Bestuurskunde Master Management van de Publieke Sector 2010/2011 1 Universiteit Leiden. Universiteit om te ontdekken.
Campus Den Haag Campus Den Haag is opgericht als nevenvestiging van de Universiteit Leiden in samenwerking met de gemeente Den Haag en is in 1999 begonnen in de Koninklijke Bibliotheek. Den Haag als politiek en bestuurlijk hart van Nederland is dé perfecte plaats om de Leidse expertise en de Haagse kwaliteiten samen te laten komen. De Haagse thema s komen dan ook terug in het onderwijs dat Campus Den Haag verzorgt. Met voornamelijk avondonderwijs richt Campus Den Haag zich op een andere student dan de vestiging in Leiden, namelijk professionals uit de beroepspraktijk. Zo bieden wij unieke eenjarige masterprogramma s op het gebied van Rechtsgeleerdheid, Politicologie en Bestuurskunde. Naast verschillende masterspecialisaties ontwikkelt Campus Den Haag onderwijsprogramma s in opdracht van overheidsorganisaties, maatschappelijke instellingen en bedrijven die een intensief contact hebben met de overheid. Jaarlijks start voor het ministerie van Binnenlandse Zaken het Rijkstraineeprogramma en sinds 2004 verzorgt Campus Den Haag de diplomatenopleiding van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Vanaf september 2010 start onder de naam Leiden University College The Hague (LUC The Hague) een driejarige Engelstalige bacheloropleiding in Liberal Arts & Sciences. Inmiddels is Campus Den Haag uitgegroeid tot een instituut dat niet alleen academisch onderwijs aanbiedt, maar waar ook verschillende onderzoekcentra gevestigd zijn: het Centre for Governance Studies het Grotius Centre for International Legal Studies het Centre for Modern Urban Studies het Centre for Terrorism & Counterterrorism het Centrum voor Regionale Kennisontwikkeling (duaal promoveren) Verder organiseert Campus Den Haag regelmatig lezingen, debatten en korte cursussen.
Inhoud Avondopleiding MSc Management van de Publieke Sector 2 1 1 Bestuurskunde 3 2 Management van de Publieke Sector 5 Inhoud 3 Toelating 8 4 Praktische Zaken 9 5 Adressen, openingstijden 12
2 Management van de Publieke Sector Avondopleiding MSc Management van de Publieke Sector Het masterprogramma Management van de Publieke Sector is een éénjarige voltijdopleiding in de avonduren, bedoeld voor professionals met een relevante hogere beroeps- of wetenschappelijke opleiding en werkervaring in het openbaar bestuur. De colleges vinden gedurende twee avonden per week plaats bij Campus Den Haag. De onderwijsavonden zijn dinsdag, woensdag en donderdag. Het instituut Bestuurskunde van de Faculteit Sociale Wetenschappen/Universiteit Leiden verzorgt het onderwijs.
1 Bestuurskunde Bestuurskunde Wanneer je een bestuurskundige vraagt zijn vak te omschrijven, is de kans groot dat hij zegt: Bestuurskunde houdt zich bezig met de bestudering, de beoordeling en de advisering van het openbaar bestuur. Dat klinkt abstract. Toch is dat openbaar bestuur in de werkelijkheid van alledag heel tastbaar aanwezig. Je hoeft maar uit het raam te kijken en je ziet wegen, stoplichten, rijen met huizen, scholen. Het zijn allemaal prestaties van het openbaar bestuur. Voor de totstandkoming daarvan zijn plannen gemaakt, organisaties opgericht en gebouwen neergezet. We staan er eigenlijk zelden bij stil, maar ons dagelijks leven is doortrokken van het openbaar bestuur. Of we het nu willen of niet, we kunnen er niet meer buiten. Vandaar dat de kwaliteit van publieke organisaties en het functioneren van overheden zo veel aandacht krijgen. Met dit thema houdt de bestuurskunde zich bezig. Hoe zit dat open be stuur in elkaar en hoe functioneert het? Hoe is het met de kwaliteit van het openbaar bestuur gesteld in termen van effectiviteit, efficiency, democratie en rechtstatelijkheid? En hoe kun je de organisatie en het functioneren van het openbaar bestuur verbeteren? Het instituut Bestuurskunde Het instituut Bestuurskunde van de Universiteit Leiden biedt sinds 1984 onderwijsprogramma s aan die worden gekenmerkt door een academische oriëntatie. Dat wil zeggen dat zij niet beperkt zijn tot het bijbrengen van kennis en vaardigheden die nodig zijn voor een loopbaan binnen het openbaar bestuur. Minstens zoveel nadruk ligt op het vermogen wetenschappelijke inzichten te begrijpen en toe te passen op de praktijk van beleid en management in de