RBS Markets Nummer 355, 26 februari 2013 Turbo s & Trading Tijdelijke spreadverlaging bij Turbo s op NL aandelen. P4 Technische Analyse P2 EUR/USD - Euro nog steeds in uptrend... De week in Turbo P3 Ontmoet RBS P5 Seminars en webinars agenda Overzichten Vele doodlopende wegen naar Rome Dinsdag 26 februari kregen Europese beurzen, de euro, maar vooral de Italiaanse markt voor staatsobligaties flinke tikken uitgedeeld. De hervormingsgezinde Democratische Partij van Pier Luigi Bersani behaalde tijdens de parlementsverkiezingen een nipte meerderheid in de tweede kamer, maar slaagde er niet in eveneens een meerderheid te behalen in de eerste kamer. Dit brengt het land in een politieke impasse en de onrust is weer terug. Mario Monti die het Italiaanse zakenkabinet in de afgelopen 1,5 jaar leidde, was met slechts 10 procent van de stemmen de grote verliezer van de verkiezingen. Hij voerde in de afgelopen periode forse bezuinigingen en belastingmaatregelen door om de begroting op orde te krijgen, de staatsschuld terug te brengen en de Italiaanse economie weer aan de praat te krijgen. In Europa was hij geliefd omdat hij daadkrachtig ingreep en handelde naar de richtlijnen van de Europese Unie. Het vertrouwen onder beleggers in Italië steeg. Dit uitte zich in een daling van de 10-jaars rente op staatsobligaties van ruim zeven tot zo n vier procent. Buiten Italië kon Monti misschien op waardering rekenen, binnen de landsgrenzen was dit geenszins het geval. Met zijn maatregelen maakte hij zich niet populair. Naast verliezers waren er ook winnaars: Voormalig premier en miljardair Berlusconi en oud-komiek Grillo. De eerste slaagde er in met zijn centrum rechtse partij PDL de meeste zetels binnen te slepen voor de eerste kamer. De komiek Grillo is degene die het hardst lacht. Zijn partij MS5 (5 sterren beweging) verzet zich tegen het volgens hem corrupte establishment en sleepte maar liefst 25 procent van de stemmen binnen. Bersani mag misschien een meerderheid hebben binnen de tweede kamer, samen met Monti is hij te klein om de benodigde 158 zetels in de eerste kamer te bemachtigen en is dus afhankelijk van derden. Politiek gezien zit het land in een impasse. Het probleem in Europa is dat er een strijd woedt met aan de ene kant politici die pleiten voor hervorming en begrotingsmaatregelen en aan de andere kant een groeiende groep politici met populistische standpunten. De populisten lijken nu in Italië wel erg veel steun te krijgen. En dat heeft grote impact op de kredietrisico s van het land. Zoals mijn collega Erik Mauritz vorige week schreef: mocht Berlusconi winnen, dan komt er zeker een grote beweging in de markt van Italiaans staatspapier. Wat nu? In theorie zijn er drie mogelijke uitkomsten: 1. Een grote coalitie met vele partijen. Toch is deze optie zeer onwaarschijnlijk, aangezien noch Grillo, noch Berlusconi bereid lijkt te zijn om zich te verbinden aan een andere partij. Bovendien zou het hervormingsproces dat Monti ïnitieerde, aanzienlijk worden vertraagd als de grote partijen het openlijk oneens zijn over belangrijke nationale kwesties. 2. Een technocratische overheid à la Monti. Ook de optie van een nieuwe zakenkabinet is niet aannemelijk. Nog een ronde van technocraten zal door het Italiaanse volk waarschijnlijk worden gezien als een verlies van soevereiniteit en kan sociale onrust te genereren. 3. De meest waarschijnlijke uitkomst is een nieuwe ronde van de verkiezingen. Onze schatting is dat deze op zijn vroegst in mei plaatsvinden en het land tot die tijd in een politieke en economische impasse zit. Lees verder op pagina 4 Heeft u een vraag over dit onderwerp dan hoor ik graag van u. U kunt mailen naar beleggen@rbs.com of een bericht sturen op Twitter (twitter.com/jimtehupuring). 1
