Jaargang 14, nummer 7 31 juli 2016 Federatie voor Begrafenisinstellingen zonder winstoogmerk Nieuwsbrief FKB Dood. COLOFON Deze Nieuwsbrief is het digitale informatieblad van de FKB. De FKB wil de belangen behartigen van uitvaartverenigingen. Info: http://www.f-k-b.nl Wilt u de Nieuwsbrief ontvangen? Aanmelden via www.f-k-b.nl Secretariaat van de FKB mw. G.W. Nijland-Wevers Telefoon: 0546-577981 E-mail: secretaris@f-k-b.nl Heeft u informatie die geschikt is voor deze Nieuwsbrief? Mail die dan naar: secretaris@f-k-b.nl Deze weken is, meer dan anders, de dood onderwerp van gesprek en van het nieuws. We worden dagelijks opgeschrikt door gebeurtenissen die dood en verderf zaaien. Soms doelbewust geplande aanslagen door mensen die menen dit uit godsdienstige overwegingen te moeten doen, soms door mensen die het zo moeilijk hebben in het leven, dat ze niet meer weten wat ze doen en anderen meenemen in hun ellende. Voor mensen die functioneel met de dood te maken hebben, vanwege hun (vrijwilligers-)werk, kan de dood soms heel gewoon worden. Je weet niet beter. Maar af en toe wordt je toch geraakt door wat de dood teweeg kan brengen. Het vraagt van je dat je je taken doet op een begripvolle manier, zonder je eigen emoties de boventoon te laten voeren. Dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Maar communiceren is belangrijk. Het er met elkaar over hebben, wat het je doet en hoe je er mee omgaat. Deze nieuwsbrief is ook zo n communicatiemiddel. Hopelijk geeft het u wat tools om mee te kunnen werken. In ieder geval genoeg leesvoer op een zonnige dag. Ik wens u veel leesplezier. Afke den Hollander. FKB een levende vereniging rondom de dood In deze nieuwsbrief o.a. * Een periode van rust... * Penningmeester graait bijna ton uit kas begrafenisvereniging * Lijkenpikkers * Crowdfunding uitvaart geen optie * Wie hoor ik na de uitvaart van mijn overleden man een bedankje te sturen? * Rouw: de weg naar verbinding * Zutphen gaat reclame maken om begraven te promoten * Regiovergadering najaar 2016
Nieuwsbrief FKB Een periode van rust.. In de afgelopen weken konden wij genieten van een periode van rust, drie weken vakantie. Gewoon lekker ontspannen, niets hoeven te doen, niets moet, geen tijdsdruk, s morgens bedenken of we iets gaan doen of gewoon niets gaan doen. Een fietstochtje, wat toeren, naar het mijnwerkersdefilé bij de folkloristische parade. Tussendoor toch tijd genomen voor een belangrijke vergadering in Baarn, maar die was op een tijdstip dat er geen last was van files. Althans, niet op heenweg, terug was dat ook de planning, maar die werd doorkruist doordat ook de 2e regio in het land vakantie kreeg en kennelijk iedereen op die vrijdagmiddag al weg wilde. Het gevolg: een giga drukte op de weg al om 14.00 uur. Maar, geen probleem, want voor de rest was er geen druk, gewoon relaxt aansluiten en langzaam doorrijden. In ons dorp gaan de werkzaamheden langs de Maas tijdens de vakantieperiode gewoon door. De geluidswal is klaar en er wordt hard gewerkt achter die wal. Mijn gedachtekronkel? Ook bij onze verenigingen is het een rustige periode, maar af en toe toch moet er gewerkt worden, overlijdens zijn er niet conform een vakantieschema of zo. Het bestuurswerk kent wel vaak rust in deze maanden. Vanaf september gaan we er weer tegenaan. Fijn al die vrijwillige inzet! Meer samen, samen meer! (J.J. den Hollander Voorzitter FKB Illikhoven, 26 juli 2016). Digitale nieuwsbrief 31-07-2016 Pagina 2
