Conceptverslag Gebruikersoverleg Inburgering 12 september 2012 Aanwezig: Liesbeth van Alkemade (Gemeente Leiden), Tim Feijen (Gemeente Nederweert), Mieke Zeilstra (Gemeente Nieuwegein), Paula Rulkens (Gemeente Roermond), Rebecca Schneller (Gemeente Rotterdam), Wim v.d. Heuvel (Gemeente Vlissingen), Franklin Piers (Gemeente Haarlem), Gudo Bosch (BZK), Menuchem Pathuis (DUO), Maarten Slaterus (DUO), Tineke Springer (DUO, voorzitter) en Ina Huizinga (DUO, notulist) Afwezig: Jasper Homan (Gemeente Alkmaar), Jelke Kruizinga (Gemeente Amsterdam), Erik Tholen (Gemeente Groningen), Nurtun Duran (Gemeente Hilversum), Patrick Lomans (Gemeente Montferland), Emilia Saelmans (Gemeente Peel en Maas), Jos Roosen (Gemeente Venlo), Ümügül Tasim en Fatima Dardour (Gemeente Weert)en Anke van der Wal (Gemeente Wijchen) Agenda: 1. Opening 2. (Nieuw) Beleid op korte en lange termijn door BZK 3. Mededelingen en vaststellen van de agenda 4. Verslag 24 maart 2012 5. Actiepunten 6. Stand van zaken portal m.b.t. nieuw beleid, ontwikkelingen portal 7. Voortzetting Gebruikersoverleg 8. W.v.t.t.k. 9. Rondvraag en sluiting 1. Opening Tineke Springer opent de vergadering en heet iedereen welkom. Er zijn een paar nieuwe gezichten, maar die hebben zich voor de vergadering al even voorgesteld. 2. (Nieuw) Beleid op korte en lange termijn door BZK - behandeling wet in Eerste Kamer Het wetsvoorstel is door de Eerste Kamer aangenomen. Dit betekent dat we doorgaan waar we al mee gestart waren en op 1 januari 2013 starten met een nieuw gewijzigd inburgeringsstelsel. Vanaf 1 januari ligt de verantwoordelijkheid meer bij de inburgeringspichtige en hebben gemeenten geen primaire rol meer. Ondanks dat gemeenten geen directe rol meer hebben, zijn ze nog wel verantwoordelijk voor de handhaving en afronding van de trajecten van de inburgeringsplichtigen die voor 01-01- 2013 inburgeringsplichtigzijn geworden. Wim van den Heuvel vraagt of gemeenten ook verantwoordelijk zijn als de inburgeraar zich op 31 december bij een gemeente inschrijft. Gudo Bosch geeft aan dat alle personen die inburgeringsplichtig zijn geworden vóór 1 januari 2013, moeten worden gehandhaafd door de gemeente waar zij staan ingeschreven. Hier wordt in 2013 nog geld voor beschikbaar gesteld. Over de vraag is of dit voldoende is, wordt nog discussie gevoerd. Geld dat beschikbaar is gesteld is niet geoormerkt en het is de verantwoordelijkheid van de gemeenten zelf dat dit bedrag bij de juiste afdeling terecht komt. Wat als een gemeente in 2014 zegt we stoppen want we krijgen geen geld meer? - De mening van BZK is dat gemeenten genoeg geld hebben gekregen voor de trajecten en de handhaving. Daarbij zijn gemeenten ook wettelijk verplicht om de handhaving voort te zetten. pagina 1 van 6
Handhaven betekent ook boetes opleggen en dat kost mankracht? - Het is aan de gemeenten zelf hoe ze dit oplossen. Kunnen gemeenten de portal blijven gebruiken voor personen die onder het oude stelsel vallen? - De portal blijft in ieder geval nog een aantal jaren in de lucht, zeker nog de komende 3,5 jaar, voor registratie van personen die onder de oude stelsel vallen. Moeten verhuizers met een traject nog worden overgenomen qua traject en handhaving? - Als een inburgeraar verhuist moet de nieuwe gemeente hem een vergelijkbaar alternatief aanbieden. De intentie is dat ze het traject af willen en kunnen maken en dat moet ook na 1 januari 2013 nog mogelijk zijn bij de nieuwe gemeente. In de praktijk werkt dit misschien niet altijd zo, maar de handhaving gaat wel over naar de nieuwe gemeente. Volgens het nieuwe stelsel zijn gemeenten nog wel betrokken bij inburgering via de maatschappelijke begeleiding. Hiervoor kunnen zij een bedrag van circa 1.000,= krijgen van het COA. Nu de Eerste Kamer de wijziging van de wet Inburgering ook heeft goedgekeurd, kan de informatiestroom op gang komen. Op 12 september heeft BZK een nieuwsbrief verspreid. Eind oktober / begin november zijn er een 8-tal inburgeringscafés gepland, waar zeker ingegaan zal worden op de consequenties van het nieuwe stelsel voor gemeenten. 