DE REDACTIE van dorpskrant De Koeketromp is als volgt samengesteld:

De Koeketromp 14e jaargang no.: 80 december 2014 DE REDACTIE van dorpskrant De Koeketromp is als volgt samengesteld: Sietske Boonstra Andringasingel 23 tel. 2563354 Danjel Sierksma De Kamp 31 tel. 2562144 Ellie Nicolai Rengersweg 13 Tineke Westra Rengersweg 33 tel. 2561356 Frank de Boer Heemstrasingel 21 tel. 2561680 Gerard Klijn Van Haersmasingel 16 tel. 2121407 Het bankrekeningnummer van De Koeketromp is IBAN: NL83 RABO 0132 6751 61 p/a T. Westra, Rengersweg 33, Oentsjerk. E-mail: koeketromp@gmail.com. HET BESTUUR VAN DORPSBELANGEN OENTSJERK Paul Palmboom, voorzitter Andringasingel 2 tel. 2563276 Ank Sepp-Beelen, secretaris Wynserdyk 35 tel. 2563858 Karin van Eijden, penningmeester De Kamp 41 tel. 2561194 Jan Ferwerda Rengersweg 38 tel. 2562072 Ineke Kooistra Rengersweg 30 tel. 8431550 Danjel Sierksma De Kamp 31 tel. 2562144 Rekeningnummer van Dorpsbelangen voor giften/sponsoring: IBAN: NL17 RABO 0129 7165 88 E-mailadres bestuur van Dorpsbelangen Oentsjerk: dorpsbelangenoentsjerk@gmail.com. INHOUD 3 Van de redactie. 5 Bijdragen van Dorpsbelangen. 9 Met ons allen naar een gezonde en duurzame toekomst. 11 Oproep van de redactie. 13 Vrijwilligerswerk! 17 Persbericht van Trynergie. 19 Interview Klaas van der Woude. 25 Van de Scholen. 31 Spanje 06-12-2014. 35 Trynwâlden goes Ghana! 47 Openingstijden gemeente Tytsjerksteradiel rond kerst en ouden nieuw. 47 Vrijwilliger worden bij de Wereldwinkel in Gytsjerk? 51 Maak het inbrekers niet te makkelijk. 52 Yoga dansparels voor kind en gezin. 53 Activiteiten Stichting Sociaal Cultureel Werk BOB. 55 Servicerubriek. 1

Hellinga transportbedrijf kippertransport semi-dieplader caravantransporten handel- en grondwerken Rinia van Nautaweg 81, 9061 AD Gytsjerk Tel. 058-2561402 info@hellingatransport.nl www.hellingatransport.nl openbare bibliotheek OPENINGSTIJDEN: Maandag: 15.00-20.00 Woensdag: 15.00-18.00 Vrijdag: 10.00-12.00 en 15.00-20.00 Kijk ook eens op www.sbmf.nl S. Kloostermanstrjitte 6 9061 BE Gytsjerk Tel. 058 256 26 11 Verlenglijn 0900-3450345

De Koeketromp Van de redactie Oud papier inzameling 2015 Met ingang van 1 januari 2015 zullen de Paadwizer en de Opstap in Oentsjerk gezamenlijk oud papier gaan inzamelen. Momenteel wordt er twee keer per maand opgehaald, uitgezonderd de vakantiemaand; vanaf het komende jaar wordt er op toerbeurt eens per maand opgehaald. Het initiatief tot deze samenwerking is genomen door de Gemeente Tytsjerksteradiel. Ruim twee jaar geleden zijn er al eerste gesprekken geweest. Aanvankelijk zonder resultaat maar afgelopen zomer werd de draad weer opgepakt met dit gevolg. De Gemeente streeft er naar om een zo hoog mogelijke beladingsgraad van de papier containers te bewerkstelligen, en constateerde kennelijk dat dit in Oentsjerk verbeterd kon worden. Uiteraard hebben beide scholen hetzelfde belang! Een hoge beladingsgraad betekent immers een hogere opbrengst. Met het geld dat wordt verdiend, kan de betreffende school naar eigen inzicht investeren in de jeugd. Er kunnen materialen worden aangeschaft, schoolreisjes gepland, het schoolplein kan eens nieuw worden aangekleed; kortom de opbrengst is een welkome aanvulling van het budget. De opbrengsten zullen evenredig over beide scholen worden verdeeld. Het mes snijdt aan twee kanten; het inzamelen van oud papier levert de scholen geld op en ontslaat de gemeente van de verplichting om deze inzameling zelf ter hand te nemen. Ouders die er aan meewerken, doen een inspanning ten gunste van de gemeenschapszin en laten bovendien hun kinderen zien dat er door de recycling een win/win situatie kan ontstaan. Beide scholen gaan voor een besparing van zo n elf containers per jaar. Door eens per maand in te zamelen, is er per keer een container minder noodzakelijk. De transportkosten daarvoor spaart men uit. Van groot belang blijft dat het papier goed verpakt (en niet los) wordt aangeboden! Het dient goed gestouwd te kunnen worden want voor loze ruimte moet ook worden betaald! Ook in dit dorp is dat zeker voor verbetering vatbaar. Op onderstaande data in 2015 zal het papier worden opgehaald: De Opstap - 17 januari, 21 maart, 16 mei, 15 augustus, 17 oktober en 19 december De Paadwizer - 20 februari, 17 april, 19 juni, 18 september en 20 november. Uiteraard worden deze data op de milieukalender gepubliceerd. Van belang is nog dat de Paadwizer op vrijdagmiddag zal langskomen en de Opstap op zaterdagochtend (zie data). Bij vragen of problemen kunt u voor genoemde data, contact zoeken met de desbetreffende coördinator: De Opstap Gerard Klijn (06 52 381 776) De Paadwizer- Anne v.d. Veen (06 13 715 171). Inleverdatum kopij volgende nummer: 6 februari 2014 3

Financiële administratie Loonadministratie Omzetbelasting Inkomstenbelasting Jaarrekening Advisering E. Posthumastrjitte 20 9061 DC GIEKERK Tel. : (058) 256 23 20 Fax: (058) 256 17 95 E-mail: wassenaar-administraties@planet.nl

De Koeketromp Bijdragen van Dorpsbelangen Algemene ledenvergadering De datum voor de algemene ledenvergadering van Dorpsbelangen Oentsjerk is op vrijdag 27 maart 2015. Deze vergadering zal zoals gebruikelijk plaatsvinden in de grote zaal van Stania State. U bent bij deze alvast van harte uitgenodigd en er volgt nog een officiële uitnodiging en agenda. Inloop bij het bestuur. Wellicht is het bij een aantal van u al wel bekend, maar er is tijdens iedere vergadering van het bestuur van de vereniging van Dorpsbelangen, de mogelijkheid voor een inloop. Heeft u zaken die u bij ons onder de aandacht wilt brengen, dan bent u van harte welkom tijdens een van onze bijeenkomsten. De vergaderingen zijn gepland op iedere tweede woensdag van de maand en vinden plaats in het zaaltje achterin het cafe van Oentsjerk. Mvg, het bestuur. Excursie naar Omrin- Heerenveen Op 10 oktober organiseerde de gemeente een geslaagde excursie naar Ecopark De Wierde bij Heerenveen. Daar staat de installatie van OMRIN, waar afval fabrieksmatig wordt gescheiden. De excursie was bedoeld voor vrijwilligers die zwerfvuil inzamelen in Tytsjerksteradiel. Die worden zappers genoemd. Dat is een mooie afkorting voor een bijzondere groep van vrijwilligers, de zwerfafvalpakkers. Ze werden aan het begin van de excursie door wethouder Houkje Rijpstra bedankt voor hun inzet. Daarna werden zij gastvrij ontvangen, rondgeleid en goed geïnformeerd door enthousiaste medewerkers bij de OMRIN. Deze excursie sloot mooi aan bij de oproep van de gemeente aan de verenigingen Dorpsbelangen om tegen een geldelijke bijdrage het dorp vrij te willen houden van zwerfvuil. Het buitengebied neemt de gemeente zelf voor haar rekening. Wij hebben dit verzoek van de gemeente positief beantwoord en besloten acties gezamenlijk op te pakken met Dorpsbelangen Gytsjerk. 5