GEEN FKB vereniging! (redactie). Ter lering, risico is er altijd, is dat bij ons allen goed afgedekt? Penningmeester graait bijna ton uit kas begrafenisvereniging Foto: KvK De voormalige penningmeester van de begrafenisvereniging in Ulrum heeft in totaal 98.000 euro gestolen uit de verenigingskas. Dat heeft de vereniging bevestigd aan RTV Noord. Eind april werd al bekend dat de man de vereniging had gedupeerd toen hij nog penningmeester was. Nu blijkt dat het om een bedrag van bijna een ton gaat. De leden van de vereniging zijn eerder al op de hoogte gebracht. Volgens de voorzitter van Het Kerspel heeft de penningmeester absoluut geen vrij spel gehad en werd hij goed gecontroleerd. De penningmeester heeft al bekend. Het is niet bekend wat hij met het geld heeft gedaan. De man was erg actief in het verenigingsleven in Ulrum. Zo was hij ook voorzitter van Dorpsbelangen en secretaris van de plaatselijke VVV. Deze functies heeft hij neergelegd. De man moet dit najaar verschijnen voor de rechtbank. De gedupeerde vereniging heeft een renteloze lening gekregen van de gemeente om de gaten te dichten. Bron: RTV Noord, 22-07-2016, Sjaak. Digitale nieuwsbrief 31-07-2016 Pagina 3
Nieuwe column Mariska Overman-Bruntink: Lijkenpikkers Ik weet dat het onderwerp dood voor veel mensen een beladen onderwerp is. De meesten willen er liever niets over horen, soms zelfs niet als het voor henzelf of een naaste een concrete realiteit geworden is. Maar naïef als ik ben, dacht ik altijd dat mensen uit de gerelateerde branches (uitvaart en zorg), daar wel anders mee omgingen. Inmiddels weet ik wel dat dat een illusie is. Ook mensen uit de branche spreken zelf vaak verrassend weinig met eigen naasten over dit onderwerp. En het vastleggen van hun wensen voor later is ook niet zo gebruikelijk als je zou verwachten bij deze groep mensen. Laatst werd ik weer even fijntjes op dit feit gedrukt. Op de televisie (RTL 4) was een programma dat Zolang ik leef heet. Dat ging over vijf mensen die ongeneeslijk ziek zijn. Zij werden gedurende de tijd die ze nog hebben gevolgd door presentator Peter van der Vorst. Wat schetste mijn verbazing toen ik op een woensdagavond op Facebook het bericht zag van een verontwaardigde uitvaartondernemer over de reclames van Yarden en Monuta die kennelijk in de reclameblokken voorbij waren gekomen, rondom een uitzending van Zolang ik leef. De strekking van het bericht was dat het asociaal was van die uitvaartbedrijven om bij zo n gevoelig onderwerp als ernstig ziek en sterven een reclame over uitvaarten te laten zien. Misschien ligt het aan mij, maar ik was geschokt. Vanwege die reactie, wel te verstaan. Want iemand die gaat sterven heeft een uitvaart nodig toch? Als er kookprogramma s op televisie zijn, zie je reclame over etenswaren tussendoor. Als er lifestyleprogrammas op zijn, zie je reclames van woonwinkels. Waarom dan niet uitvaartreclames als het gaat over ziek zijn en sterven? Kennelijk is dat nog steeds een erg ingewikkeld ding, als zelfs mensen uit de branche zelf dit als een soort lijkenpikkerij zien. En ik vind dat zo intens jammer. Wat zou het toch geweldig zijn als we eindelijk eens durven zien dat de dood, en daarmee de uitvaart die als wezenlijk onderdeel én belangrijk ritueel een rol speelt, er gewoon mag zijn? En dat daar geld aan verdiend wordt, dat ook dat geen issue meer is? Die arts in het ziekenhuis doet zijn werk ook niet voor niets, toch? Of vinden we hem stiekem ook een commerciële rat? Ik kan weinig anders concluderen dan dit: als zelfs mensen uit de branche moeite hebben met het combineren van uitvaart en een ernstige ziekte, dan is er nog meer werk te doen dan ik dacht. Veel meer. Bron: Overgenomen met toestemming, 3-7-2016, Sjaak. Digitale nieuwsbrief 31-07-2016 Pagina 4
