Bundel 2 van veldoefening en cases De cases en veldoefeningen bestaan uit 3 delen: Deel 1 de veldoefeningen waarvan de locaties voorkomen in het natuurgebied Den Battelaer te Mechelen Deel 2 een case i.v.m. natuurbeleid Deel 3 een case i.v.m. natuurinspectie De oplossingen van de oefeningen staan niet op punten. Het gaat erom dat je samen in groep over de cases nadenkt en probeert de juiste oplossing te vinden. Het is zeker niet erg als hierbij fouten worden gemaakt. Wel belangrijk is dat je de kennis opgedaan in de cursus toepast en een inspanning levert om zelf extra informatie op te zoeken. Deel 2 en 3 zijn cases die niet zijn gebonden aan het terrein den Battelaer. Deze kan je oplossen zonder het terrein te bezoeken. Tijdens de laatste les van de cursus verbeteren we allemaal samen op het veld de oefeningen en geven jullie een kopie van het geleverde werk af. Veldoefening en cases, bundel 2 1
Deel 1: Veldoefeningen Natuurbeheer in het natuurgebied Den Battelaer te Mechelen Als informatie heb je volgende documenten (zie achteraan in cursusmap): 1) Topokaart met nummers (1,2,3,5,6 zijn punten met oefeningen) 2) Kaart met perceelnummers 3) Stijghoogte-grafiek van peilbuizen (kijk naar peilbuis nr. 3) Oefening voor iedereen, info opzoeken over het gebied Het gebied den Battelaer is een natuurgebied in beheer van Natuurpunt. Het ligt in ten noordwesten van Mechelen. De grenzen van het gebied zijn de Zenne, de Leuvense vaart en de N 16 (Gentse steenweg). Zoek voor dit gebied en de onmiddellijke omgeving informatie op die nuttig/ nodig is bij het opstellen van een beheerplan. Denk hiervoor zeker aan volgende zaken: VEN, SBZ, Beschermd landschap, gewestplan, BWK-kaart, andere kaarten, totale oppervlakte, Ferraris-kaart, andere oude kaarten, historisch bos en flora en fauna gegevens. Veldoefening en cases, bundel 2 2
Oefening voor iedereen, Locatie 1 (perceel nr. 24) Op dit perceel staat een peilbuis. Het verloop van de waterstand in de peilbuis kan je aflezen op de stijghoogte-grafiek. Grafiek met nr. 3 (deze met de driehoeken) is de lijn van de peilbuis op dit perceel. Staat het waterpeil soms boven het maaiveld? M.a.w. staat er soms water op dit perceel? Zo ja, hoe lang en wanneer staat er meestal water op het perceel? Wanneer is de droogste periode? Hoe groot is het grootste verschil in peilhoogte? Staan er op dit perceel veel soorten van graslanden of van moerassen? Wat is de reden dat één van beide soortengroepen (moeras of grasland) het hier niet zo goed doet? Welke BWK-code zou je geven aan dit perceel? Welke soorten herken je die hier aanwezig zijn? Veldoefening en cases, bundel 2 3
Locatie 2b (perceel nr. 14 en 16) (groep 2) Percelen 14 en 16 waren vroeger aangeplante populierenbossen. Op deze percelen zijn alle populieren geringd. Op perceel 14 zijn ook een aantal stronken verwijderd en is een bestaande poel verder uitgegraven. Je bent beheerder bij Natuurpunt, wat zou jij met deze percelen doen? Los hiervoor onderstaande vragen op. 1. Welke natuurstreefbeelden zou jij op dit perceel leggen? 2. Hoe zou je deze beheren? 3. Vind je het ringen van een heel bestand populieren een goede beheerkeuze? 4. Op dit perceel vind je bosbies terug. Probeer op te zoeken voor wat deze soort een indicator is? Locatie 5 (perceel nr. 6) (groep 2) Op locatie 5 (perceel nr. 6) zie je een hakhoutbos. Het natuurdoel is hier een hakhoutbos met ruigte onder. Dit vooral voor de fauna. Los onderstaand vragen op. 1. Welke soorten staan hier in hakhoutbeheer? 2. Lopen de afgezette stoven terug goed uit, krijgen ze dus terug veel nieuwe telgen? 3. Zo nee, wat zou het probleem kunnen zijn? 4. Zijn er ook houtachtige soorten die we niet in hakhout zetten? Zo ja welke zijn hier aanwezig? 5. Beschrijf het beheer voor dit hakhoutperceel? 6. Welke soorten profiteren van dit soort biotoop? 7. Zijn er in de omgeving KLE s? Zo ja, welke en hoe ga je deze beheren? Veldoefening en cases, bundel 2 4
Deel 2: Case beleid Welke raad kan ANB aan de natuurvereniging geven? Een natuurvereniging koopt een bos waarin zich een leegstaande woning bevindt. De voormalige eigenaar had die zonder stedenbouwkundige vergunning opgetrokken in 1974 en werd enkele jaren geleden vervolgd voor dit bouwmisdrijf. De rechter heeft het herstel van de plaats in de oorspronkelijke toestand bevolen. De natuurvereniging is er niet rouwig om dat het huis verdwijnen moet maar stelt vast dat in de kelder van het gebouw een aanzienlijke kolonie vleermuizen overwintert. Behalve grootoorvleermuizen gaat het ook om de zeldzame franjestaart. De vereniging geraakt hier niet wijs uit en beslist om ANB om raad te vragen. Veldoefening en cases, bundel 2 5
Deel 3: Case natuurinspectie Als natuurinspecteur zie je in een bos een aantal damherten rondlopen. Het bos is in eigendom van een privé-boseigenaar die een groot liefhebber is van damherten. Je besluit eens te gaan horen bij deze eigenaar wat hij allemaal van zin is in zijn bos. Tijdens het gesprek vertelt de eigenaar dat hij de damherten laat rondlopen op een weide die naast zijn bos gelegen is. Maar om deze dieren een meer natuurlijke omgeving te bieden, heeft hij ze ook in een deel van het bos gezet. Hij plaatste daartoe een hoge omheining met palen en zgn. ursusdraad. De dieren blijken zich goed thuis te voelen. Wel moet de eigenaar vaststellen dat na enkele maanden alle loofbomen in het bos geschild zijn. De boseigenaar heeft ook een professioneel tuinaannemingsbedrijf. Aangezien hij veel in de Kempen actief is, kweekt hij voor zijn klanten allerlei rododendronvariëteiten. Daarvoor komt het dikke naaldentapijt dat de bodem van zijn bos bedekt goed van pas. Daar waar zijn bos aan de openbare weg grenst, heeft hij een paneel geplaatst met reclame voor zijn bedrijf. 1. Welke acties van deze boseigenaar zijn niet toegestaan? 2. Hoe reageer je als natuurinspecteur, welke acties ga je ondernemen? Veldoefening en cases, bundel 2 6