STAHLWILLE Standaard Manoskop 721 Service Manoskop 730 Inhoud Technische beschrijving... 190 ã=belangrijke veiligheidsaanwijzingen 193 Over het gebruik... 195 Onderhoud... 205 Reinig...... 211 Aanbod van accessoires... 212 Milieuvoorschriften... 212 Technische beschrijving Alle types Manoskop 721 en 730 zijn instelbare, klikkende momentsleutels met hoor- en voelbaar kliksignaal. De momentsleutels hebben een veiligheids-klikmechanisme. De meetwaarden worden met een verschuifbare schaal traploos en zonder kracht ingesteld. De schaal heeft een automatische instelblokkening. Het meetelement is een buigstaaf. De buigstaaf is niet voorgespannen en wordt daarom alleen vanaf het begin van de aanhaling tot het klikken belast. 190
Na het klikken van de momentsleutel is deze meteen weer gereed voor verder gebruik. De sleutels hebben slechts één functierichting. Aanhalen naar links is mogelijk met omgedraaide sleutel. Uitzondering: met Manoskop 721/5 en 721/15 zijn aanhalingen naar links niet mogelijk. Indien nodig kunnen de momentsleutels zonder demontage worden afgesteld. De toegestane afwijking van de betreffende instelwaarde van de meetwaarde bedraagt ± 4%. Manoskop 721 en 730 voldoen aan DIN EN ISO 6789, type II, klasse A. Iedere Manoskop heeft een serienummer en wordt geleverd met een kalibratiecertificaat. Standaard Manoskop 721/5 en 721/15...... hebben een vast ingebouwde omschakelbare ratel met vast vierkant (maten zie Technische Gegevens pagina 192). Gecontroleerde aanhalingen naar links zijn hiermee niet mogelijk. Standaard Manoskop 721/30...... heeft een vast ingebouwde omschakelbare ratel met doorsteekbaar vierkant 12,5 (1/2''). 191
Service Manoskop 730/2 tot 730/65...... kunnen uitgerust worden met verschillende insteekgereedschappen. Hiervoor heeft de sleutelkop een binnenvierkant (maten zie Technische Gegevens) met dubbelzijdige vergrendelingsboaagat en groeven. Insteekgereedschappen kunnen normaal of 180 gedraaid worden ingestoken. Gecontroleerde aanhalingen naar links zijn zodoende mogelijk. Tabel Technische Gegevens Meetbereik Manoskop 721 [Nm] [ft.lb] 721/5 721/15 721/30 6 50 5 36 30 150 25 110 60 300 50 220 Andrijfvierkant, vast [mm] doorsteekbaar [mm] 10 (3/8'') 12,5 (1/2'') 12,5 (1/2'') Lengte 1 [mm] 338 415 530 Gewicht [g] 915 1310 1710 1 lengte tot midden aandijfvierkant Manoskop 730 Måleområde i Typ [Nm] [ft.lb] [in.lb] Inwendig vierkant [mm] Lengte [mm] Gewicht [g] 730/2 4 20 9 x 12 178,5 318 730a/2 35 175 9 x 12 178,5 318 730/4 8 40 9 x 12 222 398 730a/4 70 350 9 x 12 222 398 730/5 6 50 5 36 9 x 12 315 800 730a/5 6 50 50 440 9 x 12 315 800 730/10 20 100 15 72,5 9 x 12 370 950 730a/10 20 100 180 880 9 x 12 370 950 730/12 25 130 20 95 14 x 18 410 1100 730a/12 25 130 225 1150 14 x 18 410 1100 730/20 40 200 30 145 14 x 18 455 1230 730a/20 40 200 350 1750 14 x 18 455 1230 730/40 80 400 60 300 14 x 18 590 1640 730/65 130 650 100 480 14 x 18 875 3400 192
ã Belangrijke veiligheidsaanwijzingen Gebruik volgens de voorschriften Manoskop 721 en 730 zijn ontwikkeld voor het gecontroleerd aanhalen van schroefverbindingen in de werkplaats. Voor het noodzakelijk losdraaien van een schroefverbinding kan een Manoskop ook tegen zijn functierichting worden belast. Manoskop 721 en 730 mogen uitsluitend voor deze doeleinden worden gebruikt. Hiervoor moeten passende gereedschappen verbonden worden met de momentsleutel. Tot het gebruik volgens de voorschriften hoort het volledig in acht nemen van de informatie in deze handleiding, met name van de