* nieuwbouw * verbouw * onderhoud * Rengersweg 102, 9062 EJ Oentsjerk Telefoon: 058-256 15 00 www.bouwbedrijfvandermeer.nl

De Koeketromp Ook heeft Dorpsbelang Oentsjerk zich samen met Dorpsbelang Gytsjerk opgegeven voor een Dorpenpilot Lokale Kringlopen. Hiervoor is een commissie in het leven geroepen om te bekijken hoe afval beter kan worden gescheiden en de hoeveelheid kan worden teruggedrongen. Er wordt nog veel GFT (groenafval) en papier verkeerd weggegooid. Dit geldt ook voor textiel, electrische apparaten, klein chemisch afval en verpakkingsglas. De intentie is de hoeveelheid afval met 25% terug te brengen. Hier tegenover staat ook een tegenprestatie van de gemeente. Hierover later meer in een volgende Koeketromp. Paul Palmboom. Voorzitter Dorpsbelangen Oentsjerk. Contributie Beste leden, Het jaar is alweer bijna voorbij; ook de boekhouding van Dorpsbelangen moet weer goed worden afgerond straks. De meesten van jullie hebben in juni al een incasso gehad van de contributie, het is fijn dat we op deze wijze al veel contributie hebben kunnen innen. Voor leden die nog niet gebruik maken van incasso: afgelopen weken heeft u wellicht de contributie contant betaald aan dhr. Jolly Dooper; fijn dat hij ook dit jaar weer bij de deuren langs is geweest. Jolly, hartelijk dank hiervoor! Heeft u hem gemist, dan heeft hij een verzoek bij u achter gelaten om de contributie van 7,- over te boeken. Langs deze weg zou ik u willen vragen dit te doen voor 29 december 2014, onder vermelding van uw naam EN adres. Het IBAN nummer kunt u vinden voorin de Koeketromp. Heeft u alsnog een machtigingsstrookje ingevuld, dan zullen wij in december de contributie van uw rekening afschrijven. Met vriendelijke groet, Karin van Eijden. Penningmeester Dorpsbelangen Oentsjerk. 7

Technisch Bedrijf E L E K T R O T E C H N I E K V E R W A R M I N G V E N T I L A T I E G A S W A T E R S A N I T A I R Z I N K W E R K D A K B E D E K K I N G Al 100 jaar! OENTSJERK - RENGERSWEG 10 - TELEFOON 058-2561264 - FAX 2562776

De Koeketromp Met ons allen naar een gezonde en duurzame toekomst We moeten ons meer inzetten voor duurzaamheid, dat kun je opmaken uit de conclusies van rapporten van de EU ( Richtlijn Energie, 2009) en van de VN ( Right To Food; Agro-Ecology, 2010). Het voornemen van Nederland is om in 2020 14% van de totale energiebehoefte uit hernieuwbare bronnen te halen. Daar zijn we nu nog lang niet en dit is bovendien een veel te lage doelstelling, ook in vergelijking met andere landen. We doen als land dus te weinig om onze voorzieningen te verduurzamen. De strategie die we toepassen met hier en daar een zonnepaneel of een windmolen schiet te kort. We hebben een omschakeling nodig, misschien moeten we anders tegen het probleem aan gaan kijken. Zoals het rapport van de VN bijvoorbeeld agroecologie als een antwoord ziet voor de grootschalige monocultuur die we tegenwoordig nog steeds hebben. Dat wil zeggen kringlopen creëren en slim (her)gebruik maken van afval, en het zo veel mogelijk lokaal houden. Deze principes kun je doortrekken vanuit de landbouw naar de samenleving. We moeten de omschakeling maken naar een compleet circulaire economie, een netwerk van lokale kringlopen. Met de gedachte dat afval = voedsel kunnen we met ons allen naar een duurzame toekomst, zonder verspilling. Het creëren van een lokale kringloop begint op een kleine schaal op dorp- of gemeenteniveau. In Fryslân, en daarbuiten, zijn op dit moment al veel duurzame initiatieven. Dit is mooi om te zien en dit proces willen we graag bevorderen. Veel duurzame projecten hebben betrekking op het huidige gebouwenbestand, veelal gebouwen van steen, beton en staal. Wij willen laten zien dat er nog tal van andere opties zijn, ook voor nieuwbouw. Bijvoorbeeld het bouwen met natuurlijke materialen die lokaal verkrijgbaar zijn zoals stro, leem, vlas, hout of zandzakken. Of het slim hergebruik van afval zoals bij Earthships of Aardehuizen het geval is. Een Earthship is een volledig zelfvoorzienend gebouw op het gebied van energie, water, ventilatie, verwarming en voedselproductie. Ze zijn opgebouwd uit lokaal verkrijgbaar materiaal en afval. Deze gebouwen werken samen met de natuur in plaats van 9

Landgoed Stania State Brasserie/Theeschenkerij De unieke locatie voor: (Huwelijks)feesten & recepties Vergadering en/of cursus Feestelijke diners Ontbijt, lunch en high tea Picknick in het park Elke dag voor gezelschappen op afspraak geopend OPENINGSTIJDEN: Zaterdag v.a. 12.00 uur - zondag v.a. 10.00 uur Rengersweg 98b - 9062 EJ Oenkerk Tel.: 058 2562811 fax: 058 2563451

De Koeketromp dat deze er slechts gebruik van maken. Door gebruik te maken van een natuurlijke kringloop kan het gebouw op een duurzame manier in de behoeften van de gebruikers voorzien. Wat zou het mooi zijn als we hier in de Trynwâlden ook zo n gebouw konden realiseren, als tastbaar voorbeeld van één van de vele alternatieven die mogelijk zijn. Als we naar een duurzame toekomst willen, moeten we een omschakeling maken. Dit vereist een verandering in bewustzijn met betrekking tot afval, energie- en waterverbruik, energieopwekking en onze leefstijl. Als het lukt om onze samenleving in een duurzame kringloop te veranderen levert dit naast energie- en geldbesparing ook geld op. In de vorm van (lokale) werkgelegenheid, hogere kwaliteit, langere levensduur van producten en nieuwe goederenstromen door slim hergebruik. Om een duurzame en gezonde toekomst te kunnen creëren zijn samenwerking, bewustwording en het onderling delen van kennis essentiële begrippen. Dit kunnen we alleen doen als we met zijn allen een besluit maken. Momenteel proberen wij een initiatief van de grond te krijgen met betrekking tot het bovenstaande. Het lijkt ons leuk om in contact te komen met gelijkgestemden om ideeën uit te wisselen en om samen te werken aan een duurzaam Trynwâlden. Neem gerust contact met ons op via de mail of via de telefoon. Leo Koomen leo-mail@hotmail.com 0683892449 Jan Jacob Dantuma janjacob91@hotmail.com 0634279927 Oproep van de redactie De redactie zoekt nog leuke kopij als fotomateriaal, verhaaltjes van toen en nu, persoonlijke herinneringen en dergelijke. Heeft u een goed idee of materiaal wat geschikt is voor publicatie in deze dorpskrant; aarzel niet en stuur het in! We kunnen regelmatig input gebruiken om bij de eerste gelegenheid te kunnen plaatsen. 11

