Figuur 3 Gemiddelde geluidbelasting (in db Ldag) tijdens de ingebruikname van het werkeiland (tijdens het boren).

Voortoets Natuurbeschermingswet 1998 150 kv leiding Haringvliet Figuur 3 Gemiddelde geluidbelasting (in db Ldag) tijdens de ingebruikname van het werkeiland (tijdens het boren). 076989196:D - Definitief ARCADIS 15

Voortoets Natuurbeschermingswet 1998 150 kv leiding Haringvliet 4.3 VERSTORING (LICHT) 4.3.1 EFFECTBESCHRIJVING Het werkeiland wordt s nachts verlicht. In de huidige situatie is geen sprake van verlichting. Als gevolg hiervan kan verstoring optreden. Lichtverstoring betreft verstoring van diersoorten door kunstmatige lichtbronnen. Kunstmatige verlichting van de nachtelijke omgeving kan tot verstoring van het normale gedrag leiden. Vooral schemer- en nachtactieve dieren kunnen hinder ondervinden van verstoring door licht, doordat zij juist aangetrokken of verdreven worden door de lichtbron. Hierdoor raakt bijvoorbeeld hun ritme ontregeld of verlichte delen van het leefgebied worden vermeden (bron: effectenindicator van het ministerie van EZ en Broekmeyer et al., 2005). De verlichting wordt zodanig toegepast dat uitstraling naar de omgeving wordt geminimaliseerd. Beperkte uitstraling naar de omgeving is echter niet te voorkomen. In de zone direct om het werkeiland (tientallen tot honderden meters) zal gedurende de nacht een kleine toename van licht plaatsvinden. 4.3.2 EFFECTBEOORDELING Uitgesloten kan worden dat de lichtverstoring reikt tot in de oeverzone van het Haringvliet en de Beninger Slikken, zodat effecten op broedvogels en in de oeverzone rustende watervogels kan worden uitgesloten. Er zijn alleen effecten mogelijk op vogels die s nachts op open water foerageren. Grotendeels foerageren de vogels van het Haringvliet overdag, omdat het zichtjagers zijn. s Nachts brengen ze rustend op de slikken en/of in de oeverzone door. Omdat bovendien slechts een klein oppervlak open water direct om het werkeiland tijdelijk verstoord wordt door licht, kunnen negatieve effecten worden uitgesloten. 4.4 ONDERWATERGELUID 4.4.1 EFFECTBESCHRIJVING Onderwatergeluid als gevolg van de aanleg van de 150 kv leiding treedt alleen tijdelijk op tijdens de uitvoering. Bij de volgende activiteiten wordt onderwatergeluid geproduceerd: Bij de bouw van het werkeiland in het Haringvliet vindt productie van onderwatergeluid plaats door schepen en het trillen van de damwanden. Het onderwatergeluid dat optreedt als gevolg van scheepvaartbewegingen is vergelijkbaar met de nu al dagelijks in het gebied optredende geluidsemissies. Het Haringvliet wordt immers druk bevaren. Gelet op het incidentele karakter en de beperkte omvang van de inzet van schepen, in vergelijking met de vele andere schepen die zich hier reeds bevinden, zijn eventuele (extra) effecten van het onderwatergeluid als gevolg van de aanwezigheid van werkschepen op vissen dan ook verwaarloosbaar. Hierna wordt dan ook alleen nog ingegaan op mogelijke effecten als gevolg van een toename van onderwatergeluid door het plaatsen van de damwanden. 4.4.2 EFFECTBEOORDELING Voor de beoordeling van de effecten van verstoring door onderwatergeluid is het allereerst van belang om te definiëren wanneer sprake is van verstoring. Gezien de activiteiten die op dit moment al dagelijks 16 ARCADIS 076989196:D - Definitief

Voortoets Natuurbeschermingswet 1998 150 kv leiding Haringvliet plaatsvinden in het Haringvliet, zoals scheepvaart en de daarbij behorende geluidsemissies, zijn met name geluidsniveaus die leiden tot tijdelijke gehoorschade van belang (Temporary Threshold Shift = TTS). Met betrekking tot de bouw van het werkeiland is bewust gekozen voor een geluidsarme techniek voor het aanbrengen van damwanden om het verstoren van dieren te voorkomen. Van heien in open water is bekend dat dit tot op 1,5 km afstand tot tijdelijk gehoorschade (TTS) bij vissen kan leiden (Heinis, 2009). Bij heien treden hoge piekbelastingen op, terwijl trillen een gelijkmatiger geluidspatroon heeft. Het maximale geluidsniveau bij trillen ligt ook lager dan bij heien. Bij trillen zal dan ook naar verwachting de zone van tijdelijke gehoorschade op aanzienlijk kortere afstand dan 1,5 kilometer van het werkeiland liggen. In deze toetsing gaan wij uit van een effectzone van enkele honderden meters. Het Haringvliet heeft een ISHD voor de rivierdonderpad, bittervoorn, zeeprik, rivierprik, zalm, fint en elft. De rivierdonderpad en bittervoorn zijn algemeen voorkomend in het Haringvliet, hoofdzakelijk in de oeverzones waar geschikt biotoop aanwezig is. De overige soorten zijn trekvissen, die het Haringvliet vooral (kunnen) gebruiken als (potentiële) migratieroute tussen de Noordzee en het Rijn- Maasstroomgebied. In de huidige situatie zijn dit met name de zeeprik en rivierprik, de overige soorten worden niet of nauwelijks waargenomen in het Haringvliet. Voor de fint vormt het Haringvliet voorheen ook een belangrijk opgroeigebied. Hiervan is in het huidige situatie nauwelijks sprake, op korte termijn zal dit echter kunnen verbeteren wanneer het Kierbesluit in werking treedt. Over het algemeen zullen vissen van de geluidsbron wegzwemmen, voordat een geluidsniveau wordt bereikt waarbij TTS kan optreden. De actieradius van de bittervoorn en kleine modderkruiper, soorten waarvoor het Haringvliet een ISHD heeft, is echter beperkt. Beide soorten zullen in de praktijk dus niet tijdig kunnen wegzwemmen. De rivierdonderpad is echter weinig gevoelig voor onderwatergeluid vanwege het ontbreken van een zwemblaas (Heinis, 2009). De bittervoorn komt hoofdzakelijk voor in de oeverzones voor van het Haringvliet. Het werkeiland is in het midden van het Haringvliet gelegen op ongeveer 1,5 km afstand van de oeverzone. De hier aanwezige individuen van de bittervoorn zullen dus zeker geen tijdelijke gehoorschade oplopen. Effecten op beide soorten kunnen dus worden uitgesloten. In het geval van trillen zullen op zeer korte afstand van de werklocatie (naar schatting enkele tientallen meters) dermate hoge geluidsniveaus optreden waarbij vissen zelfs permanente gehoorschade kunnen oplopen en daardoor uiteindelijk bezwijken. Om het verwonden en doden van individuen nabij de werklocatie te voorkomen, wordt met een zogenaamde slow start gewerkt. De intensiteit van het trillen, en daarmee de optredende geluidniveaus, wordt langzaam opgevoerd. Aanwezige vissen kunnen het gebied hierdoor tijdig verlaten. Het Haringvliet is van belang voor vismigratie tussen de Noordzee en het Rijn-Maasstroomgebied. Als gevolg van een toename van onderwatergeluid zou in het Haringvliet mogelijk een barrière kunnen ontstaan voor deze trekvissen. Dit zou alleen het geval zijn indien gedurende langere periode, 24 uur per dag getrild gaat worden. Hiervan is geen sprake. Er wordt over een periode van maximaal 2 weken tijdens de daglichtperiode getrild. Er is dus geen sprake van een permanente barrière in het Haringvliet voor trekvissen. De aanleg van de 150 kv leiding leidt tot een tijdelijke toename van onderwatergeluid, met name als gevolg van de aanleg van het werkeiland en scheepvaartbewegingen. Omdat er voor het aanbrengen van de damwanden gekozen is voor een geluidsarme techniek (trillen) zijn effecten uitgesloten. Door een zogenaamde slow start kunnen effecten op vissen worden voorkomen. Er is geen sprake van een permanente barrière voor trekvissen, aangezien de trilwerkzaamheden, slecht kortstondig en gedurende een beperkt deel van de dag plaatsvinden. Significant negatieve effecten op de instandhoudingsdoelen van het Natura 2000-gebied Haringvliet worden uitgesloten. 076989196:D - Definitief ARCADIS 17