veiligheidsaanwijzingen en van de technische grenswaarden. De bezitter moet ervoor zorgen, dat alle gebruikers nota nemen van deze informatie en deze in acht nemen. Alle hiervan afwijkende toepassingen worden aangemerkt als niet volgens de voorschriften. Voor eventueel persoonlijk letsel of materiële schade door oneigenlijk gebruik zijn uitsluitend bezitter en gebruiker aansprakelijk. Manoskop 721 en 730 zijn niet geschikt voor aanhalingen in serie. Hierbij bestaat het risico van verandering van de instelwaarde, met name door ongemerkt verschuiven van de instelschaal. 193
Een Manoskop mag niet gebruikt worden als slaggereedschap. Anders bestaat gevaar voor ongevallen en beschadiging. Een Manoskop mag niet gebruikt worden voor het ongecontroleerd losdraaien van vastzittende - bijvoorbeeld vastgeroeste - schroefverbindingen. Anders kunnen de momentsleutels worden beschadigd. De juiste momentwaarden...... kunnen al naargelang toepassing van levensbelang zijn. Daarom moet u absoluut goed nota nemen van de volgende aanwijzing: ã ATTENTIE! Om de nauwkeurigheid altijd te waarborgen, controleert u deze met regelmatige tussenpozen. Deze tussenpozen zijn afhankelijk van de wijze en frequentie van gebruik. Onder normale omstandigheden is een controle ongeveer iedere 12 maanden of na ca. 5.000 aanhalingen noodzakelijk. Wanneer bij de controle een ongeoorloofde afwijking blijkt, moet u de momentsleutel bijstellen resp. laten bijstellen (zie pagina 208). 194
Andere belangrijke veiligheidsaanwijzingen...... hebben betrekking op concrete toepassingssituaties. U vindt deze in de betreffende hoofdstukken, te herkennen aan het gevarensymbool ã. Over het gebruik Manoskop 721 en 730 zijn meetinstrumenten en moeten dienovereenkomstig met zorg worden behandeld. Vermijd mechanische, chemische of thermische inwerkingen die verder gaan dan de belastingen van het gebruik volgens de voorschriften. Denk eraan, dat extreme klimatologische omstandigheden (kou, hitte, luchtvochtigheid) de nauwkeurigheid kunnen beïnvloeden. Vermijd overbelastingen van meer dan 30% van de maximumwaarde in of tegen de functierichting. Deze kunnen de Manoskop beschadigen. Na dergelijke overbelastingen kunnen de meetwaarden ongemerkt afwijken. 195
Keuze van de doppen en insteekgereedschappen ã ATTENTIE! Bij gebruik van doppen bij momentsleutels met vierkant absoluut letten op de genormeerde uitvoering en de juiste vorm en maat voor de verbinding met de aan te zetten schroefverbinding. STAHLWILLE-doppen garanderen exacte passing van de vierkantverbinding en pasnauwkeurigheid van het profiel. ã ATTENTIE! Gebruik uitsluitend insteekgereedschappen van STAHLWILLE. Deze garanderen de juiste hefboomlengte, hebben in alle verbindingsbereiken de noodzakelijke pasnauwkeurigheid en hebben de noodzakelijke materiaalsterkte. ã ATTENTIE! Neem absoluut goed nota van de toegestane maximale belastbaarheid van de gebruikte dop of insteekgereedschap. Deze kan lager zijn dan het bereikbare aanhaalmoment van de momentsleutel. 196
ã ATTENTIE! Het gebruik van zelf vervaardigde speciale gereedschappen kan een bron van gevaar vormen. Vervaardig speciale gereedschappen alleen in overleg met STAHLWILLE. ã GEVAAR! Let er bij het gebruik van insteekgereedschappen altijd op, dat deze door vastklikken van de borgpen beveiligd zijn tegen losschieten. Anders bestaat het risico van persoonlijk letsel of materiële schade. Het gereedschap moet bovendien de voor het werkstuk juiste vorm en grootte hebben. 197