Lampers v.o.f Onderdelen zijn: leven op gezonde voet * Schoenreparatie - tas- en kledingreparatie te Oentsjerk, Rengersweg 22, tel. 2561397 Openingstijden halen en brengen: Dinsdagochtend van 09.00-12.00 uur Donderdagmiddag van 13.00-18.00 uur Zaterdagochtend van 09.00-12.00 uur * Schoenmakerij - Sleutelservice te Burgum Schoolstraat 2b, tel. 0511-465349 Ook voor naamplaatjes en wandel- en steunstokken * A.G.T. OENTSJERK Praktijk voor aditieve gezondheidstechnieken Steunzolen - Touch for Health en Preventieve geneeskunde naar de methode Niek Brouw. Behandeling op afspraak Tel. 058-256 35 11 Rengersweg 22, Oentsjerk zie onze site: www.levenopgezondevoet.nl Tel. 058-256 12 79 / 058-256 12 13 Rinia van Nautaweg 4c Giekerk

De Koeketromp Vrijwilligerswerk! Hoe is het gekomen... Vrijwilliger bij zorgboerderij It Aventoer in Oentsjerk... Iets heel anders dan het werk dat ik heb gedaan. Ik heb namelijk 40 jaar bij Postbank/ING in Leeuwarden gewerkt. Zoveel jaar met cijfers, geldstromen en als fraudeonderzoeker bezig geweest. Doordat een deel van dat werk verviel raakten ik en een aantal collega s in de WW. Dus toen ben ik gaan zoeken om een baan, maar dat gaat niet zo gauw. En om me nu alleen bezig te houden met het huishouden of mijn hobby (audio/muziek), daar had ik nog te veel energie voor. Via, via kreeg ik de mogelijkheid om eens te kijken op It Aventoer. Ik kwam in een heel andere wereld terecht en ontdekte dat er meer is dan ING. Ik heb me opgegeven als vrijwilliger en vrijdag is mijn dag. Naar het werk... Elke vrijdag word ik welkom geheten door een van de gasten met een knuffel. Ik moet zeggen dat me dat nog nooit is overkomen in die 40 jaar dat ik heb gewerkt bij ING... Bovendien moet in de maatschappij alles functioneel en snel, het liefst nog sneller. Op de boerderij is het anders, er is tijd, tijd voor elkaar, even een gesprekje, even een aai over de bol, een hand op de schouder, maar daarna pakt ieder zijn of haar verantwoordelijkheid op. Want iedereen heeft wel een taak en daar gaat men ook heel bewust mee om. Ik zie hoe trots iemand is als ze de eieren van de kippen bij elkaar zoekt. Ik zie hoe zorgvuldig de dieren hun voer krijgen. Alleen gaat alles in een ander tempo. Snelheid, haast en multitasken zijn begrippen die hier niet voor (kunnen) komen, je moet rekening houden met elkaar en ook met elkanders beperking. Maar toch heeft iedereen wel een taak. De schapen, de geiten, de konijnen, de vogels, de koeien, de kalveren, de paarden, de ezels, de kippen moeten gevoerd en verschoond worden. Iedereen heeft een taak en een verantwoordelijkheid die bij hem/haar past. En de voorzieningen zijn ook zo gemaakt dat iedereen zijn of haar werk kan doen. Heel ingenieus. Verder stelt een van hen dagelijks een menu samen voor tussen de middag. Ik ga dan met twee mensen, voor de pauze, de ingrediënten halen. De taak voor deze twee is dan de maaltijd bereiden voor tussen de middag. Daarna is er pauze, we drinken met z n allen koffie, thee of limonade met iets erbij. De pauze is even een pas op de plaats, 13

Rengersweg 21 9062 EA Oentsjerk Tel. 058-256 19 03 Uw adres voor: * Vloerbedekking * Gordijnen * Parket * Laminaat * Binnen zonwering * Buiten zonwering

De Koeketromp het is tijd voor de koffiegesprekken, wat iemand beleefd heeft, wat ze het weekend gaan doen. Na de pauze ga ik weer met twee mensen om boodschappen voor het weekend. Weer rijden we met de bestelbus naar de winkel en werken een lijst af die door een van de werkers van de dagbesteding is samengesteld. Ook gaan we nog naar de slager. Het boodschappen doen is echt een belevenis, elke vrijdag weer. Bij de winkels kennen ze ons vast, want het is duidelijk te merken als we er zijn. Om 12 uur wordt er geklingeld met de bel: ETEN! Overal komen de werkers van de dagbesteding vandaan en gaan naar de eetzaal. Daar hebben anderen de tafels al gedekt en daar kunnen we aanvallen. Na het eten is er even een half uurtje, drie kwartier voor ontspanning. Sommigen luisteren even naar muziek, anderen zoeken even iets op op de PC, op de bank wordt even bijgepraat, enz. Buiten wordt door sommigen even een sigaretje gerookt, even ontspannen... Daarna begint de dagbesteding weer: de ene groep gaat hout kloven, de andere groep gaat paardrijden, weer een andere groep helpt mee in de stal of brengt haardhout weg met de bus en aanhangwagen, een ander verricht administratieve taken, er is een team dat creatief bezig is, enz. En tegen 15.00 uur is er weer tijd voor koffie en thee en tegen half vier worden een aantal van de mensen opgehaald door verschillende taxi s. Daarmee is voor mij de werkdag afgerond en fiets ik weer terug naar huis. Hoe nu verder... Ik heb nog een half jaar WW maar heb voor mezelf wel de keuze gemaakt: ik ga kijken of ik werk kan vinden in deze sector. Het gaat mij er niet om een groot inkomen te hebben, maar het gaat mij ook om de voldoening die je werk geeft. Het lijkt misschien allemaal zo klein wat ik doe, of wat we als vrijwilligers doen. In de ogen van de wereld stelt het misschien niet veel voor, maar de wereld ziet ook niet de nood die er is en de zorg die er verleend moet worden. Zoals ik eerder schreef moet alles snel, sneller gaan, maar we willen ook dat alles perfect is. Gezondheid is het belangrijkste, zeggen we, maar gezondheid is geen vanzelfsprekendheid en dat wordt vaak vergeten. Daarom is het goed dat er zoiets als een zorgboerderij is. Bewondering... Ik heb bewondering dat mensen zoiets starten, vaak vanuit een particulier initiatief. Dat zie ik bij It Aventoer en dat is bij Moai Seldsum en It Lijsket ook het geval. Het begint eerst naast hun gezin, in een klein verband en dat wordt steeds uitgebreid. Je moet hindernissen nemen, met de gemeente overleggen, volhouden, er moet verbouwd worden, plannen maken: eerst dagbesteding, dan weekendopvang, en dan nu 15