Technische Analyse EUR/USD - Euro nog steeds in uptrend... Turbo s & Trading 355, 26 februari 2013 De wekelijkse TA van Nico Bakker Nico Bakker is hofleverancier van technische analyse binnen RBS Markets. Hij publiceert regelmatig artikelen in allerlei media. Ook verzorgt hij diverse trainingen en workshops en is hij een graag geziene spreker tijdens beleggingsevenementen. Voor de uitleg van technische analyse termen verwijzen wij u naar www.rbs.nl/markets. De kranten staan bol met fundamenteel nieuws over de Eurocrisis met alle gevolgen van dien voor de aandelenmarkten en andere uitwerkingen op diverse speelvelden. Gelukkig hoef ik mij als technisch analist niet met deze materie te bemoeien, dat mag ik zelfs niet eens. Ik mag wel iets zeggen over de technische conditie van de Euro en dan kom ik tot de conclusie dat het EuroDollar valutapaar in een lastige overgangsfase zit. EUR/USD Natuurlijk is er neerwaartse druk waarneembaar, maar de Eurostieren zijn geenszins verslagen. Ik zal de weekgrafiek voor u duiden en aangeven waarom een hernieuwde rally naar 1,37 nog steeds tot de mogelijkheden behoort. Visuele analyse leert ons dat er sprake is van een serie hogere toppen en hogere bodems, dus de ondertoon is positief. Maar het is jammer dat met de zwarte candle van deze week de oplopende trendlijn wordt gepenetreerd. Met vier zwarte candles op rij is dus een stevige correctie gaande, die naar alle waarschijnlijkheid een halt wordt toegeroepen in de buurt van 1,30, gelijk aan een recente bodem en fractioneel boven de sleepkabel. Anders gezegd, de trendindicator geeft aan dat er nog sprake is van een stijgende trend. Dit wordt bevestigd door de RSI die de 50-lijn raakt en nu moet opveren. Als laatste tool verwijs ik naar de Fibonacci retracementgrenzen die eveneens steun aanreiken rond de 1,30. Alles bij elkaar dus voldoende positieve bevindigen die er toe moeten leiden dat de Euro binnenkort gaat bodemen en de weg richting het noorden kan hervatten. Technische Conditie Het valutapaar bevindt zich in een lastige overgangsfase, waarin binnenkort rond 1,30 een witte weekcandle moet verschijnen als eerste indicatie van bodemvorming. Aansluitend kan de uptrend nieuw leven worden ingeblazen met 1,37 als eerste koersdoel. Dat is vooralsnog het meest waarschijnlijke scenario. Figuur 1. Weekgrafiek EUR/USD. Bron: BTAC Visuele Analyse, 26 februari 2013. Selectie aanbod EUR/USD Turbo's Met Turbo's kunt u inspelen op een stijging en/of daling van de EUR/USD. Voor een compleet overzicht van het aanbod kijkt u op www.rbs.nl/markets. Vul in het scherm linksboven de zoekterm EUR/USD Turbo Naam ISIN code Hefboom EUR/USD Turbo Long 1,280 NL0010252441 23,60 EUR/USD Turbo Long 1,241 NL0010132866 14,00 EUR/USD Turbo Short 1,334 NL0010287355 24,87 EUR/USD Turbo Short 1,373 NL0009995091 14,35 in. Figuur 2. Een selectie van het aanbod van EUR/USD Turbo's. Bron: RBS, 26 februari 2013. 2
Turbo s & Trading 355, 26 februari 2013 De week in Turbo Italië bepaalt koersrichting Edelmetalen verliezen glans Vorige week was een beweeglijke week op de verschillende beurzen. Om dicht bij huis te beginnen: de AEX bereikte op dinsdag een koers van 348 punten om op donderdag een laagste koers van 335 punten op de borden te noteren. Uiteindelijk bleef per saldo de schade beperkt: in week 8 verloor de AEX 3,58 punten. Op dit moment zijn er iets meer Turbobeleggers die koersstijgingen verwachten na de huidige correctie dan dat er beleggers zijn die verdere dalingen verwachten. U kunt dat zien aan de Long / Short ratio op pagina 4. Ondermeer de Italiaanse verkiezingen beheersten het nieuws. Ook in de lopende week is dat nog steeds het geval, zeker nu de verkiezingsuitslag een impasse heeft opgeleverd waardoor er voorlopig nog onzekerheid is. In februari komen bij RBS Markets de edelmetalen wat meer voor het voetlicht. Specifiek voor goud gold dat het het laagste koersniveau van het jaar bereikte op USD 1564,55 per troy ounce. Op 28 juni 2012 werd dit peil voor het laatst gezien. Beleggers die met Turbo s inspelen op de ontwikkeling van de goudprijs verwachten overwegend hogere koersen getuige een Long / Short ratio van 10,7. Goud daalde 1,8%, palladium daalde 2,7%, zilver daalde 3.6% en platina