Diversiteit in Provinciale Staten In aanloop naar de verkiezingen van 2 maart inventariseerde E-Quality, hét kenniscentrum voor emancipatie, gezin en diversiteit, de kandidatenlijsten (zie werkwijze) van de Provinciale Statenverkiezingen. De prognose op grond van deze inventarisatie vindt E-Quality zorgelijk. Zowel het aantal vrouwelijke kandidaten als het aantal kandidaten met een niet-westerse herkomst dreigt af te nemen als het beeld van deze lijsten overeind blijft. Het percentage vrouwen op de kandidaten lijsten is 32%. Dat is 4% lager dan het aantal vrouwen dat vier jaar geleden werd gekozen. Het aantal niet-westerse kandidaten op de lijsten is 3%. Vier jaar geleden was dat na de verkiezingen nog 4,4 %. E-Quality voorziet dat we nog verder verwijderd raken van het streefcijfer voor politieke participatie van vrouwen van 45% (vastgesteld in het Meerjarenbeleidsplan Emancipatie 2006-2010). Alleen de Gemeenteraden scoren met 26% slechter dan de Provinciale Staten. Maar ook de beter scorende Tweede Kamer ligt met wederom 41% nog altijd onder het landelijk streefcijfer voor politieke participatie van vrouwen. Deze dalende tendens zien we eveneens terug in het kabinet met 25% vrouwelijke ministers en 12% vrouwelijke staatssecretarissen. De stagnatie wordt ook in de Emancipatiemonitor 2010 van het SCP en het CBS vastgesteld.
Vrouwen in de Provinciale Staten Bij geen van de provincies ligt het percentage vrouwen hoger dan het streefcijfer. Gelderland scoort het hoogst met 38% vrouwen. Limburg komt met 23% het laagste uit. Het percentage vrouwen op de kandidatenlijsten van de negen politieke partijen is 32%. Vier jaar geleden bestond 36% van het aantal Statenleden na de verkiezingen uit vrouwen (bron E-Quality). GroenLinks heeft met gemiddeld 40% het hoogste percentage vrouwelijke kandidaten. De 50+ partij en de PVV komen met 23% het laagste uit. Alleen bij D66 (+2%) en de VVD (+4%) zou op basis van deze volgorde op de kandidatenlijsten het aantal vrouwen in de Provinciale Staten kunnen toenemen. Kijkend naar de eerste tien kandidaten zou het percentage vrouwen bij
GroenLinks, PvdA, CDA en SP ten opzichte van het huidige percentage vrouwen in de Provinciale Staten teruglopen. Nu bestaat de helft van de Provinciale Statenleden van GroenLinks nog uit vrouwen. Terwijl van de eerste tien kandidaten nu gemiddeld 40% uit vrouwen bestaat. De vrouwelijke kandidaten staan verspreid over de eerste 10 kandidaten. Van de lijsttrekkers is 30% vrouw. Bij de VVD en GroenLinks voeren vrouwen in zes van de twaalf provincies de lijst aan. Bij de CU en de 50PLUS partij is dit bij een provincie het geval. 53% van de bevolking van 50 jaar en ouder is vrouw (bron CBS). Dit staat in contrast met de 23% vrouwelijke kandidaten voor de 50PLUS partij.
Kandidaten van niet-westerse herkomst in Provinciale Staten Het percentage kandidaten van niet-westerse herkomst ligt in Flevoland en Noord-Holland met 8% hoger dan in de andere provincies, maar is ook hier nog geen juiste afspiegeling van de bevolkingssamenstelling. Het aantal kandidaten van niet westerse herkomst in de provincies Zuid-Holland en Utrecht (beide 2%) staat in schril contrast met de bevolkingssamenstelling in die provincies. Drenthe en Groningen hebben in de top tien geen enkele kandidaat van niet-westerse herkomst.
Percentage mannen en vrouwen van niet-westerse herkomst in de Provinciale Staten bestaat nu uit 4,4%, waarvan 2,6% man is en 1,8 % vrouw. Op de kandidatenlijsten zakt dit onder de eerste tien kandidaten terug naar 3%. Volgens de laatste peildatum (1 januari 2010) is 11% van de bevolking van niet-westerse herkomst (bron CBS). Onder de kandidaten van niet westerse herkomst is het aantal vrouwen beduidend lager dan het aantal mannen. In totaal stonden op alle lijsten uit die groep kandidaten 7 vrouwen en 25 mannen. Betere democratie E-Quality vindt het belangrijk dat de Provinciale Staten zo veel mogelijk een afspiegeling zijn van de bevolking. Het is belangrijk dat burgers zich kunnen herkennen in de volksvertegenwoordiging en zien dat mensen zoals zij in de Provinciale Staten aan het woord komen. Uit democratisch oogpunt behoort bovendien iedereen evenveel kans te hebben om op een politieke positie terecht te komen, ongeacht zijn of haar geslacht of etnische afkomst. De Provinciale Statenleden brengen immers naast hun beroepservaring, politieke ervaring en standpunten ook hun persoonlijke ervaring mee. Een volksvertegenwoordiging die divers is samengesteld weet daarnaast wat er in de maatschappij leeft. Werkwijze Bij de beoordeling van de kandidatenlijsten heeft E-Quality gekeken naar de eerste tien kandidaten op de lijsten. Er is geen weging gemaakt van het aantal zetels in de provincie. Er is gekozen voor de grotere partijen die ook aan de Eerste Kamerverkiezingen meedoen en interessante nieuwkomers als de PVV en 50PLUS. Wanneer er per provincie in meerdere kiesdistricten kan worden gestemd en verschillende lijsten per kiesdistrict zijn ingediend, is dit meegewogen in de analyse. De lijsten zijn beoordeeld op het aantal vrouwen en kandidaten met een niet-westerse achtergrond. Het aantal niet-westerse kandidaten is ook nog uitgesplitst in mannen en vrouwen. Hierin is de definitie van het CBS gevolgd. Tot mensen van nietwesterse herkomst behoren migranten en hun nakomelingen uit Turkije, Afrika, Latijns-Amerika en Azië (met uitzondering van Indonesië en Japan). Geraadpleegde bronnen: E-Quality, CBS, Kiesraad, Instituut voor Publiek en Politiek en websites Politieke Partijen.