DE GOUDSE WATERLEIDING MAATSCHAPPIJ N.V. * OVER

DE GOUDSE WATERLEIDING MAATSCHAPPIJ N.V. * OVER 1956

1956 DE GOU DSE WATERLEIDING MAATSCHAPPIJ N.V. * Raad van beheer: mr dr K. F. O. JAMES, voorzitfer C. J. VAN AS, secretaris E. A. POLET C. H. HAGEDORN M. A. ENGELHARD H. LUIDENS Commissie van advies: mr dr K. F. O. JAMES, voorzitter C. C. MANTZ, secretaris mr J. W. BLANKERT N. J. FENNET J. KRUI JSHEER B. PEK Directeur: C. RODENHUIS Administrateur: G, VEERMAN

Algemeen overzicht. In het verslag over het boekjaar 1955 werd medegedeeld, dat de onderhandelingen tussen het gemeentebestuur van Gouda en directie en commissarissen van de vennootschap over het overnemen van de aandelen door de gemeente Gouda -- voorzover nog niet in haar bezit i- aan het einde van dat verslagjaar nagenoeg tot overeenstemming hadden geleid. De onderhandelingen werden in het ver* slag jaar voortgezet, waarbij al heel spoedig overeenstemming werd bereikt terzake van de koers waar tegen de gemeente bereid was om de aandelen van de vennootschap van aandeelhouders over te nemen, zomede omtrent de bereidheid van de gemeente om de nodige voorzieningen te treffen in verband met het vervallen van de statutaire en contractuële rechten en aanspraken van commissarissen, directie en personeel, een en ander onder voorwaarde, dat een naar het oordeel van het gemeentebestuur van Gouda voldoend aantal aandelen ter overneming zou worden aangeboden. Op voorstel van directie en commissarissen aan aandeelhouders, gedaan bij rondschrijven van 14 maart 1956, om op het aanbod van het gemeentebestuur van Gouda in te gaan, verklaarden vrijwel alle aandeelhouders zich bereid om hun aandelen, inclusief eventueel dividend over 1955, tegen de koers van 400% aan de gemeente Gouda over te dragen. In de buitengewone algemene vergadering van aandeelhouders, gehouden op 8 juni 1956, werd de overdracht van de aangeboden aandelen, mede door het besluit tot wijziging van de statuten, een feit. De wijziging van de statuten en opnieuw vaststellen van de gewijzigde statuten van de vennootschap zijn door de raad van de gemeente Gouda in zijn vergadering van 25 juni goedgekeurd, terwijl de verklaring van geen bezwaar, als bedoeld in artikel 45d van het Wetboek van Koophandel, door de Minister van Justitie bij beschikking van 3 juli 1956, hoofdafdeling privaatrecht, onderafdeling naamloze vennootschappen no. 2712, is verleend. In verband met de veranderde omstandigheden dienden de bepalingen van de concessie, verleend aan de vennootschap, gewijzigd en in overeenstemming met de nieuwe toestand gebracht te worden. De raad van de gemeente Gouda besloot in zijn vergadering van 3 september 1956 de voorwaarden van de concessie opnieuw vast te stellen. De algemene vergadering van aandeelhouders aanvaardde in haar vergadering van 4 oktober 1956 de vastgestelde nieuwe concessievoorwaarden.

6 Aan het einde van het verslagjaar waren van de 281 uitgegeven aandelen 277 eigendom van de gemeente Gouda. Evenals zulks in het vorige jaar het geval was lag het zwaartepunt van de werkzaamheden met betrekking tot de aanleg van hoofdleidingen in het gemeentelijk uitbreidingsplan Ouwe Gouwe. In dit stadsdeel werden in tal van nieuwe straten hoofdleidingen aangelegd tot een gezamenlijke lengte van 2.391 m. Voor het gemeentelijk uitbreidingsplan Gouda-oost bij de Joubertstraat en de Achterwillens, omvattende de nieuwe stadsgedeelten Vreewijk en Achterwillens, werd een plan van aanleg voor het hoofdleidingnet ontworpen. Dit plan omvat de aanleg van in totaal 5.360 m 100; 150 en 200 mm gietijzeren hoofdleiding. De aanlegkosten zullen f. 126.000,+ bedragen. Aan het einde van het verslagjaar waren in het kader van dit plan 258 m hoofdleidingen gelegd. In enkele verspreid liggende straten werden 284 m hoofdleidingen gelegd. Door deze uitbreidingen vermeerderde in het verslagjaar de lengte van het hoofdleidingnet met 2.933 m. Er kwamen enige belangrijke wijzigingen in het hoofdleidingnet tot stand, bestaande uit de verzwaring van de 150 rnm transportleiding naar Reeuwijk tot 200 mm en van de 150 mm hoofdleiding tussen de Kattensingel en het Albert Plesmanplein tot 250 mm, zomede vervanging van de in 1954 in de afrit van de Goejanverwelledijk, tussen de Haastrechtse brug en de Krugerlaan, provisorisch gelegde 150 mm buisleiding door een definitieve 200 mm leiding en het verleggen van het laatste gedeelte 200 mm leiding in die dijk. Het aantal aangesloten percelen nam met 31 6 toe (vorig jaar 441 ). In Gouda waren op 31 december van het verslagjaar 12.635 percelen aangesloten en buiten Gouda 237 (vorig jaar resp. 12.319 en 237). Door het pompstation werden 2.334.476 m3 water afgeleverd, tegen 2.223.171 m3 in 1955. De stijging van het aantal aangesloten percelen bedroeg 2,5 /c en die van de hoeveelheid afgeleverd water 5%. Deze percentages lopen nogal uiteen. Dat de toeneming van de hoeveelheid afgeleverd water procentueel groter is dan die van de aangesloten percelen, vindt zijn oorzaak in een niet onbelangrijke stijging van de afname door de gemeenten, waaraan wij het water engrôs leveren, en de industrie. Aan hoofd- en dienstleidingen vond het gewone onderhoud plaats. Het aantal lekken in hoofdleidingen liep belangrijk terug als gevolg van een tweetal in het verslagjaar getroffen maatregelen, t.~. vervanging van de 150 rnm transportleiding naar Reeuwijk, welke van loodmofverbindingen voorzien was, door een 200 mm leiding met rubbermofverbindingen en het aanbrengen van lekbeugels + over een lengte van 400 m + om de loodmofverbindingen van de gietijzeren hoofdleiding in de Willens.