Voortoets Natuurbeschermingswet 1998 150 kv leiding Haringvliet 5 Conclusies en aanbevelingen 5.1 CONCLUSIES Het optreden van significant negatieve effecten op de instandhoudingsdoelen van het Natura 2000-gebied Haringvliet wordt uitgesloten. Voor dit project hoeft geen passende beoordeling ex artikel 19d van de Natuurbeschermingswet 1998 te worden opgesteld. 5.2 AANBEVELINGEN Wij adviseren om deze voortoets ter controle voor te leggen aan het bevoegd gezag van de Natuurbeschermingswet 1998 (Provincie Zuid-Holland). Als het bevoegd gezag de conclusies van deze voortoets onderschrijft, kan zij een verklaring afgeven dat voor dit project geen vergunning in het kader van de Natuurbeschermingswet noodzakelijk is. 18 ARCADIS 076989196:D - Definitief

Voortoets Natuurbeschermingswet 1998 150 kv leiding Haringvliet Bijlage 1 Bronnen Broekmeyer, M.E.A., E.P.A.G. Schouwenberg, M. van der Veen, A.H. Prins & C.C. Vos, 2005. Effectenindicator Natura 2000-gebieden. Achtergronden en verantwoording ecologische randvoorwaarden en storende factoren. Wageningen, Alterra. Alterra-rapport 1375. De Molenaar, J.G., D.A. Jonkers & M.E. Sanders, 2000. Wegverlichting en natuur. Lokale invloed van wegverlichting op een gruttopopulatie. Heinis, F., Vertegaal, C.T.M., Goderie, C.R.J., Van Veen, P.C., 2007, Habitattoets, Passende Beoordeling en uitwerking ADC-criteria ten behoeve van vervolgbesluiten van Maasvlakte 2. Havenbedrijf Rotterdam N.V. Projectorganisatie Maasvlakte 2 Heinis, F., 2009. Aanleg warmtetransportleiding Diemen-Almere: effecten van onderwatergeluid (Bijlage 3 van de passende beoordeling). Heinis waterbeheer en ecologie. Krijgsveld, K.L., R.R. Smits & J. van der Winden, 2008. Verstoringsgevoeligheid van vogels - Update literatuurstudie naar de reacties van vogels op recreatie rapport nr. 08-173 Ministerie LNV, 2007, Ontwerp aanwijzingsbesluit Natura 2000-gebied Haringvliet. Ministerie EL&I, profielendocumenten Vogelrichtlijnsoorten. Geraadpleegd in oktober 2012 via: http://www.synbiosys.alterra.nl/natura2000/gebiedendatabase.aspx?subj=profielen Reijnen, M.J.S.M., Veenbaas, G., Foppen, R.P.B., 1992, Het voorspellen van het effect van snelverkeer op broedvogelpopulaties. Rijkswaterstaat Dienst Weg- en Waterbouwkunde, DLO-Instituut voor Bos- en Natuuronderzoek. Rijkswaterstaat, 2009. Verspreidingskaarten instandhoudingsdoelstellingen Natura 2000-gebied Haringvliet. 076989196:D - Definitief ARCADIS 19

Voortoets Natuurbeschermingswet 1998 150 kv leiding Haringvliet Bijlage 2 Memo geluid 20 ARCADIS 076989196:D - Definitief

Voortoets Natuurbeschermingswet 1998 150 kv leiding Haringvliet Colofon VOORTOETS NATUURBESCHERMINGSWET 1998 150 KV LEIDING HARINGVLIET OPDRACHTGEVER: Joulz STATUS: Definitief AUTEUR: J.N. Ohm MSc & W. Stempher MSc GECONTROLEERD DOOR: Ing. M.J. Breedveld VRIJGEGEVEN DOOR: Drs. J.A.M. Eilering 15 april 2013 076989196:D ARCADIS NEDERLAND BV Polarisavenue 15 Postbus 410 2130 AK Hoofddorp Tel 023 5668 411 Fax 023 5611 575 www.arcadis.nl Handelsregister 9036504 076989196:D - Definitief ARCADIS 21

Studie kabelsysteem 150 kv, 300MVA t.b.v. Tracé over land Studie m.b.t. een 150 kv, 300 MVA kabelsysteem over land t.b.v. project Tracé Geervliet 2 - Middelharnis. (Signature client) (Signature project manager) Versie 1.0 Status Definitief Datum 20-02-2013 Klant TenneT TSO B.V. Project manager A. van Leeuwen Project nummer S414659 Auteur Controle S. Nieuwendam, J.H. Kruithof en J. van Vugt J.H. Kruithof 1

Inhoudsopgave: 1. Introductie...3 2. Ontwerpcriteria en principes...4 2.1 Locatie en liggingsconfiguratie...4 2.2 Functionele eisen kabelverbindingen...4 2.3 Uitgangspunten rekenmodel...5 3. Methode van leggen en transportcapaciteit...5 3.1 Methode van leggen en kruisen...5 3.2 Leggen in open ontgraving in driehoek zonder Backfill...6 3.3 Leggen in open ontgraving in driehoek met Backfill...7 3.4 Leggen in open ontgraving in plat vlak zonder Backfill... 10 3.5 Leggen in open ontgraving in plat vlak met Backfill... 13 3.6 Leggen in HDD boring in driehoek in gemeenschappelijke buis... 16 3.7 Leggen in HDD boring in driehoek in individuele buizen... 19 3.8 Leggen in HDD boring in plat vlak in individuele buizen... 23 4. Cable system design... 26 5. Magnetisch veld... 27 5.1 Belastingsituatie: Eén circuit in bedrijf... 28 5.2 Belastingsituatie: Beide circuits in bedrijf... 29 5.3 Belastingsituatie: Beide circuits in bedrijf... 30 5.4 Belastingsituatie: Beide circuits in bedrijf... 31 6. Conclusie... 32 Bijlage 1. Datasheets... 33 2

1. Introductie Dit document beschrijft de eerste opzet van een kabelsysteem voor het tracé van Geervliet 2 naar Middelharnis exclusief de kruising van de Haringvliet. Als uitgangspunt is de route aangehouden zoals die beschreven is in het document Tracé studie 150 kv Kabelverbindingen Geervliet-Middelharnis en in de overzichtstekeningen. De kabelverbinding bestaat uit 2 circuits waarvan elke circuit geschikt dient te zijn voor het transporteren van een vermogen van: Circuit 1 0 MVA en Circuit 2 300 MVA Circuit 1 300 MVA en Circuit 2 0 MVA Bij voorkeur: Circuit 1 300 MVA en Circuit 2 300 MVA Minimaal: Circuit 1 250 MVA en Circuit 2 250 MVA Single line tekening: Geervliet t/m Haringvliet Haringvliet t/m Middelharnis Ongeveer 13 km Joint Ongeveer 5 km Pit Bev Communicatie Bev 150 kv Geervliet 50 kv Middelharnis In dit rapport worden de volgende onderdelen behandeld: 1. Ontwerp criteria en principes 2. Methode van leggen en transportcapaciteit 3. Opzet Kabelsysteem 3

