Op het moment van schrijven heeft Nico Bakker mogelijk in privé danwel zakelijk een positie in de onderliggende waarden zoals beschreven in dit document en zijn er geen andere belangenconflicten bekend. Voor een overzicht van de zakelijke en privé posities van Nico Bakker wordt verwezen naar www. nicoprbakker.nl. rbs.nl/markets
Chart Navigator - Indices week 03-17 januari 2014 AEX-Index - Stieren raken de rode lijn We zijn al aardig gewend aan de 4 in de AEX stand, de witte weekcandles en de gestage opmars van de bullen. Maar waar stoppen zij? Ze hikken immers tegen de rode trendkanaallijn aan, veelal de plek op de chart om te toppen. Echter, mijn swingteller staat op +4, dus de stieren kunnen hun parade nog even voortzetten. Zolang er witte candles worden geproduceerd, blijft de ondertoon positief. Als er daarentegen een zwarte candle verschijnt, liefst tegen of licht boven de rode lijn, dan is het tijd voor een top en een correctie. Uptrend en koopconditie houden aan, als het Duiveltje verschijnt de koopacties opschorten en wellicht wat winsten afromen. DAX index - Wanneer gaan de stieren toppen? De weekplaat geeft tegenstrijdige indicaties af. Natuurlijk is er sprake van een stijgende trend met hogere toppen en hogere bodems, koersvorming in een stijgingskanaal en boven de sleepkabel met een RSI boven de 50 lijn. De swingteller staat in een plusstand, hetgeen meer opwaarts potentieel impliceert. Echter, de index hikt tegen de trendkanaallijn aan, terwijl de RSI negatieve divergentie afgeeft. Een en ander kan een rem op de stierenrit betekenen met aansluitend een correctie richting de eerste steun op 8984. Een spannende fase dus, top of geen top... Trendvolgers kijken even de kat uit de boom, winst afromen of juist bijkopen? EUROSTOXX50 index - Bullen raken de rode lijn De ondertoon op het middellange termijn speelveld is weliswaar positief, toch wordt het spannend. De stieren hikken tegen de rode trendkanaallijn aan, en de RSI met zijn negatieve divergentie zorgt voor enige remming. De swingteller staat op +4, dat biedt weer kansen voor de stier, zeker nu er weer een witte candle is geproduceerd. Kortom, een spannende fase boven in het stijgingskanaal. Positief sentiment overheerst, dat is duidelijk, bij een zwarte candle wordt de euforie getemperd. Vinger aan de pols, als het Duiveltje verschijnt zal een rondje winstnemingen voor koersdruk zorgen. 2 De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.
Chart Navigator - Indices week 03-17 januari 2014 S&P 500 index - Positief speelveld De stieren houden uitstekend stand en zijn druk doende met het vervolg van de upswing in de uptrend. Anders gezegd, er is een actiebeweging gaande teneinde de trend te kunnen vervolgen. De RSI blijft enigszins achter, hetgeen een klein smetje is op de grafiek. Hoe het ook zij, zolang de index boven de eerste steun op afgerond 1768 noteert, blijft de trend valide en liggen hogere koersen in het verschiet. Echter, op 1849 ligt een weerstand die wel moet worden geslecht om de stieren vrij spel te geven. De ondertoon is sterk, dus dit laatste lijkt een kwestie van tijd. Trendvolgers handhaven hun posities en mogen elke dip gebruiken tot aan 1768 voor additionele koopposities. DOW JONES index - Stieren blijven sterk De trend is en blijft positief, zo indiceert de weekgrafiek. Er is een duidelijke serie hogere toppen en hogere bodems gaande, alsook koersvorming boven een gestaag oplopende sleepkabel in combinatie met een RSI boven de 50. Bovendien staat de swingteller in een + stand met voldoende opwaarts potentieel. Op termijn zijn hogere koersen haalbaar, waarbij de rode trendkanaallijn voor weerstand kan zorgen. Echter, de weerstand op 16588 zorgt voor een stremming in de stierenrit. Deze barrière moet gebroken worden. Zo niet, dan eerst een correctie naar 15700. Trendvolgers handhaven hun portefeuille en gebruiken dips voor extra koopposities. NIKKEI 225 index - Correctiest De verwachte topvorming en correctie krijgt iets meer gestalte. De upswing is inmiddels afgerond, hetgeen weerstand op 16269 heeft opgeleverd en de RSI buigt neerwaarts richting de 50 lijn. Op moment van schrijven is niet duidelijk of de kleur van de candle deze week zal zijn. Dit maakt voor het charttechnische beeld niet zoveel uit. Zolang de index onder de genoemde weerstand noteert, is een correctiestand actief en is het wachten op een nieuwe hogere bodem, om daarna de uptrend te hervatten. Winsten afromen en wachten op nieuwe koopkansen in de richting van de trend... 3 De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.
Chart Navigator - AEX hoofdfondsen week 03-17 januari 2014 Aegon - Even een stapje terug De trend is weliswaar opwaarts gericht, toch haperen de stieren in hun opmars, waardoor 6,99 als weerstand genoteerd mag worden. Zolang de koers hieronder noteert, is een milde correctie richting de steile trendlijn mogelijk. In het uiterste geval mag 6+ worden aangetikt. Ook de RSI stuurt aan op wat correctieve berentikken. Het is wachten op een nieuwe witte candle, dan wel een uitbraak boven 6,99, om vervolgens de trend te continueren. De uptrend komt nog lang niet in gevaar. Trendvolgers handhaven hun posities maar wachten op de juiste plek op de grafiek om nieuwe of additionele aankopen te doen. Ahold - Kwakkelen in het kanaal De strijd is heftig onder in het stijgingskanaal, maar de bullen houden ternauwernood stand. Ze hebben onlangs op afgerond 12,50 een hogere bodem geplaatst, keurig op de trendlijn en fractioneel boven de sleepkabel die overigens keurig omhoog loopt. De swingteller staat op +3, echter de candles kleuren zwart en dat houdt een nieuwe upswing vooralsnog tegen. Komende week wit en +4 bevestigt het vervolg van de stijgende trend. Thans dus even wat geklungel bij de bulls. Onder 12,50 verzwakt hun positie aanzienlijk. Als het Engeltje verschijnt, nieuwe of extra aankopen doen. De uptrend wordt dan nieuw leven ingeblazen... AirFrance KLM - Geweldige stierenstoten Vorige week is de koers in een rap tempo omhoog gestuwd tot aan de toen nog 8,95 weerstand. Deze week doen de stieren er een schepje bovenop, ze stomen nog even door, waardoor er thans sprake is van lichte overspannenheid boven in het veld. De RSI als spanningsmeter staat logischerwijs op OB terrein en wil graag terugkeren op neutraal terrein. Met andere woorden, eerst corrigeren, even wat lucht uit de ballon, om daarna een proces van hogere bodems en hogere toppen te starten. We zien uit naar de zwarte candle. Koopjesjagers hebben goede zaken gedaan. Trendvolgers stappen niet te snel in, na een dip is veiliger... 4 De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.
Chart Navigator - AEX hoofdfondsen week 03-17 januari 2014 Akzo Nobel - Vervolg stijgende trend - op moment van schrijven staat er 57,43 op de borden - Belangrijke vraag is echter wat de bullen gaan doen met de afgerond 56,50 top en weerstand...de kleur van de komende candle zal uitsluitsel geven, zo schreef ik vorige week. Welnu, er staat een mooie witte candle met een +4 er boven, dus de swingteller staat nog in een plusstand en wil doorlopen naar +9. Het breken van de 56,50 tot 57,00 weerstandzone is daartoe een voorwaarde. Als dit lukt komt de weg vrij voor een vervolg van de huidige actiebeweging in de uptrend, koersdoel zone is dan 60-65. Niet eerder dan onder 52,88 gaat een correctie van start. Boven 57,00 is het weer aantrekkelijk om (additionele) aankopen te doen... Arcelor Mittal - De messen worden geslepen Het gaat moeizaam met de stierenacties, maar er komt verbetering in. Ze delen stootjes uit richting de 13,13 en 13,75 weerstanden, maar van een overtuigende doorbraak is nog geen sprake. Enige correctie is toegestaan tot 11,61 en 11,25, alwaar de sleepkabel steun zal aanreiken. Het lijkt een kwestie van tijd wanneer de stieren goed uitbreken, althans dat impliceert mijn swingteller en RSI. Een uitbraak boven de weerstandzone levert heel veel opwaarts potentieel op. Niet eerder dan bij 18,00 ligt een kantelpunt. Volg goed de routepaaltjes en sla uw slag op de juiste plek op de chart. Bij 11,60/25 steun of doorbraak boven 13,13 dus. ASML - Stieren aan een zijden draadje Onder in het veld ligt 63,56 als cruciaal steunniveau en kantelpunt voor de bulls. Onder dit niveau breekt de trend..., zo besloot ik vorige week mijn commentaar. Met een forse zwarte candle wordt de koers verder onderuit gehaald en wordt de sleepkabel zwaar onder vuur genomen. De swingteller springt op -1, dus dat belooft niet veel goeds. Echter, de RSI stuurt aan op steunvorming, dus de stieren krijgen nog een kans. Komende week een witte candle op de gemiddeldelijn en een RSI boven de OS-lijn houdt hen in de race. Trendvolgers houden hun adem in, komende week is er op of er onder voor de bulls, bijkopen of alles wegdoen... 5 De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.
Chart Navigator - AEX hoofdfondsen week 03-17 januari 2014 Corio - Sleepkabel bereikt In de afgelopen weken is de koers schoorvoetend omhoog gekropen richting de sleepkabel die thans wordt aangetikt, dicht in de buurt van de 33,75 weerstand en cruciaal kantelpunt. De swingteller staat op +4, dus er is ruimte voor meer, de RSI krult netjes omhoog en de candles kleuren wit. Het lijkt een kwestie van tijd wanneer de genoemde weerstand wordt geslecht om daarna een nieuwe uptrend te starten. Een breakoutbeweging naar krap 37,00 zou dan de volgende stap moeten zijn. Voor nu bezien of de stieren deze opdracht begrijpen en willen uitvoeren. De grafiek nodigt niet uit om aankopen te doen. Boven 33,75 is dit wel het geval, dan is een breakout scenario valide... DSM - Hapering in de trend De ondertoon op het middellange termijn speelveld is positief, er is al geruime tijd een stijgende trend actief, maar momenteel haperen de bullen in hun opmars. Alle indicatoren staan nog in een plus stand, dus de huidige aarzeling is niets meer dan een korte pauze. De kantelpunten zijn kristalhelder. Onder 54,75 gaat een diepere correctie van start richting de sleepkabel. Boven 58,60 zal de trend worden vervolgd richting 60+ en hoger. Dit laatste scenario ligt voor de hand, omdat er sprake is van een stijgende trend. We wachten op een duidelijk signaal van de stier. Als het Engeltje verschijnt kan de uptrend worden vervolgd. Profiteer hiervan met nieuwe of additionele aankopen. Fugro - Beren voeren de regie In tegenstelling tot vele andere fondsen is er bij Fugro sprake van een dalende trend. De candles bewegen immers onder een zakkende gemiddeldelijn, terwijl de RSI ruim onder 50 noteert. Al met al een berenplaatje met steun rond 40,00. Ik heb een dalende trendlijn ingetekend om de route van de beer nog eens te accentueren. Toch proberen de bulls wel om het tij te keren. Maar ze stoten de kop tegen de sleepkabel en weerstand op 43,62. Hierboven kunnen zij pas een vuist maken. Het koersverloop weerspiegelt negatief sentiment, waardoor het niet raadzaam is om aankopen te doen. Boven 43,62 komen koopjesjagers in actie. 6 De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.