Onderzoek Nuvema: Crowdfunding uitvaart geen optie Online crowdfunding voor een begrafenis of crematie haalt regelmatig het nieuws, maar ruim 70 procent van de Nederlanders zegt daar nooit een bijdrage aan te zullen leveren. Dat blijkt uit een enquête van Multiscope onder 1000 mensen in opdracht van uitvaartverzekeraar Nuvema. Onder bekenden van de overledene kan een inzameling wel op bijna de helft van de mensen rekenen. Bijna niemand ziet crowdfunding als optie voor de eigen uitvaart of die van een dierbare. Met de opkomst van social media is het makkelijker geworden om online geld in te zamelen. Bijvoorbeeld voor nabestaanden die niet voldoende geld hebben om een uitvaart te betalen. Het succes van zo n crowdfunding loopt uiteen en is onder andere afhankelijk van de media-aandacht. 1 op de 10 jongeren kreeg al eens te maken met een online geldinzameling voor een begrafenis of crematie. Van alle mensen die bereikt worden met crowdfunding besluit 20 procent te doneren. Persoonlijk scoort Uit het onderzoek blijkt dat mensen iets positiever kijken naar crowdfunding voor een uitvaart als het gaat om bekenden. Zo zou ruim de helft online geld doneren voor het afscheid van een familielid. Toch houdt gemiddeld 40 procent ook als het om bekenden gaat de hand op de knip. 85% van de jongeren zegt voor familie juist wel te doneren en drie kwart draagt ook aan de uitvaart van vrienden en kennissen een financieel steentje bij. Ouderen weigeren als het familie betreft nog steeds vaak om geld te doneren met crowdfunding (56%). Liever lenen voor uitvaart Mochten mensen zelf in de problemen komen met het betalen van een uitvaart, dan is crowdfunding bijna nooit een alternatief (2,6%). Alleen bekenden (14%) wordt misschien gevraagd om financiële steun. Ruim de helft zou het bedrag liever lenen en daarnaast zoekt 30 procent haar heil bij de gemeente. Uit eerder onderzoek van de Christelijke Hogeschool Ede bleek al dat het aantal gemeentelijke uitvaarten in 2015 toenam met 15 procent tot 2100 gevallen. Als oorzaak van deze toename werd het tekort aan financiële middelen bij nabestaanden genoemd. Eigen uitvaartkosten Als het gaat om de kosten van onze eigen uitvaart is crowdfunding door nabestaanden ook bijna nooit gewenst (1%). Bijna de helft van de ondervraagden beschikt over een uitvaartverzekering en 30 procent denkt voldoende spaargeld na te laten. Een klein deel (3,5%) geeft aan dat nabestaanden wel geld hebben voor hun begrafenis of crematie. De helft van de jongeren zegt niet te weten hoe hun uitvaart nu betaald zou moeten worden. De groep die crowdfunding het meest ziet zitten zou er mogelijk dus zelf ook op aangewezen zijn. Digitale nieuwsbrief 31-07-2016 Pagina 5