publieke sector. De onderwijsprogramma s zijn geworteld in sociaal-wetenschappelijk onderzoek, hetgeen een wetenschappelijke onafhankelijke attitude vereist. Daarnaast benadrukken we het vermogen om te reflecteren op de ethische en normatieve dimensies van het openbaar bestuur en de consequenties die deze hebben voor het gedrag van vertegenwoordigers van de overheid. In Leiden wordt bestuurskunde opgevat als een zelfstandige discipline die de institutionele arrangementen van de publieke besluitvorming en de publieke dienstverlening analyseert. Deze wetenschap heeft de publieke sector als kennisobject en is gericht op de integratie en ontwikkeling van kennis over dit onderwerp. Binnen de bestuurskunde worden inzichten uit verschillende andere vakgebieden gebruikt, zoals het recht, de economie, sociologie en politicologie. Bovendien maakt de bestuurskunde, als sociale wetenschap, gebruik van sociaal-wetenschappelijke onderzoeksmethoden en technieken. De Leidse Bestuurskunde heeft zich in de afgelopen jaren vooral geprofileerd door aandacht voor de klassieke thema s in het vak gebied. Dat betreft onder meer de werking van verschillende politiek-bestuurlijke systemen, lokaal, nationaal en internationaal; politiek-ambtelijke verhoudingen; de organisatie van de publieke sector, de uitvoering van beleid en vraagstukken van ethiek en integriteit. Daarbij wordt door de Leidse Bestuurskunde met name het belang van instituties benadrukt voor de werking en verandering van het politiek-bestuurlijke proces. Het profiel van de Leidse opleiding Bestuurskunde komt niet alleen tot uitdrukking in onze onderwijsprogramma s, maar ook in het onderzoeksprogramma van het instituut. Het nieuwste onderzoeksprogramma, getiteld The politics and administration of institutional change, richt zich vooral op de rol en het belang van instituties in veranderingsprocessen binnen het openbaar bestuur. Het instituut Bestuurskunde in Leiden heeft de tweeledige ambitie een nationaal en internationaal vooraanstaande onderwijsprogramma s aan te bieden én internationaal erkend wetenschappelijk onderzoek op het terrein van de bestuurskunde te verrichten. 3 Bestuurskunde
Campus Den Haag Campus Den Haag is een initiatief van de Universiteit Leiden en de stad Den Haag. Deze Haagse universiteit is gespecialiseerd in politieke, juridische en bestuurlijke onderwerpen die met name in de residentie een belangrijke rol spelen. Naast de volwaardige universitaire opleidingen Rechten, Politicologie en Bestuurskunde voor professionals, worden er aan Campus Den Haag ook postacademische cursussen gegeven en in company trainingen georganiseerd voor ministeries en andere overheidsdiensten. Campus Den Haag verzorgt bijvoorbeeld het introductieprogramma van Rijkstrainees en organiseert sinds mei 2004 de opleiding voor startende beleidsmedewerkers ( het klasje ) van het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Vanaf september 2010 start onder de naam Leiden University College The Hague (LUC The Hague) een driejarige Engelstalige bacheloropleiding in Liberal Arts & Sciences. 4 Campus Den Haag is te vinden op twee locaties in de Haagse binnenstad. De locaties zijn door de centrale ligging uitstekend bereikbaar met het openbaar vervoer en per auto. In de directe omgeving zijn verschillende parkeergarages. Bestuurskunde
2 Management van de publieke sector Management van de Publieke Sector Het belang van goed management in de publieke sector wordt alom onderschreven. In de afgelopen dertig jaar zijn veel initiatieven genomen om de kwaliteit van dat management te verbeteren. Dit geldt niet alleen voor Nederland, maar voor vrijwel alle landen ter wereld. Aandacht voor overheidsmanagement is kenmerkend voor modern overheidsbestuur. Hervormingen en reorganisaties zijn aan de orde van de dag, waarbij de verbetering van doelmatigheid en doeltreffendheid hoog in het vaandel staan. New Public Management, outputsturing, modernisering van de financiële bedrijfsvoering zijn enkele van die veranderingen. Maar er is meer. Recentelijk worden vragen gesteld bij de legitimiteit van bestuur en management. Eisen in deze richting worden aangescherpt. Publieke managers moeten balanceren tussen een veelheid aan vaak tegenstrijdige eisen. De thematiek van het complexe management van de publieke sector staat centraal in het