Jaarverslag 2015
Voorwoord Als DNO hebben we een druk jaar achter de rug. Vol goede ideeën, mooie plannen en mogelijke samenwerkingspartners. In de praktijk blijken zaken soms langer te duren dan gepland, of ingewikkelder te zijn dan in eerste instantie gedacht. Dit levert nieuwe ervaringen op, vaak positief, soms negatief. Een leerproces voor ons als bestuur en als stichting. Een paar mooie activiteiten van 2015 zijn de presentatie van de NDF Voedingsrichtlijn aan diëtisten en zorgverleners uit het hele land, de herziening van ons belangrijkste educatiemateriaal, en het netwerken met onze leden tijdens de ledendag afgelopen oktober. Zowel intern als extern wil DNO laten zien waar we voor staan met z n allen: De diëtist is de aangewezen persoon om kennis op het gebied van voeding bij diabetes mellitus te optimaliseren en waarborgen. Tussen dat alles zaten we ruim 1,5 jaar zonder voorzitter. De dagelijkse taken liepen door, maar er werd toch iemand gemist met overzicht, die verder kijkt dan nu en in de gaten houdt of DNO haar beleidsplan nog volgt. Gelukkig heeft eind 2015 Sara van Grootel besloten de rol van voorzitter op zich te nemen. Begin 2016 volgde een beleidsdag, en we kunnen zeggen dat DNO aardig op schema lopen als gekeken wordt naar het beleidsplan. Ondertussen wordt al weer hard gewerkt aan het nieuwe beleidsplan, en we kunnen alvast verklappen dat dit in het teken staat van samenwerken, kennis delen en reflecteren op de functie van de stichting DNO. Afsluiting: DNO en de diëtist worden gezien en gehoord als het gaat om diabetes en voeding. Veel partijen kennen ons al, maar dit willen we komend jaar verder ontwikkelen, en het contact met huidige partners intensiveren. Kennis is er genoeg, maar het gaat erom wat we met die kennis doen. Delen wordt daarbij het nieuwe credo. Het DNO bestuur, Sara van Grootel Diana Eijpe Anja Ravenhorst Janneke de Keijzer Christina Groenendijk Martine Dogger Annemarieke van Rijn
Inhoudsopgave 1. Interne organisatie... 4 2. Externe contacten... 5 2.1 Nederlandse Vereniging van Diëtisten (NVD)... 5 2.2 Nederlandse Diabetes Federatie (NDF)... 5 2.3 Arnhem en Nijmegen (HAN)... 5 2.4 Diabetesvereniging Nederland(DVN)... 5 2.5 Diabetesfonds... 5 2.6 EADV... 5 2.7 NvVPO... 6 2.8 Abbott Nutrition... 6 3. Activiteiten... 7 3.1 NDF activiteiten... 7 3.1.1 Werkgroep Voedingsrichtlijn 2015... 7 3.1.2 Werkgroep Zelfmanagement... 7 3.1.3 Werkgroep Ontwikkeling consensusdocument insulinepomptherapie... 7 3.1.4 Werkgroep patiëntprofielen... 7 3.1.5 Vaste commissies van de NDF... 7 3.2 Werkgroepen DNO... 7 3.2.1 Zwangeren... 7 3.2.2 Kinderen... 8 3.2.3 DM Type I... 8 3.2.4 DM type II + Preventie... 8 3.3 Overige activiteiten... 8 3.3.1 Presentatie NDF Voedingsrichtlijn 2015... 8 3.3.2 Dag voor DNO leden... 8 3.3.3 Herziening educatiemap volwassenen... 9 4. Publiciteit... 10 4.1 Website... 10 4.2 DNO Info... 10 4.3 DNO Nieuws... 10 4.4 Stand op congressen... 10 4.5 Informatiefolder... 10 5. Financiën... 11 6. Conclusie en aanbevelingen... 12
1. Interne organisatie DNO is een stichting die zich als doel gesteld heeft om diëtisten die werkzaam zijn in diabeteszorg te versterken. De leden van het bestuur van DNO zijn diëtisten die zich gespecialiseerd hebben op het gebied van voeding en diabetes mellitus. Zij zijn afkomstig uit diverse werkvelden en verlenen belangeloos hun medewerking aan DNO. In 2015 is Sara van Grootel gestart als voorzitter en zijn er twee nieuwe bestuursleden aangetreden. Buiten het bestuur heeft DNO leden. Dit zijn diëtisten die interesse en specifieke deskundigheid hebben op het gebied van diabetes en die werkzaam zijn in diverse werkvelden van de gezondheidszorg. Deze diëtisten hebben zich verbonden aan DNO omdat zij zich belangeloos actief willen inzetten en betrokken willen zijn bij DNO activiteiten. In januari 2015 kende DNO 194 leden. Het jaar 2015 is met 225 leden afgesloten. Zonder haar leden kan de stichting DNO haar doelen niet verwezenlijken. Met name de diverse werkgroepen, maar ook diëtisten die zich individueel inzetten voor DNO zijn goud waard. Op deze plek wil het bestuur dan ook haar waardering uitspreken voor de betrokkenheid en inzet van deze diëtisten.