was hekkensluiter met een daling van 4,3% (allen gemeten in Amerikaanse dollar). Het lijstje van Top 5 stijgers in figuur 4 laat duidelijk zien dat zich op het vlak van de valuta een en ander heeft voorgedaan. Vorige week daalde de euro weliswaar 2% in waarde maar de voornaamste verklaring ligt hem toch weer in die uitslag van de Italiaanse verkiezingen: door de onzekerheid die dit in de eurozone teweegbrengt, daalt de euro maandag 25 februari in waarde ten opzichte van bijvoorbeeld de dollar, het Britse pond en de Japanse yen. Overzicht markten AEX 1,0% 339,87 350 348 346 344 342 340 338 336 Bund Future 0,9% 143,62 144,5 144,0 143,5 143,0 142,5 142,0 Vertrek Jean-Paul van Oudheusden Na een periode van 16 jaar bij de bank (eerst ABN Amro en vanaf 2007 RBS) vertrekt Jean-Paul van Oudheusden deze maand bij RBS Markets. Jean-Paul introduceerde met zijn team, waaronder Erik Mauritz, in 2004 de Turbo en was in de afgelopen jaren mede verantwoordelijk voor producten als de AEX Obligatie en de Memory Coupon Note. Per 1 maart worden zijn taken overgenomen door Pieter-Reinier Maat, Head of Investor Products & Equity Derivatives Benelux, Switzerland and France. 141,5 141,0 EUR/USD 1,3% 1,3192 1,345 1,340 1,335 1,330 1,325 1,320 Top 5 Stijgers Turbo s en Boosters ISIN code Rendement Rendement sinds introductie EUR/USD Booster Short NL0010286522 351,02% 190,90% Sinds 15 feb 2013 EUR/USD Booster Short NL0010285755 180,49% 193,40% Sinds 8 feb 2013 EUR/USD Booster Short NL0010285128 122,25% 474,70% Sinds 4 feb 2013 EUR/USD Booster Short NL0010281234 89,77% -5,62% Sinds 2 jan 2013 EUR/USD Turbo Short NL0010285862 75,80% 80,52% Sinds 8 feb 2013 Certificaten ISIN code Rendement Rendement sinds introductie RICI Enhanced Natural Gas Certificaat NL0009057728 7,54% -73,20% Sinds 19 jun 2009 Zuid-Korea Certificaat DE0005715155 3,69% 194,70% Sinds 27 feb 2001 Indonesië Certificaat NL0000290542 3,23% 127,30% Sinds 44 apr 2006 Nikkei 225 Certificaat NL0000451920 3,12% 15,07% Sinds 23 mei 2005 RICI Enhanced Agrarische Grondstoffen Cert. NL0006343881 2,84% 9,24% Sinds 30 sep 2008 Figuur 4. Top 5 stijgers periode 15 februari t/m 22 februari 2013. Deze tabel is gebaseerd op het gemiddelde van de bied- en laatkoers van RBS. Een actueel overzicht vindt u op de website: www.rbs.nl/markets. Bron: RBS, 26 februari 2013. 1,315 1,310 Brent Crude Olie Future 3,0% 114,10 118 117 116 115 114 113 112 111 Figuur 5. De prestaties van belangrijke markten van 15 februari t/m 22 februari 2013. Bron: Bloomberg, 26 februari 2013. 3
Tijdelijke spreadverlaging bij Turbo s op Nederlandse aandelen! Turbo s & Trading 355, 26 februari 2013 Bij de volgende Turbo s zal de minimale spread (het verschil tussen bied- en laatprijs) worden verlaagd. Deze spreads gelden in principe onder normale marktomstandigheden. RBS behoudt zich het recht voor om deze spreads te allen tijde te wijzigen (bijvoorbeeld bij cijfers). De actie loopt tot 31 maart 2013. Aan dit bericht kunnen geen rechten worden ontleend. De spreadverlaging betreft de volgende Turbo s: Akzo van 8 naar 6 cent Philips van 5 naar 2 cent ASMI van 8 naar 6 cent Randstad van 10 naar 4 cent Corio van 12 naar 4 cent SBM van 6 naar 2 cent DE Masterblend van 5 naar 1 cent PostNL van 3 naar 1 cent Deltalloyd van 12 naar 3 cent TNT van 7 naar 1 cent DSM van 9 naar 4 cent TomTom van 3 naar 1 cent Reed Elsevier van 4 naar 2 cent Unilever van 5 naar 3 cent Fugro van 9 naar 4 cent USG van 10 naar 3 cent Heineken van 8 naar 5 cent Wereldhave van 18 naar 8 cent KPN van 4 naar 1 cent Wolters Kluwer van 6 naar 2 cent Vele doodlopende wegen naar Rome Vervolg van pagina 1 Hoe langer de instabiliteit duurt, hoe verder de recessie zal verdiepen. Hierdoor stijgt de werkloosheid het aantal faillissementen en het percentage slechte leningen. Hoewel de grote Italiaanse banken dankzij de ECB (LTRO) momenteel een sterke liquiditeitspositie genieten, kan een verslechtering van de Italiaanse economische situatie in het ergste geval leiden tot