NUMMER 85, 7 NOVEMBER 2014 IN DIT NUMMER Leergang cultuuronderwijs lees verder Collectiewacht lees verder Evaluatie Oktobermaand Kindermaand 2014 lees verder Platform Instandhouding molens lees verder Promotieactiviteiten lees verder Statenleden zien erfgoed in de praktijk lees verder Agenda lees verder Fundamenten Deze week was het weer raak in Groningen en beefde de aarde weer. Tot op heden blijf ik er persoonlijk rustig onder, omdat ik denk dat ik in een stevig huis woon en werk. Maar toch, het is natuurlijk geen garantie voor de toekomst. Ik moest daar deze week herhaalde malen aan denken, onder andere bij een paar discussies over nut en noodzaak van waarderingscriteria voor erfgoed. Wat is waardevol, wat moet behouden blijven en waarom? Deze discussie onder erfgoedwetenschappers is heel belangrijk als basis voor overheidsbeleid, voor de uitvoering van subsidieregelingen en voor het verdelen van cultuurgeld. Deze permanente discussie is als het ware het fundament voor ons werk, want de unieke waarde van een molen, kerk, orgel, collectie, tuin of landschap bepaalt of je geld, tijd of aandacht vrijmaakt. De discussie over waardevol erfgoed kan alleen worden gevoerd als je weet wat je in huis hebt en dit voor anderen zichtbaar maakt. Het fundament onder goed erfgoedbeleid begint daarom met kennis en zichtbaarheid, niet alleen voor erfgoedliefhebbers maar voor iedereen in Nederland. Het Groningse erfgoed heeft wat mij betreft nog onvoldoende fundament omdat het geen onderwerp is in het publieke debat bij de afweging of boren van gas rendabel is. Leergang cultuuronderwijs In maart 2015 start de derde editie van de Leergang Cultuuronderwijs, die net als de vorige is ontwikkeld samen met de Rijksuniversiteit Groningen. Deze academische leergang is bedoeld voor mensen die leiding geven en beleid ontwikkelen op het gebied van cultuuronderwijs. De deelnemers van de eerste en de huidige leergang komen uit het hele land en vanuit verschillende organisaties. Onder de deelnemers zijn schooldirecteuren, hoofden educatie van musea en culturele instellingen, adviseurs cultuuronderwijs en beleidsmedewerkers van fondsen en overheden. Het doel van de leergang is dat de deelnemers letterlijk stilstaan bij de beleidskeuzes die ze maken en waarom ze die maken. Dit stil staan wordt door veel deelnemers van de leergang
als zeer waardevol ervaren omdat het daar in de dagelijkse praktijk vaak aan ontbreekt. Natuurlijk geeft de leergang ook een versterking van de theoretische onderbouwing van cultuuronderwijs. Niet zozeer de randvoorwaarden (middelen en organisatie) staan in deze leergang centraal als wel de inhoudelijke kwaliteit, die zich richt op doorlopende leerlijnen, gedeelde referentiekaders voor evaluatie, en verankering van cultuuronderwijs in school en samenleving. De leergang staat onder leiding van Eelco van Es (onderzoeker en docent aan de leerstoel Cultuur en Cognitie). De verschillende aspecten van cultuuronderwijs (cultuur, media, kunsten, erfgoed) en het culturele veld (organisatie, onderzoek, beleid, ontwikkeling) worden in hun onderlinge samenhang besproken. Gastdocenten zijn onder andere Jan Masschelein (KU Leuven) en Arjo Klamer (EU Rotterdam). Indien u geïnteresseerd bent in deze cursus dan kunt u zich tot 15 januari 2015 inschrijven. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Tineke de Danschutter, consulent erfgoed en publiek: danschutter@erfgoedpartners.nl of Eelco van Es: e.van.es@rug.nl. Zie ook www.rug.nl Voor deelnemers van de eerste leergang organiseren Erfgoedpartners en RUG op zaterdag 8 november een terugkomdag, omdat er behoefte bestaat om kennis te delen en om nieuwe kennis op te doen. Edwin van Meerkerk van de Radboud Universiteit Nijmegen verzorgt een gastcollege. Ook in komende jaren zullen dit soort dagen voor oud-deelnemers van de leergang worden georganiseerd. Musea voor Mensen Hierop aansluitend is de volgende observatie, die onder onze aandacht werd gebracht, zeer interessant: 'Meer onderwijsexpertise nodig in musea', Schoolbezoek aan musea stagneert al jaren. Dat staat in het rapport Musea voor Mensen van de commissie Putters. De commissie roept minister Bussemaker van Cultuur op om meer werk van