Deze maatregelen zullen in het volgend jaar volledig effect sorteren, zodat verwacht kan worden, dat in dat jaar het aantal lekken nogmaals zal verminderen. Wederom moest in verband met het ophogen van tal van straten veel bijzonder onderhoudswerk aan hoofd- en dienstleidingen verricht worden. Op het terrein van de waterwinning werd een verzande put op een andere plaats door een nieuwe vervangen en de daarvoor nodige persleiding naar de aëratie-inrichting gelegd. De in 1955 geboorde twee nieuwe putten kregen een nieuw pompaggregaat. Voor het langzame zandfilter no. 1, waarvan het filtraat met dat van de filters no. I1 en I11 door een gemeenschappelijke leiding naar de reinwaterkelders wordt gevoerd, werd een afzonderlijke 250 mm afvoerleiding naar de nieuwe reinwaterkelder gelegd. Voor enkele objecten werden de electrische installaties vernieuwd. De drie ijzeren snelfilters zijn opnieuw geschilderd. Een gedeelte van het terrein werd opnieuw gestraat enlof begrind. Overigens vereisten de terreinen, gebouwen en de waterwinning normaal onderhoud. De samenwerking met de erkende waterfitters was goed. Aan het einde van het verslagjaar waren 19 waterfitters in het register van plaatselijke erkenning ingeschreven. De gemiddelde prijs van de kolen (Emma vetnootjes IV) over 1955 werd door het gemeente energiebedrijf vastgesteld op f. 60,lO per ton. In verband hiermede werden in het verslagjaar 10 verhogingen op de basistarieven toegepast. In 1955 golden 9 verhogingen. Ten aanzien van de lonen en salarissen werd dezelfde gedragslijn gevolgd als bij het personeel van de gemeente Gouda. De rekening-courant van het bedrijf werd met ingang van 1 december overgebracht van de Nederlandsche Handel-Maatschappij N.V. naar de gemeentelijke stortings- en ophaaldienst. Bestuur. Op 6 juli - het tijdstip van het passeren van de notariële acte van statutenwijziging - traden de nog in functie zijnde commissarissen mr L. K. E. van Eyck te Rotterdam en A. Dortland te Gouda als zodanig af. Eerstgenoemde had sedert 8 november 1940 zitting in de raad van commissarissen. Na het overlijden op 23 maart 1955 van de president-commissaris, de heer A. Goedewaagen, trad de heer van Eyck op als voorzitter. De heer A. Dortland was sedert 29 april 1947 commissaris. Op deze plaats wordt aan beide heren dank gebracht voor het vele en uitstekende werk, dat zij voor de drinkwatervoorziening van Gouda in het algemeen en voor de vennootschap in het bijzonder hebben verricht. De gecommitteerde van de gemeente Gouda, de heer mr dr K. F. O.

8 James, burgemeester van Gouda, werd door de raad van Gouda in zijn vergadering van 14 december 1955 voor het jaar 1956 - totdat de nieuwe toestand zou intreden -- herbenoemd en als plaatsvervangend gecommitteerde de wethouder van financiën. Ingevolge artikel 7 van de nieuwe statuten wordt de vennootschap bestuurd door een raad van beheer, bestaande uit vijf leden. In de op 4 oktober gehouden algemene vergadering van aandeelhouders werd het nieuwe bestuur benoemd en de commissie van advies aangewezen. Tot leden van de raad van beheer werden benoemd de heren mr dr K. F. O. James, burgemeester van Gouda, die als voorzitter werd aangewezen en E. A. Polet, C. H. Hagedorn, M. A. Engelhard en H. Luidens, wethouders van de gemeente Gouda. Als secretaris van de raad van beheer benoemde de algemene vergadering de heer C. J. van As, secretaris van de gemeente Gouda. De heren mr J. W. Blankert, N. J. Fennet, J.Kruijsheer en E. Pek, leden van de raad van de gemeente Gouda, werden als leden van de commissie van advies, als bedoeld in artikel 12, lid 1, van de statuten, aangewezen. In de algemene vergadering van 4 oktober werd een reglement voor de commissie van advies, als bedoeld in artikel 12, lid 2, vastgesteld. De raad van beheer wees in zijn vergadering van 4 oktober als voorzitter van de commissie van advies aan mr dr K. F, O. James, voorzitter van de raad van beheer, en als secretaris de heer C. C. Mantz, referendaris ter gemeente secretarie van Gouda. De eerste vergadering van de commissie van advies had plaats op 7 november. Als gevolg van het aftreden op 6 juli van de heer A. Dortland ais commissaris, trad deze op die datum tevens af als voorzitter van de Stichting Pensioen- en Ondersteuningsfonds Goudsche Waterleiding Maatschappij. De gecommitteerde van de gemeente Gouda, de heer mr dr K. F. O. James, had ambtshalve zitting in het bestuur van de Stichting Pensioen- en Ondersteuningsfonds Goudsche Waterleiding Maatschappij. Diens benoeming gold echter tot de nieuwe toestand zou intreden. Aangenomen kan worden, dat de nieuwe toestand is ingetreden op de dag van het passeren van de notariële acte van statutenwijziging, zodat hij van 6 juli af geen deel meer van dit bestuurl uitmaakte. In de vacatures ontstaan door het uittreden van de heren Dortland en James werd in het verslagjaar niet voorzien. Personeel. In de gewijzigde en opnieuw vastgestelde statuten komen de bepalingen niet meer voor, welke aan leden van het personeel en/of aan de

Stichting Pensioen- en Ondersteuningsfonds Goudsche Waterleiding Maatschappij rechten geven op aandelen in de jaarlijkse winst en de liquidatiewinst der vennootschap. Verwacht mag worden, dat het personeel onder de werking van de Pensioenwet 1922 zal vallen. De gemeente Gouda waarborgt aan het personeel, dat bij overgang naar het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds het personeel naar de huidige wettelijke bepalingen in gelijke positie zal komen te verkeren als ware het gedurende de verstreken dienstjaren onder de werking van de Pensioenwet 1922 gevallen. In het verslagjaar betreurden wij het verlies door het overlijden op 3 juli van onze medewerker C. Hoogendoorn. De heer Hoogendoorn, die administratief ambtenaar was, bereikte de leeftijd van 52 jaren. In het vorige jaar mocht hij op 11 december nog het feit herdenken, dat hij 25 jaren bij het bedrijf in dienst was. Hoogendoor was een ijverig en nauwgezet werker en zo prettig in de omgang. Wij zullen de beste herinneringen aan hem bewaren. De heer J. Oskamp, timmerman-meterhersteller, was op 1 augustus 25 jaren bij het bedrijf werkzaam. Op 1 december verliet de kalkbereider-meteropnemer F. A. de Moree na een dienstverband van 34 jaren onze dienst met pensioen. De heer De Moree had op 12 mei 1955 reeds de pensioengerechtigde leeftijd bereikt, maar het was aanvankelijk niet zo gemakkelijk om iemand te vinden, die zijn werk kon overnemen. In verband daarmede werd de heer De Moree bereid gevonden te blijven tot in een geschikte opvolging was voorzien. In de loop van het verslagjaar werd mede door een kleine reorganisatie - een oplossing gevonden. De heer A. C. Seele, werkman op het pompstation en hulpkalkbereider, bereikte 6 december de 65 jarige leeftijd. Hij was nagenoeg 23 jaren bij ons bedrijf werkzaam. Op de laatste dag van het verslagjaar verrichtte hij bij ons bedrijf voor het laatst zijn diensten. In een gezellig samenzijn van het gehele personeel op 15 december werd in het bijzijn van hun echtgenoten afscheid van de heren De Moree en Seele genomen. Een woord van dank voor de vele jaren van goede en trouwe dienst aan het bedrijf bewezen, mag hier niet ontbreken. Aan de heer W. Bunnik te Reeuwijk, grondwerker in vaste dienst, werd op diens verzoek met ingang van 1 oktober eervol ontslag verleend. In zijn plaats werd met ingang van 1 november benoemd de heer F. Middelkoop, eveneens wonende te Reeuwijk, die gedurende enige maanden reeds als zodanig bij ons bedrijf in losse dienst werkzaam was. In de vacature ontstaan door het overlijden van de heer C. Hoogendoorn werd voorzien door de benoeming met ingang van 1 december van de heer C. P. M. Boef. De heer Boef werd in de rang van klerk benoemd.