kapitaalsproblemen bij zwakkere banken of mogelijk zelfs bankruns. De belangrijkste consquentie van de politieke impasse heeft te maken met de bazooka van Draghi. Toen hij in augustus aangaf alles te zullen doen om de Eurozone te redden lanceerde hij een programma waarbij de ECB staatsobligaties zou kunnen opkopen (het zogenaamde OMT: Outright Monetary Transactions). Door dit te doen, zou de rente van het betreffende land dalen. Maar om hiervoor in aanmerking te komen moeten overheden aan bepaalde voorwaarden voldoen. De huidige onstabiele politieke situatie, het verlies van Monti en de opkomst van partijen als MS5 brengen de hervormingsagenda van de Italianen ernstig aan het wankelen. Dat maakt het zeer onwaarschijnlijk dat de ECB zal overgaan tot het opkopen van Italiaans staatspapier indien de rente oploopt. De risico s zijn groot en de kans dat er overeenstemming over voorwaarden tot stand komt is klein. Rome zit momenteel op een dood spoor. U niet, want als de Italiaanse rente oploopt, kunt u daar op inspelen. 4
Ontmoet RBS Seminars en Webinars in 2013 In het vorige jaar hebben wij wederom vele duizenden kijkers gehad tijdens onze online webinars. Vanaf 2013 zullen de webinars voortaan op elke maandag van de maand vanuit een vernieuwde omgeving worden verzorgd. Dit biedt u naast de bekende functionaliteiten de volgende voordelen: Alle webinars terugzien in het archief Verbeterde interactie met moderators Grotere weergave van sheets en video Gericht zoeken op onderwerp in gearchiveerde webinars Webinars bekijken op tablet of smartphone Tip de redactie functie Let op: om live webinars of gearchiveerde webinars te bekijken dient u zich eenmaal in het nieuwe systeem te registreren. Klik hier om te registreren of ga naar www.rbs.nl/seminars. Programma in 2013 Op de eerste drie maandagen van de maand verzorgen wij om 20:00 uur een webinar en 1x per maand kunt u ons bezoeken tijdens een beleggersbijeenkomst: Turbo s & Trading 355, 26 februari 2013 Op de eerste maandag van de maand geeft een gastspreker uit de financiële wereld in 30 minuten zijn of haar visie op een aantal specifieke markten De tweede maandag van de maand staat in het teken van educatie. Denkt u hierbij aan uitleg over de werking van een beleggingsproduct of uitleg over beleggingsstrategieën of methodes Op de derde maandag van de maand laat technisch analist Nico Bakker u 10 titels kiezen uit zijn TA carrousel die hij voor de camera behandeld. Elk webinar kijkt hij terug op zijn uitspraken van de voorgaande maand. Op de vierde maandag van de maand zullen wij afwisselend een webinar of een seminar organiseren rondom een actueel thema. Bij seminars heeft u de gelegenheid om het team van RBS Markets te ontmoeten, een presentatie bij te wonen over actuele ontwikkelingen op het vlak van beleggen en om met ons in gesprek te gaan. Februari / maart 2013 In februari en maart bieden wij de volgende seminars en webinars aan: INSCHRIJVEN RBS WEBINARS Seminar en webinar agenda Datum Type Titel Spreker Aanvang 4 maart 2013 Online webinar De Gouden 6 van: Karel Mercx Karel Mercx & Erik Mauritz 20 uur 11 maart 2013 Online webinar Ins en outs van Memory Coupon Notes Rogier San Giorgi 20 uur 18 maart 2013 Online webinar Bakker's Bull/Bear van de maand maart Nico Bakker 20 uur Overzichten Overzicht Volume/Omzet Onderliggende waarde Long Short Omzet(EUR) AEX 19.677.932 11.402.843 29.038.503 Brent Crude Oil Future 123.159 40.615 2.753.395 Bund Future 0 27.267 242.777 EUR/USD 304.707 78.278 1.271.223 Goud 611.065 412.178 5.078.156 Figuur 5. Overzicht Volume/Omzet, periode 15 februari t/m 22 februari 2013. Bron: RBS, 26 februari 2013. Long/Short-Ratio Turbo Ratio AEX 1,64 Brent Crude Oil Future 1,09 Bund Future -1352,00 EUR/USD -1,13 Goud 10,68 Figuur 6. Long/Short-Ratio van uitstaande posities per 26 februari 2013. Bron: RBS, 26 februari 2013. Top 10 meest verhandelde Certificaten: vorige week en All-Time Vorig week ISIN code All-Time ISIN code 1 RICI Agricultural Quanto