Wie hoor ik na de uitvaart van mijn overleden man een bedankkaartje te sturen? thinkstock. Beste Beatrijs, Onlangs is mijn man op 84-jarige leeftijd na twee maanden ernstige ziekte overleden. We hebben ongeveer 100 rouwbrieven verstuurd. In de afscheidsdienst in onze kerk waren ruim 200 aanwezigen. Daarnaast ontving ik tot op heden een kleine 70 condoleancekaarten. Tijdens de twee maanden ziekte ook nog zo n zelfde aantal kaarten. Niet alleen van familie of vrienden, maar ook van gemeenteleden, buren, kinderen van vrienden, enzovoort. Alles bij elkaar een overrompelende hoeveelheid hartverwarmende reacties. Nu moeten er straks bedankkaartjes worden verstuurd. Hoe moeten we dit aanpakken? Wie wel een kaartje, wie niet? Mag het ook per e-mail? Bedanken voor medeleven Beste Bedanken voor medeleven, In de traditionele etiquette wordt de categorie mensen die alleen maar naar de uitvaartdienst zijn gekomen of alleen maar een ondertekende condoleancekaart hebben gestuurd niet bedankt. Degenen die aanwezig zijn geweest bij het afscheid heb- Digitale nieuwsbrief 31-07-2016 Pagina 6
ben de gelegenheid gehad om de nabestaanden persoonlijk te condoleren en zijn bij het handen schudden al bedankt voor hun aanwezigheid c.q. medeleven. Nog een schriftelijk bedankje erachteraan sturen is overbodig. Volgens de traditionele etiquette is het wél nodig om iedereen die een condoleancebrief heeft geschreven persoonlijk te bedanken door een brief(je) terug te sturen. Dat gaat dan om de mensen die de moeite hebben genomen om een brief te schrijven met herinneringen aan de overledene en woorden van medeleven voor de nabestaanden. De categorie mensen die een persoonlijke brief hebben geschreven, is veel kleiner dan de totale hoeveelheid mensen die hun medeleven hebben betuigd, dus als die kleine groep met individuele dankbrieven of -kaartjes afgehandeld kan worden, is dat op zichzelf voldoende. Voor veel nabestaanden is een afwikkeling met aparte, persoonlijke dankbrieven of -kaartjes toch te veel moeite, dus ontwerpen ze een standaardbedanktekst met een foto van de overledene die ze laten drukken of printen en die ze toesturen naar de briefschrijvers. Als ze toch eenmaal zo n bedankkaartje hebben, kunnen ze er net zo goed een paar honderd extra van laten afdrukken en naar iedereen sturen. Degenen die per e-mail hebben gecondoleerd, kunt u per e-mail bedanken. Voor degenen die zich ingezet hebben tijdens de ziekte van uw man of die een bijzondere brief hebben geschreven, kunt u een paar persoonlijke woorden met de hand erbij schrijven op het kaartje. Bron: Trouw, Door: Beatrijs Ritsema 24-07-2016, Sjaak. Zo kan je je afmelden als locatie Pokémon Go Pokémon Go is een ware hype geworden onder zowel jongeren als volwassenen. Niets mis mee, maar soms zorgt het spel voor overlast omdat mensen het spel spelen op plekken waar het eigenlijk niet gepast is. Verschillende begraafplaatsen in Nederland ervaren overlast van het spel. De makers van het spel hebben een mogelijkheid op hun website staan om een locatie aan te melden waar de gezochte beestjes niet geplaatst moeten worden. Op de website van Nianticlabs staat een formulier dat ingevuld kan worden zodat bijvoorbeeld begraafplaatsen kunnen aangeven dat het spel op hun terrein niet gepast is. Digitale nieuwsbrief 31-07-2016 Pagina 7