Chart Navigator - AEX hoofdfondsen week 03-17 januari 2014 Gemalto - Positief getint plaatje Op het juiste moment en op de juiste plek op de grafiek kwamen de stieren terug. Fractioneel boven de sleepkabel en de 50% retracementgrens werd recent een witte candle geproduceerd, waardoor op 75,00 de eerste steungrens ligt. De weg omhoog wordt vervolgd en de stieren moeten in staat zijn om de drie rode strepen boven in het veld uit te nemen teneinde de uptrend goed te kunnen vervolgen. Al met al een mooie koersbeweging inclusief duidelijke kantelpunten, door naar 89+ zou ik zeggen. Zolang de koers boven 75,00 noteert zijn aankopen technisch gezien verantwoord. Hou wel de rode lijnen in de gaten. Heineken - Lichte afzwakking van het negatieve sentiment De stieren proberen weliswaar op te veren vanaf de ruim 46,00 steungrens, maar zolang de koers onder ruim 49,00 noteert, voeren de beren de regie..., zo schreef ik vorige week. De candle van deze week, zo ook de swingteller, zorgen er voor dat het negatieve sentiment wat afzwakt. Eigenlijk is er sprake van stabilisatie in de downtrend tussen de 46,25 steun en 49,15 weerstand. Buiten deze kantelpunten is een nieuwe significante koersbeweging te verwachten. Wordt dit een vervolg van de downtrend of een stevige opleving naar de sleepkabel? Een zijlijnpositie is gerechtvaardigd zolang de koers tussen de kantelpunten noteert. Speculanten opereren alvast aan de koopkant... ING - Stevige uptrend Mijn commentaar op het koersverloop is al geruime tijd positief getint. Terecht, want alle kenmerken van een stijgende trendfase zijn aanwezig. Witte candles, een swingteller op +5, koersvorming boven de trendlijn en sleepkabel en een RSI ruim boven de 50-lijn. Het ziet er naar uit dat er hogere niveaus op de borden komen, met uiteindelijk 14,00 tot 15,00 als haalbare koerszone, zelfs 17,00 is mogelijk. Bij een zwarte candle dreigt er topvorming en een correctie om het gat tussen koers en trendlijn te verkleinen. Koopconditie is valide zolang de candles wit kleuren. Pas op als het Duiveltje verschijnt, dan winsten verzilveren... 7 De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.
Chart Navigator - AEX hoofdfondsen week 03-17 januari 2014 KPN - Stevige upswing De stieren hebben goed geluisterd, de 2,52 weerstand is weg, er staan witte candles, het plaatje verbetert zienderogen, er is zicht op 2,82 als haalbaar koersdoel. Daar maar eens bezien of er getopt en gecorrigeerd gaat worden..., zo luidde vorige week mijn commentaar. Nog even en de 2,82 wordt aangetikt, de plek op de grafiek om te draaien of te breken. Tot nu toe is de upswing stevig en significant, maar wat gebeurt er bij 2,82? Wit, +4 en koersvorming boven 2,82 maakt de weg vrij voor een rit naar wellicht 4,22. Zwart onder 2,82 impliceert een correctie naar 2,22 of iets hoger. Koopposities strak bewaken en op tijd de winst veiligstellen bij een zwarte candle. Philips - Uptrend wordt vervolgd Al geruime tijd is er sprake van een stijgende trendfase. Toen de koers in 2012 rond 15,00 boven de gemiddeldelijn uitbrak, ging een uptrend van start die sindsdien niet meer is gebroken. Behoudens enkele milde correcties wordt de weg omhoog goed voortgezet met 32,00 tot 33,00 als haalbare koersdoelen. Alle indicatoren en charttechnische bevindingen sturen hier op aan. Onder in het veld ligt afgerond 24,50 als vangnet voor de bulls. Best wel wat ruimte voor correctie, zonder dat de trend in gevaar komt. Tendens tot stijgen blijft overheersen. De trend is positief, koopconditie is valide, kantelpunten zijn duidelijk, recht zo die gaat... Post NL - Stabilisatie in de uptrend Na de mooie opmars tot aan 4,55 is er thans sprake van een zijwaarts koersverloop, ofwel een stabilisatie in de uptrend, met enerzijds 3,94 als steun en anderzijds 4,55 als weerstand. Het is wachten op een nieuw signaal uit het veld, u begrijpt het, het uitnemen van een van de kantelpunten. Een breakout boven 4,55 met zicht op 5,11, of een correctie onder 3,94 om vervolgens te bodemen boven 3,00. Dat zijn de alternatieven. Binnenkort weten we waar de markt voor kiest. Voor nu het kruit drooghouden en wachten aan de zijlijn totdat blijkt welk kantelpunt wordt uitgenomen. 8 De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.
Chart Navigator - AEX hoofdfondsen week 03-17 januari 2014 Randstad - Nog geen hoogtevrees Het koersverloop is een klassiek voorbeeld van een uitstekende uptrendfase. Alle technische bevindingen dragen hiertoe hun steentje bij. Ik hoef ze niet op te noemen, u ziet ze zelf wel op de chart. Zit er nog meer stijging in het vat? Zo te zien wel, geen zwarte candles, geen overspannenheid, voldoende ruimte in de swingteller, dus stoom maar lekker door bulls. Op termijn is 63,00 een haalbaar koersdoel, gelijk aan een top uit het verre verleden. Het is het enige referentiepunt momenteel. Bij een zwarte candle wordt het tijd voor een corrigerende berentik. Trendvolgers doen volop mee met de stierenrit. De grafiek zal aangeven wanneer het tijd is voor een rondje winstnemingen. Reed Elsevier - Stieren beuken tegen de weerstand In mijn vorige commentaar wees ik op het feit dat de afgerond 15,90 top en weerstand moet worden uitgenomen om de trend te kunnen vervolgen en het proces van hogere toppen en hogere bodems in stand te houden. Welnu, de stieren doen uitermate goed hun best om uit te breken en de uptrend daarmee een nieuwe impuls te geven. Alle indicatoren onderschrijven een vervolg van de uptrend, met zicht op 16,10 als koersdoel, gelijk aan een top uit het zeer verre verleden. Koopconditie is valide, maar pas (extra) aankopen doen bij een uitbraak boven de 15,90 weerstand. Onder 14,77 afbouwen. Royal Dutch Shell - Flinke berentik -Hedenochtend winstwaarschuwing, daarom de Realtime chart afgebeeld- Hedenochtend werd een winstwaarschuwing afgegeven, waardoor de koers flink in elkaar werd gedrukt. Ik heb de Realtime weekgrafiek afgebeeld om aan te geven hoe groot de schade is door de forse berentik. Dan blijkt dat de sleepkabel en de 61,8% Fibo grens de koersval vooralsnog tegenhouden. De eerder gestarte upswing krijgt een flinke knauw maar is nog valide. De huidige terugval mag dan ook worden gezien als pullback op de recente opwaartse uitbraak. Volgende week een witte candle biedt meer zicht op een serie hogere toppen en hogere bodems, ofwel een uptrend. Spannende overgangsfase waarin koopjesjagers hun slag willen slaan... 9 De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.
Chart Navigator - AEX hoofdfondsen week 03-17 januari 2014 Royal Imtech - Het blijft kwakkelen Al maandenlang komt de koers nauwelijks van zijn plaats en is er derhalve sprake van een kwakkelfase tussen thans 1,92 steun en 2,60 weerstand. De stieren proberen wel om de koers omhoog te drukken, maar het ontbreekt hen aan kracht om een significante koersbeweging in gang te zetten. Dit laatste zal wel het geval zijn als 2,60 wordt uitgenomen. Er moet overigens meer gebeuren om een duidelijke stijgende trendfase te starten. De RSI doet vermoeden dat het vooralsnog niet zal lukken om een serie hogere toppen en hogere bodems tegemoet te zien. Er is geen enkele aanleiding om thans stukken in portefeuille op te nemen. SBM Offshore - De stieren vervolgen hun rit Met een witte candle veerden de bulls onlangs op vanaf de sleepkabel, waardoor 13,35 als eerste steun mag worden aangehouden. De RSI staat inmiddels boven de 50-lijn, en de swingteller staat op +3. Het ziet er naar uit dat de stieren op kunnen stomen naar de recente top en weerstand op ruim 16,00. Daar wordt het spannend, want charttechnisch zou je de huidige opmars als pullback kunnen zien. Het wordt dus draaien of breken bij 16,00, een cruciaal kantelpunt. Voor nu bezien of er meer witte candles bijkomen. Swingtraders en trendbeleggers zijn volop bezig aan de koopzijde van de markt. Vinger aan de pols bij 16,00... TNT Express - Matige uptrend De steun op 6,08 heeft de bulls onlangs ternauwernood in de race gehouden, nu worden zij in de gelegenheid gesteld een nieuwe uptrendfase te starten. De RSI noteert boven de 50 lijn en bevestigt hiermee een aanzwellende ondertoon. Ook mijn swingteller doet een duit in het zakje door een +5 stand af te geven. Kortom, de aanval op de 7,15 weerstand is in volle gang. Daar toppen, gevolgd door een pullback en een hogere bodem, om daarna een serie hogere toppen en hogere bodems te starten. Kleine koopposities zijn gerechtvaardigd, meer actie ondernemen naarmate de contouren van een uptrend duidelijker worden... 10 De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.