2. Externe contacten DNO streeft ernaar jaarlijks contact te hebben met belangrijke relaties binnen de diabeteszorg, zodat een optimale afstemming kan plaatsvinden over inhoud en beleid, en dit breed uitgedragen kan worden. 2.1 Nederlandse Vereniging van Diëtisten (NVD) DNO is een netwerk van de NVD. Er is afgestemd dat DNO benaderd kan worden voor inhoudelijke vragen, en dat bij beleidskwesties de NVD betrokken wordt. Ook is de NVD partner van DNO bij de NDF. Jaarlijks vindt een gesprek plaats over de samenwerking tussen DNO en Anja Evers, directeur van de NVD, en Claudia Bolleurs, kwaliteitsmedewerker NVD. 2.2 Nederlandse Diabetes Federatie (NDF) DNO is samen met NVD lid van de NDF. Deelname aan het bestuur rouleert samen met de partners EADV en KNMT. In 2015 was EADV bestuurslid. Rond de vergadering is er tussen DNO/NVD en EADV telefonisch contact. Op de ALV (twee keer per jaar) is minimaal 1 afgevaardigde van DNO/NVD aanwezig geweest. Daarnaast waren drie bestuursleden en Wineke Remijnse namens de NVD aanwezig op het jubileumcongres in november. Lidmaatschap aan de NDF levert voor DNO belangrijke werkzaamheden op zoals de diverse werkgroepen, input voor de Zorgstandaard Diabetes en dit jaar de herziening van de NDF Voedingsrichtlijn. DNO levert actief leden hiervoor die vacatiegelden of andere inkomsten ontvangen. DNO moet op haar beurt lidmaatschap aan de NDF betalen, en heeft de inkomsten dus ook nodig om een goede financiële balans te verkrijgen. Jaarlijks vind een gesprek plaats met de NDF over de continuïteit van de samenwerking. 2.3 Arnhem en Nijmegen (HAN) De HAN geeft post-hbo onderwijs over diabetes. DNO is betrokken bij de inhoud, en levert docenten voor het onderwijs. In 2015 is de samenwerking tussen HAN en DNO bestendigd door de overhandiging van acht kortingsvouchers a 250 euro aan DNO, als blijk van waardering voor de samenwerking. Daarnaast wordt eenmaal per twee jaar een landelijke diabetes dag georganiseerd door de HAN, in samenwerking met DNO. Deze zal waarschijnlijk eind 2016 plaatsvinden. 2.4 Diabetesvereniging Nederland(DVN) In 2015 is er een vervolggesprek geweest met DVN. Gekeken wordt waar DNO diëtisten kan leveren voor activiteiten, zoals regionale (kook)workshops over voeding. Ook kan DNO input leveren voor communicatie van DVN richting zorgverzekeraars als het gaat om vergoeding van diabeteszorg en hulpmiddelen. 2.5 Diabetesfonds Er is een eerste officiële kennismaking geweest tussen Diabetesfonds en DNO. Diabetesfonds doet onderzoek en ontwikkelt materiaal voor mensen met diabetes, DNO ontwikkelt materiaal voor diëtisten. Gekeken wordt hoe dit beter op elkaar aan kan sluiten, en hoe we elkaar hierin kunnen versterken. Tevens was het Diabetesfonds op de actieve dag van DNO aanwezig met een stand. 2.6 EADV EADV (samen met V&VN) is samen met KNMT partner van DNO/NVD binnen het bestuur van de NDF. Zo is er al langer contact tussen onze organisaties. Daarnaast is recent besproken hoe we meer van elkaars kennis kunnen profiteren door op elkaars scholingen presentaties aan te bieden. Dit zal in 2016 concrete invulling krijgen. In de redactieraad van het blad DiabetesPro van de EADV zit een
diëtist die DNO vertegenwoordigd. Zo heeft in maart een artikel gestaan over de NDF Voedingsrichtlijn 2015. 2.7 NvVPO Er is nog geen officieel contact tussen NvVPO en DNO. In 2016 zal hiermee een start worden gemaakt, om kennis en ervaring uit te wisselen, en beleid beter uit te kunnen dragen. 2.8 Abbott Nutrition Abbott is op dit moment hoofdsponsor van DNO. Eenmaal per jaar vindt overleg plaats tussen Abbott en DNO. De huidige samenwerking wordt door beide partijen gewaardeerd.