10 Op 3 juli hielden het voltallig personeel van de technische dienst + uitgezonderd enkele leden, die vanwege de dienst niet konden meegaan - en enige gepensioneerden het jaarlijks uitstapje. Daarbij werden de fabrieken van de A.S.W. Apparatenfabriek bezocht. Op 5 mei ontving het personeel een uitkering over 1955 van 3% van de op 1 mei 1956 geldende jaarwedde, zomede over het tijdvak mei 1955 -- mei 1956 een vacantieuitkering van 4% en op 27 oktober een uitkering gebaseerd op 6% van de wedde over het tijdvak 1 juli + 31 december 1956. In de periode van strenge vorst en een aantal maanden, waarin veel werk tot uitvoering kwam, was de dienst zwaar belast. Het is mede daarom, dat dit hoofdstuk gaarne wordt besloten met een woord van dank aan het personeel, dat met toewijding en plichtsbetrachting zijn taak verrichtte. Waterzuivering, Het water in de putten had een constante temperatuur. De laagste temperatuur van het water aan het pompstation afgeleverd bedroeg +3OC, Deze temperatuur werd gedurende de periode 20 tjm 23 februari waargenomen. De hoogste temperatuur, welke op 26, 27 en 28 juli werd waargenomen, bedroeg f15'c. De temperatuur van de buitenlucht varieerde van -12OC overdag op 10 februari en -18OC in de nachten van 1, 2, 15 en 16 februari tot +27OC overdag op 28 mei en 27 juli en +15OC in de nachten van 4 en 9 juli. De ontharding van het water geschiedde met verzadigd kalkwater, waarvoor de poederkalk in eigen blusserij van Duitse ringoven kluitkalk werd verkregen. Er werd 654.470 kg kalk verbruikt tegen 61 1.250 kg in het vorige jaar. Per m3 afgeleverd water was 280,35 gram nodig (vorig jaar 274,95 gram). Voor het tegengaan van algengroei in de langzame zandfilters werd van 1 t/m 4 januari en van 22 maart t/m 13 oktober kopersulfaat aan het water toegevoegd. In die perioden werd 1.295 kg kopersulfaat verbruikt, hetgeen neerkomt op 0,555 gram per afgeleverde m3 water (vorig jaar 0,954 gram). De snelfilters waren zonder onderbreking in bedrijf. Elke snelfilter werd 183 maal, gedurende ongeveer 0,30 uur, gespoeld. De langzame biologische zandfilters waren, behoudens de dagen waarop deze werden schoongemaakt, eveneens geregeld in bedrijf, n.1.; Filter no. I 359 dagen, deze werd 7 maal gereinigd, t, >, 11 359,,,> 11 7 >t 11 >I 111 353 f> >,,,12,, De reactie- en bezinkbassins werden 2 maal schoongemaakt. Het langzame zandfilter no. I1 liet sedert het vorige verslagjaar gaandeweg minder water door. Op een gegeven moment bedroeg

11 de capaciteit bij een gemiddelde stand in de reinwaterkelders nog ca. 75 m3 per uur. De oorzaak moest gezocht worden in verstopping van het filtermateriaal, Bij een vroegere gelegenheid werd het grind en zand uit het filter verwijderd en schoongespoeld. Een zeer omvangrijk en tijdrovend werk, waarmede omstreeks 750 man-uren gemoeid zouden zijn. De oplossing werd nu gevonden door terugspoeling met water uit de nieuwe reinwaterkelder. Nadat deze vol was werd de 450 mj hogedrukpomp,,omgedraaid", zodat het water - in plaats van in het leidingnet i- door de afvoerleidingen van de zandfilters werd teruggepompt naar het filter no. 11. Bovendien werd door de 150 mm persleiding van de 5" pomp met 20 pk motor vanuit het reservoir in de watertoren water onder het filterbed gebracht. Het filterbed werd op deze wijze,,opgespoeld", waarbij bleek, dat de verstoppingen volkomen verdwenen. Het filter heeft thans een gemiddelde capaciteit van 200 m3 per uur. De werkzaamheden werden in de late avond- en nachturen uitgevoerd. L Pompbedrijf. De pompen van de putten gebruikten gemiddeld 119,09 W/m3 opgepompt water en de pompen, die het water van de reactiebassins naar de bezinkbassins pompen en van de bezinkbassins naar de snelfilters, respectievelijk 33,28 Wjm3 en29,49 Wjm". De reinwaterpompen gebruikten gemiddeld 143,62 W/m3 opgepompt water, Het gezamenlijke verbruik van de kalk-, spoel- en opjaagpompen bedroeg 8,16 W/m3 water. Het totale verbruik aan electriciteit per m3 afgeleverd water bedroeg 333,64 Watt. Voor hulppomp jes, hulpwerktuigen en verlichting in de machinekamer, werkplaatsen en op de terreinen is 54.820 kwh electriciteit verbruikt (vorig jaar 49.180 kwh). De grootste afname per etmaal bedroeg 8.401 m' op 7 mei (vorig jaar 8.511 m3 op 22 augustus), de kleinste afname per etmaal bedroeg 4.260 m3 en geschiedde op 8 januari (vorig jaar 3.898 m3 op 1 januari) en de gemiddelde afname per etmaal bedroeg 6.378 m3 (vorig jaar 6.091 m3). Het gemiddelde dagverbruik, gerekend van 7 tot 20 uur, bedroeg 4.886 m3 tegen 4.756 m3 in 1955 en het gemiddelde nachtverbruik, van 20 tot 7 uur, 1.495 m3 tegen 1.335 m3 in 1955, De maximum aflevering per uur bedroeg rond 700 m', d.i. 8,33% van de grootste per etmaal afgeleverde hoeveelheid water (vorig jaar bedroeg dit percentage 7,64). De bedrijfsuren van de lage-. drukpompen van de putten, bassins en filters en van de hogedrukpompen, zomede het engergieverbruik, waren als volgt:

_I 12 Lagedrukpompen Pompvoor put 8, onderwaterp. 74pk elmotor,,,,,, iot/m 13,4, 7pk electromotor,,,,, 15 tjm 18; 21; 27 t/m 30, 7, 20 pk electromotor 1, tt 1, 31, 3, 69 pk >? yt tt 9, 32, 3, 6;Z pk Y, tt 1, 11 33, 3, 6+ Pk ff ff tt 11 34, 3, 6h Pk tf 9, 1, ft 35-36, 4, 7 pk Y 1,t t* tt 35-36,4, 13;Z pk 11,,,,,, 37,onderwaterp. 72.pkel.motor Kalkpomp 24, 3 pk electromotor Voor het oppompen van het water uit de reactiebassins naar de bezinkbassins, 10 pomp, 19 pk electromotor Reserve-bassinpomp, 4, I1 pk electromotor Reserve-bassinpomp, 8, 40 pk electromotor Voedingsp.snelfilters, 10, 19pk electromotor Res.-voedingsp. snelf., 6, 15pk electromotor Spoelpomp snelfilters, 8, 30 pk electromotor Kalkslibpomp, 6, 15 pk electromotor Aantal uren in bedrijf 765 6493 7018 6504 6502 6916 6848 2671 3682 4241 6993 6285 592-6559 425 182 40 72716 Energieverbruik in kwh 3131 26469 98476 22297 22298 20494 20306 13405 29601 21555 9482 74829 2880-64496 4356 5141 517 439733 Hogedrukpompen Aantal uren in bedrijf Energieverbruik in kwh Gasolie verbruik in liters Afgelev. water in m3 Ruwoliemotor 62 pk voor generator,, 30pk res. bassinpomp,f 20Pk Electro- 15pk I tt t? vooraandrijving motor 20pk van de *, 50pk hogedruk,? 65pk pompen u 75pk Ruwolie- 52 pk voor hogedrukmotor pomp (draait in spitsen spertijden) 2-725 4585 5 220 4046 365-7525 67589 236 10861 238552 - I 9948 I 324763 I 4660-43665 438214 1431 62940 1714867 73359 2334476