De Koeketromp wonen. Ik heb bewondering voor de visie en drive van Gerke en Antje van It Aventoer, voor Thomas en Atsje van Moai Seldsum, voor de ouders van It Lijsket. Ik heb ook bewondering voor de medewerkers, de begeleiders. Zij staan elke keer weer klaar voor hun mensen, zijn behulpzaam en creatief in het oplossen van problemen. Ze leren hun zelfstandigheid en zelfredzaamheid. Maar bovenal heb ik bewondering voor de bewoners en de mensen van de dagbesteding: ieder van hen is bijzonder en uniek. Ik ga elke vrijdag met plezier met hen om en leer van hen dat, hoewel gezondheid niet vanzelfsprekend is, je wel van elke dag kunt en moet genieten. Het zijn voor mij levenskunstenaars. Pieter Otter. Persbericht van Trynergie Zaterdag 15 november 2014 was de feestelijke lancering van Enerzjy Koöperaasje Trynergie'. De coöperatie is bedoeld voor alle inwoners en bedrijven in de Trynwâlden. In een vol Pro Rege in Oentsjerk deed wethouder Houkje Rijpstra de aftrap. De oude Tryntsje kwam speciaal langs met haar acht kinderen uit alle aangesloten dorpen van de coöperatie. Tryntsje vertelde heel blij te zijn dat haar droom over de Trynwâlden nu eindelijk echt uit gaat komen. Met elkaar maakten de kinderen een puzzel met daarop alle zaken die bij de energie-coöperatie horen. Tijdelijk voorzitter Tseard van der Kooi legde daarna in zijn presentatie uit wie Trynergie is, wat men wil bereiken en hoe de coöperatie dat wil gaan doen. Trynergie wil een transitie van grijs naar groen en zelfvoorzienendheid voor de Trynwâlden. Tijdens de druk bezochte energiemarkt werden verschillende Trynwâldsters direct lid van Trynergie. Sommigen werden ook via Trynergie klant van de regionale energieleverancier NLD - Energie. Voor elke klant die via Trynergie energie gaat afnemen bij NLD krijgt de coöperatie per jaar 75 euro, bedoeld om daarmee de Trynwâlden te verduurzamen. Wie meer wil weten over Trynergie kan terecht op de website www.trynergie.nl of kan ook bellen met secretaris Corien van der Linden. Telefoonnummer 058-8448804. Ook bij vragen over dit bericht. 17

Afhaalmenu s voor 2-3 personen voor 17,50 Elk weekend een lopend buffet voor 10,75 (Van tevoren reserveren) Openingstijden: Alle feestdagen 11.00-22.00 uur. Maandags gesloten. Dinsdag t/m donderdag 16.00-21.00 uur Vrijdag 11.00-21.00 uur Zaterdag en zondag 11.00-22.00 uur Nieuwestraatweg 2, 9061 CL Gytsjerk (Giekerk), Tel. 058-2563820 www.orientalgiekerk.nl

De Koeketromp Interview Klaas van der Woude Dit jaar heeft brassband De Bazuin uitstekend gepresteerd op de Nederlandse Brassband Kampioenschappen in Utrecht. Het A-orkest behaalde de eerste plaats in de kampioensdivisie en het B-orkest deed hetzelfde in de 2e divisie. Een succesvol jaar dus voor de brassband, die dit jaar zijn 90-jarig jubileum viert. Een mooie gelegenheid voor een interview met Klaas van der Woude, de dirigent van het A-orkest. Hoe voelt het om na dertien jaar weer kampioen te zijn? Heel goed natuurlijk, al moet je het wel een beetje relativeren. De brassband heeft op de wedstrijd optimaal gepresteerd; je hebt soms van die dagen dat alles lukt. Ze zijn echt boven zichzelf uitgestegen. Voor de club is het een enorme stimulans, een boost om door te gaan. Ook mag je als Nederlandse vertegenwoordiger in mei naar de Europese kampioenschappen gaan die dit jaar Freiburg (D) worden gehouden. Maar het is vooral de uitstraling naar de omgeving. Was er veel concurrentie? Er waren negen bands uit heel Nederland: Amsterdam, Rotterdam, Schoonhoven, Geleen, Groningen Uit Friesland deden er drie mee, naast De Bazuin ook De Wâldsang uit Buitenpost en Soli Brass Leeuwarden. Wat is je achtergrond, kom je uit een muzikaal gezin? Ja, het was één stuk muziek bij ons thuis. Mijn moeder zat op een koor en mijn vader zat ook in de muziek. Eén broer van mij is kerkorganist geworden, en twee andere broers speelden ook muziek. Een zus speelde ook orgel. Ik heb het dus met de paplepel ingegoten gekregen. EXPERIENCE p/a. Van der Beek - v.d. Veer Rengersweg 52 9062 EE Oenkerk Tel.058-2563083 19

Oenkerk TEL. 058-2561855 MASSEY FERGUSON Het meest complete programma Tuin- & Parkmachines Zij staan voor wat ze beloven Ambachtelijk uit eigen keuken Vleeswaren (minder vet en meer smaak) Salades Rollades touwgeknoopt Relatiegeschenken (gevar. Vleespakket) Kalkoen-kip-wild Zeeuws en fryskspek Grillworst (neutraal-kaas-kip) Turfrikke droegewoarst Gegrilde kippenbouten Openhuis speciaal voor u (informeer naar de mogelijkheden) 3x Beste slagerswinkel van Friesland Fries Kampioen Worstmakerij 2010 En neem ook eens ons magazine Proef mee voor nog meer kookplezier. Bauke Talsma Keurslager Grote Breedstraat 42 Dokkum 0519-292530 Winkelcentrum Damwoude 0511-425656 Oentsjerk Van Haersmasingel 4 058-2563337 www.talsma.keurslager.nl info@talsma.keurslager.nl

De Koeketromp Maar jij hebt voor de cornet gekozen? Dat is geen bewuste keuze geweest. In Rinsumageest, waar ik geboren ben, had je een korps en een korfbalvereniging. Ik ben bij het korps gegaan en zo is het automatisch cornet geworden. Je wist niet beter. Hoe ben je bij De Bazuin terechtgekomen? Mijn oudste broer speelde al bij de Bazuin en toen ben ik gevraagd om er ook bij te komen. Later ben ik overgestapt naar De Wâldsang in Buitenpost, dat was toen een hoger niveau dan De Bazuin. En op een gegeven moment besloot je om verder te gaan in de muziek? Ja, ik wilde graag verder in de muziek, maar mijn muziekleraar op school zei dat ik beter een vak kon leren. Als het in de muziek dan niets werd, had ik altijd iets om terug te vallen. Ik heb toen de pabo gedaan en daar heb ik nooit spijt van gehad, want ik heb daar veel opgestoken wat het lesgeven betreft. Heb je ook voor de klas gestaan? Alleen als muziekleerkracht op verschillende basisscholen. Na de pabo ben ik in Leeuwarden naar de muziekpedagogische academie gegaan. Nu geef ik les aan het Prins Claus Conservatorium in Groningen (directie HaFaBra) en ik geef één dag in de week muziekles op de Friese Poort in Drachten, voor de opleiding Onderwijsassistent muziek. Erg leuk om te doen. Hoe lang ben je al dirigent bij De Bazuin? Sinds 1986. Wat vind je zo mooi aan dirigeren? Het is fantastisch om met elkaar muziek te maken. Dit kun je nooit als dirigent alleen doen; je hebt je muzikanten nodig. En wat ik ook mooi vind is een stuk muziek van iemand anders tot leven brengen. Je kunt je eigen accenten leggen. Als op zo n wedstrijd vijf bands hetzelfde verplichte stuk spelen, hoor je vijf verschillende uitvoeringen. Voor de jury is dat soms best lastig. Want het gaat om meer dan alleen technisch kunnen, het is ook een verschil van interpretatie. Waarom doen jullie mee aan die wedstrijden? We gaan naar de wedstrijden om ons eigen niveau omhoog te brengen. Je hebt iets om naar toe te werken. En daarnaast is het gewoon leuk. Is het moeilijk om aan goede spelers te komen? Dat is wel lastig ja, ze moeten er heel wat voor over hebben. Het verenigingsleven zoals dat vroeger bestond is helemaal verdwenen. Mensen willen niet meer zoveel verplichtingen. Het is duidelijk aan het veranderen, men wil meer vrijheid. 21