programma Management van de Publieke Sector. Wat houdt management van de publieke sector in? Welke hervormingen zijn er gaande? Wat zijn de achtergronden en de resultaten? Welke factoren dragen bij aan succes dan wel falen? Met welke dilemma s hebben publieke managers te maken? Hoewel publieke organisaties in toenemende mate werken met bedrijfseconomische en bedrijfskundige inzichten, is een wezenlijk verschil tussen publieke en private organisaties de politiekbestuurlijke en juridische context. Behalve aan die specifieke context, wordt in dit programma veel aandacht geschonken aan financieel-economisch management. Op basis van recente theoretische inzichten uit de bestuurskunde, de organisatiekunde en de leer der openbare financiën staan veranderingen binnen publieke organisaties centraal en wordt er aandacht gegeven aan praktische ervaringen met organisatieveranderingen. 5 Claudia Verhoeff (35) volgt de master Management van de Publieke Sector. Voor de master volgde zij aan de Haagse Hogeschool de studie Management, Economie en Recht en deed zij het pre-master programma. Toen ik bij de Algemene Rekenkamer ging werken als beheersassistent had ik vrij snel in de gaten dat ik graag de kant van het onderzoek op wilde. De Rekenkamer bood mij de gelegenheid te gaan studeren, en ik begon aan de studie Management, Economie en Recht MER) bij de Haagse Hogeschool. Na het afronden van de MER kon ik na het volgen van de pre-master de master Management van de Publieke Sector gaan volgen bij Campus Den Haag. Ik heb altijd als einddoel voor ogen gehad het behalen van een academische titel, omdat de Algemene Rekenkamer academisch werken denkniveau vraagt van haar onderzoekers. Universiteit Leiden speelt goed in op mensen die van het HBO komen, met werkervaring in publieke sector, die naast hun studie ook nog een baan en wellicht een gezin hebben. Mijn ervaring is dat mijn medestudenten net als ik diezelfde drive hebben om eruit te halen wat erin zit. Dat voel je aan de sfeer tijdens de colleges en de prettige manier van samenwerken. De combinatie van een full-time baan, een gezin en een studie is best heel wat. Maar omdat de lessen op inspirerende wijze worden gegeven, en ik het gevoel heb dat we als collegastudenten elkaar stimuleren, maakt dat je doorzet. Bovendien sluit de inhoud van de vakken binnen de master heel goed aan op de kennis die ik nodig heb binnen mijn dagelijks werk. Omdat ik in Den Haag werk is een prettige bijkomstigheid dat ik de colleges ook in Den Haag kan volgen. MSc Management van de publieke sector
6 MSc Management van de publieke sector Doelgroep Het avondprogramma Management van de Publieke Sector is bedoeld voor professionals met werkervaring in het openbaar bestuur. Belangstellenden hebben al een relevante hogere beroeps of universitaire opleiding afgerond. Tijdens de studie wordt aan dacht besteed aan het toepassen van bestuurskundige theorieën in de praktijk waarmee studenten dagelijks te maken hebben. Studiebelasting De ervaring leert dat de combinatie van studeren en werken zwaar, maar ook zeer inspirerend kan zijn. Het volgen van een academische opleiding vraagt veel tijd en aandacht. De totale studiebelasting varieert per student en per semester. Het programma Management van de Publieke Sector is een voltijdse opleiding die in de avonduren wordt aangeboden. Het collegejaar is verdeeld in twee semesters (september t/m januari en februari t/m juni). U volgt in principe twee avonden per week college in Den Haag van circa 18.30 tot uiterlijk 22.00 uur. Het onderwijs wordt gegeven op de dinsdag, woensdag en donderdag. Daarnaast wordt er een aanzienlijke hoeveelheid zelfstudie van u verwacht. De opleiding kent relatief weinig contacturen en is daarmee toegesneden op de omstandigheden van de studenten die hun studie combineren met een baan. Didactiek Het programma Management van de Publieke Sector kent diverse onderwijsvormen: (interactieve) hoorcolleges; seminars, waarin individueel of in kleine groepjes onderzoeksgerelateerde opdrachten worden uitgevoerd; individuele begeleiding tijdens het schrijven van de Masterthesis. De colleges zijn zeer compact en vragen een grondige voorbereiding. De voertaal in dit programma is Nederlands; veel literatuur is echter wel Engelstalig. Er is een digitale leeromgeving (Blackboard) beschikbaar.