13 Gebouwen, terreinen en afrasteringen. De gemetselde keldertjes van de in het vorige verslagjaar geboorde twee nieuwe putten no. 35 en 36, waarmede in de laatste dagen van dat jaar werd begonnen, kwamen in de eerste maand van het verslagjaar gereed. Eveneens werd een gemetseld keldertje gemaakt voor de in dit verslagjaar geboorde nieuwe put no. 37. Vier keldertjes van de in het vorige jaar buiten gebruik gestelde putten no. 2 t/m 6 zijn - voor zover nodig - afgebroken, aangevuld en in profiel met de wanden van de reactiebassins afgewerkt. Het terrein werd ter plaatse in de oude toestand gebracht. De tegelpaden langs de smederij en werkplaats en naar de langzame zandfilters (tot no. 11), zomede het terrein naast de ingangzijde van de werkplaats en de kalkblusserij, werden grotendeels herstraat. De paden om de langzame zandfilters en het plein bij de watertoren werden van nieuw grind voorzien. Voor het buizenterrein werd - in aansluiting aan de bestrating van de Schielands Hoge Zeedijk - een oprit gemaakt. Het eenvoudige ijzeren hekwerk langs de vlonder over het eerste reactiebassin en langs de langzame zandfilters werd waar nodig - vernieuwd. In de korte zijden van de langzame zandfilters no. I en 11, langs de dijk, waren tengevolge van opvriezing langsscheuren ontstaan. Deze zijn hersteld, bij welke gelegenheid de filters geheel werden nagezien. Het raamkozijntje in het gebouwtje van de kalkpomp werd dichtgemetseld en de deur vernieuwd. De put naast de uitbouw van de watertoren aan de zijde van de bezinkbassins - waar vroeger afsluiters en keerkleppen van kalkleidingen e.d. in waren geplaatst en die sindsdien overbodig was - is geslecht. In de meterherstelwerkplaats werd een kast met zeer vele laadjes gemaakt, waarin de onderdelen van de verschillende metertypen overzichtelijk zijn opgeslagen. Het mastiekdak van de dubbele dienstwoning werd overgedekt met één nieuwe laag asphalt, waarbij 4 kiezelbakken geheel en de zinken dekstukken gedeeltelijk vernieuwd werden. Vier van de zes gemetselde schoorstenen op het platdak van de dienstwoningen werden vernieuwd. Waterwinplaats, Put no. 8, nabij de kalkloods en welke dateert van 1930, geraakte verstopt, c.q. verzand en is op 10 februari buiten gebruik gesteld. Daarvoor in de plaats is een nieuwe put, genummerd 37, geboord langs de eigen waterkering met de I Jssel, tegenover het langzame zandfilter no. 11. Het filter van deze put is 16 m lang en heeft een inwendige diameter van 150 mm. De bovenkant van het filter is geplaatst op 15,50 m minus maaiveld. De constructie van de put is dezelfde als die van de in 1953 en 1955 geboorde putten, waar-

14 omtrent verwezen moge worden naar bladzijde 16 van het verslag van eerstgenoemd jaar. Het water wordt onttrokken aan afwisselend matig tot middelgrove- en aan middelgrove tot zeer grove zandlagen. Bij de proefpomping werden de volgende opbrengsten genoteerd; 25 ms per uur, afpomping 0,51 m 40,,,,,,, 0,72 m 48,,,, +,, 0,91 m 60,,,,,,,,, 120 m Aan het chemisch onderzoek van het water worden de volgende gegevens ontleend; I Jzergehalte 21,~ mgj1 Mangaangehalte 0,95 mgjl Chloridegehalte 145,5 mg/l De nieuwe put no. 37 werd op 14 mei in gebruik genomen. De putten no. 21, 29, 31 en 32 werden geregenereerd. De gezamenlijke opbrengst van deze vier putten, welke vóór de behandeling rond 35 ms per uur bedroeg, bedroeg na de regenerering rond 90 m3 per uur, waardoor een capaciteitsverbetering - bij gelijke afpomping - van 55 m per uur verkregen werd. Alvorens met het regenereren van de putten no. 21 en 29 begonnen werd, is het slik uit de zandvang en over ongeveer 1,5 m hoogte uit het filter door middel van pulsen verwijderd. Aan het einde van het verslagjaar waren 20 putten in bedrijf, n.1. de groep no. 10 t/m 13, de groep no. 15 t/m 18; 21; 27 t/m 30 en de de groep no. 35-36. Deze putten worden per groep door één pomp afgepompt. Voorts waren de putten no. 31, 32, 33, 34 en37 in bedrijf, welke ieder afzonderlijk worden afgepompt. De gemiddelde opbrengst per put bedroeg 18 m8 per uur. Het afgeleverde water werd gemiddeld eenmaal per maand door onze scheikundige- bacterioloog dr P. Schlemper te Vught onderzocht, zomede enige monsters, in de pheriferi genomen. Tijdens de strenge vorstperiode werd nog al hinder ondervonden van de vogels, die op het terrein van de waterwinning open water zochten. Hoewel de dieren telkens door de man, die voortdurend de bassins bewaakte, verdreven werden, kon een geringe bevuiling niet voorkomen worden. In die maand werden t.a.v. de coliproef enige afwijkingen geconstateerd. Direct na de vorstperiode zijn de drie langzame zandfilters schoongemaakt, waarna het leed weer geleden was. De uitkomsten van het onderzoek waren als regel bevredigend. Het gemiddelde chloorgehalte van het afgeleverde water bedroeg in het verslagjaar 208,8 mg/i. De samenstelling van het water moge blijken uit de hierna volgende gegevens, betreffende het onderzoek door het Rijksinstituut voor de Volksgezondheid van een monster water genomen op i1 april op het pompstation.

15 Afschrift RIJKS INSTITUUT VOOR DE VOLKSGEZONDHEID UTRECHT Sterrenbos 1 Telefoon 29141 Herkomst van het monster leidingwater: W1 Gouda Nr. 249 Datum van monsterneming: 11-4-1956 Datum van ontvangst: 12-4-1956 - No PHYSISCH ONDERZOEK - 1 Kleur (platinaschaal; mg platina)... + 2 3 Helderheid (voor ruw water bij monster- 4 5 - No. 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 Reuk......,... neming).... Geleidingsvermogen bij 18" C (X 1O6)... Waterstofexponent (ph) berekend uit CO, en HC0,-...................... CHEMISCH ONDERZOEK Vaste stoffen, gedroogd bij 180' C (ongef. water).... +... Vaste stoffen, gedroogd bij 180" C (gef. water)... Zwevende stoffen..., +....,....,. Gloeiverlies van No. 7 Verbruik aan kaliumperm. ( ~ M ~ (on- O ~ ) gef. water)... +... Verbruik aan kaliumperm. (KMnO,) (gef. water)... Chloride-ion (Cl-) Nitriet-ion (NO,-) Nitraat-ion (NO,-). Sulfaat-ion (Soa--)... Hydrocarbonaat-ion (HCO,-).... Vrij koolzuur (CO,) bepaald bij de mons terneming...... Carbonaat-ion (CO,--) + * Fosfaat-ion (PO4---) Kiezelzuur (Si O,)... Zwavelwaterstof (H,S) (voor ruw water bij monstern.)... Ammonium-ion (NH,+)... Organisch ammonium (NH,) IJzer (Fe)... Mangaan (Mn)... Calcium-ion (Cai-7)... (Calcium, berekend als Cao) Magnesium-ion ( Mg+ +)... (Magnesium, berekend als MgO)... Alkali-ion berekend als natrium (Na+)... Alkalibicarbonaten, berekend als NaHCO, Vrije zuurstof (O,).......... Temperatuur in graden Celcius bij de zuurstof bepaling... Agressiviteit t/o van calciumcarbonaat... Ruw water Rein water Milligrammen per liter 817 itgevl, ijzerhydr, 36 66 52 200 O o O 593 138,5 0 24 spoor 17,6 0,37 20 1,36 150,7 210,8 17,6 29,3 126 66 701 701 0 35 4 4 217 0,12 8,7 0 381 8?0 0 < 0,03 20 0 11,8 0,36 < 0,1 0,10 91,2 127,6 17,3 28,9 134,8 22 1,5 10,0 negatief