kwaliteit goede service scherpe prijzen

Is er genoeg aanwas van nieuwe leden? De leden van het B-orkest gaan elk jaar weer bij de basisscholen langs. Kinderen kunnen proeflessen krijgen en ze kunnen een instrument van de club lenen. Zo proberen we de kinderen enthousiast te krijgen. Vroeger was het korps echt iets voor arme mensen. Als je geen piano of viool kon betalen, kon je een blaasinstrument van het korps krijgen. Maar iedereen is nu veel mobieler en je kunt uit veel meer dingen kiezen. Judo, hockey, tennis, karate, noem maar op Terugkijkend op negentig jaar Bazuin: zijn er nog bijzondere dingen die je hier wilt noemen? Het is wel heel speciaal dat er in dit jubileumjaar twee orkesten kampioen in hun eigen divisie zijn geworden. Dat is nog nooit eerder voorgekomen. Hoe wordt het jubileum gevierd? Met een jubileumconcert op zaterdag 29 november. We hebben dit jaar een geweldige solist: Hessel bij de Leij. Hessel komt uit Ryptsjerk en is cum laude afgestudeerd aan het Prins Claus Conservatorium in Groningen, hij kan echt geweldig pianospelen. Heb je nog andere hobby s naast de muziek? Ja, fotografie is mijn grote hobby. Dat is iets wat ik puur voor mezelf doe, ik ben geen lid van een fotoclub. En verder ga ik graag wandelen met mijn hond, een Berner sennenhond. Ik woon hier aan de rand van Dokkum, en het is fijn om je hoofd dan helemaal leeg te maken. Ik heb overdag met veel mensen te maken en dan is het heerlijk om thuis tot rust te komen. Heb je nog wensen of dromen voor de toekomst? Nee. Ik heb het geluk dat ik van mijn hobby mijn beroep heb kunnen maken. Er zijn zoveel leuke dingen gebeurd in de muziek. Ik mag graag lesgeven en ik heb het geweldig naar mijn zin. Klaas, heel erg bedankt en succes! Sietske Boonstra. De Koeketromp www.klaasvdwoude.nl; www.debazuinoenkerk.nl. 23

De Koeketromp Van de Scholen Een leerlingenraad op De Opstap Onze school kent naast ouderraad en medezeggenschapsraad sinds dit jaar ook een derde orgaan dat mee kan beslissen in enkele, door kinderen, leerkrachten of directie aangedragen school-organisatorische zaken: de leerlingenraad. Er zijn verschillende redenen om een leerlingenraad in te stellen: * Kinderen hebben kennis over de basiswaarden en mogelijkheden voor inspraak; * De kinderen hebben een eigen stem binnen de schoolorganisatie, zodat ze daarin meetellen; * Ze maken spelenderwijs kennis met democratische beginselen; * De betrokkenheid van kinderen met school wordt bevorderd; * De verantwoordelijkheid van kinderen voor schoolse zaken wordt bevorderd. * De kinderen leren dat zij deel uitmaken van een groter geheel (de klas, de school, de schoolomgeving) en leren er een positieve bijdrage aan te leveren; * De kinderen krijgen een beter inzicht in de organisatie van de school; * De kwaliteit van de schoolorganisatie wordt bevorderd; * Actief burgerschap wordt bevorderd. Voorafgaand aan de stemronde is een intensieve campagne gevoerd. In de gemeenschapsruimte hingen de fraaiste slogans om stemmen te winnen: Bûter, brea en griene tsiis, wa t net op Lisa stimt is gjin oprjochte Fries!; Stem op mij, dan wordt iedereen blij (Ytsje-Minke); Stem op Daan, anders ga je eraan. Kreten, waar politieke partijen een spindoctor voor inhuren! Op de eerste vergadering hebben we o.a. gesproken over de besteding van het geld dat de leerlingen met de Jantje Betonactie hebben opgehaald. In januari is de volgende bijeenkomst. Bijgaand de leden van de leerlingenraad: Sioban, Lyann, Jelke en Martijn. 25

WIERSMA OENKERK Meer gemak op loopafstand Van Haersmasingel 4A 9062 CB Oenkerk Telefoon: 058-256 11 87

De Koeketromp Nieuws van CBS Paadwizer De eerste 4 maanden van het schooljaar zijn bijna achter de rug. Een kleine greep uit de activiteiten van en op onze school van de afgelopen maanden: Onderwijsontwikkelingen in de Trynwâlden : begin oktober vond er een informatieavond plaats, georganiseerd door PCBO Tytsjerksteradiel en OPO Furore. Ouders en andere belangstellenden werden gevraagd mee te denken over de gewenste richting van het onderwijs en de kinderopvang voor de komende jaren. Op 27 november was er een zgn. inputavond, waarbij de Paadwizer werd vertegenwoordigd door twee ouders van kinderen op onze school. Edukans schoenmaatjes: dit najaar heeft onze school weer meegedaan aan dit mooie project. De kinderen namen een lege schoenendoos mee naar school, die ze mochten versieren. Daarna werden de schoenendozen thuis gevuld met toiletartikelen, speelgoed en schoolmateriaal. Edukans zorgt ervoor dat de gevulde schoenendozen terechtkomen bij leeftijdsgenootjes in landen als Ghana, Irak, Kenia en Oeganda. Zo wordt een simpele schoenendoos een onvergetelijk cadeau! Onthulling borden Tút-en-d r út : naast de aanpassingen die de gemeente rond onze school heeft gedaan (o.a. fietssluis voor het pad van de Douweloane - langs FMT Sport - naar onze school, bosjes verwijderd bij het parkeerterrein), zijn er twee verkeersborden voor de Tút-en-d r út plekken bij school geplaatst. Deze borden zijn getekend door leerlingen van onze school en ze werden in oktober feestelijk onthuld, in aanwezigheid van de ontwerpers van de borden, ouders, wethouder Houkje Rijpstra, verkeersconsulent VVN en Dorpsbelangen. Tevens was deze dag het officiële startmoment voor het in werking treden van ons parkeerbeleid. Wereldgeld: elke maandag mogen de kinderen een klein geldbedrag meenemen voor een goed doel. De komende maanden gaan we sparen voor Artsen zonder grenzen. 27

VOOR N HEERLIJK STUK BOERENKAAS GAAT U NAAR Johanna Hoeve Kaasboerderij en SVR Camping fam. Van Eijden Binnendijk 57, 9256 HL Rijperkerk, tel./fax: 0511-431944 Van jong tot zeer oude kaas en diverse kruidenkaasjes, w.o. berenburg kruiden en Friese nagelkaas Wij geven ook demonstraties kaasmaken. Een idee voor een excursie of kinderpartijtje??? Tot ziens in onze winkel die de gehele week geopend is.