Doppen verbinden 721/5 en 721/15 1. Schakel de omschakelratel voor gecontroleerde aanhalingen naar rechts op positie R resp. voor ongecontroleerd losdraaien van schroefverbindingen op positie L. 2. Steek de passende dop op het vierkant van de omschakelbare ratel, tot deze vastklikt. 721/30 1. Controleer, of het vierkant zich aan de voor de toepassing juiste kant van de momentsleutel bevindt. 2. Indien niet, dan drukt u het vierkant door de omschakelbare ratel naar de juiste kant. 198
3. Schakel de omschakelratel voor aanhalingen in functierichting op positie R, resp. voor aanhalingen tegen de functierichting op positie L. 4. Steek de passende dop op het vierkant, tot deze vastklikt. Insteekgereedschappen verbinden 730/2 tot 730/65 1. Steek het insteekgereeds chap in het binnenvierkant van de sleutelkop. Daarbij wordt de verende borgpen van het insteekgereedschap door de groeven omlaag gedrukt. Schuif het insteekgereed-schap er zover mogelijk in. Let erop, dat de borgpen in de vergrendelings-boorgat springt. 2. Controleer of het insteekgereedschap goed zit. 199
3. Voor gecontroleerde aanhalingen naar links verbindt u het insteekgereedschap 180 gedraaid met de momentsleutel. 4. Indien u een insteekratelkop gebruikt, schakel deze dan door het verdraaien van de schijf op de gewenste werkrichting. Insteekgereedschappen eraf halen 730/2 en 730/4 1. Steek een dunne pen van buitenaf in het gebruikte vergrendelingsboorgat van de sleutelkop. Druk met de pen de borgpen omlaag. 2. Trek het insteekgereedschap eruit. 730/5 tot 730/65 1. Wanneer het gereedschap normaal ingestoken is, drukt u op de knop aan de onderkant van de sleutelkop. Wanneer het gereedschap 180 gedraaid met de momentsleutel verbonden is, steekt u een dunne pen 200
van buitenaf in het vergrendelingsboorgat aan de bovenkant van de sleutelkop. Druk met de pen de borgpen omlaag. 2. Trek het insteekgereedschap eruit. Momentwaarden instellen Aanhaalmomenten worden ingesteld middels verschuiven van de schaal ten opzichte van het vaste merkteken. Daarbij moet altijd uitgegaan worden van een lagere waarde. Tussenwaarden kunnen door schatten van de afstanden tussen twee naburige schaalstrepen worden ingesteld. Om de schaal te kunnen verschuiven, moet de instelbeveiliging omlaag worden gedrukt. Na het loslaten van de instelbeveiliging is de ingestelde waarde automatisch veilig vastgezet. Ga als volgt te werk: 1. Houd de knop onderaan de behuizing resp. de drukplaat in het uiteinde van de greep omlaag, om de instelbeveiliging los te maken. 201
2. Schuif de schaal op een waarde die lager is dan de gewenste instelwaarde. 3. Schuif de schaal op de gewenste instelwaarde. 4. Laat de beveiligingsknop resp. - drukplaat weer los. De ingestelde waarde is nu veilig vastgezet. 5. Controleer nog een keer de ingestelde waarde. Indien de waarde niet juist is ingesteld, begin dan nogmaals met 1. 202
Gecontroleerde aanhalingen naar links Om redenen van nauwkeurigheid hebben de momentsleutels slechts één functierichting. Deze is gemarkeerd door een pijl. Gecontroleerde aanhalingen naar links kunt u met omgedraaide Manoskop uitvoeren. Uitzonderingen: met Manoskop 721/5 en 721/15 zijn gecontroleerde aanhalingen naar links niet mogelijk. Bij gecontroleerde aanhalingen naar links met omgedraaide Manoskop 721/30 moet tevoren het vierkant naar de bovenkant worden doorgedrukt. Bij gecontroleerde aanhalingen naar links met omgedraaide Manoskop 730/2 tot 730/65 moet het gebruikte insteekgereedschap 180 gedraaid aangebracht worden. Insteekratelkoppen moet u bovendien op werkrichting L (links) schakelen. 203