Chart Navigator - AEX hoofdfondsen week 03-17 januari 2014 Unibail Rodamco - Koers gevangen in driehoek Al enige weken geef ik in mijn commentaar aan dat er sprake is van een rommelig koersverloop. De koers schommelt rond de gemiddeldelijn, ik zie lagere toppen en hogere bodems en een RSI in de buurt van de 50-lijn. Een en ander resulteert in een driehoek waarbinnen de koers heen en weer zigzagt. Het speelveld wordt uiteraard krapper en krapper, waardoor het moment van uitbraak dichterbij komt. De candles kleuren wit en mijn swingteller staat op +2. Dit geeft de bulls het voordeel van de twijfel. Nu nog even de bovenlijn breken... Koopjesjagers komen al vast in actie met bescheiden posities. Bij een uitbraak uit de driehoek posities uitbreiden... Unilever - Trading range karakteristieken De 27,65 en 27,35 steungrenzen remmen de beer, de 29,50 weerstand houdt de stier tegen. Anders gezegd, de contouren van een trading range worden duidelijker. Genoemde niveaus zijn vooralsnog de krijtstrepen op het veld waarbinnen de strijd zich afspeelt. Het is even aanzien welk kantelpunt wordt uitgenomen voor een nieuwe significante en trendmatige beweging. Het gebrek aan trendintensiteit komt ook tot uiting in het vlakke verloop van de sleepkabel. Het is even niet anders, het is een kwestie van afwachten. Trendvolgers komen niet in actie, slechts actieve swingtraders pakken links en rechts wat puntjes binnen de trading range... Wolters Kluwer - Upswing in volle gang Aangezien de trend sterk opwaarts is, overtuigend onderstreept door de indicatoren, lijkt het wegslaan van de weerstand een kwestie van tijd. De swingteller staat op +2, inclusief witte candle, dus er kan een nieuwe upswing van start gaan met zicht op 24,00 als haalbaar koersdoel..., zo luidde vorige week de verwachting. Welnu, de bullen hebben het goed begrepen, ze zijn hard op weg naar het koersdoel. Tegen de rode lijn en met een RSI boven de blauwe lijn, mag topvorming worden verwacht. Zo luidt thans de opdracht... Koopconditie is valide, dips aanwenden om (alsnog) mee te doen in de richting van de trend. 11 De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.
Chart Navigator - AEX hoofdfondsen week 03-17 januari 2014 Ziggo - Lichte hapering in de uptrend Er is een proces van hogere toppen en hogere bodems gaande, de koers beweegt boven een opkrullende gemiddeldelijn en de RSI kabbelt boven het 50-niveau. De tendens tot stijgen is dus wel aanwezig. Maar de afgerond 34,00 weerstand is taai. Het Bullish Engulfing patroon van vorige week heeft niet het gewenste effect, Weerstandvorming tegen 34,00 wordt sterker, waardoor de uptrend hapert. Een stap terug naar de eerste steun op 32,44 is mogelijk. Kortom, stabilisatie tussen de steun en weerstand, in afwachting van een uitbraak. Winsten afromen naarmate de koers blijft hangen tussen 32,44 steun en 33,97 weerstand... Chart Navigator - Technische Analyse vraagbaak Expert en Goeroe? Als technische analyse coach doe ik dagelijks mijn best om de actieve doe-het-zelf beleggers te wijzen op kansen en bedreigingen op de diverse financiële speelvelden. Met deze informatie gaan zij aan de slag met de intentie een aardig rendement bij elkaar te sprokkelen. Vooralsnog lukt dit aardig, zo blijkt uit vele reacties, ik word zelfs goeroe en expert genoemd. Wanneer verdien je deze titels? U mag u zelf ook expert noemen als u het volgende in ogenschouw neemt. Geduld en discipline Niet alleen als coach, maar ook als belegger doe je het goed als er ten behoeve van analyses en aanbevelingen (tips zo u wilt) een gedegen plan op tafel ligt, dat de spelregels bevat om tot verantwoorde scenario s en transacties te komen. Ik doe dat met mijn marktlens, die componenten bevat om trend, sentiment, swings en steunen- en weerstanden in kaart te brengen. Vervolgens komt het aan op geduld en discipline. Geduld behelst het wachten op de juiste setup of setting op de grafiek om toe te slaan. Niet elk moment op de grafiek is een juist koop- of verkoopmoment, dat begrijpt u. Pas als mijn marktlens volledig scherp is gesteld, presenteer ik een TA coaching tip. Vervolgens komt het aan op keiharde discipline om uitstaande tips en suggesties te begeleiden en in te grijpen als dat noodzakelijk is. Kortom, als je weet waarop je wacht en als je weet wanneer je in moet grijpen, dan mag je jezelf expert noemen. Doe dit niet achteraf, zoals Churchill dit bedoelt met zijn definitie van expert: Een expert is iemand die nadien heel precies kan vertellen waarom zijn prognose niet is uitgekomen.. Feel good factor De status Goeroe krijg je toebedeeld als het idee bestaat dat de tips en suggesties in het algemeen goed scoren. Mijn coaching techniek (Dashboard Beleggen) heb ik hier op afgestemd. Ik vind betrouwbaarheid (hitratio) belangrijker dan maximale winst. Ik wil scoren met de richting van de markt, u mag daar zoveel mogelijk winst uit destilleren. Succes! Expert status..... 12 De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.
Chart Navigator - Midkapfondsen (selectie) week 03-17 januari 2014 Aperam - Gaan de bullen breken? De ondertoon op het speelveld is positief, zij het dat thans de inspiratie ontbreekt om de koers significant naar hogere niveaus te drukken. Het lukt niet om de 13,70-13,80 weerstandzone uit te nemen. Dit is wel nodig om de uptrend een nieuwe impuls te geven richting de bovenkant van het stijgingskanaal. Op termijn is een koersdoel van 17,00 best wel haalbaar. Zolang echter de weerstandzone intact blijft, is een correctie naar uiterlijk 11,50 toegestaan. Als dit gebeurt doemen de contouren van een trading range op. Kortom, duidelijke kantelpunten met positieve vooruitzichten. Trendvolgers houden hun posities aan en doen extra aankopen als de weerstandzone wordt geslecht... Bick Bank - Mooie stierenparade In de afgelopen vijf weken hebben de stieren zich uitstekend laten zien en horen. In een rap tempo stuwden ze de koers omhoog en hebben ze het voornemen om de weerstand en top op 9,0 te bereiken. De RSI als spanningsmeter staat uiteraard op OB terrein en stuurt daarmee aan topvorming, gevolgd door een gezonde correctie richting 8,00 tot 7,00. U kent de spelregel, eerst een zwarte candle, dan een top en correctie. Komen er eerst nog wat extra stierenstreepjes bij? Volg de stier met argusogen en stel de winst veilig op het moment dat de grafiek daartoe het signaal afgeeft. Boskalis - Sterke trend In de afgelopen periode is de koers in een drietal upswings naar hogere niveaus gestuwd. U ziet duidelijk de blauwe 1..9 swings staan, de huidige actiebeweging in de uptrend is bezig met zijn afronding. Althans, dat blijkt uit de zwarte candles, de weerstand op 38,64 en de neerwaartse draai in de RSI. De swingteller staat nu op +7, dus het grootste stuk van de stijging lijkt achter ons te liggen. Het ziet er naar uit dat er eerst gecorrigeerd gaat worden richting 36,00 tot ruim 34,00 om daarna de uptrend te vervolgen. Voor nu uitzien naar een nieuwe hogere bodem boven de sleepkabel. Trendvolgers houden het kruit thans even droog... 13 De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.
Chart Navigator - Midkapfondsen (selectie) week 03-17 januari 2014 Heijmans - Wat een euforie Ook dit fonds profiteert van de positieve stemming op het Damrak. Met name in de afgelopen twee weken werd de koers naar relatief fors hogere niveaus gedrukt, waardoor het thans tijd wordt voor enige correctieve berentikken. Charttechnisch is er sprake van overdreven sentiment boven in het veld, hetgeen wordt bevestigd door de RSI die de OB lijn raakt. De swingteller staat nog in een plusstand, dus even een stap terug richting wellicht 11,00 zou niet misstaan. Daar bodemen valideert de uptrend en biedt dan nieuwe koopkansen. De grafiek nodigt uit om winsten te verzilveren en vervolgens te wachten op nieuwe aankoopmomenten... Vopak - Licht herstel in de downtrend Als de spelers zich netjes aan de spelregels houden, ziet het er voor het koersverloop van dit fonds goed uit. Onlangs werd er gebodemd ruim boven de sleepkabel op de eerste Fibo grens op 4,97, is er een upswing gestart, veert de RSI op vanaf 50 en kleuren de candles wit. Alles wijst dus op een vervolg van de uptrend met zicht op 6,25 als koersdoel, gelijk aan de top in 2013. Mocht de koers onder 4,97 duiken, dan moet 4,60 als steun blijven liggen om de stieren de kans te geven te overleven. Technische conditie is positief, dus kunnen aankopen worden gedaan. Respecteer de genoemde kantelpunten. Wereldhave - Stabiel koersverloop Als ik het plaatje op afstand bestudeer, dan kom tot de bevinding dat er sprake is van een positieve ondertoon met zo nu en dan wat correctiebewegingen. Momenteel bevindt de koers zich exact tussen de twee kantelpunten in het veld, te weten 53,50 steun en 59,20 weerstand. De koers kan dus wat wegzakken naar de steungrens, maar ook wat aantrekken richting de weerstand. De indicatoren sturen aan op het laatste, de bullen tonen echter niet al teveel enthousiasme. Komen week graag een witte candle om de goeie wil te tonen. Enige terughoudendheid is toegestaan zolang de koers tussen de genoemde kantelpunten beweegt... 14 De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.
Chart Navigator - Turbo Titels Buitenland (Selectie) week 03-17 januari 2014 AXA - IJzersterke trend De grafiek van dit fonds voldoet aan alle kenmerken van een stijgende trend. Zo is er een proces van hogere toppen en hogere bodems, alsook koersvorming boven een gestaag oplopende sleepkabel, in combinatie met een RSI die ruim boven de 50 lijn beweegt en een swingteller in een positieve stand. Tel hierbij op de witte candles en het plaatje is compleet. In theorie kunnen nog wat streepjes bij, want er is geen sprake van overspannenheid boven in het veld. We laten de stieren dus nog even hun gang gaan en wachten op signalen van topvorming. Trendvolgers hebben dit fonds al lang in portefeuille, ze blijven zitten en zien uit naar het moment om winst te nemen. BT Group - Dominante positie van de bulls Wat een sterke trend zeg! In een rap tempo met achter elkaar mooie upswings wordt de koers richting het noorden gestuwd. Aan de bovenkant van het veld liggen er geen kantelpunten in de buurt, dus zal de markt zelf aan moeten geven wanneer het tijd wordt voor een duidelijke top. De candles zijn wit, de swingteller staat op +5 en de RSI is nog niet OB, dus er kunnen nog wat extra stierenstreepjes bij voordat het tijd wordt voor een correctie. We wachten op het Duiveltje, niet waar? Eerder ingenomen koopposities aanhouden, en uitzien naar het Duiveltje om dan wat winsten af te romen... Google - Stieren blijven hoog hangen De trend is al geruime tijd positief gestemd, dat ziet u uiteraard zelf ook. De onderkant van de grafiek is dan ook niet zo interessant. Trendlijnen en sleepkabel liggen nog ver weg, dus die komen voorlopig niet in gevaar. Het is de vraag wat de stieren boven in van plan zijn. Kunnen ze er nog wat streepjes bijplaatsen of zijn ze toe aan een pauze? De chart laat een verdere stijging toe, dus komende week weer een witte candle? Bij een zwarte candle maken de beren zich op voor een correctiebeweging. De koers staat relatief hoog in het veld, rondje winstnemingen komt dichterbij... 15 De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.