16 No. 1 CHEMISCHONDERZOEK 1 Opmerkingen...I Totale hardheid in D. gr. berekend uit 0,l (Ca0 + 1,4MgO).... 252 1 16,s Tijdelijke hardheid D. gr. (berekend)... 25,2 16,8 Utrecht, 27 April 1956. voor eensluidend afschrift, Het hoofd van het Laboratorium Bodem, Water, Lucht, Dr. P. Spaander Machines, pompen en leidingen pompstation, Vernieuwing, c.q. wijziging van installaties. Het oude aggregaat met 4 pomp en 7 pk electromotor, dat diende voor het oppompen van water uit de vroegere puttengroep no. 2 tjm 6 en voorlopig nog werd gebruikt voor het afpompen van de in het vorige verslagjaar geboorde putten no. 35 en 36, werd vervangen door een nieuwe 41r zelfaanzuigende HA-ES centrifugaalpomp met een capaciteit van 70 m3 per uur bij 23 m manometrische opvoerhoogte. De pomp is elastisch gekoppeld aan een 13% pk,,heemaf motor, toerental 1450 en 220/380 volt. De electrische aansluiting werd uitgevoerd met een automatische sterdriehoekschakelaar. De pomp werd op 31 mei in gebruik genomen. Van de 300 mm zuigleiding van bovengenoemde groep werd het gedeelte, dat niet meer nodig is (vroeger stond de pomp voor deze groep in de uitbouw van de watertoren opgesteld), afgekapt. De vacuurnketel, welke door de nieuwe zelfaanzuigende pomp overbodig was geworden, werd verwijderd. Het vacuumpompje echter niet. De oude stalen vacuumleiding, die gedeeltelijk bovengronds was aangelegd, werd door een ondergronds aangelegde 1 I koperen leiding vervangen. De 7% pk onderwaterpomp, welke geplaatst was in de buiten gebruik gestelde put no. 8, werd omgebouwd, waarbij o.m. een lid van het waaierhuis werd verwijderd en een nieuw toplagerhuis met bronzen lager en uitlaatstuk werd gemonteerd en de electromotor gerevideerd. De pomp is nu meer aan onze behoefte aangepast en geplaatst in de nieuwe put no. 37. De electromotor is met een grondkabel van 3 x 10 mm2, lang 23 m, aangesloten op de leidingen in het houten pompgebouwtje voor de oude filterpomp en spoelpomp voor de snelfilters, waarvoor de kastenbatterij met een nieuwe kast met beveiliging werd uitgebreid. Van de nieuwe put no. 37 af werd een 100 rnm gietijzeren persleiding, lang 69 m, naar de bestaande 250 mm persleiding, waardoor het ruwe water naar de provisorische ontijzeringsinrichting boven het bezinkbassin no. 3 gepompt wordt, gelegd. Van deze leiding af werd een 150 mm aansluiting gemaakt aan de 150 mm buis met

sproeiers van de aëratie-inrichting, welke voorheen voor put no. 8 gebruikt werd. Op deze wijze wordt een gedeelte van de 250 mm persleiding, die overigens maar enkele dagen in het jaar nodig is, permanent gebruikt als persleiding van de onderwaterpomp van put no. 37. Door manipuleren met afsluiters kan de 250 mm persleiding, voor het doel waarvoor zij is gelegd, dienst doen. In de kalkblusserij werd voor de motoren van de spoejpomp en de kalkverdeler 50 m 3 x 2% mm2 nieuwe kabel gelegd en beveiligingsschakelaars aangebracht. Voor de electromotor van de kalkverdeler werd tevens een afstandbediening gemaakt. Bij deze gelegenheid werden drie geaarde waterdichte stopcontacten en twee schakelaars geplaatst. Voor de 11 pk electromotor van de 4 reserve bassinpomp werd een nieuwe kabel 3 X 6 mm2 en een beveiligingsschakelaar aangebracht. In het achterste gedeelte van de machinekamer van de watertoren werd in de omgeving van de ruwoliemotor een automatisch werkende Famosterlamp aangebracht. Deze lamp, voorzien van een TL-buis, schakelt in als de electrische stroom uitvalt. Onderhoud puffen, lagedrukpompen en motoren. De 100 mm stalen zuigleiding van de door corrosie lek was geworden, wer getaste gedeelte door nieuw materiaal zuigleidingen van enkele putten w weder lek zijn zullen deze leidingen worden. Daartoe zijn twee stel (I stukken) in voorraad genomen. De 150 mm stalen zuígleí~in~~n van de putten no. 21 en 29 werden ongeveer 1 m verlengd. In de 7 pomp van de puttengroep no. 15 t/m 18; 21; 27 tjm 30, zomede in de 3 pomp van put no. 32, werden nieuwe stalen assen aangebracht. Voor de 7 pomp werd gelijktijdig een reserve as aangemaakt. De 7 pk electromotoren van het vrij gekomen aggregaat met 4 pomp en van eenzelfde aggregaat, dat de puttengroep no. 10 t/m 13 afpompt, werden geheel gerevideerd, waarbij de stator en rotor opnieuw gewikkeld en de isolatieplaten vernieuwd werden. In het kalkpompje werd een nieuwe as aangebracht en de % vacuumleiding van de kalkslibpomp vernieuwd. Onderhoud hogedrukpompen en motoren. De as van de 7 pomp, aangedreven door de 52 pk ruwoliemotor, werd opgespoten met vloeibaar materiaal en daarna passend gedraaid. De lagers van de 5 pomp en van de bijbehorende 20 pk electromotor werden vernieuwd. De reserve-combinatie 30 pk ruwolie-