De Koeketromp De kinderen van groep 7/8 hebben voor dit goede doel gekozen, omdat ze de artsen willen steunen die hun leven op het spel zetten voor het bestrijden van ebola. Pestregistratiesysteem M5: tijdens de jaarlijkse ouderavond in oktober werd de invoering van het pestregistratiesysteem M5 besproken. M5 biedt scholen de mogelijkheid om structureel pesten te stoppen en de sociale veiligheid in en om school te waarborgen. Ouders en kinderen kunnen pestincidenten melden via de website van onze school. Inspectiebezoek: op 13 november bezocht de onderwijsinspecteur onze school voor een kwaliteitsonderzoek. De Paadwizer is opgenomen in een landelijke steekproef van scholen voor primair onderwijs, die in het kader van het zgn. Stelselonderzoek worden bezocht. Het doel van dit onderzoek is het verzamelen van informatie over de indicatoren waarmee de inspectie rapporteert in het Onderwijsverslag 2014-2015. De onderwijsinspecteur bezocht de diverse groepen en er waren gesprekken met het team, de directeur en de intern begeleider. De onderwijsinspecteur concludeerde dat alle onderwijsindicatoren voldoende waren: een mooi resultaat waar we als school trots op kunnen zijn! Kerstviering: op woensdag 17 december vieren wij het kerstfeest met alle kinderen op onze school. Om 18.15 zijn ouders en belangstellenden welkom op ons ruime schoolplein, waar wij elkaar onder het genot van warme chocolademelk en een kerstkransje kunnen ontmoeten. Wij wensen u gezegende feestdagen en alle goeds voor 2015! 29

Spanje 06-12-2014 De Koeketromp Lieve kinderen en grote mensen van Oentsjerk, Wat was het een geweldige dag, de 22ste november 2014! Het was de bedoeling dat ik s middags om ongeveer half vier in Oentsjerk zou komen. Nu had ik wel een klein probleem. Amerigo was een beetje moe van al dat gereis, dus moest ik iets anders bedenken om langs te kunnen komen. Wel, ik hoorde van één van mijn Pieten dat er een jonge dame in Oentsjerk woont met een paar pony s. Dus heb ik de telefoon gepakt en haar opgebeld en gevraagd of zij mij wilde helpen. Nu dat was heel snel geregeld. Fenny Klunder wilde mij graag uit de brand helpen. En zodoende haalde ze mij op met een mooie ponykar, getrokken door twee hele mooie en lieve pony s. Vijf Pieten op de tandem en in een (ge)bakfiets en de Sint op de ponykar naar Oentsjerk. Helaas was mijn Wegwijspiet niet mee maar had ik een goede vervanger (hoopte ik). Wij moesten volgens deze Piet rechtsaf de buitensingel van Heemstrastate in om naar de kinderen te gaan. Maar niets was minder waar, we kwamen bij hele oude kinderen aan en dat was niet de bedoeling. Ik zei tegen Fenny: ruik jij het zelfde als ik? Daar moeten wij naar toe, daar zijn kinderen die pepernoten bakken. Wij weer terug naar de grote weg en even verder zagen wij allemaal kinderen, opa s, oma s, mama s en papa s staan zwaaien. We werden welkom geheten bij het BOB gebouw door Ruurd namens alle aanwezige kinderen. Er werden eerst een paar liedjes gezongen en daarna was er een aantal kinderen die een vraag aan mij stellen, b.v. waar het paard Amerigo was? En of ze iedere avond de schoen op mochten zetten? Waar de stoomboot met pakjes nu was? Jullie willen het niet geloven maar als ik alle vragen van deze kinderen zou moeten aanhoren, dan was ik s avond nog niet in mijn Pietenhuis geweest. Ruurd vroeg of ik, samen met de Pieten en de kinderen naar binnen wilde gaan om daar aan de Pietendisco mee te doen. Dus alle kinderen met hun ouders naar de disco waar we werden ontvangen door Eppy de DJ. Wat was het gezellig versierd in 31

De Koeketromp het BOB gebouw. Nadat iedereen binnen was, volgens mij waren er geen kinderen meer thuis of ergens anders, ging het los. Wat kon Eppy leuke muziek draaien en wat nog belangrijker was, wat konden de kinderen dansen en ook het zingen ging hun goed af. Op een gegeven ogenblik zag ik dat de kinderen wat moe werden en heb ik toen gevraagd of de ouders ook konden dansen en na wat aarzeling gingen ze los. Wat een gezellige boel was het toch. We kregen even een rustpauze waarin de kinderen een vraag of verhaaltje konden doen. Zo was er een meisje dat vertelde dat ze pepernoten aan het bakken was geweest en dat ze zelfs een schoorsteen had gemaakt. En zoals het oude spreekwoord zegt: gezelligheid kent geen tijd en toen werd ik er door Ruurd op geattendeerd dat het al kwart over vier uur was geworden. Dus de hoogste tijd om afscheid te nemen. Onder luid gezang van alle aan-wezigen werd ik uitgeleide gedaan. Buiten stond mijn vervoermiddel al klaar. Voordat ik stop wil ik alle kinderen, mama s, papa s, opa s en oma s bedanken voor de geweldige intocht, maar een paar mensen wil ik toch wel in het bijzonder noemen en bedanken voor hun bijdrage aan dit feest: Het BOB voor gebruik van het gebouw, Fenny Klunder voor het vervoer, Het Kafee it wapen fan Fryslân voor de ondersteuning, Bakker Braaksma voor de overheerlijke pepernoten, Dorpsbelangen Oentsjerk voor de ondersteuning, Ruurd en Eppy voor de welkomst en muziek, Alle vrijwilligers die dit ouderwetse feest mogelijk hebben gemaakt! Hopelijk kan ik, met mijn Pieten, volgend jaar weer terugkomen in Oentsjerk. Hartelijke groeten, Sint en Pieten. 33

m a r t e n a t s m a a r c h i t e c t - o e n t s j e r k - w w w. m a r t e n a t s m a. n l 0 5 8-2 1 5 8 8 1 1