2. Ontwerpcriteria en principes 2.1 Locatie en liggingsconfiguratie Als uitgangspunt is de route aangehouden zoals die beschreven is in het document Tracé studie 150 kv Kabelverbindingen Geervliet-Middelharnis en in de overzichtstekeningen. De totale lengte van het kabel tracé is ongeveer 18 km. In dit rapport wordt een opzet gemaakt van het kabel systeem voor het deeltracé vanaf station Geervliet 2 tot aan de Haringvliet. Dit deeltracé wordt voor het grootste deel aangelegd d.m.v. een open ontgraving en op een aantal locaties wordt een boring geadviseerd voor de kruisen van bestaande infrastructuren zoals van dijken, weg en waterwegen, en nabijgelegen buisleidingen. Voor elke van deze situaties worden berekeningen gemaakt m.b.t. de invloed van de omgeving op de transportcapaciteit van de kabelverbindingen. 2.2 Functionele eisen kabelverbindingen Aantal circuits: 2 Lijnspanning: 150 kv [ph-ph] Frequentie: 50 HZ Schijnbaar vermogen: Circuit 1 0 MVA en Circuit 2 300 MVA Circuit 1 300 MVA en Circuit 2 0 MVA Voorkeur: Circuit 1 300 MVA en Circuit 2 300 MVA Minimaal: Circuit 1 250 MVA en Circuit 2 250 MVA Nominaal stroom per circuit: 3-fase kortsluit stroom: 1-fase kortsluit stroom: Voor één circuit in bedrijf 1155 A (300MVA) Voorkeur bij 2 circuits in bedrijf 1155 A (300MVA) Minimaal bij 2 circuits in bedrijf 962 A (250MVA) 40kA/1s 30kA/1s Voor het berekenen van de maximale transportcapaciteit van de verbindingen wordt er gerekend aan de volgende situaties: - Maximale transportcapaciteit voor beide kabelverbindingen (circuit 1 en 2 staan in bedrijf). Hierbij wordt er ook gelet op de buitenmantel temperaturen. - Beide circuits in bedrijf en belast met 962 A (250 MVA) per circuit. Gekeken wordt naar de maximale temperatuur die ontstaat. Dit i.v.m. mogelijke gronduitdroging. - En als laatst de maximale transportcapaciteit wanneer één circuit in bedrijf is en de daarbij optredende buitenmantel temperatuur. Referenties: [1] Rapport Tracé studie 150 kv Kabelverbindingen Geervliet-Middelharnis, d.d. woensdag 20 april 2011, versie 01. [2] TenneT Standard programma van eisen, d.d. 11 Februari 2011, versie 1.0. 4

2.3 Uitgangspunten rekenmodel Rekenmodel: IEC60287 (steady state rating) IEC60852 (dynamic rating) Gronduitdroging: Voorkomen, maximale temperatuur v/d buitenmantel is per situatie aangegeven. Aarding van aardscherm: Cross-bonding (rekening houdend met een gebalanceerde cross-bonding) Liggingsconfiguratie: Aangegeven per situatie Overige warmte bronnen: Geen externe warmte bron binnen een afstand van 2 meter aan beide zijden van de verbindingen. Grond tempratuur: 0-3 m: 15 C 3-10 m: 12 C > 10 m: 10 C Er is uitgegaan van de volgende G-waarden: G-waarde Backfill 0,6 Km/W G-waarde zonder Backfill 1 Km/W Grondwaterstand Er wordt ervan uitgegaan dat de grondwaterstand lager is dan 1,80. Mocht het aanvullende onderzoek anders uitwijzen dan wordt de maximale belastbaarheid hoger. Er worden te zijner tijd aanvullende berekeningen gemaakt om dit aan te tonen. Kabelgegevens Er is voor de verschillende liggingsconfiguraties gerekend aan de maximale transportcapaciteit van de volgende kabels: 150 kv 1200 mm2 kabel met Koper geleider (koper Milliken) en een lood mantel 150 kv 1600 mm2 kabel met Aluminium geleider (Alu massief) en een lood mantel 150 kv 1600 mm2 kabel met Aluminium geleider (Alu massief) en een aluminium mantel 150 kv 1600 mm2 kabel met Aluminium geleider (Alu Milliken) en een aluminium mantel De kabelgegevens zijn standaard gegevens van een bekende leverancier en zijn hier als uitgangspunt genomen. Een datasheet van de 150 kv 1600mm2 Alu (Massief) kabel en de 150 kv 1200mm2 Cu (Milliken) kabel zijn als bijlage opgenomen. Loodmantel De dikte van de loodmantel (en ook de aluminium mantel) wordt bepaald door de kortsluitvastheid Ik (ka/s) en is hier gebaseerd op non-adiabatische (50-200 C) kortsluitstroom van 30kA/1s. 3. Methode van leggen en transportcapaciteit 3.1 Methode van leggen en kruisen Zoals aangegeven wordt een groot deel van het tracé aangelegd d.m.v. open ontgraving en wordt er op verschillende locaties gebruik gemaakt van een boring voor het kruisen van bestaande infrastructuren zoals dijken, weg en waterwegen en nabijgelegen buisleidingen. In de volgende paragrafen worden de volgende situaties uitgerekend. - Transportcapaciteit bij open ontgraving: Standaard ligging en verdiepte ligging. Hierbij wordt er ook gekeken naar de invloed van Backfill op de transportcapaciteit. - Transportcapaciteit bij het kruisen van dijken of weg en waterwegen d.m.v. een boring 5

3.2 Leggen in open ontgraving in driehoek zonder Backfill Kabel leggen in open ontgraving zonder Backfill: Liggingsconfiguratie: Driehoek Liggingsdiepte kabels: -1,30 m Hart op Hart afstand circuits 2,0 m Grond temperatuur: 15 ºC G-waarde: 1 Km/W (zonder Backfill) Maximale temperatuur kabelmantel: 45 ºC i.v.m. gronduitdroging Open ontgraving zonder Backfill 0.0 m Kabelafdekplaten (Grond) HDPE Buis Hoogspanningskabel (Grond) D1 Hart op Hart afstand D1 = 2.0 m -1.00 m -1.30 m -1.50 m G-waarde 1 Km/W Kritische uitdroogtemperatuur 45ºC Liggingsdiepte 1,30 1,30 1,30 1,80 1,80 1,80 Belasting van de circuits Geleider doorsnede: 1200 mm2 Cu (Milliken) 1600 mm2 Alu (Massief) + PB 1600 mm2 Alu (Milliken) + Alu Temperatuur buiten mantel Circuit 1 = in Circuit 2 = in Circuit 1= 962A Circuit 2= 962 A Circuit 1= uit Circuit 2= in 871 A (226 MVA) n.v.t. n.v.t. 780 A (202 MVA) n.v.t. n.v.t. 739 A (192 MVA) n.v.t. n.v.t. Circuit 1 = in Circuit 2 = in 45ºCi.v.m. gronduitdroging Circuit 1= 962A Circuit 2= 962 A Circuit 1= uit Circuit 2= in 820 A (213 MVA) n.v.t. n.v.t. 735 A (190 MVA) n.v.t. n.v.t. 696 A (180 MVA) n.v.t. n.v.t. Omdat de transportcapaciteit van de circuits in driehoek configuratie op een diepte van 1,30 m veel lager is dan de functionele eisen worden de rest van de stromen niet berekend. Conclusie: De transportcapaciteit van alle drie typen kabelsystemen voldoen niet aan de functionele eisen. Zie paragraaf 2.2 Functionele eisen kabelverbindingen. 6

