Repetitiebezoek
Dit project is mede mogelijk gemaakt dankzij financiële steun van Colofon Koorenhuis, centrum voor kunst en cultuur Den Haag samenstelling: Coby Wisse met dank aan Petra Wolters, educatief medewerker Residentie Orkest vormgeving: Birgit Speulman November 2007 Nadruk verboden Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande toestemming van Koorenhuis, Den Haag. 2
Welkom aaninhoud boord Voorbereiding op het repetitiebezoek Les na afloop Achtergrondinformatie: Wie doet wat? Contactgegevens 5 7 9 10 Bijlagen Werkbladen: Op verkenningstocht tijdens de repetitie Op verkenningstocht tijdens de rondleiding Mijn Reisverslag 3
4
Voorbereiding Welkom repetitiebezoek aan boord Tijdsduur 20 minuten Doel Herinneringen ophalen waar nieuwe informatie aan gekoppeld kan worden. Nodig Portfoliomap Inhoud Breng de activiteiten uit groep 6 in herinnering: Het bezoek van de musici op school en Rondje instrumenten. Laat de leerlingen een kijkje nemen in hun portfoliokoffer. Wat hebben de musici ook al weer verteld? Wat vond je opvallend? Waar ben je nu benieuwd naar? Hoe ziet de plattegrond van het orkest er ook al weer uit? Tijdens het repetitiebezoek mogen leerlingen vragen stellen aan orkestmusici. Wilt u hen hier op voorbereiden door vast enkele vragen gezamenlijk te formuleren? 5
6
Voorbereidende Les na afloop les Opbouw 1 Inleiding in de vorm van groepsgesprek 2 Invullen werkbladen + Mijn reisverslag 3 Afronding Tijdsduur 40 minuten voor onderdeel 1 tm. 3 De tijdsduur voor het schrijven van het verslag (onderdeel 3) is afhankelijk van de werkvorm die u kiest. Doel De indrukken van het bezoek verwerken en verdiepen. Nodig Werkbladen Op verkenningstocht tijdens de repetitie + Op verkenningstocht tijdens de rondleiding, voor alle lln. gekopieerd Reisverslag voor alle leerlingen gekopieerd Voor alle leerlingen pen en papier 1 Inleiding: Groepsgesprek Haal gezamenlijk herinneringen op aan het bezoek. Vragen om het gesprek op gang te brengen: Wat vond je leuk / niet leuk? Wat was helemaal nieuw voor je? Wat vond je vreemd of moeilijk? Kan een ander uitleg geven? 2 Invullen werkbladen Op verkenningstocht tijdens de repetitie + Op verkenningstocht tijdens de rondleiding Deel de werkbladen uit en laat ze (in groepjes) invullen. Bespreek de antwoorden na. Zie ook de achtergrondinformatie: Wie doet wat? Antwoorden Op verkenningstocht tijdens de repetitie 1 CADB 6 B 2 A 7 o.a: harp, vleugel 3 C 8 fagot, hobo, klarinet, fluit 4 B 9 hoorn, trompet, trombone, tuba 5 A 10 waarschijnlijk pauk of grote trom Antwoorden Op verkenningstocht tijdens de rondleiding Toneelmeester 2, Orkestinspecteur 3, Bibliothecaris 1, Artistiek Directeur 5, Kassière/Publiciteit 4. 7
3 Invullen van Mijn reisverslag Deel het reisverslag uit en behandel vraag 1 t/m 3 als volgt: 1 Wat vind je belangrijk om te onthouden? Laat de leerlingen individueel nadenken over wat zíj zélf belangrijk vinden om te onthouden en een antwoord noteren. Laat enkele leerlingen vervolgens voorlezen wat ze op hebben geschreven en vergelijk de antwoorden met elkaar. De vraag Wat vind je daar zo belangrijk aan?, kan helpen om net wat dieper op de antwoorden in te gaan. 2 Vergelijking orkestrepetitie en klassikale les Help de leerlingen eventueel op gang met enkele van onderstaande opmerkingen: OVEREENKOMSTEN Als de juf of meester praat, moeten de leerlingen luisteren / als de dirigent praat moeten de musici luisteren. Gebruikt u misschien, net als de dirigent, ook handgebaren waar de leerlingen op reageren? Meestal geeft u aan met welke opdracht de leerlingen aan de slag gaan, de dirigent bepaalt welk stuk iedereen gaat oefenen. De dirigent luistert naar de musici om te horen of ze goed spelen, u luistert naar de leerlingen om te horen of ze hun opdracht goed uitvoeren. VERSCHILLEN De musici produceren altijd geluid als ze een