Rouw: de weg naar verbinding: Vervreemding In het eerste artikel van de nieuwsbrief van juni schreef ik over rouw als een ervaring van vervreemd worden van jezelf en van de wereld om je heen. Het overlijden van een dierbare overweldigt ons. We leven in een geleefd verleden dat niet meer terug keert en door de pijn keren we met moeite terug in het hier en nu en in onszelf. Verbinding Rouwen is het ons weer verbinden met onszelf, met anderen en de omringende werkelijkheid ondanks dat het verlies van een dierbare naaste tot in onze diepste vezels gevoeld wordt. In haar boek De Heenreis schrijft de Duitse theologe Dorothe Sölle dat religie hulp biedt aan de mens op weg naar zijn identiteit. In haar boek beschrijft Sölle de weg van een religieuze mens in een wereld die meestal wars is van religie, zeker als religie verbonden wordt met een kerk of andere godsdienstig instituut die, volgens de mensen van nu, de vrijheid van de mens wil inperken. Het opnieuw zoeken naar verbindingen in je leven is volgens Sölle een religieuze behoefte van de mens. In de context van rouw en spiritualiteit zou religie een hulpmiddel kunnen zijn om de verbinding weer tot stand te brengen: religie is zich verbinden door herinnering om uit de vervreemding van onszelf en van de wereld te komen. In een situatie van verlies zoeken we naar verbinding met onszelf, de overledene al dan niet levend ergens in het universum, de ander, vaak niet degene die je beloofde een steun in slechte tijden te zijn. Rouw en Spiritualiteit Door het opnieuw zoeken naar verbindingen met onszelf en de wereld maken we bewuste keuzes in relaties, in het doen van vaardigheden: werk / hobby s etc. waardoor we kracht ( = spiritualiteit ) ontvangen en verder kunnen gaan op onze weg met de dierbare dode in onze herinnering. Door deze verbintenis ervaren we kracht om onszelf leren opnieuw lief te hebben in momenten dat de pijn van het verlies tot in onze diepste vezels ervaren wordt. We willen in Liefde leven waardoor wat we in liefde voor onszelf, de ander en het universum doen ook goed doen! Bron: LPRF, juni 2016, Sjaak. Lezing Prof. Dr. Manu Keirse In de vorige nieuwsbrief heb ik u mede namens Monuta-Innemee uitgenodigd voor het bijwonen van een lezing over rouwverwerking verzorgd door Prof. Dr. Manu Keirse op zondag 2 oktober. Toegang en consumpties zijn gratis! In zover u zich nog niet ingeschreven heeft: Wees er snel bij want het aantal inschrijvingen stijgt snel! Reeds 62 deelnemers hebben zich ingeschreven. Er zijn slechts 100 plaatsen beschikbaar! Via: p.stolwijk@online.nl Digitale nieuwsbrief 31-07-2016 Pagina 8
Zutphen gaat reclame maken om begraven te promoten ZUTPHEN - Reclame maken om begraven te promoten. De gemeente Zutphen denkt er hard over na. Sterker nog, een eerste plan is gemaakt. Reden is het feit dat steeds minder mensen kiezen voor begraven. Dat beaamt ook Anne Waninge van de website Begrafenis-uitvaart.net uit Nijmegen. Deze site verzamelt alle informatie over uitvaarten. Foto: Omroep Gelderland Op dit moment kiest al meer dan 65 procent van de mensen voor cremeren. En dat scheelt gemeenten met gemeentelijke begraafplaatsen fors geld. Bij de gemeente Zutphen gaat het jaarlijks om een tekort van 7000 euro. Wethouder Pennings wil daarom meer aandacht voor de voordelen van begraven. Leeftijd is bepalend Ritueelbegeleidster Gemma van Baasbank uit Nijmegen denkt dat de keuze voor begraven of cremeren vooral een keuze van leeftijd is. Gemma van Baasbank: Ik ben nu 40, als ik nu dood zou gaan, wil ik begraven worden. Dan hebben mijn kinderen een plek om heen te gaan. Als ik 90 wordt, moeten ze maar cremeren. Dan hebben ze ook geen zorgen meer over het onderhoud bijvoorbeeld. En begraven buiten op een begraafplaats is vaak mooier dan cremeren in een gebouw. Bespreekbaar maken Wat betreft reclame zegt ze: Dat kan wat mij betreft. Je kan bijvoorbeeld heel goed de verschillen uitleggen tussen begraven en cremeren. Dan maak je de dood ook meer bespreekbaar. Bron: Omroep Gelderland, 18-07-2016, Sjaak. Digitale nieuwsbrief 31-07-2016 Pagina 9