3.3 Leggen in open ontgraving in driehoek met Backfill Liggingsconfiguratie: Driehoek Liggingsdiepte kabels: -1,30 m Hart op Hart afstand circuits 2,0 m Grond temperatuur: 15 ºC G-waarde: 0,6 Km/W Maximale temperatuur kabelmantel: 45 ºC Open ontgraving met Backfill 0.0 m Kabelafdekplaten (Grond) HDPE Buis Hoogspanningskabel (Backfill) D1 Hart op Hart afstand D1 = 2.0 m -1.00 m -1.30 m -1.50 m G-waarde Kritische uitdroogtemperatuur 0,6 Km/W Liggingsdiepte 1,30 1,30 1,30 1,80 1,80 1,80 Belasting van de circuits Geleider doorsnede: 1200 mm2 Cu (Milliken) 1600 mm2 Alu (Massief) + PB 1600 mm2 Alu (Milliken) + Alu 2000 mm2 Alu (milliken) + Alu 2000 mm2 Alu (milliken) + PB Temperatuur buiten mantel Circuit 1 = in Circuit 2 = in Circuit 1= 962A Circuit 2= 962 A 1125 A (292 MVA) n.v.t. 994 A (258 MVA) n.v.t. 954 A (247 MVA) n.v.t. 1115 A (290 MVA) 37 ºC 1211 A (315 MVA) 33 ºC Circuit 1= uit Circuit 2= in 1175 A (305 MVA) 1060 A (275 MVA) 1018 A (264 MVA) 1181 A (307 MVA) 1282 A (333 MVA) 45 C Circuit 1 = in Circuit 2 = in Circuit 1= 962A Circuit 2= 962 A 1057 A (275 MVA) n.v.t. 932 A (242 MVA) n.v.t. 891 A (231 MVA) n.v.t. 45 ºC i.v.m. gronduitdroging 1028 A (267 MVA) 41 ºC 1117 A (290 MVA) 37 ºC Circuit 1= uit Circuit 2= in 1143 A (297 MVA) 1015 A (264 MVA) 974 A (253 MVA) 1116 A (290 MVA) 1212 A (315 MVA) Conclusie: Alleen de transportcapaciteit van de 2000mm2 Alu kabel met loodscherm voldoet in deze configuratie aan de functionele eisen gesteld in paragraaf 2.2 Functionele eisen kabelverbindingen. 7

Temperatuur beeld van de 1200mm2 Cu kabelverbinding op een diepte van 1.30 m en met 2 meter afstand tussen de circuits, waarbij beide circuits maximaal belast worden. Temperatuur beeld van de 1600 mm2 Alu (Massief) + PB kabelverbinding op een diepte van 1.30 m en met 2 meter afstand tussen de circuits, waarbij beide circuits maximaal belast worden. 8

Temperatuur beeld van de 1600 mm2 Alu (Milliken) + Alu kabelverbinding op een diepte van 1.30 m en met 2 meter afstand tussen de circuits, waarbij beide circuits maximaal belast worden. 9

3.4 Leggen in open ontgraving in plat vlak zonder Backfill Liggingsconfiguratie: Platvlak Liggingsdiepte kabels: -1,20 m Afstand circuits : 2,0 m Hart op Hart afstand kabels 0,35 m Grond temperatuur: 15 ºC G-waarde: 1 Km/W Maximale temperatuur kabelmantel: 45 ºC Open ontgraving zonder Backfill 0.0 m Kabelafdekplaten (Grond) HDPE Buis Hoogspanningskabel (Grond) -1.00 m -1.20 m D1 D2 Afstand kabelcircuits D1 = 0.35 m D2 = 2.0 m -1.45 m G-waarde Kritische uitdroogtemperatuur 1 Km/W Liggingsdiepte 1,20 1,20 1,20 1,80 1,80 1,80 Belasting van de circuits Geleider doorsnede: 1200 mm2 Cu (Milliken) 1600 mm2 Alu (Massief) + PB 1600 mm2 Alu (Milliken) + Alu Circuit 1 = in Circuit 2 = in Circuit 1= 962A Circuit 2= 962 A 1096 A (285 MVA) 38 ºC 996 A (259 MVA) 43 ºC 1027 A (267 MVA) 40 ºC Circuit 1= uit Circuit 2= in 1156 A (300 MVA) 1054 A (274 MVA) 1080 A (281 MVA) 45 C Circuit 1 = in Circuit 2 = in Circuit 1= 962A Circuit 2= 962 A 996 A (259 MVA) 43 ºC 907 A (236 MVA) n.v.t. 933 A (242 MVA) n.v.t. Circuit 1= uit Circuit 2= in 1077 A (280 MVA) 982 A (255 MVA) 1001 A (260 MVA) Temperatuur buiten mantel 45 ºC* 38-43 ºC* 45 ºC* 45 ºC* 43 ºC ** 45 ºC* * 45 ºCi.v.m. ingestelde gronduitdroging temperatuur ** De temperatuur van de buiten mantel is alleen berekend voor de 1200mm2 Cu kabel. Conclusie: De transportcapaciteit van alle drie typen kabelsystemen voldoen niet aan de functionele eisen. Zie paragraaf 2.2 Functionele eisen kabelverbindingen. 10

Temperatuur beeld van de 1200 mm2 Cu (Milliken) kabelverbinding op een diepte van 1.20m, waarbij beide circuits maximaal belast worden. Temperatuur beeld van de 1600 mm2 Alu (Massief) + PB kabelverbinding op een diepte van 1.20m, waarbij beide circuits maximaal belast worden. 11

Temperatuur beeld van de 1600 mm2 Alu (Milliken) + Alu kabelverbinding op een diepte van 1.20m, waarbij beide circuits maximaal belast worden. 12

3.5 Leggen in open ontgraving in plat vlak met Backfill Liggingsconfiguratie: Platvlak Liggingsdiepte kabels: -1,20 m Afstand circuits: 2,0 m Hart op Hart afstand kabels 0,35 m Grond temperatuur: 15 ºC G-waarde: 0,6 Km/W Maximale temperatuur kabelmantel: 45 ºC Open ontgraving met Backfill 0.0 m Kabelafdekplaten (Grond) HDPE Buis Hoogspanningskabel (Backfill) -1.00 m -1.20 m D1 D2 Afstand kabelcircuits D1 = 0.35 m D2 = 2.0 m -1.45 m G-waarde Kritische uitdroogtemperatuur 0,6 Km/W Liggingsdiepte 1,20 1,20 1,20 1,80 1,80 1,80 Belasting van de circuits Circuit 1 = in Circuit 1= 962A Circuit 1= uit Circuit 1 = in Circuit 1= 962A Circuit 1= uit Circuit 2 = in Circuit 2= 962 A Circuit 2= in Circuit 2 = in Circuit 2= 962 A Circuit 2= in Geleider doorsnede: 1200 mm2 Cu (Milliken) 1600 mm2 Alu (Massief) + PB 1600 mm2 Alu (Massief) + Alu 1600 mm2 Alu (Milliken) + Alu 1405 A (365 MVA) 29 ºC 1281 A (333 MVA) 32 ºC 1226 A (319 MVA) 32 ºC 1312 A (341 MVA) 30 ºC 1481 A (385 MVA) 1350 A (351 MVA) 1291 A (335 MVA) 1378 A (358 MVA) 45 C 1278 A (332 MVA) 31 ºC 1163 A (302 MVA) 35 ºC 1115 A (290 MVA) 1196 A (311 MVA) 33 ºC 1381 A (359 MVA) 1258 A (327 MVA) 1205 A (313 MVA) 1286 A (334 MVA) Temperatuur buiten mantel 45 ºC* 29-32 ºC 45 ºC* 45 ºC* 31-36 ºC 45 ºC* * 45 ºC i.v.m. ingestelde gronduitdroging temperatuur Conclusie: De transportcapaciteit van alle hierboven genoemde typen kabelsystemen voldoen aan de functionele eisen. Zie paragraaf 2.2 Functionele eisen kabelverbindingen. 13