Ongecontroleerd losdraaien van schroefverbindingen...... tegen de functierichting is mogelijk. Het meetmechanisme wordt daarbij niet belast. ã ATTENTIE! Overschrijd daarbij in geen geval een grensmoment van ca. 130% van de maximum schaalwaarde. Draai bijvoorbeeld geen vastgeroeste bouten los. Anders kan de momentsleutel worden beschadigd. De meetwaarden kunnen dan ongemerkt verkeerd zijn. De momentsleutel gebruiken ã GEVAAR! Controleer voor gebruik de correcte instelling van de instelwaarde en of de gebruikte dop en/of insteekgereedschap goed zit. Gebruik het gereedschap zodanig, dat het niet van het werkstuk kan afglijden. Anders bestaat het risico van persoonlijk letsel of materiële schade. 204
Bedien de Manoskop alleen via de handgreep. Pak de handgreep in het midden vast. Trek tangentiaal t.o.v. de draairadius en in een hoek t.o.v. de as aan. Trek gelijkmatig, in de laatste fase zonder onderbreking, aan, tot u een duidelijke ruk voelt en tegelijkertijd een klik hoort. Het ingestelde aanhaalmoment is dan bereikt. ã ATTENTIE! Trek na het klikken in geen geval verder door! Pas de snelheid derhalve aan uw reactievermogen aan. Na het klikken is de momentsleutel onmiddellijk weer gereed voor verder gebruik. Onderhoud Het binnenwerk van de momentsleutel is tijdens gebruik onderhevig aan normale slijtage. Daarom moet de nauwkeurigheid van de instelwaarden met regelmatige tussenpozen worden gecontroleerd. Onder normale omstandigheden is een controle ongeveer iedere 12 maanden of na ca. 5.000 aanhalingen noodzakelijk. 205
Indien er bij de controle afwijkingen blijken te zijn, moet de momentsleutel worden bijgesteld. Controle en bijstelling moeten geschieden conform de bepalingen van DIN EN ISO 6789. Nauwkeurigheid van de aanhaalwaarden controleren Voor de controle is testapparaat van dienovereenkomstige capaciteit met een nauwkeurigheid binnen ± 1% noodzakelijk. Wanneer u een betreffend testapparaat ter beschikking heeft, kunt u de Manoskop zelf controleren. Geschikte testapparaten kunt u verkrijgen bij STAHLWILLE. U kunt de Manoskop ook door STAHLWILLE laten controleren. Voor de controle gaat u als volgt te werk: 1. Zet de momentsleutel op de maximale schaalwaarde. 2. Trek de momentsleutel vijf keer tot deze waarde aan. ã ATTENTIE! Belangrijk voor de nauwkeurigheid van de volgende metingen: trek na het klikken in geen geval verder aan! Pas de snelheid derhalve aan uw reactievermogen aan. 3. Zet de momentsleutel op 20% van de maximale schaalwaarde. 206
4. Voer met deze instelling op het momenttestapparaat vijf metingen uit. Controleer, of de door het momenttestapparaat aangegeven waarden niet meer dan 4,15% hoger en niet meer dan 3,85% lager zijn dan de op de momentsleutel ingestelde waarde. 5. Zet de momentsleutel op 60% van de maximale schaalwaarde. 6. Voer met deze instelling op het testapparaat vijf metingen uit. Controleer, of de door het momenttestapparaat aangegeven waarden niet meer dan 4,15% groter en niet meer dan 3,85% kleiner zijn dan de op de momentsleutel ingestelde waarde. 7. Zet de momentsleutel op de maximale schaalwaarde. 8. Voer met deze instelling op het testapparaat vijf metingen uit. Controleer, of de door het testapparaat aangegeven waarden niet meer dan 4,15% hoger en niet meer dan 3,85% lager zijn dan de op de momentsleutel ingestelde waarde. Blijken bij deze controle grotere afwijkingen dan toegestaan, dan moet de momentsleutel worden bijgesteld. 207