cultuureducatie te maken. De commissie stelt vast dat in de raden van toezicht van musea vooral zakenlieden zitten en weinig mensen met verstand van onderwijs, creativiteit of wetenschap. Zo zou een onderwijsexpert in een raad van toezicht de museumdirectie kunnen helpen om meer scholen naar het museum te krijgen. Musea worden nu louter financieel-economisch beoordeeld, stelt de commissie. Putters: 'De overheid meet de prestaties van musea aan de hand van bezoekersaantallen, de kosten en het aantal tentoonstellingen. Maar er zijn ook prestaties op het gebied van educatie, toerisme en de economische bijdrage aan de omgeving op de lange termijn.' Daarom wordt de sector geadviseerd zelf een beoordelingssysteem op te stellen waarin ook aandacht is voor de maatschappelijke waarde van musea. Bron: de Volkskrant, 9 oktober 2014 Persbericht Museumvereniging Lees het rapport Musea voor Mensen - See more at: http://www.lkca.nl/nieuws/nieuwsoverzicht/meer-onderwijsexpertisenodig-in-musea?ec_as=30bdecb3d2a24da08752cb36d95c072b#sthash.5hykfn2i.dpuf Collectiewacht Een logboek voor musea: instrument voor duurzaam collectiebehoud Precies een jaar geleden werd de eerste van een serie van acht bijeenkomsten gehouden in het kader van de pilot Collectiewacht. Aan deze pilot deden/doen vijf musea met een maritieme collectie mee namelijk Muzeeaquarium Delfzijl, het Noordelijk Scheepvaartmuseum Groningen, het Kapiteinshuis Pekela, het Veenkoloniaal Museum Veendam en het Visserijmuseum Zoutkamp.
Het doel was om een systeem te ontwikkelen voor musea waarmee behoud en beheer van de collectie goed gewaarborgd is. Van belang is een goede overdracht van de werkzaamheden die zijn verricht of nog verricht moeten worden. Met name voor musea met veel vrijwilligers is dit van belang. De Groningse oplossing voor dit probleem is het maken van een (digitaal) logboek als instrument van Behoud en Beheer, zowel voor de planning als voor het overdragen van vakkennis. Expertise blijft met dit logboek binnen het museum en verdwijnt niet met het vertrek van een medewerker. De deelnemers in het Noordelijk Archeologisch Depot in Nuis Op donderdag 27 november aanstaande evalueren de deelnemers aan de pilot Collectiewacht hun ervaringen met het logboek. De deelnemers is gevraagd met dit logboek aan de slag te gaan en er ervaring mee op te doen: Wat werkt wel en wat werkt niet? De resultaten worden in 2015 gedeeld met collega-instellingen. De collectiewacht is mogelijk gemaakt door het Prins Bernard Cultuurfonds, het J.B. Scholtenfonds en de inzet van het Landelijk Comtact voor Museumconsulenten (LCM). Evaluatie Oktobermaand Kindermaand 2014 Kinderboekenschrijfster Ilse Bos leest voor uit eigen werk in de kerk van Leegkerk Oktobermaand Kindermaand is weer achter de rug en zoals we uit de ontvangen evaluatieformulieren kunnen concluderen is het evenals vorig jaar een succesvol evenement geweest. Hoewel bijna de helft van de formulieren is teruggestuurd blijkt nu al dat de instellingen veel kinderen hebben ontvangen. De teller staat op dit moment op 1.122 kinderen. De activiteiten op de zondagen worden doorgaans beter bezocht dan die op de zaterdagen. Vooral zondag 19 oktober was een uitschieter met 347 kinderen die een instelling bezochten. De Fraeylemaborg in Slochteren had bijvoorbeeld deze dag rond de honderd kinderen over de vloer. Zij kwamen voor de workshopkaarsen maken van bijenwas. Ook voor de molen de Stormvogel in Loppersum was Oktobermaand Kindermaand weer een groot succes. Er werden veel pannenkoeken gegeten, meelzakken gehesen en in de molen werd geknutseld. Hoewel er altijd instellingen zijn waarbij de opkomst lager uitvalt dan verwacht, zijn de meeste deelnemers zeer tevreden over het resultaat. Dat betekent een goed bezochte activiteit, maar vooral enthousiaste kinderen over de vloer, want daar draait het uiteindelijk om. Platform Instandhouding Molens In voor- en najaar komt het platform instandhouding molens bijeen. De najaarsvergadering van 2014 is op dinsdag 25 november van 10:00 12:00 uur in het Molenhuis. Het inventariseren van de restauratiebehoefte is een belangrijk onderwerp evenals de restauratie ethiek en het verrichten van goed bouwhistorisch onderzoek.