Certificaat NL0000451813 Water Certificaat NL0000290195 2 Zilver Quanto Certificaat NL0000458743 Agribusiness Certificaat NL0000696565 3 Nikkei 225 Quanto Certificaat DE0006098205 Goud Quanto Certificaat NL0000458735 4 AEX Total Return Certificaat NL0000455756 BRIC II Certificaat NL0000290328 5 BRIC Certificaat NL0000459816 Emerging 11 Certificaat NL0000842029 6 Goud Quanto Certificaat NL0000458735 AEX Certificaat NL0000778728 7 Black Rock Momentum Certificaat NL0000290526 RICI Enhanced Quanto Certificaat NL0006284580 8 BRIC II Certificaat NL0000290328 Emerging Markets SRI Certificaat NL0009287721 9 Goud Certificaat NL0000455905 India Certificaat NL0000456465 10 Generieke Geneesmiddelen Certificaat NL0000479152 BRIC Certificaat NL0000459816 Figuur 6. Top 10 bestsellers Certificaten, periode 15 februari t/m 22 februari 2013 en All Time. Bron: RBS, 26 februari 2013. Op de hoogte blijven Alle seminars & webinars zullen altijd aangekondigd worden op www.rbs.nl/markets en in deze nieuwsbrief. Wilt u op de hoogte blijven van onze webinars? Klik dan hier voor een actueel overzicht van de webinars, en vink bij het inschrijven aan dat u op de hoogte gehouden wilt worden. 5
Turbo s & Trading 355, 26 februari 2013 Risico s De aanschaf van Turbo s en Certificaten brengen bepaalde risico s met zich mee, zoals prijsrisico, kredietrisico en liquiditeitsrisico. Turbo s en Certificaten zijn daarom niet geschikt voor iedere belegger. Het is van belang dat u de kenmerken en risico s van deze producten begrijpt voordat u een beleggingsbeslissing neemt. Tevens dient u zorgvuldig af te wegen of de Turbo s en Certificaten geschikt zijn voor u gezien uw ervaring, beleggingshorizon, overige beleggingen, financiële positie, risico-bereidheid en andere relevante omstandigheden. In geval van twijfel, dient u professioneel advies in te winnen. Deze nieuwsbrief dient slechts ter informatie en is geen aanbieding of een uitnodiging tot het doen van een aanbieding van Turbo s of Certificaten. Het aanbod van Turbo s en Certificaten vindt uitsluitend plaats op basis van het respectievelijke basisprospectus, eventuele bijbehorende supplementen en de definitieve voorwaarden. De beslissing om Turbo s en Certificaten te kopen moet dan ook op basis van deze documenten worden gemaakt. Deze documenten zijn kosteloos verkrijgbaar via www.rbs.nl/ markets. Deze paragraaf bevat slechts een overzicht van de belangrijkste risico s. Lees voor een volledig overzicht het respectievelijke basisprospectus. Turbo s en Warrants zijn beleggingsinstrumenten voor actieve en ervaren beleggers. Door de hefboom is een belegging in Turbo s en Warrants risicovoller dan een directe belegging in de onderliggende waarde. Hoe hoger de hefboom die men kiest, hoe sneller een beweging van de onderliggende waarde doorwerkt in de waarde van de Turbo en de Warrant. Het stop loss-niveau van een Turbo kan wijzigen, waardoor bij een wijziging het stop loss-niveau dichter bij de koers van de onderliggende waarde kan komen. Bij indices zullen deze wijzigingen in periodes waarin veel dividend wordt uitgekeerd, groter zijn. De koers van een Certificaat volgt in principe één-op-één de prestaties van de onderliggende waarde, maar kan hiervan afwijken doordat de beheerkosten (jaarlijks) in rekening worden gebracht en door de marktbeweging van vraag en aanbod. Bij alle beleggingsinstrumenten kan gedurende zowel de looptijd als op de afloopdatum de volledige inleg verloren gaan. Veranderingen van de wisselkoersen van onderliggende waarden die niet in euro zijn genoteerd, beïnvloeden de waarde van de in euro genoteerde producten. Een stijging van de lokale valuta ten opzichte van de euro zal een positief effect hebben, een daling een negatief effect. Beleggen in aandelenmarkten van opkomende markten gaan gepaard met extra risico s op politiek, economisch, de sociaal en juridisch gebied. Daarnaast ontbreekt door gebrekkige beschikbaarheid van financiële verslaggeving en andere data in sommige markten