Temperatuur beeld van de 1200 mm2 Cu (Milliken) kabelverbinding op een diepte van 1.20 m, waarbij beide circuits maximaal belast worden. Temperatuur beeld van de 1600 mm2 Alu (Massief) + PB kabelverbinding op een diepte van 1.20 m, waarbij beide circuits maximaal belast worden. 14

Temperatuur beeld van de 1600 mm2 Alu (Milliken) + Alu kabelverbinding op een diepte van 1.20 m, waarbij beide circuits maximaal belast worden. Temperatuur beeld van de 1600 mm2 Alu (Massief) + Alu kabelverbinding op een diepte van 1.20m, waarbij beide circuits maximaal belast worden. 15

3.6 Leggen in HDD boring in driehoek in gemeenschappelijke buis Liggingsdiepte kabels: -5 m Liggingsconfiguratie: Driehoek Kabels in buis: 300 SDR 11 Alle kabels in 1 buis: Driehoek, tegen elkaar Buis gevuld met: Water Grondtemperatuur: 12 ºC Hart op Hart afstand buizen 5 m G-waarde: 0.9 Km/W Maximale geleider temperatuur: 90 ºC Buizen met kabels in driehoek configuratie 0.0 m (Grond) 300 SDR 11-5.0 m D1 Hart op Hart afstand D1 = 5 m G-waarde Kritische uitdroogtemperatuur Liggingsdiepte Belasting van de circuits Geleider doorsnede: 1200 mm2 Cu (Milliken) 1600 mm2 Alu (Massief) + PB 1600 mm2 Alu (Massief) + Alu 1600 mm2 Alu (Milliken) + Alu 2000 mm2 Alu (milliken) + PB Circuit 1 = in Circuit 2 = in 0.9 Km/W Geen - 5 m Circuit 1= 962A Circuit 2= 962 A 1160 A, 73 ºC (301 MVA) 52 ºC 977 A, 74 ºC (254 MVA) 72 ºC 953 A, 74 ºC (248 MVA) n.v.t. 1011 A, 75 ºC (263 MVA) 68 ºC 1191 A (309 MVA) 51 ºC Circuit 1= uit Circuit 2= in 1222 A, 71 ºC (317 MVA) 1047 A, 72 ºC (272 MVA) 1011 A, 70 ºC (263 MVA) 1084 A, 73 ºC (282 MVA) 1280 A (333 MVA) Temperatuur buis 73-75 ºC 51-68 ºC 71-73 ºC Conclusie: Alleen de transportcapaciteit van de 1200 mm 2 koperen kabel voldoet aan de functionele eisen. Zie paragraaf 2.2 Functionele eisen kabelverbindingen. 16

Temperatuur beeld van de 1200 mm2 Cu (Milliken) kabelverbinding op een diepte van 5 m, waarbij beide circuits maximaal belast worden. Temperatuur beeld van de 1600 mm2 Alu (Massief) + PB kabelverbinding op een diepte van 5 m, waarbij beide circuits maximaal belast worden. 17

Temperatuur beeld van de 1600 mm2 Alu (Milliken) + Alu kabelverbinding op een diepte van 5 m, waarbij beide circuits maximaal belast worden. Temperatuur beeld van de 1600 mm2 Alu (Massief) + Alu kabelverbinding op een diepte van 5 m, waarbij beide circuits maximaal belast worden. 18

3.7 Leggen in HDD boring in driehoek in individuele buizen Liggingsdiepte kabels: -5 m Liggingsconfiguratie: Driehoek Kabels in buis: 250 SDR 11 Buis gevuld met: water Grondtemperatuur: 12 ºC Hart op Hart afstand circuit: 5 m G-waarde: 0,9 Km/W Maximale geleider temperatuur: 90 ºC Voor HDD boringen wordt met onderstaande configuratie gerekend. HDD Boring 0.0 m (Grond) 250 SDR 11-5.0 m D1 Hart op Hart afstand D1 = 5 m G-waarde Kritische uitdroogtemperatuur Liggingsdiepte Belasting van de circuits Geleider doorsnede: 1200 mm2 Cu (Milliken) 1600 mm2 Alu (Massief) + PB 1600 mm2 Alu (Massief) + Alu 1600 mm2 Alu (Milliken) + Alu 2000 mm2 Alu (milliken) + PB Circuit 1 = in Circuit 2 = in 0,9 Km/W Geen - 5 m Circuit 1= 962A Circuit 2= 962 A 1268 A, 75 ºC (329 MVA) 45 ºC 1083 A, 75 ºC (281 MVA) 59 ºC 1068 A, 74 ºC (277 MVA) 61 ºC 1145 A, 75 ºC (297 MVA) 53 ºC 1301 A, 76 ºC (338 MVA) 43 ºC Circuit 1= uit Circuit 2= in 1367 A, 78 ºC (355 MVA) 1167 A, 72 ºC (303 MVA) 1154 A, 72 ºC (300 MVA) 1236 A, 73 ºC (321 MVA) 1407 A (366 MVA) Temperatuur buis 74-75 ºC 45-61 ºC 72-78 ºC Conclusie: De transportcapaciteit van alle hierboven genoemde typen kabelsystemen voldoen aan de functionele eisen. Zie paragraaf 2.2 Functionele eisen kabelverbindingen. Als uitgangspunt is een G-waarde van 0,9 Km/W gekozen. Nader grond onderzoek is nodig om de exacte G-waarde en dus ook de transportcapaciteit te bepalen. Op de volgende bladzijde wordt een grafiek getoond met de transportcapaciteit van de verbindingen bij variërende G-waarde. 19

Onderstaande grafiek geeft de transportcapaciteit aan van de 1600 mm2 Alu (Massief) + PB kabel waarbij beide circuits in bedrijf zijn en de G-waarde gevarieerd word. X-as = G-waarde en Y-as maximale stroom: Onderstaande grafiek geeft de transportcapaciteit aan van de 1600 mm2 Alu (Massief) + PB kabel waarbij één circuits in bedrijf is en de G-waarde gevarieerd word. X-as = G-waarde en Y-as maximale stroom: 20

Temperatuur beeld van de 1200 mm2 Cu kabelverbinding op een diepte van 5 m, waarbij beide circuits maximaal belast worden. Temperatuur beeld van de 1600 mm2 Alu (Massief) + PB kabelverbinding op een diepte van 5 m, waarbij beide circuits maximaal belast worden. 21

Temperatuur beeld van de 1600 mm2 Alu (Milliken) + Alu kabelverbinding op een diepte van 5 m, waarbij beide circuits maximaal belast worden. Temperatuur beeld van de 1600 mm2 Alu (Massief) + Alu kabelverbinding op een diepte van 5 m, waarbij beide circuits maximaal belast worden. 22