Studiekosten De kosten voor de opleiding bestaan uit twee componenten: het collegegeld en het onderwijsmateriaal (boeken, syllabi e.d.). Het collegegeld wordt jaarlijks vastgesteld. Ter indictatie: voor het collegejaar 2009/2010 bedroeg het collegegeld voor een voltijdopleiding: s 1.650 of s 2.250. Afhankelijk van uw leeftijd betaalt u het hoge of lage tarief: voor studenten die op 1 september 30 jaar of ouder zijn is het hoge tarief van toepassing. Voor studenten onder de 30 jaar geldt het lage tarief. Voor boeken en readers moet u rekenen op ongeveer s 1.000 per jaar. De opbouw van het programma Het curriculum van Management in de Publieke Sector bevat de volgende onderdelen: State of the Art (10 ECTS) Bestuurskundig Onderzoek (5 ECTS) Financieel Management van de Overheid (5 ECTS) Strategisch Management van de Publieke Sector (5 ECTS) MPS en Toezicht (5 ECTS) Management van de Publieke Sector (5 ECTS) Public Governance and Government (5 ECTS) Publieke Waarden (5 ECTS) Strategisch Management van de Publieke Sector (5 ECTS) HRM in de publieke sector (5 ECTS) Organisatieverandering in de Publieke Sector (5 ECTS) Masterthesis (15 ECTS) (onder voorbehoud van wijzigingen). Voor actuele informatie over roostering, inhoud van de vakken e.d. zie www.bestuurskunde.leidenuniv.nl. U kunt voor elk vak 5 ECTS halen. De masterthesis is 15 ECTS waard. Het éénjarige masterprogramma bestaat uit 60 ECTS en is onderverdeeld in twee semesters, die elk bestaan uit twee blokken. Per blok volgt u drie vakken. In blok 4 schrijft u de masterthesis. Titulatuur De éénjarige masteropleiding in Public Administration, waarvan het programma Management van de Publieke Sector deel uitmaakt, levert de graad en de titel Master of Science (MSc) op. Na de opleiding Het programma Management van de Publieke Sector heeft in de eerste plaats een academisch profiel. Zo hebben afgestudeerden een grondig inzicht in het eigen karakter van bestuur in de publieke sector en in de gangbare bestuurskundige theorieën en benaderingswijzen. Ze zijn in staat theoretische inzichten toe te passen op problemen en vragen die zich in de praktijk van het openbaar bestuur voordoen en kunnen onderzoek naar die problemen doen. Het curriculum is echter ook gericht op het aanleren van professionele vaardigheden. Afgestudeerden: zijn in staat problemen op te lossen die zich voordoen bij het ontwikkelen van beleid dat bedoeld is om sociaal gedrag in een bepaalde richting te beïnvloeden hebben een generalistisch perspectief dat hen in staat stelt binnen de publieke sector als makelaar tussen specialisten op te treden beschikken over argumentatieve vaardigheden waarmee zij onderscheid kunnen maken tussen en gebruik kunnen maken van verschillende analytische inzichten uit de bestuurskunde kunnen zich in woord en geschrift goed uitdrukken. 7 MSc Management van de publieke sector
8 Toelating 3 Toelating Toelatingseisen Dit éénjarig programma is toegankelijk voor iedereen die bij de Universiteit Leiden een Bachelor Bestuurskunde heeft gehaald. Daarnaast wordt werkervaring van tenminste drie maanden in het openbaar bestuur dringend geadviseerd. Over de toelating van andere geïnteresseerden besluit een toelatingscommissie. Deze commissie bekijkt in hoeverre kandidaten beschikken over kennis en vaardigheden die vergelijkbaar zijn met de inhoud van de Leidse Bachelor Bestuurskunde. De toelatingscommissie kan besluiten u toe te laten tot het pre-masterprogramma. Toelatingsprocedure Wie toegelaten wil worden, dient een verzoek tot toelating in te dienen via het