3. Activiteiten Leden van DNO zijn op veel verschillende terreinen actief om de kennis en ervaring binnen DNO uit te dragen, en te worden herkend en erkend als dé organisatie voor diëtisten gespecialiseerd binnen de diabeteszorg. 3.1 NDF activiteiten Er zijn een aantal werkgroepen, projecten en commissies vanuit de NDF actief waar leden van DNO bij betrokken zijn. 3.1.1 Werkgroep Voedingsrichtlijn 2015 Onder voorzitterschap van Jaap Seidell en onderzoeker Hanne van Ballegooijen heeft deze werkgroep (grotendeels bestaande uit leden van DNO) de Voedingsrichtlijn 2010 herzien. Op basis van wetenschappelijk onderzoek en meningen van experts zijn de huidige inzichten vertaald naar praktische adviezen. In de richtlijn is onderscheid gemaakt naar de preventie van diabetes, diabetes melltitus type I en diabetes mellitus type II. Daarnaast komen bijzondere situaties aan bod zoals zwangerschap, gebruik van dieetpreparaten, vasten en de nieuwste medicatie. De richtlijn is te downloaden via de website van de NDF. Tevens is een samenvattingskaart gemaakt met daarop kort alle adviezen. De Voedingsrichtlijn is een instrument voor diabetesprofessionals om gedegen adviezen rondom voeding te kunnen verstrekken. 3.1.2 Werkgroep Zelfmanagement Zelfmanagement wordt gezien als een belangrijk onderdeel van de hedendaagse praktijkvoeding voor zorgprofessionals. Patiënten brengen meer tijd alleen door dan met zorgverleners, en dienen daarom te beschikken over kennis en vaardigheden om zelf beslissingen ten aanzien van hun ziekte te kunnen nemen. Zorgprofessionals hebben hierin meer een adviserende dan een sturende rol. Nog lang niet alle zorgprofessionals beschikken zelf over de vaardigheden om zelfmanagement bij hun patiënten te stimuleren. De NDF heeft de competentiescan zelfmanagement ontwikkeld, en is aan het inventariseren welke scholing nodig is om diabeteszorgverleners met zelfmanagement aan het werk te laten gaan. Tevens wordt bekeken bij welke patiëntgroepen zelfmanagement toegepast kan worden. DNO/NVD is deelnemer aan de klankbordgroep voor dit project. 3.1.3 Werkgroep Ontwikkeling consensusdocument insulinepomptherapie Vanuit deze werkgroep zijn criteria opgesteld waaraan voldaan moet worden als instelling om kwalitatief goede en doelmatige insulinepomptherapie aan te kunnen bieden. In 2016 vindt voortzetting plaats in drie deelwerkgroepen, gericht op de onderwerpen scholing, visitatie, en financiering. 3.1.4 Werkgroep patiëntprofielen Deze werkgroep bestond uit 3 subwerkgroepen waarin NVD/DNO vertegenwoordigd was, namelijk DM type I, DM type II en obesitas. Eind 2015 zijn de werkgroepen afgerond en is een pilot gestart. Hier verwachten we in 2016 de eerste resultaten van. 3.1.5 Vaste commissies van de NDF Commissie Educatie en Voorlichting: diëtist vanuit DNO heeft hier zitting in Commissie Opinie en Kennis: diëtist vanuit DNO heeft hier zitting in Commissie Zorgstandaard en Richtlijnen: diëtist vanuit DNO heeft hier zitting in 3.2 Werkgroepen DNO In 2015 heeft een samenvoeging plaatsgevonden van twee werkgroepen, waardoor er nu 4 over zijn. 3.2.1 Zwangeren De werkgroep had in 2015 8 leden werkzaam in de 1e en 2e lijn.