3.8 Leggen in HDD boring in plat vlak in individuele buizen Liggingsdiepte kabels: -8 m Liggingsconfiguratie: Platvlak Hart op Hart afstand circuits 9 m Hart op Hart afstand buizen 3 m Kabels in eigen buis: 160 SDR 11 Buis gevuld met: Niet gevuld Grondtemperatuur: 12 ºC G-waarde: 1 Km/W Maximale geleider temperatuur: 90 ºC HDD boring 0.0 m (Grond) 160 SDR 11-8.0 m D1 Hart op Hart afstand kabels D1 = 3 m G-waarde Kritische uitdroogtemperatuur Liggingsdiepte Belasting van de circuits Geleider doorsnede: 1200 mm2 Cu (Milliken) 1600 mm2 Alu (Massief) + PB 1600 mm2 Alu (Milliken) + Alu Circuit 1 = in Circuit 2 = in 1 Km/W Geen 8 m Circuit 1= 962A Circuit 2= 962 A 1265 A, 67 ºC (329 MVA) 47 ºC 1150 A, 68 ºC (299 MVA) 52 ºC 1221 A, 73 ºC (317 MVA) 50 ºC Circuit 1= uit Circuit 2= in 1391 A, 63 ºC (361 MVA) 1267 A, 63 ºC (329 MVA) 1359 A, 69 ºC (353 MVA) Temperatuur buis 67-73 ºC 47-52 ºC 63-69 ºC Conclusie: De transportcapaciteit van alle drie typen kabelsystemen voldoen aan de functionele eisen. Zie paragraaf 2.2 Functionele eisen kabelverbindingen. 23

Temperatuur beeld van de 1200 mm2 Cu kabelverbinding op een diepte van 8 m, waarbij beide circuits maximaal belast worden. Temperatuur beeld van de 1600 mm2 Alu (Massief) + PB kabelverbinding op een diepte van 8 m, waarbij beide circuits maximaal belast worden. 24

Temperatuur beeld van de 1600 mm2 Alu (Milliken) + Alu kabelverbinding op een diepte van 8 m, waarbij beide circuits maximaal belast worden. 25

4. Cable system design Voor het tracé van station Geervliet 2 naar Haringvliet is het onderstaande concept kabelsysteem opgezet. De kabelverbinding kan worden aangelegd in delen met een gemiddelde lengte van ongeveer 1,1-1,2 km. Hierdoor ontstaan er 5 mayor secties. Aan de zijde Geervliet 2 wordt de kabel afgewerkt d.m.v. een kabel eindsluiting op de ABB schakelinstallatie (GIS). Aan de zijde van de station Middelharnis wordt de kabel afgewerkt d.m.v. een open eindsluiting. De onderlinge verbindingen worden gemaakt d.m.v. verbindingsmoffen met mantelonderbrekingen (Cross-bonding moffen). De exacte locatie van de moffen dient aan de hand van de tracé engineering bepaald te worden. Aardsysteem De aarding van de metaalmantels wordt uitgevoerd in crossbonding. De verbinding wordt opgedeeld in 7 mayor secties. In de bovenstaande figuur is het aardschema van de verbinding weergegeven. (kruising Haringvliet dient nog exact bepaalt te worden) Ter plaatse van de cross-bondingsmoffen worden de metaalmantels d.m.v. aardkabel met een nader te bepalen diameter uitgevoerd en afgewerkt in crossbonding dozen of kasten waar de mantels gekruist worden. Aan de zijde Geervliet 2 en Middelharnis worden de metaalmantels direct geaard op de installaties. 26

5. Magnetisch veld Bij transport van elektriciteit ontstaan magnetische velden. De blootstellingslimieten van deze magnetische velden zijn voor kabelverbindingen niet wettelijk vastgelegd, maar in de praktijk worden wel de aanbevelingen van de ICNIRP gehanteerd. Voor de frequentie van het elektriciteitsnet in Nederland, 50 Hz, ligt de limiet voor het magnetische veld voor de algemene bevolking op 100 microtesla (μt) en die voor beroepsmatige blootstelling op 500 μt. Daarnaast heeft het ministerie van VROM in 2005 een advies uitgebracht met betrekking tot de bebouwing rond hoogspanningslijnen. Aanbevolen word te vermijden dat er nieuwe situaties ontstaan waarbij kinderen langdurig worden blootgesteld aan magnetische velden van meer dan 0.4 μt. In de Standaard programma van eisen Kabels van TenneT wordt gerefereerd naar het "Advies met betrekking tot hoogspanningslijnen" van het ministerie van VROM als uitgangspunt voor bepaling van de magneetveldzone. Deze magneetveldzone is voor de tracé Geervliet 2-Middelharnis berekend voor de volgende belastingen: Eén circuit in bedrijf Twee circuits in bedrijf Verder word er in het rapport Handreiking voor het berekenen van de breedte van de specifieke magneetveldzone bij bovengrondse hoogspanningslijnen van de RIVM, versie 3.0, d.d. 25 juni 2009, aanbevolen om de berekeningen uit te voeren bij een jaargemiddelde belasting van 50% van de maximale transportcapaciteit voor 150 kv, 110 kv en 50 kv lijnen met twee circuits. Voor één circuit in bedrijf is de maximale transportcapaciteit 1 x 300 MVA. Wij hebben gerekend met een vermogen van 50% van de transportcapaciteit, dus 1 x 150 MVA. Voor de dubbele kabel verbinding (beide circuits in bedrijf) is de transportcapaciteit 2 x 250 MVA (voorkeur 2 x 300 MVA). Wij hebben gerekend met een vermogen van 50% van de (voorkeurs situatie en van de minimale belasting) transportcapaciteit, dus 2 x 125 MVA. Deze berekeningen zijn uitgevoerd op een afstand van 1 meter boven het maaiveld, conform de Handreiking van de RIVM. 27

magnetische inductie [ut] 5.1 Belastingsituatie: Eén circuit in bedrijf Uitgangspunten: Liggingsdiepte: 1,2 m Liggingsconfiguratie: Platvlak Afstand Circuits: n.v.t. (bij één circuit in bedrijf hoeft er geen rekening gehouden te worden met de beïnvloeding van de tweede circuit) Afstand geleiders: 0,35 m Vermogen m-veld: 1 x 150 MVA Stroom M-veld: 577 A Grafiek M-veld: 14,00 12,00 10,00 8,00 6,00 4,00 2,00 0,00 magnetische inductie enkel kabelsysteem plat vlak -20-15-10-8 -6-4 -2-1 0 1 2 4 6 8 10 15 20 horizontale afstand tot enkel kabelsysteem [m] max inductie Grafiek: M-veld voor één circuit in bedrijf. Op een afstand van 15 m is het magnetisch veld 0,28 μt. 28

magnetische inductie [ut] 5.2 Belastingsituatie: Beide circuits in bedrijf Uitgangspunten: Liggingsdiepte: 1,2 m Liggingsconfiguratie: Platvlak Afstand Circuits: 2 m (hoh 2,7 m) Afstand geleiders: 0,35 m Vermogen m-veld: 2 x 150 MVA Stroom: 577 A Grafiek M-veld: magnetische inductie dubbel kabelsysteem plat vlak 14,00 12,00 10,00 8,00 6,00 4,00 2,00 0,00-20-15-10 -8-6 -4-2 -1 0 1 2 4 6 8 10 15 20 max inductie horizontale afstand tot beide kabelsystemen [m] Grafiek: M-veld voor twee circuits in bedrijf. Op een afstand van 15 m is het magnetisch veld 0,56 μt. Op een afstand van 18 meter wordt het magnetisch veld 0,4 μt. 29