Trynwâlden goes Ghana! De Koeketromp Zaterdag 5 juli was het dan eindelijk zover! s Ochtends vroeg verzamelden we bij Pro Rege waarna we met z n allen (en familie) naar Leeuwarden reden. s Middags om 15.10 uur vertrok ons vliegtuig naar Accra. Iedereen had een eigen tv-scherm waar je films en series op kon kijken en muziek kon luisteren. Zo zijn we de zeven uur durende vlucht wel doorgekomen. Om 20.00 uur (plaatselijke tijd) zijn we geland en mochten we vervolgens in de rij staan om ons paspoort te controleren en hebben we allemaal een stempel in ons paspoort gekregen. Op het vliegveld stonden Reüel, Nanda & Mike op ons te wachten. Toen alle bagage was ingeladen konden we vertrekken naar het hotel. Het was ongeveer een uurtje rijden naar het hotel, toen we daar waren hebben we de kamers verdeeld en was het vrij snel stil. Iedereen was erg moe van de reis. Zondagochtend gingen we al vroeg ontbijten en daarna zijn we naar de kerk gegaan. De meiden moesten een lange rok aan en de jongens een lange broek, het is daar niet netjes als je je niet aan de kledingvoorschriften houdt. Vanaf een afstand konden we al de muziek horen van de kerk. We werden hartelijk ontvangen en daarna werd er veel gezongen, gebeden en gewacht op de dominee. Toen hij er was begon de dienst, er werd nog steeds veel gezongen, gebeden en de dominee hield een preek. Na de preek mochten wij ook een liedje zingen en hebben we onze dans, I am free, gedaan voor de mensen. De dienst duurde ongeveer twee uren. De rest van de dag hebben we aan het strand gezeten, kokosnoot gedronken, Donald Ducks gelezen (met dank aan Wytze!) en heeft een aantal van onze groep gezwommen in de zee; respect! Die avond hebben we nog een kampvuur gehad, er werd gezongen, gekletst en na het kampvuur weer heerlijk geslapen. Maandagochtend mochten we uitslapen. Na het ontbijt is er een groepje naar een vissersdorpje in de buurt gegaan. Onderweg zag je allemaal kinderen die graag naar je wilden zwaaien of even een high five geven; dan waren ze al helemaal blij. Aan het einde van die straat was de zee en zagen we heel veel boten op het water. Hier in Nederland zie je op de zijkant van de boot meestal een naam o.i.d. staan, maar hier hadden ze bijv. Psalm 35 erop staan.( Psalm 23.0 niet gezien). Uiteindelijk zijn we via het strand terug gelopen naar het hotel (het hotel was aan zee). Aan de ene kant van het strand had je de zee 35

Schilder- en schoonmaakservice Ate Atema o.a.: goten reinigen glazen wassen binnen- en buitenschilderwerk Ook voor onderhoudscontracten Van Sminiaweg 47 9064 KE Oudkerk 058-2561735 06-19552436 a.atema1@chello.nl V.C.A. gecertificeerd

De Koeketromp en aan de andere kant lag er onwijs veel afval. Mensen dumpen dat daar gewoon op het strand, ook doen ze hun behoeften daar gewoon op het strand. s Middags moest iedereen z n spul inpakken en zijn we vertrokken naar het project. Onderweg was er veel te zien, het land zelf en bij een aantal ook de binnenkant van de ogen ;-). Bij het project werden we super gastvrij ontvangen. We waren nog niet eens uit het busje of er stonden al allemaal mensen om ons heen; ze waren zo blij dat wij er waren. Eerst zijn toen de kamers verdeeld en daarna hadden we een welkomspraatje van Filip. Hij is daar de onderdirecteur van het project. We hebben ons voorgesteld en hij stelde de begeleiders van het project aan ons voor en daarna kregen we een uitgebreide rondleiding over het terrein. Na dit alles konden we onze bedden op gaan maken en met de bewoners praten, voetballen en foto s maken van alles en iedereen daar. s Avonds na het eten gingen de twee groepen die dinsdag het kinderwerk zouden doen, dit voorbereiden. Elke avond werd het kinderwerk voor de dag erna verdeeld, uitgelegd wat we gingen doen en voorbereid. Dinsdag was dan onze eerste projectdag. We waren verdeeld in 3 groepen. Groep 3 had de primeur om te gaan klussen en de andere twee groepen gingen aan de slag met de bewoners. Elke ochtend begonnen we met een Bijbelverhaal, vandaag ging het over het ontstaan van de wereld (Genesis). Na het verhaal werd er gebeden en werd de groep bewoners verdeeld in twee groepen, de beginners & de gevorderden. Elke ochtend hadden we met alle bewoners een spelletje als afsluiting van de ochtend. Stoelendans, there s a fire in the mountain (een variant op zakdoekje leggen), knuffeltikkertje, sheep-sheep-woolf, en nog meer van dat soort spelletjes. Ze vonden het allemaal geweldig! Om 12 uur hadden we elke dag warm eten. Er was speciaal een kok voor ons gekomen die wist hoe ze voor westerse mensen moest koken. Vervolgens hadden we een uurtje siësta. Even lekker op bed liggen, kletsen met elkaar, lezen of met de kinderen wat spelen. s Middags begonnen we altijd met een dansje die Anke bedacht had voor de bewoners en de rest van de middag werd er dan weer geknutseld, geloomd, geverfd of gekleurd. Rond 16 uur was het middagprogramma afgelopen. Hierna kon je met de bewoners spelletjes doen, kletsen, foto s van thuis laten zien en zelf foto s maken van iedereen. Om 18 uur stond er dan een broodmaaltijd voor ons klaar; na het eten hadden we de dagafsluiting. Woensdag zag het programma er weer hetzelfde uit; alleen was er een ander Bijbelverhaal. De klussers zijn die dag begonnen met het bouwen aan de stapelbedden. Er lag een stapel houten palen, die werden op maat gezaagd, waarna er gaten in gemaakt werden waar andere houten balken aan bevestigd konden worden. Vervolgens werd de balk geschaafd en daarna geschuurd. Na de eerste week waren er 2 stapelbedden af. 37

De Koeketromp s Avonds stond er natuurlijk voetbal op het programma en dat hebben we daar met alle bewoners gekeken. Onwijs spannend was het! En er was veel oranje te zien in de zaal :-). Veel bewoners keken met ons mee, maar het werd hoe langer de wedstrijd duurde alsmaar stiller. Veel kinderen waren in slaap gevallen omdat de wedstrijd zo lang duurde. Die avond was het erg rustig in alle kamers, misschien had het met de uitslag te maken, maar misschien ook wel vermoeidheid. Donderdagmiddag zijn we met onze groep en een aantal begeleiders naar een lokale markt in Accra geweest. Onderweg was er veel te zien. Kinderen die naar je zwaaien en als je dan terugzwaait dat ze een grote glimlach op hun gezicht hebben, taxi s die toeteren en gebaren of ze je mee moeten nemen (want ja, witten hebben geld en dus kunnen ze veel aan je verdienen). Na een halfuurtje lopen kwamen we op de markt aan. Iedereen keek ons daar aan, een groep van 20 blanke mensen is natuurlijk heel wat ineens. Toen we over de markt liepen, vroegen veel mensen aan ons of we wat wilden kopen. Overal lag ook vis wat je kon kopen en op die vis zaten echt onwijs veel vliegen. Ook zijn we naar de slagerij op die markt geweest. Daar hing echt een stinklucht die niet te zuinig was. Het vlees lag er al heel wat dagen wat wij zagen liggen. Op dat soort momenten mag je toch blij zijn dat het hier in Nederland allemaal stukken beter geregeld is, helemaal wat het vlees betreft. Vrijdag was het de laatste dag van de eerste week dat we met het kinderwerk aan de slag gingen en het klussen. De dag verliep hetzelfde als de dagen hiervoor. s Avonds hebben we een documentaire gezien over de slavernij en dan de aflevering over het slavenfort in Elmina Castle. Dat is een slavenfort dat eerst van de Portugezen was en later gekaapt is door de Nederlanders. We hebben deze aflevering gezien, omdat we de dag erna, zaterdag, naar het fort geweest zijn. Tijdens het tweede weekend in Ghana hebben we ontzettend veel gezien en beleefd. Op zaterdagochtend verlieten we het project. Met zijn allen mochten we ons weer in een klein busje proppen. Sommige kinderen waren erg verdrietig omdat ze dachten dat we na het weekend niet meer terug zouden komen. Onderweg konden we weer veel van het land zien. Langs de weg staan allemaal verkopers. Meestal kun je bij deze mensen vooral fruit of water kopen maar het hoogtepunt was toch wel een man die een dode hyena verkocht. Ook zagen we een man die bovenop een rijdende vrachtauto lag, grappig om te zien. Na ongeveer 3 uren in het kleine busje te hebben gezeten kwamen we aan bij Elmina castle. Dit is een fort, gebouwd door Portugezen en later door Nederlanders veroverd. Tot 1872 werd deze plaats gebruikt voor slavenhandel. Het fort lag in een heel mooi vissersdorpje aan zee. We kregen een lange rondleiding in het slavenfort. Zo konden we zien waar de slaven verbleven en kregen we te horen hoe slecht ze het daar hadden. Hierna reed het busje veder naar Cape Coast, hier zouden we tijdens het weekend verblijven. 39