aanmeldingsformulier, dat te downloaden is via www.mastersinleiden.nl. Op de website kunt u de deadlines vinden voor het insturen van het toelatingsformulier. Het verzoek tot toelating wordt beoordeeld door de toelatingscommissie van het instituut Bestuurskunde van de Universiteit Leiden. Indien uw vooropleiding voldoet aan alle toelatingseisen, wordt u rechtstreeks toegelaten tot de masteropleiding, specialisatie Management van de Publieke Sector. Dit zal slechts in een beperkt aantal gevallen aan de orde zijn. Indien u over een relevante vooropleiding beschikt, maar op enkele onderdelen van de toelatingseisen deficiënt bent, kunt u worden toegelaten tot het pre-masterprogramma. Dit pre masterprogramma levert, na succesvolle voltooiing, een certificaat op dat toegang verschaft tot de masteropleiding, specialisatie Management van de Publieke Sector. De geldigheidsduur van dit certificaat is één jaar. Pre-masterprogramma Het pre-masterprogramma bestaat uit een selectie van vakken uit de Bacheloropleiding Bestuurskunde. In het toelatingsbesluit vermeldt de toelatingscommissie exact welke vakken u dient te volgen om uw deficiënties op te heffen. De vakken worden in de periode september tot en met januari deels in Leiden en deels in Den Haag aangeboden in de vorm van hoorcolleges en zijn Nederlandstalig. Een paar vakken worden streaming aangeboden. U kunt dan de colleges vanachter uw computer volgen. Het is daarnaast ook mogelijk om bij wijze van pre-mastervak een equivalente cursus aan een open universiteit te volgen. Na afronding van de pre-mastervakken kunt u in februari met de master starten. Voor het pre-masterprogramma zijn er twee mogelijkheden tot inschrijving en betaling, namelijk inschrijving als bachelorstudent en inschrijving per vak (contractstudent). Bij inschrijving als een bachelorstudent betaalt u collegegeld, dit is circa s 1.650 voor studenten van 30 jaar en jonger en circa s 2.250 voor studenten boven de 30 jaar. Na afloop van het prémasterprogramma kan de inschrijving omgezet worden tot een masterinschrijving. Een contractstudent betaalt per studiepunt. Een pre-mastervak kost s 375. Contractstudenten hebben géén recht op studiefinanciering. Wat het voordeligst is, hangt af van de leeftijd, de mogelijkheid tot studiefinanciering en het aantal vakken. U kunt zelf kiezen tussen de twee mogelijkheden. Alle overige verzoeken worden afgewezen.
4 Praktische Zaken Studiebegeleiding Met al uw vragen over het masterprogramma Management van de Publieke Sector kunt u zich wenden tot de studieadviseur Jolanda den Heijer. Zij is onder werktijd telefonisch of per e-mail bereikbaar (zie contactinformatie). Literatuur, roosters Nadat u bent ingeschreven, ontvangt u zo snel mogelijk een inlognaam en wachtwoord voor uw uaccount. Hiermee kunt u onder andere inloggen op utwist waarvan gebruik wordt gemaakt bij het aanmelden voor tentamens en op de digitale leeromgeving. Blackboard Voor een voorlopig overzicht met vakomschrijvingen, collegeroosters, literatuur e.d. kunt u in de aanloop naar het nieuwe collegejaar kijken op www.fsw.leidenuniv.nl/bestuurskunde onder e-studiegids. Vanaf begin september staat de definitieve infor matie hieromtrent in deze digitale studiegids. 9 Praktische Zaken