3. Mededelingen en vaststellen van de agenda De agenda wordt ongewijzigd vastgesteld. Kim Abee is vanaf 1 september relatiebeheerder bij DUO voor inburgering in de noordelijke provincies Groningen, Friesland, Drenthe en Noord-Holland. Zij is vandaag aanwezig om een beeld te krijgen van dit gebruikersoverleg. De relatiebeheerders Inburgering hebben nu naast Inburgering ook Kinderopvang in hun pakket gekregen. Jaap Wolters is tijdelijk fulltime bezig geweest met kinderopvang, maar is weer terug als relatiebeheerder Inburgering/kinderopvang in Noord en Zuid-Holland. 4. Verslag 24 maart 2012 N.a.v. pagina 2, agendapunt 5 Oase individueel: Oase Individueel is nu beschikbaar en werkt. Er wordt al aardig gebruik van gemaakt door inburgeraars. 5. Actiepuntenlijst. N.a.v. nog openstaande actiepunten: 061: De verweking van GBA mutaties is soms erg lastig als de historie niet goed verwerkt is. Incidenteel kan het niet helemaal goed overgenomen zijn. Bijvoorbeeld als de vestigingsdatum voor de vertrekdatum ligt. Dit zou de gemeente moeten herstellen in de GBA. Actie kan worden afgevoerd. Rebecca Schneller geeft aan dat het vreemd is dat als een persoon uit Nederland weggeweest is en de vestigingsdatum vervolgens na de datum handhaving ligt. Als een persoon langer dan 1 jaar geleden is vertrokken en de handhaving open staat in ISI actief, moet de gemeente dit dan aanpassen? DUO gooit geen gegevens weg met name vanwege lopende leningen die later teruggevorderd kunnen worden. Voor personen met de Turkse nationaliteit mogen de gemeenten de inburgeringsplicht op nee zetten, tenzij deze personen zelf door willen gaan. In de lijst met verlopen handhavingstermijnen, te vinden in de portal, zijn geen personen met de Turkse nationaliteit opgenomen. Deze personen staan wel in het totaaloverzicht ISI. DUO gaat kijken of ze personen met de Turkse nationaliteit, die alleen een handhaving hebben en geen voorziening, uit het overzicht kunnen halen. (Actie: 120912.074) pagina 2 van 6
069: Er heeft een artikel in het E-zine gestaan van mei/juni en hierover zijn vragen beantwoord tijdens de Inburgeringscafés. Er is een groep gedetineerden in BPI, waarvan gemeenten niet weten wat ze hiermee moeten doen. Deze personen zijn via het adres te herkennen. Op 31 december 2012 staan ze nog in het BPI, maar op 1 januari 2013 zijn ze verdwenen. Als de gemeente deze oersonen in beeld wil houden, dan is de enige optie handhaven in ISI voor 1 januari 2013. Dit geldt ook voor psychiatrische patiënten. Paula Rulkens geeft aan dat studenten die door DUO op een tijdelijke vrijstelling zijn gezet verdwijnen. Deze zijn voor haar lastig terug te vinden. Er kan worden gezocht naar tijdelijke vrijstelling en van daaruit kan worden omgezet naar niet inburgeringsplichtig op basis van volledige vrijstelling. 070: Maarten Slaterus heeft de rapportages achterhaald, maar het is een samengesteld bestand en alleen het actuele stand is betrouwbaar. In de beginstand is veel in veranderd en daarom niet meer betrouwbaar. De vraag was meer als ze verdwenen waren hoeveel er dan in stonden. Dan is het beste om de stand minus de oudkomers te nemen, want deze komt aardig in de buurt. 071: Het totaaloverzicht van de download is in de vakantie geïntroduceerd. De aanwezige gemeenten hebben er nog niet veel mee gewerkt. Het wordt als een gemis gezien dat de overzichten in het bestand niet als een mail doorgestuurd kan worden. Er moet nu geknipt en geplakt worden. Exporteren naar excel is wel mogelijk. 072: Probleem van de gemeente Nieuwegein is inmiddels opgelost. 