18 motor met 40 pk electromotor, voor het pompen van water uit de reactiebassins naar de bezinkbassins, werd op eenvoudige wijze mede geschikt gemaakt voor het opwekken van electriciteit. Filters, bassins en reinwaferkelders. De drie langzame zandfilters voeren het water af naar de reinwaterkelder onder de watertoren (inhoud 300 m3) en naar de in 1951 in gebruik genomen nieuwe reinwaterkelder (inhoud 1440 m3). Dat geschiedde aanvankelijk alleen door een 300 mm leiding naar de kleine reinwaterkelder, later is een 350 mm leiding naar de nieuwe reinwaterkelder gelegd, welke op eerstgenoemde aansluit. De gezamenlijke capaciteit van de drie filters bedraagt ca 450 m3 per uur. Deze hoeveelheid kon niet door dit leidingstelsel worden afgevoerd, doch ten hoogste 280 m3 per uur. Het water van de zandfilters stroomt onder eigen verhang naar de reinwaterkelders. In verband daarmede werd van het langzame zandfilter no. I naar de nieuwe reinwaterkelder een afzonderlijke 250 mm gietijzeren leiding, lang 75 m, gelegd. Nu kan de volle capaciteit van filter no. I benut worden, terwijl de productie van de filters no. I1 en I11 door het oude leidingstelsel kan worden afgevoerd. Deze maatregel had tot gevolg, dat op het verbruik van electrische stroom bezuinigd kon worden. Er werd sedert jaren in toenemende mate gebruik gemaakt van twee transportabele pompen, welke het water onder de filters wegzogen en door een 150 mm leiding naar de reinwaterkelder onder de watertoren pompten. Op deze wijze werd het tekort aan afvoervermogen van de leidingen naar de reinwaterkelders - althans ten dele i- opgeheven. Deze pompen bijzondere omstandigheden voorbehouden, zoals schoonmaak van de filters, waarbij telkens 6én buiten bedrijf komt,- zijn thans overbodig. De zeer oude pompen zijn opgeruimd. In de plaats daarvan werd bij het langzame zandfilter no. I1 het geheel gerevideerde 4 pompaggregaat met 7 pk electromotor, dat vrijgekomen is van de puttengroep no. 35-36, opgesteld. De 80 mm - zuig- en persleidingen werden, in overeenstemming met de aansluitwijdte van het aggregaat, tot 100 mm verzwaard. In verband met de krappe afvoer van het water naar de reinwaterkelders, werd gedurende enkele weken c- indien nodig.- gebruik gemaakt van een provisorische pompinstallatie, welke het water door het leidingstelsel naar de reinwaterkelders pompte. Na het gereedkomen van de nieuwe 250 mm afvoerleiding is het aggregaat weer verwijderd. De 4 ontluchtingsbuis van het langzame zandfilter no. I11 brak ter plaatse, waar deze op het gemetselde hoofdafvoerkanaal van dat filter aansluit, af. Deze werd met een gietijzeren U-stuk hersteld. De drie ijzeren snelfilters kregen een goede onderhoudsbeurt. Na ontroesting en schuren van de ijzeren wanden zijn deze tweemaal

19 gemenied, daarna met grondlak behandeld en vervolgens in lichtgrijze rubberlak afgeschilderd. Hoofdleidingnet en zinkers. Aanleg. In het gemeentelijk uitbreidingsplan Ouwe Gouwe werden in 14 nieuwe straten gietijzeren hoofdleidingen aangelegd. Voorts werden in 6 straten de leidingen, welke in 1954 en 1955 gedeeltelijk waren gelegd, voltooid of verder doorgetrokken. De uitvoering geschiedde in het programma van aanleg van de straten of hield verband met de bebouwing. Nieuwe straten. Colijnstraat 100 mm... Cort van der Lindenstraat 200 mm... Graaf Adolfstraat 1 O0 mm... Graaf Lodewijkstraat 100 mm... Heemskerkstraat 1 O0 mm... idem 200 mm... Idenburgstraat 100 mm... Johan de Wittlaan 15 0 mm... De Kempenaerstraat 1 koperen buis... Mgr. Nolensstraat 1 O0 mm... De Savornin Lohmansingel 100 mm... Slotemaker de Bruïnestraat 1 O0 mm... Talmastraat 1 O0 mm... Troelstralaan 1 O0 mm... De Visserstraat li00 mm... Nieuwe straten, waarin voor een gedeelte reeds hoofdleidingen waren gelegd: Albert Plesmanplein 150 mm... idem 200 mm... idem 250 mm... Louise de Colignystraat 100 mm... Groen van Prinsterersingel 150 mm... idem 200 mm... Oranje Nassaulaan 100 mm... Thorbeckelaan 1 O0 mm... idem 200 mm... Wibautstraat 150 mm... idem 200 mm... Willem en Marialaan 100 mm... Willem de Zwijgersingel 150 mm... Totaal: 195 m 194 m 60 m 59 m 53 m 169 m 50 m 167 m 21 m 50 m 203 m 42 m 50 m 54 m 215 m 2 m 4 m 77 m 10 m 25 m 51 m 60 m 191 m 109 m 6 m 57 m 31 m 186 m 2.391 m *

20 Het hoofdleidingnet in het stadsdeel Ouwe Gouwe was aan het einde van het verslag jaar grotendeels gereed. De voeding geschiedt primair door een 200 mm transportleiding, welke o.m. langs de Statensingel W.Z. en de Thorbeckelaan loopt. De verbinding tussen deze twee straten kon nog niet gemaakt worden, omdat in deze omgeving een bedrijf verplaatst moet worden. In verband daarmede was het ons niet mogelijk deze zo belangrijke hoofdleiding te voltooien. Indien de Thorbeckelaan uiterlijk in de voorzomer van het volgend jaar nog niet kan worden doorgetrokken, dan is het wenselijk, dat een provisorische oplossing gemaakt wordt. Zoals in het algemeen overzicht werd opgemerkt zijn in het kader van het plan van aanleg van het hoofdleidingnet in de nieuwe stadsgedeelten Vreewijk en Achterwillens reeds enkele hoofdleidingen gelegd, t.w.: Achterwillens 100 mm... 5 m Bernadottelaan 150 mm... 143 rn Goejanverwelledijk 150 mm... 33 m Isoldestraat 100 mm... 27 m John Mottstraat 100 mm... 50 m Totaal In verspreid liggende straten werden de volgende hoofdleidingen gelegd: 258 m Van Bergen IJzendoornpark 1 koperen buis... 23 m Burg. Gaarlandtsingel 100 mm... 13 m Nijverheidsstraat 1 O0 mm... 242 m Tesselschadestraat 1 O0 mm... 6 m Totaal 284 m De lengte van het hoofdleidingnet bedroeg 31 decem- ber van het vorige verslag jaar... Aanleg in nieuwe straten in het uitbreidingsplan Ouwe Gouwe... en in Vreewijk en Achterwillens... Aanleg in verspreid liggende straten... Totaal Aangelegd wegens wijziging of vernieuwing... 2.276 m Verwijderd of buiten gebruik gesteld... 1.899 m Lengte van het hoofdleidingnet op 31 december 1956 81.319 m 2.391 rn 258 m 284 m 84.252 m 377 m 84.629 m s 1 Er werden 26 afsluiters geplaatst en 10 verwijderd, zomede 38 brandkranen voor rekening van de gemeente Gouda geplaatst en 1 verwijderd. Voor eigen rekening en gebruik werd 1 brandkraan geplaatst. Op 31 december van het verslagjaar waren 697 afsluiters