10 Praktische Zaken Bibliotheek U kunt als student van Universiteit Leiden - Campus Den Haag kosteloos gebruik maken van de Universiteitsbibliotheek en de bibliotheek van de Faculteit der Sociale Wetenschappen in Leiden. In Den Haag kunt u gebruik maken van alle faciliteiten van de Koninklijke Bibliotheek. Op vertoon van uw collegekaart krijgt u korting op het lidmaatschap van de KB. Universiteitsbibliotheek Leiden Adres: Witte Singel 27, Leiden Openingstijden bibliotheek: Ma-vr: 08.30 22.00 uur Za: 09.30 17.00 uur Zo: 13.00 17.00 uur www.ub.leidenuniv.nl Bibliotheek Faculteit der Sociale Wetenschappen Pieter de la Court gebouw Adres: Wassenaarseweg 52, Leiden Openingstijden bibliotheek: Ma-do: 09.00 20.00 uur Vr: 09.00 17.00 uur In juli en augustus vervalt de avondopenstelling. www.fsw.leidenuniv.nl Koninklijke Bibliotheek Adres: Prins Willem-Alexanderhof 5, Den Haag Openingstijden bibliotheek: Ma en vr: 10.00-18.00 uur Di-do: 10.00-20.00 uur Za: 10.00-16.00 uur www.kb.nl
Voorlichtingsavond Enkele malen per jaar kunt u informatie over de opleiding krijgen tijdens een voorlichtingsbijeenkomst. Meer informatie over data van voorlichtingsavonden vindt u op de website: www.campusdenhaag.nl Dr. Frits van der Meer Dr. Frits van der Meer is als universitair hoofddocent vergelijkende Bestuurskunde verbonden aan de Universiteit Leiden. Hij houdt zich daar vooral bezig met onderwijs en onderzoek naar hervormingen binnen de publieke sector. Vanuit de universiteit is hij ook betrokken bij advisering en consultancy in Midden-Europa en Azië op het terrein van publiek management hervormingen. Wanneer ik terugkijk dan is mijn belangstelling voor de bestuurskunde eigenlijk ontstaan toen ik mij realiseerde dat je, wellicht wat al te dramatisch gesteld, zonder een overheid niet goed kunt leven. Dat zie je met name wanneer je in landen komt waar het bestuur echt corrupt en incapabel is. Hoeveel kritiek sommigen ook mogen spuien, bij ons is dat niet het geval. Echter wanneer een openbaar bestuur noodzakelijk is, is het wel van belang dat die instanties goed werken. Dat die overheid effectief en efficiënt werkt. Dat men zich aan de gestelde regels houdt en er geen misbruik van maakt. Dat de overheid luistert naar de samenleving. De sterke kant van de bestuurskunde is volgens mij dat wetenschappelijk inzicht in de bovengenoemde thema s wordt gekoppeld aan een ambitie om de bestuurspraktijk te verbeteren. Dit is voor mij ook de relevantie van dit vak voor mensen die al werken in het openbaar bestuur. 11 Praktische Zaken
5 Adressen en openingstijden Studieadviseur Drs. J.A.D. (Jolanda) den Heijer Telefoon: 071 527 66 38 Email: StudieadviseurBSK@FSW.leidenuniv.nl Telefonisch bereikbaar op maandag, dinsdag, vrijdag van 10.00-16.00 uur. Instituut Bestuurskunde Faculteit Sociale Wetenschappen Pieter de la Courtgebouw Wassenaarseweg 52 2333 AK Leiden Onderwijsbalie: Telefoon: 071 527 34 02 www.bestuurskunde.leidenuniv.nl onderwijsbsk@fsw.leidenuniv.nl 12 Adressen, openingstijden Campus Den Haag Campus Den Haag Bezoekadres: Lange Houtstraat 5-7, 2511 CV Den Haag Postadres: Postbus 13228, 2501 EE Den Haag E-mail: info@campusdenhaag.nl Telefoon: 070 302 10 70 Fax: 070 302 10 80 www.campusdenhaag.nl Campus Den Haag is telefonisch bereikbaar van maandag t/m vrijdag van 9.00 tot 17.00 uur.
Colofon Vormgeving ratiodesign.nl Druk Drukkerij Groen, Leiden Plattegrond Beeldmateriaal Hollandse Hoogte, Campus Den Haag Beeldbank Universiteit Leiden, André van Haasteren Februari 2010 Hoewel aan de samenstelling van deze brochure de grootst mogelijke zorg is besteed, is het mogelijk dat er wijzigingen optreden. Aan de tekst in deze brochure kunnen dan ook geen rechten worden ontleend.
14 Xxxxxx Universiteit Leiden Campus Den Haag Lange Houtstraat 5-7 2511 CV Den Haag Telefoon 070 302 10 70 info@campusdenhaag.nl www.campusdenhaag.nl CampusDenHaag.nl