transparantie. Ongunstige ontwikkelingen hebben hierdoor vaak een sterk negatieve invloed hebben op de waarde van beleggingen in opkomende markten. Beleggen in grondstoffen gebeurt meestal door middel van termijncontracten Door te beleggen in termijncontracten en deze op tijd te verkopen kan fysieke levering van een grondstof worden voorkomen. Wanneer een belegger voor lange termijn in een bepaalde grondstof belegt, dient hij/zij het termijncontract voor het aflopen door te rollen naar een termijncontract met een langere looptijd. Het doorrollen van termijncontracten kan rendement opleveren of juist rendement kosten. Dit is afhankelijk van de termijnmarkt en staat los van veranderingen van de spotprijs van de desbetreffende grondstof. Wanneer een termijncontract afloopt, zal de prijs daarvan de actuele spotprijs benaderen. Bij het doorrollen wordt het aflopende contract verkocht en het volgende contract gekocht. Het verschil tussen opeenvolgende termijnprijzen kan een negatief rendement opleveren voor de belegger. Turbo s en Certificaten worden uitgegeven door The Royal Bank of Scotland [plc. Beleggers lopen kredietrisico op deze bank. Dit betekent dat in geval van insolventie van de uitgevende instelling beleggers in Turbo s en Certificaten mogelijk minder terugkrijgen dan hun initiële belegging en in het slechtste geval zelfs hun gehele belegging verliezen. Turbo s en Certificaten worden gehouden via het bewaringssysteem van Euroclear Nederland en zijn daardoor afgescheiden van het vermogen van de uitgevende instelling. Het Nederlandse depositiogarantiestelsel is niet op Turbo s en Certificaten van toepassing. Beleggers krijgen met een belegging in Turbo s en Certificaten geen eigendom in onderliggende waarde daarvan. Turbo s en Certificaten worden genoteerd op Euronext Amsterdam met RBS als market maker. Dat wil zeggen dat RBS onder normale marktomstandigheden tijdens beursuren van Euronext Amsterdam, van 9:05 uur tot 17:30 uur bereid is om Turbo s en Certificaten te kopen en te verkopen. Hierdoor is het mogelijk om onder normale marktomstandigheden tijdens genoemde beursuren de Turbo s en Certificaten te kopen of verkopen. De prijs waarvoor RBS bereid is een Turbo of een Certificaat te kopen wordt de biedprijs genoemd en de prijs waarvoor RBS bereid is een Turbo of een Certificaat te verkopen wordt de laatprijs genoemd. Het verschil tussen de bied- en laatprijzen wordt de spread genoemd. Gedurende de looptijd van een Turbo of een Certificaat kan de spread aan wijziging onderhevig zijn. Bijvoorbeeld, indien er belangrijke cijfers worden gepubliceerd zoals jaarcijfers of macro-economische cijfers kan de spread (tijdelijk) wordt vergroot. Actuele informatie over de bied- en laatprijzen gehanteerd durende de looptijd van Turbo s en Certificaten treft u aan op de relevante product pagina van de website www.rbs.markets.nl. Door bijzondere omstandigheden kan het voorkomen dat RBS geen prijzen afgeeft. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren indien de rbs.nl/markets handel in de onderliggende waarde wordt stilgelegd, een Turbo of een Certificaat is uitverkocht, indien in korte tijd een groot aantal orders wordt geplaatst, er een storing in het handelssysteem van RBS is opgetreden, er een storing is opgetreden in het handelssysteem van Euronext Amsterdam of de beurs waarop de onderliggende waarde wordt verhandeld of indien er extreme marktomstandigheden zijn. Indien RBS geen prijzen afgeeft kan het zijn dat het niet mogelijk is om een Turbo of een Certificaat te kopen of te verkopen of niet tegen de door u gewenste prijs. Dit laatste kan zich voordoen omdat u in dergelijke situaties voor koop en verkoop afhankelijk bent van andere beleggers die willen kopen of verkopen. Disclaimer Technische Analyse / Turbo Tip Het onderdeel technische analyse wordt verzorgd door Bakker Technische Analyse Consultancy B.V. en uitgebracht door RBS. Nico Bakker is bestuurder van Bakker Technische Analyse Consultancy B.V. en is