In 2015 heeft de werkgroep drie maal een overleg gehad en hierbij zijn de volgende onderwerpen aan de orde gekomen: gewenste gewichtsontwikkeling gedurende zwangerschap, antenataal kolven, groepsvoorlichting bij diabetes gravidarum, advies ten aanzien van (multi)vitamine tijdens de zwangerschap, post-partus zorg. Mariet Reijnders-Klink heeft een artikel geschreven voor de beroepsgroep verloskundigen en dit aangeboden aan de redactie van het Tijdschrift voor Verloskundigen. Tijdens de actieve ledendag van DNO heeft Robertien van t Klooster een korte presentatie gegeven van de werkgroep. Er is via e-mail contact opgenomen met de werkgroepen DM1 en DM2. 3.2.2 Kinderen Afgelopen jaar heeft de werkgroep kinderen 2x vergaderd. Hoofdzaak was o.a. de nieuwe NDF voedingsrichtlijnen integreren in de DNO educatiedocumenten. Er is een presentatie binnen de groep tijdens de 1ste vergadering gegeven over de NDF voedingsrichtlijnen. De educatiedocumenten zijn onderling verdeeld en worden gedeeltelijk herzien. Het gedeelte van de artsenwijzer over kinderen met diabetes is ook herzien door één van de werkgroepleden. Daarnaast werken deze werkgroep mee aan twee projecten van de NDF. Dit zijn het ondersteuningsaanbod kind en diabetes. Dit is overzichtelijke basisinformatie over diabetes die via een website beschikbaar is. Verder wordt er door de werkgroep meegewerkt aan een netwerkrichtlijn insulinepomp en kinderen met diabetes waarin voorwaarden voor het gebruik van een insulinepomp worden vastgesteld geïnitieerd door het kennisinstituut van Medisch Specialisten. 3.2.3 DM Type I Activiteiten die de werkgroep heeft uitgevoerd in 2015: document diabetes apps voor berekenen koolhydraten ontwikkeld onderdeel van de werkgroep (ontwikkelen) multidisciplinaire scholing in vervolg op consensusdocument insulinepomptherapie in dit kader ook bezig geweest met het opstellen van competenties voor de diabetesdiëtist opgesteld (loopt door in 2016) afstemming voorschrijfbevoegdheid/aanpassen insuline door diëtist met NVD (wet BIG) en publicatie van stand van zaken in DNO nieuwsbrief 3.2.4 DM type II + Preventie Nog geen activiteiten plaatsgevonden. 3.3 Overige activiteiten In 2015 hebben drie grote activiteiten plaatsgevonden voor DNO. 3.3.1 Presentatie NDF Voedingsrichtlijn 2015 In 2014 is gestart met herziening van de NDF Voedingsrichtlijn Diabetes. Februari 2015 is deze gelanceerd tijdens een grootschalig symposium voor alle diabetesprofessionals en geïnteresseerden. Deze dag is georganiseerd door NDF en BSL in samenwerking met DNO. Daarna heeft een collegetour plaatsgevonden met de nieuwe voedingsrichtlijn als uitgangspunt. Deelnemers van DNO hebben tijdens > 10 avonden verdeeld door het land de nieuwe richtlijnen toegelicht en casuïstiek besproken. De collegetour is vooral bezocht door diëtisten en praktijkondersteuners. Uit de evaluaties bleek dat er beter onderscheid gemaakt kan worden tussen eerste en tweede lijn. En daarnaast dat er in verhouding teveel theorie aan de orde kwam, terwijl deelnemers juist praktijkervaringen willen uitwisselen. Dit wordt meegenomen naar een eventueel vervolg op de collegetour. 3.3.2 Dag voor DNO leden Acht oktober 2015 vond de dag plaats voor DNO leden. Deze dag stond in het teken van kennis uitwisselen en netwerken van de leden en het bestuur. De presentaties zijn gegeven door DNO
diëtisten, onder andere over de NDF Voedingsrichtlijn, bio-impendatiemeting en aanpassen van de insulineratio bij een wijziging van dieet. Ook is er vanuit de NVD een presentatie gegeven. De dag is goed bezocht (ruim 70 diëtisten) en goed gewaardeerd in de evaluaties. 3.3.3 Herziening educatiemap volwassenen Mede dankzij sponsoring en de inzit van twee DNO diëtisten is in 2015 de educatiemap diabetes voor volwassenen herzien. Hierin is onder andere meegenomen de nieuwe NDF Voedingsrichtlijn, coeliakie, glykemische index en nieuwe analysegetallen. De map is sinds herziening goed verkocht, evenals de PDF-versie. Deze zijn beide te bestellen door zowel DNO-leden als niet-leden, en wordt ook aangeboden op congressen.