073: Het signaal diploma behaald geldt ook voor NT2 en bij volledige deelname NT2 moet wel een datum worden vermeld. Is er al een koppeling met BSN? DUO heeft al wel een koppeling met BSN, maar de uitwisseling met ISI moet nog worden gerealiseerd. Wanneer is te zien of het volledig verwerkt is? Bij de huidige werkwijze kan het, onder andere door vele controles, 4 maanden duren voordat het volledig verwerkt is. Dit zou met een BSN veel sneller kunnen. Als 4 onderdelen (deelcertificaten) van een NT2 diploma gehaald, zou de cursist dit zelf moeten omzetten in een diploma. Alleen in geval het diploma inderdaad aangevraagd is zal de status van de inburgeraar op definitief komen te staan. Als de cursist dit niet doet blijft de status van de inburgeraar in ISI op actief staan. Liesbeth van Alkemade heeft een voorbeeld waarbij dit het geval is. Menuchem Pathuis gaat bekijken hoeveel gevallen het betreft en of hier systeemtechnisch iets op aan te passen is / handmatig te corrigeren valt. (Actie 120912-075) Kun je als gemeente zien waar een NT2 opleiding gevolgd is? Nee, dat kunnen zowel gemeenten als DUO niet zien. pagina 3 van 6
6. Stand van zaken Portal m.b.t. nieuw beleid, ontwikkelingen portal Maarten Slaterus geeft uitleg over hoe DUO aan de slag gaat met het nieuwe inburgeringsstelsel. Een powerpointpresentatie wordt bijgesloten bij het verslag. Handhavingstaak DUO en overgangssituatie (nieuwkomers in ISI): De handhavingstaak van DUO bestaat vooral uit: Handhaving van de WI Organisatie en afname van de Inburgeringsexamens Leningsstelsel in aangepaste vorm. Aan de hand van de verblijfsvergunning, doel van het verblijf en de gegevens uit het GBA wordt bepaald of iemand inburgeringsplichtig is of niet. De persoon krijgt hiervan een kennisgeving en dient binnen 3 jaar ingeburgerd te zijn. Inrichten: DUO gaat monitoren of de boodschap in de kennisgeving begrepen wordt. Dit gebeurt via een aantal registraties: - Heeft de inburgeringsplichtige zich aangemeld bij een cursusinstelling, - Volgt de inburgeringsplichtige een cursus, - Heeft de inburgeringsplichtige vragen gesteld aan DUO, - Is de inburgeringsplichtige bij een servicekantoor geweest. Als blijkt dat nergens iets geregistreerd staat wordt opnieuw contact opgenomen met de betreffende inburgeringsplichtige. Elk jaar volgt ook een overzicht status. Leden van het overleg geven aan dat het voorspelbaar is dat dit niet gaat werken. Dit is wat de politiek wil, en of het al dan niet gaat werken zal de tijd leren. Als blijkt dat de termijn overschreden wordt, gaat DUO kijken op basis van de aanwezige informatie (bv. deelname opleiding en het aantal studie-uren volgens de instelling) of het verwijtbaar is of niet. De inburgeringsplichtige krijgt een brief met vooraankondiging constatering. Dit leidt mogelijk tot een horing en op basis van de horing volgt het oordeel wel of niet verwijtbaar. Bij verwijtbare overschrijding krijgt de inburgeringsplichtige een boete en een nieuwe termijn waarin hij/zij aan de inburgeringsplicht moet voldoen. DUO kan een maximale boete opleggen van 1.250,=. Als een inburgeringsplichtige een ontheffing wil, zal hij/zij deze zelf aan moeten vragen. Overgangsverwachting gemeenten en DUO: Gemeenten kunnen alle nieuwkomers tot en met 31 december 2012 opvoeren, daarna kan dat niet meer en moet het opvoeren door DUO worden gedaan. Overige handelingen kunnen de gemeenten wel zelf doen in de portal. Of iemand inburgeringsplichtig is onder het oud stelsel (verantwoordelijkheid gemeente) wordt bepaald op basis van de datum van de bekendmaking van het verblijfsrecht en dus niet op basis van de datum dat ze Nederland binnen gekomen zijn. Mijn Inburgeren: Via Mijn Inburgeren kan een aantal zaken worden geregeld, zoals: - het aanmelden voor examens, - een lening aanvragen - in de toekomst de eigen diploma-uitreiking regelen. Afspraken met ketenpartners overheid (belastingdienst/svb etc.): Samen met andere partijen (bv. IND) worden inburgeringsplichtigen van informatie voorzien. DUO heeft een website in 4 talen (Engels, Frans, Spaans en Nederlands). Er wordt nog gekeken of de informatie ook in het Arabisch beschikbaar komt. pagina 4 van 6