een onafhankelijk analist. RBS en Bakker Technische Analyse Consultancy B.V. zijn een samenwerkingsverband aangegaan waarin Bakker Technische Analyse Consultancy B.V. in ruil voor een financiële vergoeding technische analyse verzorgd en bepaalde promotionele activiteiten verricht. De technische analysen van Bakker Technische Analyse Consultancy B.V. zijn niet bedoeld als individueel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Iedere (potentiële) investering dienen beleggers te toetsen aan hun persoonlijke beleggersprofiel en te bespreken met hun adviseur. De in de technische analyse genoemde standpunten en vooruitzichten zijn door Bakker Technische Analyse Consultancy B.V. gegeven in zijn hoedanigheid als technisch analist. RBS kan van tijd tot tijd producten uitgeven die dezelfde onderliggende waarden kunnen hebben als de financiële instrumenten besproken in de technische analysen van Bakker Technische Analyse Consultancy B.V. RBS heeft echter geen enkele betrokkenheid bij, op welke manier dan ook, invloed op, zeggenschap over of inspraak in van de totstandkoming van de technische analysen van of namens Bakker Technische Analyse Consultancy B.V. of een aan haar gelieerde onderneming of persoon. RBS is niet verantwoordelijk voor de volledigheid, juistheid en geschiktheid voor welke doeleinden dan ook en aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid in verband met de technische analysen van Bakker Technische Analyse Consultancy B.V. of een aan haar gelieerde onderneming of persoon. Disclaimer RBS Dit document is opgesteld door The Royal Bank of Scotland plc of haar dochtervennootschappen of groepsondernemingen ( RBS ). Alle informatie in dit document is gebaseerd op informatie afkomstig van RBS en van andere instellingen die als betrouwbaar gelden. RBS geeft in dit document een getrouwe reproductie van dergelijke informatie, echter RBS biedt geen garantie voor de juistheid van de getoonde gegevens verkregen van derden. Geen garantie of zekerheid in welke vorm ook, expliciet of impliciet, wordt gegeven met betrekking tot de volledigheid en juistheid van de informatie opgenomen in dit document. RBS accepteert geen enkele verplichting om enige informatie opgenomen in dit document te herzien of te corrigeren. Geen handelen of nalaten van RBS of haar directeuren, werknemers, agenten of andere vertegenwoordigers met betrekking tot de informatie opgenomen in dit document vormt, of wordt geacht te vormen, een verplichting of garantie van RBS of enig ander persoon. Indicatieve prijzen of analyses in dit document zijn ter goede trouw opgesteld, uitgekozen en beoordeeld en derhalve wordt geen garantie gegeven ten aanzien van de juistheid, volledigheid en redelijkheid van deze prijsopgaven of analyses. Onverminderd de juridische verantwoordelijkheid voor informatievoorziening, accepteert RBS geen enkele vorm van aansprakelijkheid voor kosten, schade en claims ontstaan uit, of in verband met, een belegging in effecten beschreven in dit document. RBS en/of haar dochtervennootschappen of groepsvennootschappen, verbonden vennootschappen, werknemers of klanten kunnen een belang in financiële instrumenten hebben zoals de effecten beschreven in dit document of daaraan gerelateerde financiële instrumenten. Een dergelijk belang kan omvatten het handelen, aanhouden, onderhouden van een markt in zulke instrumenten als ook het verschaffen van bank-, krediet- en andere financiële diensten aan een vennootschap of de uitgevende instelling van de effecten en financiële instrumenten beschreven in dit document. RBS treedt met betrekking tot een transactie, de effecten of andere verplichtingen beschreven in dit document, niet op als financiële adviseur of in een fiduciaire rol. RBS geeft met betrekking tot geen enkele jurisdictie een garantie of advies over fiscale, juridische en boekhoudkundige zaken. Dit document is niet bedoeld voor de distributie of het gebruik door enig persoon of enititeit in een jurisidictie of land waarin