Chart Navigator - Valuta - Obligaties week 03-17 januari 2014 EUR/USD - Klein stapje terug De ondertoon op het middellange termijn speelveld is positief, getuige de serie hogere toppen en hogere bodems en koersvorming boven een fier oplopende sleepkabel. Thans is echter een milde correctie gaande, als extra aanloop om binnenkort te proberen de uptrend een nieuwe impuls te geven. Het ziet er naar uit dat reeds rond 1,35 een hogere bodem wordt geplaatst. De swingteller draait echter nog niet naar een plus en de candle is zwart. Even wachten op meer bevestiging en een vervolg van de uptrend. Het wachten is op duidelijke signalen van bodemvorming om daarna koopposities in te nemen. EUR/GBP - Dalingskanaal actief Op het middellange termijn speelveld houdt de beer grip op de markt. Ik zie dat een serie lagere toppen en lagere bodems wordt gevormd met koersvorming binnen een dalend trendkanaal en onder de sleepkabel. Op 84,65 ligt de eerste weerstand, keurig tegen de gemiddeldelijn. De swingteller staat op -3, dus de beren vervolgen de downtrend. Onder in het kanaal, wie weet pas bij krap 80,00, mag op steun worden gerekend, zij het dat wel wordt geprobeerd om op 82,50 reeds te bodemen. Shortposities zijn gerechtvaardigd zolang de koers in het dalingskanaal beweegt en de weekkaarsen zwart kleuren. Bundfuture - Licht herstel in de downtrend Letwel, de candles kleuren thans wit en de downswing staat reeds op -8, dus kans op een herstelbeweging is wel aanwezig. Dit doet de trend niet keren..., zo schreef ik vorige week. Welnu, de herstelbeweging zet nog even door, getuige met name de +1 stand op de swingteller. Door naar 142,30 is dus goed mogelijk, maar komt er ook een trendbreuk? Het zou kunnen, want er is reeds een hogere bodem op 138,70 neergezet, hetgeen een verzwakking van de downtrend impliceert. Binnenkort weten we het. Speculanten helpen de bulls met hun herstelbeweging en poging de sleepkabel te bereiken en te breken... 16 De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.
Chart Navigator - Grondstoffen week 03-17 januari 2014 Goud - Herstel in de downtrend Het eerder genoemde uitbodemingsproces op 1180, krijgt vooralsnog een mager vervolg. Er is een herstelbeweging gaande, maar de overtuiging ontbreekt. De weerstand op afgerond 1268 remt de opleving, zo ook de dalende trendlijn. De swingteller stuurt aan op een verder herstel, de overige indicatoren staan nog in een minstand. De weekcandle kleurt zwart, dus de berendruk is er nog. Een nieuwe aanval op de 1180 steunzone behoort wel degelijk tot de mogelijkheden. Slechts bij koersvorming boven 1268 kunnen de bulls een klein vuistje maken. Slechts voor speculanten liggen er magere kansen aan de koopkant. Trendvolgers wachten rustig aan de zijlijn. Zilver - Dapper herstel Het langere termijn beeld oogt negatief, dat moge duidelijk zijn. Toch verdwijnen de scherpe randjes van het negatieve scenario. Op 18,80 tot 18,20 is namelijk steunvorming gaande, waardoor de dalende trend aan kracht verliest. Er is zelfs een countertrend beweging in ontwikkeling richting de 20,50 weerstand, met mogelijk daarna een opleving tot aan 23,00, alwaar de sleepkabel voor weerstand zal zorgen. Al met al dus afnemende berendruk, waardoor de koers zijwaarts tot licht opwaarts kan bewegen. Voor nu bezien of de 20,50 hobbel genomen kan worden. Koopjesjagers hebben wellicht al positie ingenomen. Vinger aan de pols op 20,50, daar wordt het draaien of breken... Brent Oil - Berendruk Zolang de koers binnen de lijnen beweegt is een zigzaggend koersverloop het meest waarschijnlijke scenario...tussen de lijnen wordt het speelveld krapper en is het lastig om een duidelijk scenario te schetsen. We wachten dan ook maar op de uitbraak, zo schreef ik onlangs. In de technische conditie is nauwelijks iets gewijzigd. De driehoek staat er nog, het landschap oogt warrig en grillig, maar de berendruk wordt wel opgevoerd. De onderlijn van de driehoek wordt onder vuur genomen, de swingteller staat op -3 en de candle kleurt zwart. Een berentik ligt voor de hand. Een zijlijnpositie is wellicht de beste optie, danwel een bescheiden short positie... 17 De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.
Chart Navigator Wie is Nico Bakker? Ik ben technisch analist met visuele analyse ofwel chart reading als specialisatie, waarbij ik op een eigen specifieke wijze naar markten en koersontwikkelingen kijk. Ik doe veel research op dit gebied, geef trainingen en workshops en besteed veel tijd aan kennisoverdracht. Dit laatste doe ik vooral aan de hand van columns, commentaren en analyses op bekende beleggings-websites. Daarnaast mag ik regelmatig spreken op seminars en congressen en kunt u mij zien op web-tv en zelfs volgen via Twitter (TheDailyTurbo). Ik benader de technische analyse vanuit een visionairs oogpunt. Ik probeer het beleggingslandschap in kaart te brengen en actieve beleggers te wijzen op kansen en bedreigingen. Een belegger bepaalt zelf wat hij met mijn informatie doet. Als er dan een mooi rendement gehaald kan worden, is mijn missie geslaagd. Ik speel daarbij niet een rol als trader, maar als coach. In mijn rol als coach staat denken en handelen in termen van waarschijnlijkheden centraal. Anders gezegd, het definiëren van scenario s is de basis voor een verantwoorde beleggingsbeslissing. Visies herzien als de markt daar aanleiding voor geeft is dan ook een discipline die niet mag ontbreken. Naast marktbeelden schetsen en routes uitzetten, gaat mijn belangstelling ook uit naar de Behavioral Finance, ofwel allerlei psychologische valkuilen en vaardigheden die bij beleggen een rol spelen. Met diverse uitspraken en beeldspraken geef ik in presentaties en workshops aan hoe emotie en discipline als rode draad tussen de oren van beleggers loopt. Ik heb mee mogen helpen de technische analyse in Nederland een gezicht te geven en dat geeft mij veel voldoening. Ik probeer nog steeds op eigen wijze vernieuwingen en andere inzichten over het voetlicht te brengen, in de veronderstelling dat u daar als actieve belegger uw voordeel mee kan doen. Kijk op www.rbs.nl/markets voor Technische Condities, Turbo Tijd Setups en aanbevelingen en Breaking News, en op twitter.com met naam TheDailyTurbo. Dan verliest u mij geen seconde uit het oog... Chart Navigator...achter de schermen Als belegger wilt u weten hoe het beleggingslandschap eruit ziet. U wilt weten, als je het Damrak overziet, hoe de bulls en bears gemutst zijn. U wilt weten waar significante steun- en weerstandpunten liggen, ofwel cruciale navigatieniveaus. Ik noem dit ook wel kantelpunten, potentiële draaipunten in de markt. Vervolgens is het natuurlijk raadzaam om inzicht te hebben in de route die je als belegger kunt afleggen. In mijn wekelijkse nieuwsbrief Chart Navigator omschrijf ik van veel financiële titels de technische conditie, afgeleid van subjectieve en objectieve bevindingen die de weekgrafiek en enkele indicatoren prijsgeven. Ik bekijk de markten en fondsen met een min of meer vaste marktlens, om u als belegger door het financiële landschap te coachen. Naast de informatie in deze nieuwsbrief presenteer ik aanvullende technische bevindingen, tips en suggesties op de website www.rbs.nl/markets. De Chart Navigator vervult ook een rol als vraagbaak. Interessante onderwerpen, uitspraken, patronen, beeldspraken en indicatoren uit de technische analyse passeren de revue. Chart Navigator gratis abonnement Bent u na het lezen van deze Chart Navigator enthousiast en wilt u een gratis abonnement? Ga naar www.rbs.nl/markets en klik in de carrousel op Turbo tijd met Nico Bakker. In de rechter kantlijn ziet u vervolgens een link naar de Chart Navigator Nieuwsbrief. 18 De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.