magnetische inductie [ ut ] 5.3 Belastingsituatie: Beide circuits in bedrijf Uitgangspunten: Liggingsdiepte: 1,2 m Liggingsconfiguratie: Platvlak Afstand Circuits: 2 m (hoh 2,7 m) Afstand geleiders: 0,35 m Vermogen m-veld: 2 x 125 MVA Stroom: 481 A Grafiek M-veld: magnetische inductie dubbel kabelsysteem plat vlak 12,00 10,00 8,00 6,00 4,00 2,00 0,00-20-15-10 -8-6 -4-2 -1 0 1 2 4 6 8 10 15 20 horizontale afstand tot beide kabelsystemen [m] max Grafiek: M-veld voor twee circuits in bedrijf. Op een afstand van 15 m is het magnetisch veld 0,47 μt. Op een afstand van 16 meter wordt het magnetisch veld 0,4 μt. 30

magnetische inductie [ ut ] 5.4 Belastingsituatie: Beide circuits in bedrijf Uitgangspunten: Liggingsdiepte: 1,2 m Liggingsconfiguratie: Platvlak Afstand Circuits: 2 m (hoh 2,6 m) Afstand geleiders: 0,3 m Vermogen m-veld: 2 x 125 MVA Stroom: 481 A Grafiek M-veld: magnetische inductie dubbel kabelsysteem plat vlak 10,00 9,00 8,00 7,00 6,00 5,00 4,00 3,00 2,00 1,00 0,00-20 -15-10 -8-6 -4-2 -1 0 1 2 4 6 8 10 15 20 horizontale afstand tot beide kabelsystemen [m] max inductie Voor de kabelverbindingen Geervliet 2 naar Middelharnis kan een magneetveldzone van 15 meter vanaf het midden van de circuits worden aangehouden indien aan de volgende voorwaarden wordt voldaan: Hart op Hart afstand van de geleiders is 0,3 meter Hart op Hart afstand van de circuits is 2,6 meter Belasting is maximaal 2 x 250 MVA 31

6. Conclusie In dit rapport is een studie gedaan naar een kabelsysteem voor het deeltracé vanaf station Geervliet 2 tot aan de Haringvliet en vanaf de andere oever van de Haringvliet naar station Middelharnis. Hierbij is er voor de kabelcircuits de transportcapaciteit bij verschillende liggingsconfiguraties uitgerekend en vergeleken met de functionele eisen. In de berekeningen zijn wij ervan uit gegaan dat het kabelsysteem wordt geaard d.m.v. cross bonding van de aardschermen. Uit deze berekeningen volgt dat de volgende kabels voldoen aan de functionele eisen: de 1600mm2 Alu (Massief en Milliken uitvoering) kabel met een lood en aluminium mantel, de 2000mm2 Alu met loodmantel en de 1200mm2 Cu kabel. Voor deze kabels geldt hierbij dat er voor het leggen in open ontgraving gebruik gemaakt moet worden van Backfill. De 2000Alu kan in driehoek aangelegd worden, de 1600Alu en de 1200Cu dienen in plat vlak te worden geplaatst. Uit de berekeningen volgt ook dat zonder het gebruik van Backfill de transportcapaciteit niet aan de functionele eisen voldoet. Zie onderstaande tabel. Leggingsmethode: Voldoet: (Ja/Nee) 3.2 Leggen in open ontgraving in driehoek zonder Backfill 3.3 Leggen in open ontgraving in driehoek met Backfill 3.4 Leggen in open ontgraving in plat vlak zonder Backfill 3.5 Leggen in open ontgraving in plat vlak met Backfill 3.6 Leggen in HDD boring in driehoek in gemeenschappelijke buis 3.7 Leggen in HDD boring in driehoek in individuele buizen 3.8 Leggen in HDD boring in plat vlak in individuele buizen 1200mm2 Cu 1600 mm2 Alu (Massief)+PB 1600 mm2 Alu (Massief)+Alu 1600 mm2 Alu (Milliken)+ Alu 2000mm2 Alu + Pb Nee Nee Nee Ja Nee Ja Nee Nee Ja (bij normaal schoon zand) Ja Ja Ja Nee Nee Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Bij de berekeningen is er van uitgegaan van een G-waarde in Backfill van 0,6 Km/W en bij de boring is een waarde van 0,9 Km/W gebruikt. De keuze hiervoor is gebaseerd op de aanname dat de kabelsystemen (gezien de liggingsdiepte) in een zand of klei laag worden gelegd. Zie ook het onderzoek van RPS BCC B.V. Tracéstudie 150 kv kabelverbindingen Geervliet-Middelharnis. (De gemiddelde G-waarde van een Zand laag is 0.4 1.5 Km/W en van een klei laag is 0.5 1.2 Km/W). Aanbevolen wordt om nader bodemonderzoek uit te voeren op verschillende locaties langs het concept tracé om een beter beeld van de G-waarde te krijgen. Aan de hand hiervan kunnen nieuwe berekeningen worden gemaakt en kan een betere indicatie worden aangeven van de maximale transportcapaciteit van de kabels. Vanuit technisch oogpunt is de keuze voor dit tracé de 1600mm2 Alu kabel met massieve kern en een Alu mantel hier de juiste, dit vooral bij de door de opdrachtgever geprefereerde aanleg in plat vlak. Hierbij is er verder geen rekening gehouden met de transportverliezen ( Total Cost of Ownership waaronder: kabelweerstand Alu en Cu, Skin effect, Proximity effect, Dielectric losses en Loss factor for sheath ). Indien het tracé het niet toelaat, door bijvoorbeeld een gebrek aan sleufbreedte of door beperkingen in de boortechniek ter plaatse, kan er ook gekozen worden voor 2000mm2 Alu kabel met loodscherm. De aanschafkosten zullen hierbij hoger uitvallen, maar de voordelen in de installatiemethodiek compenseren dit weer naar verwachting. 32

Bijlage 1. Datasheets De volgende datasheets worden toegevoegd aan dit rapport: Datasheet 2A - 1600 mm2 Cu kabel, Datasheet 2B 2000 mm2 Cu kabel, Datasheet 2C 1600 mm2 Alu kabel Datasheet 2D 2000 mm2 Alu kabel met Alu scherm Datasheet 2E 2000 mm2 Alu kabel met lood scherm 33

MEMO ARCADIS NEDERLAND BV Beaulieustraat 22 Postbus 264 6800 AG Arnhem Tel 026 3778 911 Fax 026 3515 235 www.arcadis.nl Onderwerp: Geluidscontouren aanlegwerkzaamheden 150 kv verbinding Geervliet-Middelharnis Arnhem, 5 april 2013 Van: ir. H.D. Koppen Afdeling: Divisie M&R Arnhem Aan: Adri van Leeuwen (Joulz) Projectnummer: B02047.000066.0100 Opgesteld door: ir. H.D. Koppen Ons kenmerk: 076987935:D Kopieën aan: Janet Eilering (ARCADIS) DIVISIE MILIEU & RUIMTE Inleiding Voor de aanleg van de 150 kv verbinding Geervliet-Middelharnis vinden de nodige werkzaamheden plaats. Deze werkzaamheden en het hierbij in te zetten materieel veroorzaken een bepaalde geluidsbelasting op de omgeving. Voor het beschrijven van de effecten op de omgeving zijn er geluidsberekeningen verricht. Hierbij is onderscheid gemaakt tussen de werkzaamheden op het tijdelijke werkeiland in de Haringvliet en de werkzaamheden op land. Gehanteerde uitgangspunten Algemeen De berekeningen zijn verricht conform de Handleiding Meten en Rekenen Industrielawaai met het softwarepakket Geomilieu, versie 2.13. Voor de watervlakken is uitgegaan van een 100 % reflecterend bodemgebied. Voor het omliggende gebied is uitgegaan van een overwegend geluidsabsorberend bodemgebied (80 % absorberend). Werkzaamheden werkeiland Op de geplande locatie voor het werkeiland vinden werkzaamheden plaats voor de aanleg van het werkeiland. Hierbij wordt de geluidsemissie met name bepaald door het intrillen van damwanden en stutpalen en het ontgraven van de bouwkuip. Na de aanleg van het werkeiland vinden de daadwerkelijke aanlegwerkzaamheden plaats. De geluidsemissie wordt dan vooral bepaald door de boorwerkzaamheden, het gebruik van een dieselhydraulische lier en het verplaatsen van de pontons. Na de voltooiing van de aanlegwerkzaamheden worden de damwanden weer uitgetrild. Voornoemde activiteiten zijn in twee klassen ingedeeld waarvoor de geluidscontouren zijn berekend. Deze klassen en de gehanteerde uitgangspunten zijn hieronder beschreven: Klasse 1: intrillen/uittrillen damwanden en in-/uittrillen stutpalen: Pagina 1/5