Met COA is afgesproken dat zij inburgeringsplichtigen alvast informeren over de inburgeringsplicht. De aanwezige gemeenten worden bij deze ook gevraagd om inburgeringsplichtigen door te verwijzen naar de site van DUO als zij toch bij de gemeente aankloppen. DUO gaat vluchtelingenwerk ook vragen door te verwijzen naar DUO. Examens: Het examenproces komt er anders uit te zien. Naast het huidige KNS en TGN komen er 3 nieuwe onderdelen, te weten: leesvaardigheid, luistervaardigheid en schrijfvaardigheid. Schrijfvaardigheid is ook echt met pen en papier en dus niet via de computer. De kosten van de examenonderdelen zijn al bekend en liggen rond de 50, = per onderdeel. Dit is vergelijkbaar met de huidige prijs inclusief inflatie. Aanmelden voor de oude examens kan nog via de OASE applicatie. Voor de nieuwe examens kan men zich vanaf januari aanstaande aanmelden. Wellicht dat dit in het begin nog niet via OASE kan. Overige zaken: In het nieuwe stelsel bestaat er geen recht meer op een vergoeding. De nieuwe lening is 10.000,= voor een asielgerechtigde en maximaal 5.000,= voor een niet asielgerechtigde. Het is nu niet mogelijk om te lenen voor het NT2 examen. In het nieuwe stelsel is dat wel mogelijk. Franklin Piers vraagt of bij inburgeringsplichtigen met een Nederlandse partner en een te hoog inkomen om te lenen ook gekeken wordt naar eventuele schulden. Het is niet duidelijk of dit het geval is. Inburgeringsplichtigen kunnen als ze hulp willen een afspraak maken bij een van de servicekantoren. Komende tijd zullen gemeenten op de hoogte worden gehouden van de ontwikkelingen via E- zines van DUO en nieuwsbrieven van BZK. 7. Voortzetting Gebruikersoverleg DUO wil graag met gemeenten blijven sparren over zaken en daarom wil DUO graag het overleg overeind houden met een andere insteek. Voorstel is om in ieder geval tot medio 2013 het overleg in stand te houden. Dit is tevens wenselijk in verband met de voortgang van de gewijzigde wet inburgering. Gemeenten geven aan dat dit voor hun ook wenselijk is. We spreken af dat er nog een vergadervoorstel wordt gemaakt voor 2013 en dat in ieder geval in februari en april/mei 2013 nog een vergadering plannen. Als blijkt dat er geen bijzonderheden zijn en er geen reden is om de vergadering door te laten gaan dan annuleren we deze. Voor 2012 staat er nog een vergadering gepland op 14 november. 8/9. W.v.t.t.k., rondvraag en sluiting Franklin Piers vraagt of het klopt dat de verlenging van de handhavingsperiode nu per formulier doorgegeven moet worden omdat het technisch niet meer kan. Dat klopt niet het kan gewoon elektronisch door de gemeente zelf worden gedaan. Andere leden van het overleg geven aan dat je wel de goede volgorde moet hanteren. Volgende vraag van Franklin Piers is wanneer de Sisa-wijzigingen op de planning staan. De komt niet voor eind februari 2013, maar is dan niet meer relevant voor de bekostiging. Zodra bekend is wanneer deze gepubliceerd wordt, wordt dit gecommuniceerd via het e- zine aan de gemeenten. pagina 5 van 6
Mieke Zeilstra geeft aan dat er bij Nieuwegein de laatste tijd wat problemen waren met de portal en vraagt of andere gemeenten hier ook last van hadden en of er naar verwachting nog meer problemen verwacht worden. Het portaal heeft inderdaad wat problemen gehad en het streven van DUO is dit zo snel mogelijk onder controle te krijgen. Hierover zijn regelmatig gesprekken met BZK. Met BKWI is een afspraak gemaakt in november om de contacten aan te halen. Op donderdagavond 22 november is er een update van suwinet en DUO. Tim Feijen vraagt wat gemeenten nog kunnen doen naast de maatschappelijke begeleiding. Gemeenten mogen zelf bepalen of zij iets willen doen met educatie of beroepsonderwijs. Franklin Piers geeft aan dat de gemeente Haarlem de kraan al dicht heeft gedraaid. Wim van den Heuvel deelt mee dat vanaf 1 januari 2013 het ROC in Vlissingen stopt met alfabetisering. Ook in Haarlem trekt het ROC zich terug uit inburgeringszaken. De vrees bestaat dat in Haarlem en omstreken geen opleidingsvoorzieningen meer te vinden zijn voor nieuwkomers. Het is bekend dat het aanbod door de wetswijzigingen is teruggebracht. De download termijnoverschrijders staat op de site. Niet alle gemeenten hebben er al naar gekeken. Als er knelpunten zijn hoort DUO dat graag. Datum volgend overleg: woensdag 14 november 2012, 11.00 14.00 uur in Utrecht. pagina 6 van 6