Dit marketing document is niet opgesteld in overeenstemming met de juridische vereisten opgenomen in Europese Richtlijn 2004/39/EC die van toepassing zijn op de promotie van onafhankelijke research. Juridische beperkingen op grond van deze richtlijn zijn derhalve voorafgaand aan de distributie van dit document niet van toepassing op RBS indien handelend in de financiële instrumenten genoemd in dit document. Dit document is opgesteld en uitgebracht door Bakker Technische Analyse Consultancy B.V. (BTAC) en verspreid door RBS. Nico Bakker is bestuurder van BTAC en hij is een onafhankelijk analist. RBS en BTAC zijn een samenwerkingsverband aangegaan waarin BTAC in ruil voor een financiële vergoeding technische analyse verzorgt en bepaalde promotionele activiteiten verricht. De technische analyses van BTAC zijn niet bedoeld als individueel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Iedere (potentiële) investering dienen beleggers te toetsen aan hun persoonlijke beleggersprofiel en te bespreken met hun adviseur. De in de technische analyses genoemde standpunten en vooruitzichten zijn door BTAC/Nico Bakker gegeven in zijn hoedanigheid als technisch analist. RBS kan van tijd tot tijd producten uitgeven die dezelfde onderliggende waarden kunnen hebben als de financiële instrumenten besproken in de technische analyses van BTAC. RBS heeft echter geen enkele betrokkenheid bij, op welke manier dan ook, invloed op, zeggenschap over of inspraak in van de totstandkoming van de technische analyses van of namens BTAC of een aan haar gelieerde onderneming of persoon. RBS is niet verantwoordelijk voor de volledigheid, juistheid en geschiktheid voor welke doeleinden dan ook en aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid in verband met de technische analyses van BTAC of een aan haar gelieerde onderneming of persoon. The Royal Bank of Scotland plc. Alle rechten, behalve indien expliciet toegekend, worden voorbehouden. Reproductie in welke vorm ook van de inhoud van deze brochure is zonder voorafgaande schriftelijke toestemming verboden tenzij voor persoonlijk gebruik. Alle intellectuele eigendomsrechten met betrekking tot de hier genoemde indices behoren toe aan de relevante Index Sponsoren. De relevante Index Sponsoren zijn op generlei wijze betrokken bij de totstandkoming of verkoop van effecten, noch wordt door hen enig advies tot aankoop van effecten gegeven. Bij elke grafiek in dit document krijgt u met een button rechtstreeks toegang tot de etalage van de RBS Turbo s op de betreffende onderliggende titel en kunt u het prospectus inzien. TURBO en BOOSTER zijn merknamen van The Royal Bank of Scotland Group plc. 19 De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.
rbs.nl/markets
Meer informatie Ga naar www.rbs.nl/markets of bel 0900-MARKETS (0900-6275387; lokaal tarief) De stemming op de aandelenvelden is opperbest, menig koers beweegt van linksonder naar rechtsboven op de grafiek, wij noemen dat een uptrend. Op de weekgrafiek zie ik nog wat Extra stierenstreepjes, ter afronding van recente significante koersrallies. Want dit laatste hangt in de lucht. Eerst even toppen en corrigeren, daarna de weg omhoog weer vervolgen. Kijk in de Chart Navigator naar de krijtstrepen boven in het veld, die zijn nu van belang. Rechter bovenhoek Je herkent een stijgende trend als de koers rechts op het scherm hoger staat dan aan de linkerkant, zo luidt een vakgrapje. Momenteel staan veel koersen in de rechterbovenhoek, tijd voor een correctie dan? De kans hierop neemt aanzienlijk toe. Kijk in de Chart Navigator in hoeverre dit het geval is bij uw favoriete indices en hoofdfondsen. Voor een zestal Midkapfondsen bespreek ik de technische conditie en zal ik aangeven hoe het is gesteld met de spanning bovenin het speelveld. Hoe groot is de correctiekans op de grafiek van Aperam, Binck Bank, Boskalis, Heijmans, Vopak en Wereldhave? Uit het buitenlandse RBS Turbo universum heb ik drie fondsen geselecteerd waarvan de grafiek aangeeft dat er nog wat extra stierenstreepjes bij kunnen, voordat er sprake zal zijn van enige hoogtevrees. Het betreft AXA, BT Group en Google. goed als klaar met hun herstelbewegingen. Ik communiceer op dagbasis heel veel met actieve beleggers via Twitter, onder de naam TheDailyTurbo. Ik deel dan mijn visie en bevindingen op TA gebied. Veelal wordt ik hierbij tot Expert betiteld. Ook mijn coaching tips worden geod ontvangen, ik ben zowaar een Goeroe. Prachtige titels, maar u bent ook een expert, tenminste als u doet wat ik in de TA vraagbaak van deze week voorstel. Lees maar! BBB Weminar Ik ontvang signalen uit de markt dat er een groeiende behoefte is aan coaching en begeleiding op het gebied van grafieklezen, scenario analyses, maar ook technische analyse in brede zin. Hier ga ik natuurlijk wat aan doen. Komende maandag start mijn nieuwe (en verbeterde) serie BBB Webinars, u weet wel, de TA caroussel boordevol tips & coaching. Er Inhoud Chart Navigator Indices P. 2 AEX Hoofdfondsen P. 4 TA Vraagbaak P. 12 Midkapfondsen P. 13 Turbo Titels Buitenland P. 15 Valuta - Obligaties P. 16 Grondstoffen P. 17 Info P. 18 Wilt u reageren? Heeft u opmerkingen, vragen, suggesties, aanvullingen, wilt u reageren? Doe dit dan door een email te sturen naar beleggen@rbs.com. Op het moment van schrijven heeft Nico Bakker mogelijk in privé danwel zakelijk een positie in de onderliggende waarden zoals beschreven in dit document en zijn er geen andere belangenconflicten bekend. Voor een
We zijn al aardig gewend aan de 4 in de AEX stand, de witte weekcandles en de gestage opmars van de bullen. Maar waar stoppen zij? Ze hikken immers tegen de rode trendkanaallijn aan, veelal de plek op de chart om te toppen. Echter, mijn swingteller staat op +4, dus de stieren kunnen hun parade nog even voortzetten. Zolang er witte candles worden geproduceerd, blijft de ondertoon positief. Als er daarentegen een zwarte candle verschijnt, liefst tegen of licht boven de rode lijn, dan is het tijd voor een top en een correctie. De weekplaat geeft tegenstrijdige indicaties Uptrend en af. koopconditie Natuurlijk is er houden sprake aan, van een als het stijgende Duiveltje trend verschijnt met hogere de koopacties toppen en hogere bodems, koersvorming in een stijgingskanaal en boven de sleepkabel met een RSI boven de 50 lijn. De swingteller staat in een plusstand, hetgeen meer opwaarts potentieel impliceert. Echter, de index hikt tegen de trendkanaallijn aan, terwijl de RSI negatieve divergentie afgeeft. Een en ander kan een rem op de stierenrit betekenen met aansluitend een correctie richting de eerste steun op 8984. Een spannende fase dus, top of geen top... Trendvolgers De ondertoon kijken op het even middellange de kat uit termijn de boom, winst speelveld afromen is weliswaar of juist bijkopen? positief, toch wordt het spannend. De stieren hikken tegen de rode trendkanaallijn aan, en de RSI met zijn negatieve divergentie zorgt voor enige remming. De swingteller staat op +4, dat biedt weer kansen voor de stier, zeker nu er weer een witte candle is geproduceerd. Kortom, een spannende fase boven in het stijgingskanaal. Positief sentiment overheerst, dat is duidelijk, bij een zwarte candle wordt de euforie getemperd. Chart Navigator - Indices Vinger aan de pols, als het Duiveltje verschijnt zal een rondje winstnemingen voor koersdruk zorgen. 2 De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.
De stieren houden uitstekend stand en zijn druk doende met het vervolg van de upswing in de uptrend. Anders gezegd, er is een actiebeweging gaande teneinde de trend te kunnen vervolgen. De RSI blijft enigszins achter, hetgeen een klein smetje is op de grafiek. Hoe het ook zij, zolang de index boven de eerste steun op afgerond 1768 noteert, blijft de trend valide en liggen hogere koersen in het verschiet. Echter, op 1849 ligt een weerstand die wel moet worden geslecht om de stieren vrij spel te geven. De ondertoon is sterk, dus dit laatste lijkt een kwestie van tijd. De trend is en blijft positief, zo indiceert Trendvolgers de weekgrafiek. handhaven Er is een hun duidelijke posities serie en mogen hogere elke toppen dip en gebruiken hogere tot bodems aan 1768 gaande, voor alsook koersvorming boven een gestaag oplopende sleepkabel in combinatie met een RSI boven de 50. Bovendien staat de swingteller in een + stand met voldoende opwaarts potentieel. Op termijn zijn hogere koersen haalbaar, waarbij de rode trendkanaallijn voor weerstand kan zorgen. Echter, de weerstand op 16588 zorgt voor een stremming in de stierenrit. Deze barrière moet gebroken worden. Zo niet, dan eerst een correctie naar 15700. Trendvolgers De verwachte handhaven topvorming hun en portefeuille correctie en gebruiken krijgt iets meer dips voor gestalte. extra De koopposities. upswing is inmiddels afgerond, hetgeen weerstand op 16269 heeft opgeleverd en de RSI buigt neerwaarts richting de 50 lijn. Op moment van schrijven is niet duidelijk of de kleur van de candle deze week zal zijn. Dit maakt voor het charttechnische beeld niet zoveel uit. Zolang de index onder de genoemde weerstand noteert, is een correctiestand actief en is het wachten op een nieuwe hogere bodem, om daarna de uptrend te hervatten. Chart Navigator - Indices Winsten afromen en wachten op nieuwe koopkansen in de richting van de trend... 3 De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.
Zolang de candles wit kleuren blijven de bullen aan zet en groeit de kans op een uitbraak, waarna 8,75 het volgende koersdoel wordt. Bij een doorbraak zal tevens een versnelling in de trend optreden. Al met al positieve vooruitzichten..., zo luidde recent mijn commentaar. Deze week echter hebben de stieren moeite om door te stomen. De RSI raakt vrijwel de OBlijn, hetgeen topvorming aanwakkert. De swingteller stuurt aan op extra streepjes voor de bulls, dus er kan nog een stijging worden uitgeperst. Vooralsnog uitzien naar hogere niveaus. De strijd is heftig onder in het stijgingskanaal, Trendvolgers handhaven maar de bullen hun posities houden ternauwernood zolang de candles stand. wit zijn Ze en hebben de swingteller onlangs op afgerond 12,50 een hogere bodem geplaatst, keurig op de trendlijn en fractioneel boven de sleepkabel die overigens keurig omhoog loopt. De RSI blijft boven de 50 bewegen, dus de trend als zodanig blijft intact. De swingteller staat op +2, echter de candle kleurt zwart en dat houdt een nieuwe upswing vooralsnog tegen. Komende week wit en +3 bevestigt het vervolg van de stijgende trend. Thans dus even wat geklungel bij de bulls. Als het een Engeltje duveltje verschijnt, uit een doosje nieuwe lieten of de extra aankopen bullen zich doen. deze De week uptrend goed wordt horen. dan Met een nieuw lange witte leven candle ingeblazen. drukten zij de koers rap richting de 8,95 weerstand en top uit 2013. De RSI raakt door deze koerssprong vrijwel de OB-lijn en dat stuurt aan op topvorming. Een klein stapje terug zou ook helemaal niet misstaan op de grafiek. Een hogere bodem op of boven 8,00 zou een mooi punt zijn om een proces van hogere toppen en hogere bodems te starten. Of breken de bulls direct door 8,95? Dan nog meer spanning boven in het veld. Chart Navigator - AEX hoofdfondsen Koopjesjagers hebben goede zaken gedaan. Trendvolgers stappen niet te snel 4 in, na een De dip waarde is veiliger... van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.