Afwijkende aanhaalwaarden bijstellen U kunt uw momentsleutel voor het bijstellen opsturen naar STAHLWILLE. U krijgt deze dan bijgesteld en met een nieuw kalibratiecertificaat terug. U kunt de momentsleutel ook zelf bijstellen. In dit geval vervalt echter de nauwkeurigheidsgarantie van STAHLWILLE. Voor het bijstellen is een testapparaat van overeenkomstige capaciteit met een nauwkeurigheid binnen ± 1% noodzakelijk. Voor het bijstellen beschikt iedere Manoskop binnenin over twee instelschroeven. Deze kunnen met een haakse stiftsleutel SW 2 mm door twee behuizingsopeningen worden bereikt. De instelschroef die het dichtst bij uiteinde van de sleutel ligt, regelt vooral het onderste meetbereik. 208
De instelschroef die het dichtst bij de kop ligt, regelt vooral het bovenste meetbereik. Iedere instelschroef beïnvloedt in geringe mate ook het instelbereik van de andere schroef. Ter bescherming tegen vuil en vocht zijn de behuizingsopeningen door stoppen afgesloten. Bij Manoskop 730/2 en 730/4 zijn de openingen beschermd door de afneembare kunststoffen handgreep. Voor het bijstellen heeft u het testapparaat en een haakse stiftsleutel SW 2 mm nodig. Ga als volgt te werk: 1. Bij Manoskop 730/2 en 730/4 trekt u de kunststoffen handgreep eraf. Bij de andere verwijdert u de beide afsluitstoppen met behulp van een spits voorwerp. Let erop, dat de afsluitstoppen niet verloren gaan. 209
2. Wanneer u het onderste meetbereik wilt afstellen, dan steekt u de haakse stiftsleutel door de opening die het dichtst bij de handgreep ligt. Wanneer u het bovenste meetbereik wilt verstellen, steekt u deze door de andere opening. 3. Verdraai de instelschroef iets en met gevoel. Verdraaien naar rechts verhoogt het aanhaalmoment, verdraaien naar links vermindert het. De instelschroeven zijn in iedere stand zelfremmend. 4. Controleer na het verdraaien van een instelschroef de teweeggebrachte verandering middels controleren van de betreffende aanhaalwaarde op het testapparaat. 5. Herhaal het verdraaien van een of beide instelschroeven met aansluitende controle, tot de vastgestelde afwijkingen verholpen zijn. 6. Voer tenslotte nog een keer een controle uit. Ga daarbij te werk, zoals beschreven in het hoofdstuk Nauwkeurigheid van de aanhaalwaarden controleren. 210
ã ATTENTIE! Kunt u op de beschreven manier van afstelling geen overeenstemming van de aanhaalwaarden met de instelwaarden binnen de toegestane tolerantie bereiken, dan is waarschijnlijk het klikmechanisme defect. Dergelijke defecten kunnen alleen na demontage van de momentsleutel worden verholpen. Pleeg hiervoor absoluut overleg met STAHLWILLE. 7. Doe de kunststoffen handgreep er weer op resp. breng de afsluitstoppen weer aan, om het klikmechanisme te beschermen tegen vuil en vocht. Reinig...... de Manoskop a.u.b. uitsluitend met spiritus. Andere chemische middelen kunnen de kunststoffen delen beschadigen. 211
Aanbod van accessoires Voor alle types Doppen voor alle gangbare boutkopvormen en-maten. Voor STAHLWILLE Service Manoskop 730 Insteekgereedschappen Insteekratelkoppen Insteekvierkanten Insteeksteeksleutels Insteekringsleutels Insteekopenringsleutels Torx -insteekgereedschappen Insteekbithouders Voor controle en bijstelling Mechanische testapparaten Elektronische testapparaten Service-aanbod Reparaties Controle en bijstelling (incl. nauwkeurigheidsgarantie en nieuw kalibratiecertificaat) Milieuvoorschriften Neem a.u.b. bij de verwijdering goed nota van uw actuele, plaatselijke milieuvoorschriften. De handgreep is gemaakt van zacht-pvc. 212