Regiovergadering najaar 2016 U hebt wellicht de datum al genoteerd, maar mocht u de aankondiging gemist hebben, ook in het najaar van 2016 willen wij weer in iedere regio een regiovergadering houden. Wij verzoeken u de datum alvast te noteren. Mocht u in uw eigen regio verhinderd zijn, dan bent u uiteraard welkom bij de vergadering in een andere regio. Data: Regio Noord-Oost, maandag 10 oktober 2016. Locatie: Hessenwegkerk, Hardenberg. Regio West, maandag 17 oktober 2016. Locatie: Hotel Volendam, Katwoude. Regio Zuid, maandag 24 oktober 2016. Locatie: Leger des Heils, Treebeek-Brunssum. Aanvang 19.30 uur. Wij zien uit naar de ontmoeting met u en met elkaar. Leestip: De laatste wens. Verhalen van een uitvaartverzorgster door Mickelle Haest (Uitg. Thomas Rap). Ervaringen van drie verschillende uitvaartverzorgsters, door Haest verwerkt in korte stukjes die eerder als column verschenen in de weekendbijlage van Het Parool. Soms grappig of ontroerend en vaak heel herkenbaar - hoewel ik een enkele keer dacht: Nee, dat had ik toch anders gedaan. : -) Tip: Tootje - het leven in een uitvaartcentrum, geschreven door Lieke Noorman (Uitg. Nijgh & Van Ditmar, 2012. ISBN: 978 90 388 9489). Voor velen waarschijnlijk zeer herkenbaar; ik heb het in elk geval met plezier gelezen. Belevenissen van een uitvaartverzorgster Uitgave: Achaat Uitvaartverzorging Korte verhalen uit het leven van een uitvaartverzorgster. door: Edith Potjer Illustraties: Teresa Pot Prijs: 6,50, incl. verzendkosten Digitale nieuwsbrief 31-07-2016 Pagina 10
Ook al is de mens nog zo geleerd, hoe iemand zijn neus kan snuiten op een andere manier dan hijzelf is voor hem een volkomen raadsel. (Ivan S. Toergenjev) Digitale nieuwsbrief 31-07-2016 Pagina 11
Samenstelling Algemeen Bestuur FKB per 14-06-2014 Voorzitter: Sjaak den Hollander, Illikhoven 14-A, 6116 AL Illikhoven. Tel.: 046-4810205 Faxnummer: 046-4810633 hollande@planet.nl Secretariaat: mw. G.W. Nijland-Wevers Telefoon: 0546-577981 secretaris@f-k-b.nl FKB een levende vereniging rondom de dood MEER SAMEN SAMEN MEER Bel gerust voor informatie Wij maken u met plezier verder wegwijs in de FKB en uitvaartland! Penningmeester: Peter Knijn, Grondel 33, 1633 DW Avenhorn. penningmeester@f-k-b.nl Bestuurslid: Tel.: 0229-543236 Regio Noord/Oost: (Groningen/Friesland/Drente/Overijssel/ Gelderland/Flevoland) Johnny Gunnewijk Tel.: 0599-612027 Harry Koopman Tel.: 0546-441266 Johnny Gunnewijk, Meidoornstraat 8, 9501 VZ Stadskanaal. Tel.: 0599-612027 Gunnewijk@gmail.com Harry Koopman, Kapittelhuisstraat 55, 7665 BC Albergen. Tel.: 0546-441266 hjkoopman@outlook.com Martin Slippens, Streekweg 347, 1616 AH Hoogkarspel. Tel.: 0228-526740 mslippens@hetnet.nl Regio West: (Noord-Holland/Zuid-Holland/Utrecht/Zeeland) Peter Knijn Tel.: 0229-543236 Martin Slippens Tel.: 0228-526740 Regio Zuid: (Noord-Brabant/Limburg) Sjaak den Hollander Tel.: 046-4810205 Digitale nieuwsbrief 31-07-2016 Pagina 12