Belangrijke vraag is echter wat de bullen gaan doen met de afgerond 56,50 top en weerstand. Kiezen ze voor een draaivariant, dan impliceert dit de overgang naar een tradingrange met 56,50 en afgerond 53,00 als krijtstrepen...de kleur van de komende candle zal uitsluitsel geven, zo schreef ik vorige week. Welnu, het is de draaivariant geworden, waardoor het nu belangrijk wordt om binnenkort te bodemen boven 53,00 om zicht te houden op hogere niveaus. De uptrend is nog intact dus als een witte candle verschijnt, valideert dit de stijgende trendfase. We wachten even af... Het wil vooralsnog niet erg lukken met de Pas stierenacties. op de plaats Ze delen en even stootjes aanzien uit wat richting er gaat de 13,02 gebeuren en 13,75 rond weerstanden, het 53,00 kantelpunt. maar van een overtuigende doorbraak is nog geen sprake. Enige correctie is toegestaan tot 11,61 en 11,25, alwaar de sleepkabel steun zal aanreiken. Op moment van schrijven is er een zwarte candle in de maak, hetgeen niet past bij een uitbraakscenario. Dan maar even kwakkelen en een extra aanloop, waardoor het speelveld vlak en krap blijft. Het lijkt een kwestie van tijd wanneer de stieren goed uitbreken. Volg goed de routepaaltjes en sla uw slag op Het de langere juiste plek termijn op beeld de chart. oogt Bij positief, 11,60/25 steun er is sprake of doorbraak van een boven stijgende 13,02 trendfase. dus. Echter op korte termijn klungelen de stieren en moeten goed hun best doen om de berentikken op te vangen. Het lukt vooralsnog om boven de sleepkabel te blijven bewegen, zij willen graag de uptrend nieuw leven inblazen, getuige de positieve swingteller. Bij koersvorming boven 69,50, inclusief witte candles, is er ruimte tot aan 75,00. Onder in het veld ligt 63,56 als cruciaal steunniveau en kantelpunt voor de bulls. Onder dit niveau breekt de trend. Chart Navigator - AEX hoofdfondsen Trendvolgers houden hun aankopen vast 5 en doen De extra waarde aankopen van uw belegging boven 69,50. kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Onder 63,50 posities afbouwen.
Chart Navigator - AEX hoofdfondsen Al wekenlang is er sprake van een min of meer zijwaarts koersverloop met een negatief randje. Er is nauwelijks sprake van een proces van lagere toppen en lagere bodems, maar de koers zigzagt wel onder de gemiddeldelijn met een RSI die nauwelijks los komt van de 50 lijn en daarmee het gebrek aan trendintensiteit onderschrijft. Dit impliceert een kwakkelfase tussen afgerond 30,00 en 29,00 steun en 33,75 weerstand. De koers trekt thans iets aan, maar nog niet voldoende voor een significante swing. Vanaf De grafiek de trendlijn nodigt op niet 54,74 uit om worden aankopen er sinds kort te doen. witte Boven candles 33,75 geproduceerd is dit wel het en geval. staat de Berenposities swingteller inmiddels zijn te overwegen. op +2. De RSI krult netjes omhoog, dus alles wijst op een vervolg van de stijgende trend. In eerste instantie de recente top en weerstand op ruim 60,00 maar eens opzoeken, daarboven zijn de stieren natuurlijk helemaal los. Dan betreden zij Uncharted Territory (zie TA vraagbaak) en moeten zij zelf aangeven wanneer zij willen toppen. Onder in het veld ligt 54,74 als vangnet. Zolang de koers boven 54,74 noteert, is de koopconditie valide. Even aanzien wat er rond In tegenstelling 60,00 gaat tot gebeuren. vele andere Daar fondsen is het een kwestie is er bij Fugro van draaien sprake of van breken... een dalende trend. De candles bewegen immers onder een zakkende gemiddeldelijn, terwijl de RSI ruim onder 50 noteert. Al met al een berenplaatje met steun rond 40,00. Ik heb een dalende trendlijn ingetekend om de route van de beer nog eens te accentueren. Toch proberen de bulls wel om het tij te keren. Maar ze stoten de kop tegen de sleepkabel en weerstand op 43,62. Hierboven kunnen zij pas een vuist maken. Het koersverloop weerspiegelt negatief sentiment, waardoor het niet raadzaam is om aankopen te doen. Boven 43,62 komen 6 koopjesjagers De waarde in actie. van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.
Op het juiste moment en op de juiste plek op de grafiek kwamen de stieren terug. Fractioneel boven de sleepkabel en de 50% retracementgrens werd een witte candle geproduceerd, waardoor 75,00 als eerste steungrens genoteerd kan worden. Schoorvoetend wordt de weg omhoog vervolgd en moeten de stieren in staat zijn om de drie rode strepen boven in het veld uit te nemen teneinde de uptrend goed te kunnen vervolgen. Al met al een spannende strijd met duidelijke kantelpunten en opdrachten voor de bulls. Zolang De candles de koers kleuren boven zwart, 75,00 de noteert koers zijn aankopen beweegt onder technisch de gemiddeldelijn gezien verantwoord. en in Hou een dalend wel de rode trendkanaal lijnen in met de gaten. een RSI ruim onder de 50-lijn. Al met al een negatief getint plaatje. De stieren proberen weliswaar op te veren vanaf de ruim 46,00 steungrens, maar zolang de koers onder ruim 49,00 noteert, voeren de beren de regie. Sleepkabel en kanaallijnen bepalen de route, daar liggen toekomstige kantelpunten. Voor nu bezien hoe de strijd zich verder ontwikkelt, waarbij de beren de druk willen opvoeren. Trendvolgende beleggers gebruiken elke opleving Mijn commentaar tot aan 49,00 op het om koersverloop portefeuilles op te is al schonen. geruime Bij tijd een positief nieuwe getint. uptrend Terecht, mogen weer want alle aankopen kenmerken worden van gedaan. een stijgende trendfase zijn aanwezig. Witte candles, een swingteller op +4, koersvorming boven de trendlijn en sleepkabel en een RSI ruim boven de 50-lijn. Behoudens enkele milde correcties tot 9,00 of 9,50 ziet het er naar uit dat er hogere niveaus op de borden komen, met uiteindelijk 14,00 tot 15,00 als haalbare koerszone, zelfs 17,00 is mogelijk. Al met al een uitstekende chart voor trendvolgende beleggers. Chart Navigator - AEX hoofdfondsen Koopconditie is valide met 8,93 als routepaaltje onder in het veld. Dips 7 aanwenden De waarde om aankopen van uw belegging te doen. kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.
Chart Navigator - AEX hoofdfondsen De koers beweegt boven de sleepkabel en de RSI koerst nog net boven de 50 lijn en de swingteller staat op +1, dus de stieren genieten het voordeel van de twijfel. Ze moeten dan wel witte candles blijven produceren..., zo schreef ik vorige week. De stieren hebben goed geluisterd, de 2,52 weerstand is weg, er staan witte candles, het plaatje verbetert zienderogen, er is zicht op 2,82 als haalbaar koersdoel. Daar maar eens bezien of er getopt en gecorrigeerd gaat worden. Voor nu uitzien naar meer witte candles. De koers mag niet onder de 2,22 steun zakken, dat lijkt me duidelijk. Al geruime tijdis er sprake van een stijgende Trendbeleggers trendfase. doen Toen aankopen de koers om in te 2012 profiteren rond van 15,00 een boven rit naar de 2,82 gemiddeldelijn uitbrak, ging een uptrend van start die sindsdien niet meer is gebroken. Behoudens enkele milde correcties wordt de weg omhoog goed voortgezet met 32,00 tot 33,00 als haalbare koersdoelen. Alle indicatoren en charttechnische bevindingen sturen hier op aan. Onder in het veld ligt afgerond 24,50 als vangnet voor de bulls. Best wel wat ruimte voor correctie, zonder dat de trend in gevaar komt. Tendens tot stijgen blijft overheersen. De Na de trend mooie is positief, opmars koopconditie tot aan 4,55 is valide, kantelpunten is er thans sprake zijn duidelijk, van een recht zijwaarts zo die gaat... koersverloop, ofwel een stabilisatie in de uptrend, met enerzijds 3,94 als steun en 4,55 als weerstand. Het is wachten op een nieuw signaal uit het veld, u begrijpt het, het uitnemen van een van de kantelpunten. Een breakout boven 4,55 met zicht op 5,11, of een correctie onder 3,94 om vervolgens te bodemen boven 3,00. Dat zijn de alternatieven. Binnenkort weten we het. Voor nu het kruit drooghouden en wachten aan de zijlijn totdat blijkt welk kantelpunt wordt uitgenomen. 8 De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.
Chart Navigator - AEX hoofdfondsen Het koersverloop is een klassiek voorbeeld van een uitstekende uptrendfase. Alle technische bevindingen dragen hiertoe hun steentje bij. Ik hoef ze niet op te noemen, u ziet ze zelf wel op de chart. Zit er nog meer stijging in het vat? Zo te zien wel, geen zwarte candles, geen overspannenheid, voldoende ruimte in de swingteller, dus stoom maar lekker door bulls. Op termijn is 63,00 een haalbaar koersdoel, gelijk aan een top uit het verre verleden. Het is het enige referentiepunt momenteel. Bij een zwarte candle wordt het tijd voor een corrigerende berentik. Er wordt een serie hogere toppen en Trendvolgers hogere bodems doen al geruime volop mee tijd met in stand de stierenrit. gehouden, De waardoor grafiek zal de aangeven koers gestaag wanneer oploopt boven een stijgende trendlijn en fier opkrullende gemiddeldelijn. Tel hierbij op een RSI boven de 50 met de OS band eveneens boven 50, de witte candles en de swingteller op +2, en alle ingrediënten voor een vervolg van de uptrend zijn aanwezig. Maar wat gaan de bullen doen bij 15,88? Zij moeten breken om de trendintensiteit aan te wakkeren. Zo niet, dan hapert de trend en is een correctie naar 14,75 aannemelijk. Koopconditie is valide, maar pas (extra) aankopen Ik heb eerder doen in bij mijn een commentaar uitbraak boven gewezen de 15,88 op het weerstand. feit dat de bullen Onder in 14,77 staat afbouwen. worden geacht een nieuwe uptrend te starten. Dit proces is thans in volle gang. De koers beweegt inmiddels ruim boven de gemiddeldelijn, ook de dalende trendlijn is uitgenomen. Na een uitbraak volgt veelal een pullback om daarna daadwerkelijk de uptrend te starten. Vanaf de ruim 26,00 tot 26,80 weerstanden kan de pullback van start gaan, althans daar stuurt de RSI op aan. Een lichte terugval en bodemen rond 25,50 valideert de uitbraak. Dan slaan de stieren echt toe. Dips tot aan 25,50 aanwenden om 9 posities De in te waarde nemen van in uw de belegging nieuwe kan uptrend... fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.