Bronvermogen LWA: 127 db(a). Het piekbronvermogen van optredende piekgeluiden is circa 7 db(a) hoger. Bedrijfstijd: 6 uur in de dagperiode (07.00-19.00 uur). Periode: De werkzaamheden duren circa 10 werkdagen voor het intrillen en 10 werkdagen voor het uittrillen van de damwanden. De werkzaamheden voor de stutpalen duren circa 2 werkdagen. Klasse 2: overige werkzaamheden (ontgraven, boren, lieren, verplaatsen pontons): Bronvermogen LWA: 107 db(a). Het piekbronvermogen van optredende piekgeluiden is circa 10 db(a) hoger. Bedrijfstijd: de boorwerkzaamheden vinden mogelijk 24 uur per dag plaats. De overige werkzaamheden vinden alleen overdag plaats. Periode: circa 2 maanden Werkzaamheden op land Voor de werkzaamheden op land is uitgegaan van de volgende uitgangspuntenvoor de maatgevende geluidsbronnen: Dagperiode: vier stuks materieel/installaties gelijktijdig in bedrijf gedurende 12 uur in de dagperiode. Graafmachine met bronvermogenn LWA: 104 db(a). Shovel met bronvermogen LWA: 105 db(a). Aggregaat met bronvermogen LWA: 95 db(a). Pomp(en) met totaal bronvermogen LWA: 90 db(a). Avond-/nachtperiode: alleen de pomp(en) in bedrijf gedurende de gehele periode. Pomp(en) met totaal bronvermogen LWA: 90 db(a). Daarnaast kan er ook vanaf het land geboord worden. Hiervoor zijn dezelfde uitgangspunten gehanteerd zoals hiervoor benoemd voor de klasse 2 werkzaamheden voor de werkzaamheden bij het werkeiland. De volledige invoergegevens van de geluidsbronnen zijn opgenomen in bijlage 1. Berekeningsresultaten Voor de beoordeling van de effecten op de aanwezige fauna zijn de geluidscontouren berekend op een hoogte van 0,2 m boven maaiveld. Voor de beoordeling van eventuele geluidshinder voor omwonenden zijn de geluidscontourenn berekend op een hoogte van 5 m boven maaiveld. De berekende geluidscontouren zijn weergegeven in bijlage 2 (langtijdgemiddeld beoordelingsniveau op 0,2 m hoogte boven maaiveld) en in bijlage 3 (etmaalwaarde op 5 m hoogte boven maaiveld). De weergegeven geluidscontouren betreffende gemiddelde geluidsniveaus. Bij het optreden van kortstondige piekgeluiden kunnen tot 7 db(a) hogere niveaus optreden tijdens het in-/uittrillen van damwanden en tot 10 db(a) hogere niveaus bij de overige activiteiten. Bijlagen: Bijlage 1: Invoergegevens van de geluidsbronnen Bijlage 2: Geluidscontouren (langtijdgemiddeld beoordelingsniveau) op 0,2 m hoogte boven maaiveld Bijlage 3: Geluidscontouren (etmaalwaarde) op 5 m hoogte boven maaiveld Ons kenmerk: 076987935:D Pagina 2/5

Bijlage 1: Invoergegevens van de geluidsbronnen Ons kenmerk: 076987935:D Pagina 3/5

Aanlegwerkzaamheden 150 kv verbinding Geervliet Middelharnis Invoergegevens van de geluidsbronnen Model: equivalente geluidsniveaus op 0,2 m hoogte Groep: (hoofdgroep) Lijst van Puntbronnen, voor rekenmethode Industrielawaai - IL ARCADIS - B02047.000066 Bijlage 1 Naam Omschr. X Y Maaiveld Hoogte Type Richt. Hoek Lwr 31 Lwr 63 Lwr 125 Lwr 250 01 shovel 75016,09 425085,16 0,00 1,50 Normale puntbron 0,00 360,00 70,80 81,30 86,20 94,40 02 graafmachine 75034,36 425079,38 0,00 1,70 Normale puntbron 0,00 360,00 55,00 69,00 86,00 97,00 03 Aggregaat 75006,50 425099,82 0,00 1,00 Normale puntbron 0,00 360,00 78,00 85,00 86,00 87,00 04 Aggregaat 74995,72 425108,77 0,00 1,00 Normale puntbron 0,00 360,00 73,00 80,00 81,00 82,00 06 boorwerkzaamheden 73269,19 418181,39 0,00 1,50 Normale puntbron 0,00 360,00 73,00 83,00 88,00 97,00 11 intrillen damwanden 73416,51 422321,72 0,00 10,00 Normale puntbron 0,00 360,00 96,00 94,90 110,60 114,60 13 overige werkzaamh. (boren, lieren, afgraven) 73419,67 422286,88 0,00 1,50 Normale puntbron 0,00 360,00 73,00 83,00 88,00 97,00 Geomilieu V2.13 22-3-2013 12:53:42

Aanlegwerkzaamheden 150 kv verbinding Geervliet Middelharnis Invoergegevens van de geluidsbronnen Model: equivalente geluidsniveaus op 0,2 m hoogte Groep: (hoofdgroep) Lijst van Puntbronnen, voor rekenmethode Industrielawaai - IL ARCADIS - B02047.000066 Bijlage 1 Naam Lwr 500 Lwr 1k Lwr 2k Lwr 4k Lwr 8k Lwr Totaal Cb(D) Cb(A) Cb(N) 01 97,50 99,60 99,20 93,50 83,80 104,60 0,00 -- -- 02 99,00 98,00 97,00 92,00 88,00 104,30 0,00 -- -- 03 87,00 87,00 86,00 84,00 83,00 94,96 0,00 -- -- 04 82,00 82,00 81,00 79,00 78,00 89,96 0,00 0,00 0,00 06 100,00 102,00 102,00 98,00 86,00 107,35 0,00 0,00 0,00 11 115,30 124,40 121,20 114,80 105,40 127,13 3,01 -- -- 13 100,00 102,00 102,00 98,00 86,00 107,35 0,00 0,00 0,00 Geomilieu V2.13 22-3-2013 12:53:42

Bijlage 2: Geluidscontouren (langtijdgemiddeld beoordelingsniveau) op 0,2 m hoogte boven maaiveld Ons kenmerk: 076987935:D Pagina 4/5

Bijlage 3: Geluidscontouren (etmaalwaarde) op 5 m hoogte boven maaiveld Ons kenmerk: 076987935:D Pagina 5/5