een dergelijke distributie of gebruik in strijd is met locale weten regelgeving. De informatie opgenomen in dit document is eigendom van RBS en is verstrekt op verzoek van een geselecteerd aantal ontvangers en mag niet (geheel of gedeeltelijk) worden verstrekt of anderszins gedistributeerd aan een andere derde partij zonder de schriftelijke toestemming van RBS. Verenigde Staten van Amerika: Dit document is uitsluitend bestemd voor verstrekking aan major institutional investors zoals gedefinieerd in Rule 15a-6 van de Amerikaanse Exchange Act van 1934, zoals van tijd tot tijd gewijzigd (de Exchange Act ) en mag niet worden verstrekt aan andere Amerikaanse ingezetenen. Elke Amerikaanse major institutional investor die deze informatie ontvangt en komt door het ontvangst ervan overeen dat hij de informatie in dit document niet zal verstrekken of anderszins distributeren aan anderen. De effecten zoals hierin beschreven zijn en zullen niet worden geregistreerd zoals bedoeld in de de Amerikaanse Securities Act van 1933, zoals van tijd tot tijd gewijzigd (de Securities Act ) en mogen niet worden aangeboden of verkocht in de Verenigde Staten van Amerika, tenzij aan qualified institutional buyers (gekwalificeerde institutionele beleggers) in lijn met Rule 144A of op grond van een andere vrijstelling van of het niet van toepassing zijn van de registratieverplichting van de Securities Act. De aanbieding of verkoop van de effecten of transacties in de effecten kunnen verder beperkt worden door toepasselijke wet- en regelgeving van de Verenigde Staten of van haar afzonderlijke staten. Potentiële beleggers dienen zichzelf daarom op de hoogte te stellen van en juridische beperkingen bij het aangaan van transacties na te leven. Potentiële beleggers dienen zich te realiseren dat de effecten mogelijk niet geschikt zijn voor alle beleggers. The Royal Bank of Scotland plc staat in het Verenigd Koninkrijk onder toezicht van de Financial Services Authority. Behalve in landen waarin dit wettelijk is vereist is de inhoud van dit document is niet beoordeeld door toezichthouders in de landen waarin dit document wordt verstrekt. In geval van twijfel over de inhoud van dit document dient onafhankelijk professioneel advies te worden ingewonnen. The Royal Bank of Scotland plc. Alle rechten, behalve indien expliciet toegekend, worden voorbehouden. Reproductie in welke vorm ook van de inhoud van deze nieuwsbrief is zonder voorafgaande schriftelijke toestemming verboden tenzij voor persoonlijk gebruik. De nieuwsletter bevat merken van The Royal Bank of Scotland Group plc en andere vennootschappen binnen de RBS groep. De merken omvatten onder andere het logo van The Royal Bank of Scotland en de merknamen The Royal Bank of Scotland en RBS. Alle intellectuele eigendomsrechten met betrekking tot de indices genoemd in dit document behoren toe aan de relevante Index sponsoren (de Index Sponsoren ). De relevante Index Sponsoren zijn op generlei wijze betrokken bij de totstandkoming of verkoop van de producten genoemd in dit document, noch wordt door hen enig advies tot aankoop van deze producten gegeven. TURBO en BOOSTER zijn merknamen van The Royal Bank of Scotland Group plc. www.rbs.nl/markets RBS Markets bestaat uit een enthousiast team van specialisten dat klanten wereldwijd al meer dan vijf jaar van gestructureerde producten voorziet. De onderliggende waarden zijn divers: aandelen, commodities, valuta, beleggingsfondsen, vastgoed en obligaties. Van de AEX tot de CRB, van China Mobile tot Vestas Wind, van de EUR/ USD tot beleggen in olie: er is vrijwel altijd wel een markt waar u rendement kunt behalen. U kunt inspelen op koersstijgingen en koersdalingen, u kunt beleggen in diverse uithoeken van de wereld, u kunt eenvoudig en transparant een index als de AEX volgen: kortom u kunt beleggen als een professional. Het startpunt van uw beleggingen is www.rbs.nl/markets. U kunt contact met ons opnemen via beleggen@rbs.com en/of 0900-MARKETS (0900 627 5387). 6