Chart Navigator - AEX hoofdfondsen Al maandenlang komt de koers nauwelijks van zijn plaats en is er derhalve sprake van een kwakkelfase tussen thans 1,92 steun en 2,60 weerstand. De stieren proberen wel om de koers omhoog te drukken, maar het ontbreekt hen aan kracht om een significante koersbeweging in gang te zetten. Dit laatste zal wel het geval zijn als 2,60 wordt uitgenomen. Er moet overigens meer gebeuren om een duidelijke stijgende trendfase te starten. De RSI doet vermoeden dat het vooralsnog niet zal lukken om een serie hogere toppen en hogere bodems tegemoet te zien. Met een witte candle veerden de bulls onlangs Er is geen op enkele vanaf de aanleiding sleepkabel, om thans waardoor 13,35 stukken als in eerste portefeuille steun mag op te worden nemen. aangehouden. De RSI staat inmiddels boven de 50-lijn, en de swingteller staat op +2. Het ziet er naar uit dat de stieren op kunnen stomen naar de recente top en weerstand op ruim 16,00. Daar wordt het spannend, want charttechnisch zou je de huidige opmars als pullback kunnen zien. Het wordt dus draaien of breken bij 16,00, een spannend kantelpunt. Voor nu bezien of er meerdere witte candles bijkomen. Swingtraders en trendbeleggers zijn volop bezig De steun aan op de 6,08 koopzijde heeft van de bulls de markt. onlangs Vinger aan ternauwernood de pols bij 16,00... in de race gehouden, nu worden zij in de gelegenheid gesteld een nieuwe uptrendfase te starten. Eerst maar eens opstomen naar 7,15, daarboven krijgen ze vrij spel. De RSI noteert boven de 50 lijn en bevestigt hiermee een aanzwellende ondertoon. Ook mijn swingteller doet een duit in het zakje door een +4 stand af te geven. Jammer dat de candle thans zwart kleurt, dat dempt toch de feestvreugde. We volgen met belangstelling de poging van de stier. Kleine koopposities zijn gerechtvaardigd, onder 6,08 alles wegdoen, boven 7,15 10 posities verdubbelen... De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.
Chart Navigator - AEX hoofdfondsen Al enige weken geef ik in mijn commentaar aan dat er sprake is van een rommelig koersverloop. De koers schommelt rond de gemiddeldelijn, ik zie lagere toppen en hogere bodems en een RSI in de buurt van de 50-lijn. Een en ander resulteert in een driehoek waarbinnen de koers heen en weer zigzagt. Het speelveld wordt uiteraard krapper en krapper, waardoor het moment van uitbraak dichterbij komt. De candles kleuren inmiddels wit en mijn swingteller springt op +1. Dit geeft de bulls het voordeel van de twijfel. Volgende week bevestiging? Alle technische bevindingen wijzen Koopjesjagers in de richting van komen de beer, al vast zij in het actie dat met bescheiden zij vooralsnog posities... niet in staat zijn om een overtuigende trend neer te zetten. De 27,65 en 27,35 steungrenzen remmen de beer, waardoor de contouren van een trading range duidelijker worden. Steun op 27,34 en weerstand op 29,40 zijn vooralsnog de krijtstrepen op het veld waarbinnen de strijd zich afspeelt. Het is even aanzien welk kantelpunt wordt uitgenomen voor een nieuwe significante en trendmatige beweging. Vooralsnog genieten de beren het voordeel van de twijfel. Trendvolgers Het charttechnische komen plaatje niet in actie, ligt er slechts actieve uitstekend swingtraders bij. De koers pakken blijft hoog links en in het rechts wat veld puntjes... hangen met 21,00 als top en weerstand en 19,80 afgerond alssteungrens. Anders gezegd, een stabilisatie in de uptrend, in afwachting van een nieuwe significante beweging. Aangezien de trend sterk opwaarts is, overtuigend onderstreept door de indicatoren, lijkt het wegslaan van de weerstand een kwestie van tijd. De swingteller staat op +2, inclusief witte candle, dus er kan een nieuwe upswing van start gaan met zicht op 24,00 als haalbaar koersdoel. Onder 19,75 verpietert het beeld, onder 17,80 pas een trendbreuk. 11 Help de De bulls waarde eens van een uw handje... belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.
De relatief korte koershistorie laat toch een duidelijk beeld zien. Er is een proces van Ziggo - Tendens tot stijgen hogere toppen en hogere bodems gaande, de koers beweegt boven een opkrullende gemiddeldelijn en de RSI kabbelt boven het 50-niveau. De tendens tot stijgen is dus wel aanwezig. Recent is er op 30,50 een hogere bodem geplaatst, keurig op de trendlijn en ruim boven de sleepkabel. Inmiddels komt krap 34,00 in beeld als recente weerstand. Deze week een Bullish Engulfing patroon als extra impuls in de uptrend, maar wordt 34,00 geslecht? Dan komen er nieuwe records op de borden. Chart Navigator - AEX hoofdfondsen Als technische analyse coach doe ik dagelijks mijn best om de actieve Koopposities doe-het-zelf handhaven, beleggers kopen te op wijzen zwakte op kansen en bedreigingen op de en blijven diverse zitten financiële de richting speelvelden. van trend, Met deze informatie gaan zij aan de slag met de intentie een aardig rendement bij elkaar te sprokkelen. Vooralsnog lukt dit aardig, zo blijkt uit vele reacties, ik word zelfs goeroe en expert genoemd. Wanneer verdien je deze titels? U mag u zelf ook expert noemen als u het volgende in ogenschouw neemt. Chart Navigator - Technische Analyse vraagbaak Geduld en discipline Niet alleen als coach, maar ook als belegger doe je het goed als er ten behoeve van analyses en aanbevelingen (tips zo u wilt) een gedegen plan op tafel ligt, dat de spelregels bevat om tot verantwoorde scenario s en transacties te komen. Ik doe dat met mijn marktlens, die componenten bevat om trend, sentiment, swings en steunen- en weerstanden in kaart te brengen. Vervolgens komt het aan op geduld en discipline. Geduld behelst het wachten op de juiste setup of setting op de grafiek om toe te slaan. Niet elk moment op de grafiek is een juist koop- of verkoopmoment, dat begrijpt u. Pas als mijn marktlens volledig scherp is gesteld, presenteer ik een TA coaching tip. Vervolgens komt het aan op keiharde discipline om uitstaande tips en suggesties te begeleiden en in te grijpen als dat noodzakelijk is. Kortom, als je weet waarop je wacht en als je weet wanneer je in moet grijpen, dan mag je jezelf expert noemen. Doe dit niet achteraf, zoals Churchill dit bedoelt met zijn definitie van expert: Een expert is iemand die nadien heel precies kan vertellen waarom zijn prognose niet is uitgekomen... DAX stieren boven 9620 weer op nieuw terrein Feel good factor. De status Goeroe krijg je toebedeeld als het idee bestaat dat de tips en suggesties in het algemeen goed scoren. Mijn coaching techniek (Dashboard Beleggen) heb ik hier op afgestemd. Ik vind 12 betrouwbaarheid De waarde van (hitratio) belegging kan belangrijker fluctueren. In dan het verleden maximale behaalde winst. resultaten Ik wil bieden geen garantie voor de toekomst. scoren met de richting van de markt, u mag daar zoveel mogelijk
Chart Navigator - Midkapfondsen (selectie) De ondertoon op het speelveld is positief, zij het dat thans de inspiratie ontbreekt om de koers significant naar hogere niveaus te drukken. Het lukt niet om de 13,70-13,80 weerstandzone uit te nemen. Dit is wel nodig om de uptrend een nieuwe impuls te geven richting de bovenkant van het stijgingskanaal. Op termijn is een koersdoel van 17,00 best wel haalbaar. Zolang echter de weerstandzone intact blijft, is een correctie naar uiterlijk 11,50 toegestaan. Als dit gebeurt doemen de contouren van een trading range op. Kortom, duidelijke kantelpunten met positieve vooruitzichten. Negatief sentiment overheerst op dit Trendvolgers speelveld, getuige houden hun serie posities lagere aan toppen doen lagere extra bodems. aankopen Ook als de indicatoren weerstandzone staan in een berenstand. Positief is wel het feit dat er witte candles verschijnen in combinatiemet een swingteller op +1. Dit impliceert dat vanaf de steungrens op 22,50 een herstel is gestart in de downtrend, die kan aanhouden tot 25,00 of 26,00, alwaar de sleepkabel voor weerstand zal zorgen. Kortom, een dappere poging van de stier om het tij te keren, maar vooralsnog is het niet meer dan een herstel in de downtrend. Speculanten Met veel gevoel zien voor wel dramatiek kansen in weten het de berenveld, bullen het tij trendvolgende ten goede te keren. beleggers Zowel laten dit fonds charttechnisch nog even als links volgens liggen. de indicatoren is een nieuwe uptrendfase van start gegaan met 4,23 en 4,74 als potentiële koersdoelen. De koers is recent uit een driehoek gebroken, dus het vraagt enige tijd om de trendmatigheid te doen aanzwellen, waarna een proces van hogere toppen en hogere bodems duidelijker zal worden. Cruciale steun ligt vooralsnog op 3,25, met 3,60 als sleepkabelsteun daarboven. Al met al een positieve overgangsfase. Straks wel een pullback. Koopjesjagers en trendspelers worden 13 uitgenodigd De waarde om aankopen van uw belegging te doen... kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.
Chart Navigator - Midkapfondsen (selectie) Een van mijn Tipfondsen voor Belegger. nl is Nutreco (ook Ahold en Randstad). U ziet aan het koersverloop waarom hogere koersen in het verschiet liggen. Alles wijst in de richting van de stier. Charttechnische bevindingen en indicator waarnemingen staan allemaal in de plus. De weerstand op krap 37,00 moet wel worden uitgenomen om door te kunnen stomen naar de top in 2013 op ruim 39,50. Dit lijkt een kwestie van tijd. Onder in het veld noteer ik vooralsnog 33,00 als cruciaal kantelpunt en vangnet. Binnenkort zal dit niveau naar boven worden bijgesteld. Als de spelers zich netjes aan de Koopconditie spelregels houden, is valide ziet zolang het er de voor koers het boven koersverloop 33,00 noteert. van dit fonds Boven goed 36,66 uit. Onlangs werd er gebodemd ruim boven de sleepkabel op de eerste Fibo grens op 4,97, is er een upswing gestart, veert de RSI op vanaf 50 en kleuren de candles wit. Alles wijst dus op een vervolg van de uptrend met zicht op 6,25 als koersdoel, gelijk aan de top in 2013. Mocht de koers onder 4,97 duiken, dan moet 4,60 als steun blijven liggen om de stieren de kans te geven te overleven. Technische conditie is positief, dus kunnen aankopen Kortom, worden correctie gedaan. is klaar, Respecteer de aanval de op genoemde 10,45 top kantelpunten. is in volle gang en zal naar alle waarschijnlijkheid worden gebroken, om vervolgens een hogere top te gaan zien boven in het stijgingskanaal. De swingteller springt op +1 als bevestiging van een nieuwe actie in de uptrend..., zo luidde recent mijn commentaar. De stierenactie houdt aan, de indicatoren herbergen een verdere stijging in zich en dus een breakout boven de 10,44. Als dit lukt dan is een koersstijging naar de bovenkant van het stijgingskanaal tot wellicht 14,00 een haalbaar scenario. Koopconditie is valide zolang de koers 14 boven 8,50 De waarde noteert. van Boven uw belegging 10,50 kunnen kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. extra aankopen worden gedaan.