4. Publiciteit DNO heeft een aantal middelen voor zowel interne als externe communicatie. 4.1 Website De website van DNO (www.dnodietist.nl) is bedoeld voor zowel de leden van DNO, als voor andere geïnteresseerden. De huidige website laat dit onderscheid niet altijd duidelijk zien, waardoor het lastig is de goede informatie voor de juiste persoon te vinden. Daarnaast bevat de huidige website teveel tekst, en is niet altijd up-to-date. Vanaf eind 2015 zou de versie van Publicanda die DNO voor haar website gebruikt niet meer ondersteund worden. Daarom is in de zomer een traject gestart voor een nieuwe website, zowel qua vorm als inhoudelijk. Maart 2016 is deze gelanceerd. Daarbij een duidelijk onderscheid naar diëtisten, professionals in het algemeen, en cliënten. De eerste twee groepen hebben toegang tot uitgebreide, relevante informatie, zoals DNO Nieuws, voorwaarden lidmaatschap en webwinkel met educatiemateriaal. De groep cliënten wordt doorverwezen naar Vind een diëtist van de NVD, omdat DNO zich niet rechtstreeks richt naar cliënten, maar er wel soms vragen binnenkomen van deze groep. 4.2 DNO Info DNO Info bestaat sinds enkele jaren in zijn huidige vorm, een digitale nieuwsbrief te lezen via de website. Voor leden is er toegang tot de artikelen, voor anderen niet. Al langer blijkt dat het moeilijk is de nieuwsbrief voldoende te vullen, en dit geldt ook voor DNO Nieuws, het digitale tijdschrift van DNO. Vandaar dat in de zomer van 2015 beide redacties samen zijn gaan, en alleen nog publiceren in DNO Nieuws. 4.3 DNO Nieuws De redactie van DNO Nieuws bestaat sinds de zomer uit 4 redacteuren en een hoofdredacteur, allen diëtist. Het tijdschrift komt drie keer per jaar digitaal uit, en richt zich zowel op diëtisten als andere diabetesprofessionals. Na 2014 als proefjaar waarin het tijdschrift van papier naar online ging, is nu de juiste vorm gevonden. Elke editie heeft enkele achtergrondartikelen, kort diabetes nieuws, en nieuws vanuit het DNO bestuur en de werkgroepen van DNO. 4.4 Stand op congressen Het inzetten van een informatiestand, volgens draaiboek, is voor DNO een belangrijk middel om zowel DNO als de diëtist binnen de diabeteszorg te kunnen promoten. Een informatiestand wordt bemand door leden van DNO. DNO is aanwezig op relevante congressen, zoals de ALV van de NVD (Nederlandse Vereniging van Diëtisten) en de 2 jaarlijkse Langerhans dagen in Utrecht en Zwolle. Bij de stand is informatie op te vragen over DNO en haar lidmaatschap, DNO Nieuws, educatiemateriaal wat ontwikkeld is, en andere relevante informatie. De stand wordt altijd goed bezocht, waarbij bezoekers vooral interesse hebben in het educatiemateriaal en lidmaatschap van DNO Nieuws. 4.5 Informatiefolder DNO heeft een informatiefolder die gebruikt kan worden voor derden, bijvoorbeeld sponsoren of geïnteresseerde diëtisten. Het doel van de informatiefolder is andere partijen informeren over de doelen en activiteiten van DNO.
5. Financiën Als stichting heeft DNO geen structurele inkomsten. Tot op heden verkrijgt DNO haar inkomsten ter realisering van haar doelstellingen deels via sponsorbijdragen in de vorm van contracten. Daarnaast ontvangt DNO extra incidentele inkomsten uit advertenties in DNO Nieuws, de verkoop van adresbestanden en het verrichten van diensten voor derden zoals het beoordelen van folders en brochures en het geven van presentaties. Jaarlijks worden gesprekken met huidige en potentiële sponsoren gevoerd om met hen ontwikkelingen door te nemen, wederzijdse verwachtingen uit te spreken en af te spreken op welke gebieden samengewerkt kan worden. Dit is een belangrijk speerpunt voor DNO komend jaar. Een andere inkomstenbron is de samenwerking met de NDF. Het schrijven van de NDF Voedingsrichtlijn 2015, en de bijbehorende presentaties tijdens symposium en jubileumtour is gedaan door diëtisten van DNO en heeft daardoor DNO financieel ook flink geholpen. Voor 2016 moeten ook projecten gezocht en uitgevoerd worden om financiën vanuit de NDF te verkrijgen en DNO financieel gezond te houden.
6. Conclusie en aanbevelingen DNO heeft een bewogen jaar achter de rug, met zowel intern als extern gerichte activiteiten. De nieuwe voorzitter dient altijd het beleidsplan in haar achterhoofd te houden bij het maken van keuzes welke activiteiten prioriteit verdienen, en daarbij haar bestuur enthousiast aan te sturen. Zo zal de lijn van DNO voortgezet kunnen worden met nog meer leden, activiteiten en samenwerkingen als gevolg, en hopelijk daarbij een financieel zekere toekomst tegemoet gaand.