Daarnaast is er, zoals bij elke platformbijeenkomst, ook alle gelegenheid om tijdens Rondje moleneigenaren de stand van zaken rond de eigen molen(s) met anderen te delen. Voor molen Eureka in Wetsinge kan, evenals voor De Wilhelmina in Noorderhogebrug en De Groote Polder in Slochteren, de restauratie gerealiseerd worden een aanvang nemen (foto: H. Noot) Promotieactiviteiten Museummagazine Erfgoedpartners is met de andere uitgevers van het populaire Museummagazine voor Noord-Nederland- Noord-Duitsland in overleg over een nieuwe editie en zoals het nu lijkt kan ook voor het seizoen 2015-2016 een Museummagazine worden uitgegeven. Erfgoed inzicht Het derde nummer van Erfgoed inzicht is in voorbereiding en verschijnt in december. Het thema is wintertijd. In dit nummer komen onder andere musea aan het woord over hun wintertijd: blijven ze open, of sluiten ze dan juist de deuren voor het publiek, en waarom doen ze dat. Natuurlijk is er ook aandacht voor het feestelijke karakter van de laatste maand van het jaar. de Zelfzwichter In de Zelfzwichter dit keer een portret van een enthousiaste molenvrouw: Ida Wierenga, die zich al meer dan 25 jaar met hart en ziel inzet voor haar molen de Goliath in de Eemshaven. Onlangs werden haar inspanningen beloond en ontving Ida (of de molen?) de vakjuryprijs in het kader van de Molenprijs 2014. Ook een interessant artikel is het verhaal van twee molenstichtingen die hun krachten willen verenigen en vanaf begin 2015 als één stichting verdergaan. Statenleden zien erfgoed in de praktijk Statenleden brachten op 29 oktober op uitnodiging van Erfgoedpartners een bezoek aan de Petruskerk in Zuidbroek (foto), de molen De Noordstar in Noordbroek en de Fraeylemaborg en het depot van de Jan Menze van Diepenstichting in Slochteren. De uitdagingen waarvoor een kerkelijke gemeente komt te staan bij het beheer van een monumentale kerk en molen worden door Okko van der Poel uiteen gezet. Museum Technology Meeting voor museumdirecties, conservatoren en technisch medewerkers van musea op vrijdag 28 november 2014 van (14.00 17.00 uur) op Landgoed Borg Verhildersum in Leens. Nieuwe technologieën zijn niet meer weg te denken uit de museumwereld. Er zijn erfgoedinstellingen die augumented reality belevenissen bieden, smartphones die bezoekers aanvullende informatie over kunstwerken verschaffen en touchtables die tentoonstellingen interactiever maken en meer gelaagdheid verschaffen. Toch blijft er een wereld te winnen als het om digitale noviteiten gaat. In talloze instellingen staat de toepassing van nieuwe technieken nog in de kinderschoenen, onder meer als gevolg van een gebrek aan financiële middelen. Daarnaast hebben musea slechts beperkt
zicht op de nieuwe producten die er op de markt komen. Goedkopere oplossingen ontsnappen daardoor aan de aandacht van musea, en afwijkende toepassingen van meer bekende media bereiken de instellingen slechts mondjesmaat. Wat zijn de actuele ontwikkelingen als het om nieuwe media en technologie gaat? Welke ontwikkelingen bieden musea interessante kansen? En, hoe kunnen die noviteiten ervoor zorgen dat museumbezoekers in instellingen een onvergetelijk moment beleven? Deze vragen staan centraal tijdens de eerste Museum Technology Meeting die Landgoed Borg Verhildersum, in samenwerking met BANO, het Noorderpoortcollege en de faculteit Kunst Cultuur en Media (KCM) van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG), op 28 november 2015 organiseert. Deelname aan de middag kost 15,-. Mocht u belangstelling hebben voor het evenement, dan kunt u dat nu al laten weten door een mail te sturen naar info@verhildersum.nl o.v.v. uw naam, de naam van de instelling en bijbehorende adresgegevens. Agenda za 8 november Terugkomdag Leergang cultuur 10:30 16:00 uur cultuuronderwijs Universiteitsmuseum Groningen woe 12 november Officiële start educatietraject De Marne 10:30 12:00 uur Pieterburen di 25 november Platform Instandhouding 10:00 12:00 uur Molenhuis do 27 november Evaluatiebijeenkomst Collectiewacht 10:00 12:30 uur Museumhuis --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Erfgoedloper is een uitgave van ERFGOEDPARTNERS: Museumhuis Groningen / Groninger Molenhuis Lopende Diep 8, 9712 NW Groningen t. (050) 313 00 52. Reacties en kopij: pol@erfgoedpartners.nl. Wanneer u de Erfgoedloper niet langer wenst te ontvangen, kunt u dit aangeven door een bericht te sturen naar info@erfgoedpartners.nl