NOVY-WARENHUIS, VAN SMINIAWEG 4 * Luxe- en huishoudelijke artikelen * Speelgoed * Campinggas * Tuinstoelen * Recreatie-artikelen * Fietsverhuur * Benzine Gratis parkeren voor de winkel Elke zaterdag op de markt in Gytsjerk van 08.00-12.00 uur Bloemisterij Koolhaas v.o.f. Hoofdstraat 63, 9244 CM Beetsterzwaag Tel. 0512 38 29 99 of 0512 52 20 93

De Koeketromp Op zondag gingen we naar de kerk. We werden super goed ontvangen en de Ghanezen zongen en dansten de hele dienst uitbundig mee met alle muziek. Maandag was alweer de laatste dag van ons weekend. Nadat we onze tassen in hadden gepakt gingen we weer in het busje. Er stonden nog een paar leuke activiteiten op het programma voordat we weer terug gingen naar het project. De eerste stop was bij de touwbruggen in Kakum National park. Na wat instructies in moeilijk te verstaan Engels klommen we een berg op. Bovenaan begonnen de touwbruggen. In totaal waren er 7 touwbruggen, maar voor de mensen met hoogtevrees was er een route van 3 touwbruggen. Met trots kan ik jullie meedelen dat iedereen uit onze groep de gehele route van 7 bruggen heeft gedaan. Na de touwbruggen mochten we weer 4 uren in het busje doorbrengen. Uiteindelijk kwamen we aan bij een souvenirsmarkt. Op deze markt wilden alle verkopers ons maar al te graag naar binnen lokken in hun winketlje. Na veel afdingen kwam iedereen weer terug bij de bus met Ghanese souvenirs. Onze laatste stop voor vandaag was een restaurant aan het strand. Hier kregen we eerst een uur djembé les. Een meneer probeerde ons een Ghanees lied aan te leren. Bij de één slaagde dit beter dan bij de ander. Na deze lange dag had iedereen toch best wel trek gekregen. Iedereen was extra blij toen we een bord patat en kip voorgeschoteld kregen! Na een heel mooi weekend begon op dinsdag het harde werken op het project weer! Een groepje ging weer verder met de stapelbedden en de ramen en een andere groep ging de kinderen vermaken. Tijdens de nacht van dinsdag op woensdag werden we opeens wakker van een geluid dat we in Ghana nog niet eerder hadden gehoord. Regen. Omdat de ramen niet overal even goed waren in de gebouwen werd Frida zelfs wakker van een frisse douche in haar bed. Gelukkig konden de klussers daar de volgende dag gelijk een nieuw raampje in plaatsen. De volgende dag was alles natuurlijk nog zeiknat, want regenpijpen en putten kennen ze in Ghana niet. Ook moesten we de activiteiten daarom iets aanpassen, maar natuurlijk hebben we er het beste van gemaakt. Ook kwam er op die woensdag een nieuw jongetje op het project. We hoorden dat hij was achtergelaten door zijn moeder. De politie had hem gevonden en hier gebracht. In Ghana 41

Nog dit jaar je trekkerrijbewijs halen? Tegen zeer voordelig tarief!! Kandidaten: 16 en 17 jarigen maar ook ouderen zonder autorijbewijs. Volgend jaar inwisselbaar tegen een echt CBR / RDW T rijbewijs. Let op: Indien je niet in bezit bent van een autorijbewijs of trekker-certificaat mag je vanaf volgend jaar niet meer een trekker besturen op de openbare weg!!! Voor meer info en opgave (contact) kijk op www.tro-oenkerk.nl TRO-Oenkerk Trekker rijopleidingscentrum 06 22 89 13 71

De Koeketromp zijn er 47 verschillende talen. Het was dan ook erg zielig dat dit jongetje een andere taal sprak dan alle andere kinderen. Niemand kon hem verstaan en hij kon ook geen Engels. Ontzettend triest om te zien. Goed om erbij te vertellen is dat dit jongetje twee dagen later weer werd opgehaald door de politie. Zijn moeder had zich gemeld bij de politie en miste hem toch wel erg. Op woensdagavond hadden de bewoners van het project een afscheidsdienst voor ons georganiseerd. De kinderen zongen liedjes voor ons en bedankten ons. Samen met de bewoners hebben we er deze avond nog een groot feest van gemaakt. Iedereen danste en we deden de polonaise. Donderdag was alweer de laatste volledige dag. De klussers gingen weer aan de slag om de laatste bedden af te maken. Omdat de klussers inmiddels al veel ervaring hadden met het bedden bouwen ging het steeds sneller. Het kinderwerk vond donderdag weer binnen plaats, omdat buiten nog steeds alles nat was. Ondanks dat hebben we er wel weer een leuke dag van gemaakt. De kinderen konden zelf muziek instrumenten maken. Wat de kinderen ook erg leuk vonden was loomen. Vrijdag was onze laatste dag in Ghana. De klusgroep heeft de laatste bedden afgemaakt. In totaal hebben we 10 stapelbedden afgekregen. De lokale timmerman maakt met het overgebleven materiaal de laatste bedden af. In de middag was er een groot afscheidsfeest georganiseerd. Er werd veel gezongen, gelachen en iedereen die kon praten bedankte ons. Ze lieten weer blijken dat ze ontzettend blij waren dat wij ons twee weken hadden ingezet voor hun project. Na een toespraak van de begeleider van het project werden de cadeautjes die we hadden meegenomen uit Nederland uitgedeeld. We konden nog even met de kinderen en hun nieuwe speelgoed spelen voordat we ons laatste avondeten in Ghana zouden krijgen. Voordat we vertrokken werd er nog uitgebreid afscheid van alle kinderen en begeleiders genomen, dit was natuurlijk voor de meesten best een moeilijk moment. Uiteindelijk zijn we met z n allen weer in één busje naar het vliegveld gebracht. Na een 7 uur durende vlucht kwamen we aan op Schiphol. Hier werden we opgewacht door veel ouders, broertjes, zusjes en vrienden; dus een super leuke thuiskomst! Uiteindelijk kwam het moment waarop we als groep ook afscheid van elkaar moesten nemen. Dat is natuurlijk best raar na twee weken zo intensief met elkaar te hebben opgetrokken. Deze twee weken in Ghana waren voor ons allemaal een hele bijzondere en indrukwekkende ervaring. We hebben veel geleerd en hebben veel met elkaar meegemaakt. We willen iedereen bedanken die ons op wat voor manier dan ook heeft gesteund en geholpen om de reis naar Ghana te laten slagen: het was het zeker waard! 43