21 en 627 brandkranen - welke eigendom van de gemeente Gouda zijn -- in het hoofdleidingnet aanwezig. Het aantal eigen brandkranen, welke voor het afspuien van het leidingnet dienen, bedroeg 5 stuks, Wijziging en vernieuwingen. De capaciteit van de 150 mm transportleiding naar Reeuwijk was op uren van groot verbruik niet meer voldoende. Deze is verzwaard tot 200 mm. De leiding sluit op het kruispunt Wibautstraatd Bodegraafsestraatweg op de 200 mm transportleiding, welke door het uitbreidingsplan Ouwe Gouwe loopt, aan. De leiding heeft een lengte van 1.644 m en ligt voor de helft op de plaats van de verwijderde 150 mm leiding. Er werd 750 m 150 mm leiding uit het werk terug genomen. Het overige gedeelte is op een andere - geschikter - plaats in de berm van de Bodegraafsestraatweg gelegd. Dit gedeelte van de 150 mm leiding ligt n.1. vlak bij de kant van de wegverharding. Het was voor anderzijds niet lonend om dit ged gestelde 150 mrn leiding uit de grond te ver 200 mm transpor~leidin~ is ~ ~ in t ~ ~ ~ rubbermofverbindingen. Tot nog toe vond de voedi spoorlijn Gouda--Utrecht, hoofdzaak plaats door trans Veerstal, Goejanverwelledij k, Krugerlaan e mm leiding door de tunnel gold verband met de bijzonder snelle t aansluitingen in Ouwe Gouwe, zo van het verbruik in het oostelijke stadsdeel (uitbreidingsplan V wijk en Achterwillens) kan,- behoudens zeer ingrijpende veranderingen, welke overigens niet logisch zouden zijn,- van die '1 zijde niet meer, althans zeer onvoldoende, gevoed worden. De meest voor de hand liggende oplossing is om het noordelijke stadsdeel en Reeuwijk te voeden door een rechtstreeks van het pompstation af aan te leggen transportleiding. Als tracé daarvoor is gedacht Korte AkkerenWKatfensingel. Als voorloper van dat werk is de 150 mm leiding (door de tunnel) van de 250 mm zinker door de Kattensingel, nabij de hoek Vredebest, af tot het Albert Plesmanplein tot 250 mm verzwaard. Deze leiding is 301 m lang en sluit op de nieuwe 200 mm transportleiding, welke door het stadsdeel Ouwe Gouwe ligt, aan, zomede op de 150 rnrn leiding in de Graaf Florisweg. Een lengte van 239 m 150 mm leiding is uit de grond verwijderd, een lengte van 16 m werd niet verwijderd, maar wel buiten gebruik gesteld. De evengenoemde 250 mm leiding is in gietijzeren buis met rubbermofverbindingen uitgevoerd. Als gevolg van de werkzaamheden, verband houdende met de ver-

22 hoging, c.q, verzwaring, van de Goejanverwelledijk en het maken van nieuwe afritten naar de Fluwelensingel en Krugerlaan, moesten in de laatste jaren verschillende wijzigingen in het ter plaatse liggende hoofdleidingnet worden aangebracht, welke - uiteraard - in samenwerking met het programma van uitvoering van de werkzaamheden aan de dijk door gemeentewerken moesten plaats vinden. Zo restte ons nog de in 1954 in de afrit van de Goejanverwelledijk, tussen de nieuwe Haastrechtse brug en de Krugerlaan, gelegde 150 mm provisorische buisleiding door een definitieve te vervangen, zomede de 200 mm leiding in de dijk tussen de zinker, nabij de plaats waar de vroegere Haastrechtse brug gelegen was en de afrit naar de Fluwelensingel, te verleggen. Deze werkzaamheden kregen in het verslagjaar haar beslag. De provisorische 150 mm leiding, welke 250 m lang was, werd definitief vervangen door een 200 mrn gietijzeren buisleiding met rubbermofverbindingen, ter lengte van 241 m. In de dijk werd 90 m 200 mm leiding verlegd van het midden van de oorspronkelijke dijk naar de binnenzijde van de dijk naast het voetpad. Vanaf de dubbele 250 mm transportleidiing in de Westhaven, loopt nu een doorgaande transportleiding ter wijdte van 200 mm via Oosthaven, Nieuwe Veerstal, Goejanverwelledijk naar de Krugerlaan. In verband met de aanleg van een nieuw hoofdriool moest op de hoek Markt--Hoogstraat een wijziging in de 125 mm hoofdleiding, liggende in de Markt tussen de Hoogstraat en de Korte Tiendeweg, worden aangebracht. Daartoe werd ongeveer 8 m 125 mm leiding vervangen door een 100 mm leiding. In verband met verzakking van het opgehoogde en verbrede dijklichaam van de Goejanverwelledijk in 1954 werd de hoofdleiding in de Cronjéstraat bij de vier ontruimde woningen buiten gebruik gesteld. Deze leiding is in het verslagjaar weer in gebruik genomen, waardoor het verbroken ringsysteem in deze omgeving is hersteld, Tijdens de stormramp in 1953 werd de meter met put en toebehoren van de gemeente Haastrecht, staande te Stolwijkersluis, waarover wij het water engrôs aan het gemeente waterbedrijf van Haastrecht leverden, vernield. Deze put stond op een ongeschikte plaats en van de zijde van Haastrecht wilde men mede daarom gaarne met herplaatsen wachten tot een eventuele grenswijziging in die omgeving had plaats gevonden. De put zou dan bij de nieuwe grens geplaatst kunnen worden. Tot dit verslagjaar werd het waterverbruik geschat, maar dat is voor beide partijen + als het lang duurt c- minder prettig. In onderling overleg is in dit verslagjaar als plaats van de nieuwe put gekozen de Provincialeweg naar Haastrecht ter hoogte van de poldermolen van het waterschap Haastrecht. De daarmee verband houdende werkzaamheden aan het leidingnet van het gemeente waterbedrijf van Haastrecht en aan de d

23 meterput werden door ons bedrijf uitgevoerd voor rekening van de gemeente Haastrecht. De verrekening van het waterverbruik van de percelen, in de gemeente Haastrecht gelegen vóór de meterput, vindt plaats volgens aanwijzing van de huiswatermeters. De gemeente Haastrecht is, onder nader overeen te komen voorwaarden, bereid om de rechtstreekse levering van water aan deze percelen aan ons bedrijf over te doen. Lichten van leidingen. Wegens ophoging moesten in het verslagjaar in de volgende straten de hoofdleidingen, die anders te diep zouden komen te liggen, worden verlicht. De verrichte werkzaamheden vorderden een uitgaaf van f 10.197,04. a. Lichten, waarvan de kosten per straat, of gedeelte daarvan, minder dan f 100,-- bedroegen: I. Stresemannstraat; 6. Lichten, waarvan de kosten per straat, of gedeelte daarvan, meer dan f 100,-, doch minder dan f 250,- bedroegen: i. Corn. Ketelstraat; 2. EI. Wolffstraat; 3. Lisplantsoen; 4. Nooth. van Goorstraat: 5. Tweede Schoolstraat; 6. Vierde Kade en Willem Tombergstraat; 7. Walvisstraat, van Bockenbergstraat tot Lethmaetstraat; 8. Wibautstraat bij Bodegraafsestraatweg; 9. Willem en Marialaan; 10. Willem de Zwijgersingel; 11. Zuidelijke Vierde Kade; c. Lichten, waarvan de kosten per straat, of gedeelte daarvan, meer dan f 250,-, doch minder dan f 500,- bedroegen: 1. Da Costakade, van 2e Potgieterstraat tot Kon. Wilhelminaweg; 2. Jacob Catsstraat; 3. Tweede Potgieterstraat; 4. Vondelstraat; 5. Vossiusstraat: d. Lichten, waarvan de kosten per straat, of gedeelte daarvan, meer dan f 500,-, doch minder dan f l.qo0,- bedroegen: 1. Burg. Gaarlandtsingel; 2. Westerkade Z.Z. e. Lichten, waarvan de kosten per straat, of gedeelte daarvan, meer dan f 1.000,-, doch minder dan f 1.750,~ bedroegen: 1. Van Bergen Ijzendoornpark; 2, Eerste Kade:

24 f. Lichten van de hoofdleiding in de Van der Palmstraat, waarvan de kosten f 2,240,61 bedroegen. Onderhoud. Om de loodmofverbindingen van de gietijzeren hoofdleiding in het achterste gedeelte van de Willens, ter lengte van 400 m, werden rond 100 lekbeugels geplaatst. Een en ander ter bestrijding van het euvel van lekke verbindingen, veroorzaakt door het verkeer over deze weg op slappe bodem. In deze leiding kwamen 53 lekkages voor tegen 65 in 1955. Na het gereedkomen van de nieuwe 200 mm hoofdleiding met rubbermofverbindingen (beweeglijk) in de Bodegraafsestraatweg naar Reeuwijk kon de 150 mm aldaar liggende hoofdleiding met loodmofverbindingen buiten bedrij f worden gesteld. Wegens het zware verkeer werkten de vaste loodmofverbindingen voortdurend los en lekten. Tot het tijdstip, waarop de oude leiding buiten gebruik werd gesteld, kwamen daarin nog 31 lekkages voor (vorig jaar 170). In de 1 loden leiding ter voorziening van enige percelen in de Achterwillens, welke leiding eerlang door een 100 mm leiding vervangen wordt, kwamen 5 lekkages voor (vorig jaar 3). In de bebouwde kom kwamen 38 lekkages voor als gevolg van het loswerken van loodmofverbindingen (hoofdzakelijk in de Boelekade, Van Swietenstraat en Winterdijk; in de twee eerste straten vond wegens omlegging veel meer verkeer plaats dan anders en in de laatste straat vond bijzonder zwaar verkeer plaats wegens demping van sloten), tegen 15 in het vorige jaar. Ter plaatse, waar een hoofdleiding een riool kruist, kwamen 5 lekkages voor (vorig jaar 3), terwijl 4 buisbreuken ontstonden, als gevolg van corrosie (eenmaal bij een stalen buis), het breken van een buis en het uitschuiven van verbindingen (vorig jaar eveneens 4). Tijdens de strenge vorst in februari ontstonden op twee plaatsen breuken in leidingen bij een brandkraan, een en ander als gevolg van het opvriezen van het wegdek. In 80 mm leidingen naar brandkranen op de Markt ontstonden tengevolge van de aanleg van een hoofdriool twee lekkages. In hoofdleidingen van 1 loden buis kwamen 2 breuken voor (vorig jaar 4). Een 20-tal lekke afsluiters moest hersteld worden (vorig jaar 17). In totaal werden in het verslagjaar 160 lekkages in hoofdleidingen hersteld, tegen 281 in 1955. Voor de gemeente Gouda werden 14 brandkranen gerepareerd, hoger geplaatst of verwisseld: eenzelfde aantal als in 1955. In 1952 is een lekkage in de opgaande buis van de 200 mm zinker door de Nieuwe Gouwe hersteld. Nadien bleef in de zinker nog een lekverlies van -+ 7 m3 per etmaal, hetgeen vermoedelijk veroorzaakt werd door een lek in de bodembuis, In november werd een belangrijk lek in deze zinker waargenomen, waardoor hij op 27 november buiten bedrijf gesteld moest worden. Directe moeilijk- a

25 heden ten aanzien van de waterlevering ontstaan daardoor niet. Vernieuwing van deze zinker is nu niet wenselijk, aangezien binnen afzienbare tijd + als de plannen voor de aanleg van een rechtstreekse transportleiding van het pompstation af langs Korte Akkeren en Kattensingel voor voeding Gouda-noord, o.a. tot uitvoering komen - de Nieuwe Gouwe met een zwaardere zinker gekruist moet worden. Echter bestaat de mogelijkheid, dat door de uitvoering van het Bolwerkplan een voordeliger oplossing gevonden kan worden. Als dat niet te lang duurt is het wenselijk daarop te wachten. Diensdeidingen. Buiten Gouda zijn direct aangesloten: i perceel aan de Bloemendaalseweg, gemeente Waddinxveen 81 percelen aan de Bodegraafsestraatweg,,, 8,,,, Henegouwerweg, 29,, te Stolwijkersluis,,, Stolwijk 4 >> 9 7,, Haastrecht 25,, aan de Goudse weg,,, Gouderak 83,,,, Gouderaksedijk, 5,,,, Schiel. Hoge Zeedijk,,, Moordrecht 1 perceel te Stein,,, Reeuwijk - 237 percelen In het verslagjaar werden 103 dienstleidingen gelegd, terwijl 14 stuks vervielen. Het totaal aantal dienstleidingen per 31 december bedroeg 5.609 stuks. Alle dienstleidingen werden in loden buis uitgevoerd, met uitzondering van een 1% dienstleiding, welke van koperen buis werd gemaakt. Voor diverse bouwwerken werden ten behoeve van de levering van water 13 bouwleidingen gelegd. In het verslagjaar vervielen 9 z.g. bouwleidingen. 1 O Dienstleidingen werden verlegd en/of verlengd. Op verzoek werden bij 58 geabonneerden nieuwe hoofdkranen geplaatst en 8 gerepareerd. Enige keren werden, in daarvoor in aanmerking komende speciale gevallen, voor geabonneerden werkzaamheden aan binnenleidingen verricht. Gedurende de strenge vorst in februari bevroren verschillende dienstleidingen, welke electrisch werden ontdooid. Op deze wijze werden 24 1 aansluitingen behandeld. In de loden dienstleidingen kwamen 146 lekkages voor, tegen 97 in 1955. In de tussenstukjes bij hoofdkraan en meter kwam 32 maal een lek voor (vorig jaar 31). In verband met de aanleg van een hoofdriool in de IJssellaan werd tot 15 maal toe een dienstleiding beschadigd.

26 Bij het lichten van de hoofdleidingen in de straten, welke opgehoogd werden, werden de dienstleidingen mede,,gelicht. Bij die gelegenheid werd veelal het gedeelte van de dienstleiding dat door de gevel ligt, vernieuwd. Alsdan werden de leidingen in mantelbuisjes door de gevel gelegd. De kosten van dit bijzondere onderhoud bedroegen f 1.172,80. De dienstleidingen, aangesloten op de vervallen 150 mm transportleiding naar Reeuwijk, werden overgeplaatst op de nieuwe 200 mm transportleiding. Re cog n itiele idinge n. Het aantal per 31 december nog in gebruik zijnde recognitieleidingen bedroeg 26 stuks. Watermeters. Openbare gebouwen 5 Industrie.. 414 24 18 11 1-1041 283 46 2 22 Controle.. 702 2833 111, 25 Standpijpen. 1 I -, 1 I - - - - - 1 221 3 8 1-211840 63 In eigen werkplaats werden 187 watermeters nagezien, gereviseerd en geijkt; hiervan moesten 145 stuks worden hersteld wegens bevriezing. Elders werden 4 stuks watermeters met een doorlaat van 3 en groter hersteld. n Magazijngoederen. De voorraad werd in overeenstemming met de behoefte op peil gehouden. Aangesloten percelen. In Gouda zijn aangesloten... 12.635 stuks en buiten Gouda... 237,, -. ~ - Totaal 12.872 stuks