Het koersverloop verdient geen schoonheidsprijs, maar de ondertoon is positief en op termijn zijn hogere koersen aannemelijk. Ook op deze grafiek is de stijgingsdrang van de stieren goed zichtbaar. Jammer dat zij aanhikken tegen de 6,00 weerstand. Deze horde moet wel worden genomen om zicht te krijgen op hogere koersen en een hogere top in de uptrend. Op 6,35 ligt nog een beertje op de weg, daarna staat de weg helemaal open. Onder in het veld ligt 5,28 als steunpunt. Hieronder verpietert het beeld. De Trendvolgers technische hebben ingrediënten dit fonds geven al lang als in resultaat portefeuille, een boven positief 6,00 getint bijkopen... scenario. Witte candles, swingteller op +2, koersvorming boven de sleepkabel en de RSI boven de 50. Het lijkt dus een kwestie van tijd wanneer de 67,80 tot 68,10 weerstandzone wordt weggeslagen. Daarboven komt er heel veel stijgingspotentieel vrij, zo lijkt het, de stieren zijn dan nog nooit zo hoog geweest. Hoe heet dat ook al weer? Mocht het niet lukken, dan zal pas onder 63,00 de trend breken. Eerder ingenomen koopposities aanhouden, boven 68,00 bijkopen, onder Oom 63,00 Dagobert alles weg mag doen, tevreden duidelijk zijn. toch? De grafiek is een prachtige geldmachine voor deze geldwolf die gierend van het lachen op de geldberg zit. Hij heeft immers eind 2011 al aankopen gedaan toen de koers weer boven de sleepkabel sprong. De uptrend sindsdien is nog valide, onlangs is een nieuwe upswing gestart en alles wijst op nieuwe hoogtepunten. Het ziet er niet naar uit dat de bullen hoogtevrees hebben. Behoudens milde correcties zijn op termijn hogere niveaus te verwachten. Een visuele inschatting komt uit op 85,00... Chart Navigator - Turbo Titels Buitenland (Selectie) Mooi fonds voor trendvolgende beleggers die op zwakke momenten (milde correcties) 15 de stieren De een waarde handje van uw helpen. belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.
Chart Navigator - Valuta - Obligaties De ondertoon op het middellange termijn speelveld is positief, getuige de serie hogere toppen en hogere bodems en koersvorming boven een fier oplopende sleepkabel. Toch zijn er wat strubbelingen bovenin. Het lukt immers niet om de ruim 1,38 weerstand uit te nemen, waardoor de contouren van een dubbele top zichtbaar worden. Thans is een milde correctie gaande, als extra aanloop om alsnog te proberen de uptrend een nieuwe impuls te geven. Het is wachten op een nieuwe hogere bodem ergens rond 1,35 of 1,34, daarna mogen de stieren het weer proberen. Op het middellange termijn speelveld houdt de beer grip op de markt. Ik zie Wacht dat een op serie duidelijke lagere bodemvorming toppen en lagere in de bodems wordt gevormd met koersvorming binnen een dalend trendkanaal en onder de sleepkabel. Op 84,65 ligt de eerste weerstand, keurig tegen de gemiddeldelijn. De swingteller staat op -2, de candle is zwart, dus de beren vervolgen de downtrend. Onder in het kanaal, wie weet pas bij krap 80,00, mag op steun worden gerekend. Er is dus voldoende dalingspotentieel aanwezig. Shortposities zijn gerechtvaardigd zolang de koers Op het in middellange het dalingskanaal termijn beweegt speelveld en de weekkaarsen noteert de koers zwart al een kleuren. aantal weken onder een spannende weerstandzone. Er worden zowel witte als zwarte candles geplaatst onder de sleepkabel en tegelijkertijd de weerstand op afgerond 142,30. Bovendien beweegt de RSI onder de 50 en staat de swingteller in de min. Zolang de koers onder de weerstandzone beweegt, houdt de berendruk aan en is het aannemelijk dat de koers in elkaar gedrukt kan worden. Letwel, de candles kleuren thans wit en de downswing staat reeds op -8, dus kans op een herstelbeweging is wel aanwezig. Dit doet de trend niet keren. 16 Vinger aan De waarde de pols van als uw er belegging short posities kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. uitstaan, verzilver de winst op tijd...
Chart Navigator - Grondstoffen Op de weekgrafiek is er al tijden lang sprake van een downtrend, waarin de beren het steunpunt op afgerond 1180 onder vuur nemen. Er worden pogingen gedaan om daar te bodemen. Anders gezegd, de contouren van een dubbele bodem worden zichtbaar, hetgeen een afzwakking van de downtrend impliceert. Een herstel naar 1267 en wellicht 1361 is de eerste opdracht voor de goudstieren. Maar het gaat moeizaam, de swingteller staat op -1 en de candle kleurt thans zwart. Al met al een spannend uitbodemingsproces, waarin de beren zich niet zomaar gewonnen geven. De zilverstieren doen hun uiterste best om te Slechts bodemen voor boven speculanten de cruciale liggen steunzone er magere op kansen 18,90/22. aan de Zij koopkant. scheren langs Trendvolgers de rand van de afgrond in een uiterste poging een countertrend beweging te starten tot aan ruim 23,00 of zelfs krap 25,00. Maar het gaat uiterst moeizaam, ze komen nog niet overtuigend van hun plek..., zo luidde recent mijn commentaar. Welnu, de verwachte herstelbeweging komt nog niet van zijn plaats. Sterker nog, de beren dreigen de trend te vervolgen. Grafiek en indicatoren sturen aan op een nieuwe aanval op 18,90 en 18,22. Hieronder zijn de beren helemaal los... Zolang de koers binnen de lijnen beweegt Voor is een nu zigzaggend het kruit droog koersverloop houden, onder het de steunzone meest waarschijnlijke short posities scenario...tussen openen... de lijnen wordt het speelveld krapper en is het lastig om een duidelijk scenario te schetsen. We wachten dan ook maar op de uitbraak, zo schreef ik onlangs. In de technische conditie is niets gewijzigd. De driehoek staat er nog, het landschap oogt warrig en grillig, het is even niet anders, de spelers springen rusteloos heen en weer en bereiden zich voor op een nieuwe significante beweging. Dit laatste is althans de bedoeling, afwachten dan maar... Een zijlijnpositie is wellicht de beste optie, 17 wacht maar De waarde op meer van duidelijkheid... uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.
Chart Navigator Wie is Nico Bakker? Ik ben technisch analist met visuele analyse ofwel chart reading als specialisatie, waarbij ik op een eigen specifieke wijze naar markten en koersontwikkelingen kijk. Ik doe veel research op dit gebied, geef trainingen en workshops en besteed veel tijd aan kennisoverdracht. Dit laatste doe ik vooral aan de hand van columns, commentaren en analyses op bekende beleggings-websites. Daarnaast mag ik regelmatig spreken op seminars en congressen en kunt u mij zien op web-tv en zelfs volgen via Twitter (TheDailyTurbo). Ik benader de technische analyse vanuit een visionairs oogpunt. Ik probeer het beleggingslandschap in kaart te brengen en actieve beleggers te wijzen op kansen en bedreigingen. Een belegger bepaalt zelf wat hij met mijn informatie doet. Als er dan een mooi rendement gehaald kan worden, is mijn missie geslaagd. Ik speel daarbij niet een rol als trader, maar als coach. In mijn rol als coach staat denken en handelen in termen van waarschijnlijkheden centraal. Anders gezegd, het definiëren van scenario s is de basis voor een verantwoorde beleggingsbeslissing. Visies herzien als de markt daar aanleiding voor geeft is dan ook een discipline die niet mag ontbreken. en dat geeft mij veel voldoening. Ik probeer nog steeds op eigen wijze vernieuwingen en andere inzichten over het voetlicht te brengen, in de veronderstelling dat u daar als actieve belegger uw voordeel mee kan doen. Kijk op www.rbs.nl/markets voor Technische Condities, Turbo Tijd Setups en aanbevelingen en Breaking News, en op twitter.com met naam TheDailyTurbo. Dan verliest u mij geen seconde uit het oog... Chart Navigator...achter de schermen Als belegger wilt u weten hoe het beleggingslandschap eruit ziet. U wilt weten, als je het Damrak overziet, hoe de bulls en bears gemutst zijn. U wilt weten waar significante steun- en weerstandpunten liggen, ofwel cruciale navigatieniveaus. Ik noem dit ook wel kantelpunten, potentiële draaipunten in de markt. Vervolgens is het natuurlijk raadzaam om inzicht te hebben in de route die je als belegger kunt afleggen. In mijn wekelijkse nieuwsbrief Chart Navigator omschrijf ik van veel financiële titels de technische conditie, afgeleid van subjectieve en objectieve bevindingen die de weekgrafiek en enkele indicatoren prijsgeven. Ik bekijk de markten en fondsen met een min of meer vaste marktlens, om u als belegger door het financiële landschap te coachen. Naast de informatie in deze nieuwsbrief presenteer ik aanvullende technische bevindingen, tips en suggesties op de website www.rbs.nl/markets. Naast marktbeelden schetsen en routes uitzetten, gaat mijn belangstelling ook uit naar de Behavioral Finance, ofwel allerlei psychologische valkuilen en vaardigheden die bij beleggen een rol spelen. Met diverse uitspraken en beeldspraken geef ik in presentaties en workshops aan hoe 18 De emotie waarde en van discipline uw belegging als kan rode fluctueren. draad tussen In het verleden De behaalde Chart Navigator resultaten vervult bieden geen ook een garantie rol voor als de toekomst. de oren van beleggers loopt. vraagbaak. Interessante onderwerpen, Chart Navigator abonnement Bent u na het lez Chart Navigator e en wilt u een grat abonnement? Ga www.rbs.nl/mark in de carrousel o tijd met Nico Bak de rechter kantlijn