opdracht van de dirigent uitvoeren, de leerlingen werken ook regelmatig in stilte. De musici reageren tijdens het spelen voortdurend op elkaar want ze maken samen een klank, de leerlingen voeren ook individuele opdrachten uit. 3 Welke taak? Maak duo s en laat ieder aan zijn partner uitleggen welke taak hij zou kiezen en wat hem daar in aantrekt. Daarna doen de duo s verslag in de groep: u vraagt Wie zou toneelmeester willen zijn? Geef enkele leerlingen de gelegenheid om te vertellen wat hen daar in aantrekt. Ga zo alle taken af. Laat tenslotte iedere leerling opschrijven wat hij zou willen. Afronding Laat de leerlingen (of een reportersgroepje ) een verslag van het repetitiebezoek schrijven en mailen aan de groepsmusici. Zijn er foto s gemaakt? We ontvangen ze graag via ontdekhetorkest@residentieorkest.nl. Laat de leerlingen hun werkbladen en reisverslag opbergen in de portfoliomap. Weer een etappe verder in de ontdekkingsreis! 8
Achtergrondinformatie Wie doet wat? De Toneelmeester zet de stoelen klaar, de lessenaars, de bok(!) van de dirigent, de grote instrumenten (harp, piano, slagwerk), de mappen met partijen, etc. Hij weet precies hoeveel stoelen er nodig zijn. Dat verschilt namelijk nog wel eens: voor sommige stukken schrijft de componist bijvoorbeeld 18 violen en 5 trompetten voor en voor andere stukken maar 12 violen en 2 trompetten. Als het orkest op tournee is, krijgt de toneelmeester het pas echt druk: elke dag alles opbouwen en na afloop van het concert weer afbreken om de volgende dag naar een andere zaal te gaan, waar het podium misschien wel heel klein is en de toneelmeester erg moet passen en meten om iedereen erop te krijgen. De Orkestinspecteur maakt de schema s waarin staat welke muzikanten in de verschillende stukken spelen en op welke dag ieder stuk gerepeteerd wordt. Als er orkestleden ziek zijn, belt hij musici uit andere orkesten om hen te vervangen. De orkestinspecteur zorgt ook dat de dirigent weet waar hij zich kan omkleden en dat de solist weet waar hij zich kan voorbereiden op het concert. De Bibliothecaris beheert de orkestbibliotheek. Hierin staan stukken die vaak door het orkest gespeeld worden. De bibliothecaris controleert of er genoeg partijen zijn voor iedereen. Stukken die minder bekend zijn, huurt hij bij een muziekwinkel of uitgeverij. Ook schrijft hij de streken in de partijen van de strijkers, m.a.w. hij tekent in hun partijen op welke noten ze hun stok omhoog en omlaag moeten bewegen. De Artistiek directeur kiest welke stukken het orkest gaat spelen. Hij vraagt ook de dirigenten en de solisten. Daarom gaat hij vaak naar concerten van andere orkesten luisteren en is voor hem een goede muziekinstallatie onmisbaar. Als hij dan goede dirigenten en solisten hoort, nodigt hij die uit voor zijn eigen orkest. De Kassière verkoopt de kaartjes voor de concerten. Sommige mensen kopen een kaartje voor 1 concert, anderen kopen meerdere concerten bij elkaar: een abonnement. Bij de kassière staan rekken vol folders met informatie over alle concerten. Deze worden, samen met posters en berichten in de media, gemaakt op de afdeling Marketing door de medewerker Publiciteit. De Dirigent geeft van alles aan met gebarentaal: met zijn handen èn met de uitdrukking op zijn gezicht. Aan hem kunnen de musici bijvoorbeeld zien wanneer het orkest moet beginnen te spelen. Als een bepaald instrument lang rust heeft gehad (een tijdje niet heeft hoeven spelen in het stuk) geeft hij aan wanneer die muzikant weer moet beginnen. Hij geeft aan hoe snel het stuk gespeeld moet worden en ook of hij wil dat de musici hard spelen of zacht, of het boos moet klinken of heel lief enz. 9
Verantwoording en contactgegevens Voor vragen of opmerkingen over dit lesmateriaal kunt u contact opnemen met Annelies van Gent, anneliesvangent@koorenhuis.nl of 070 7071655 Voor vragen of opmerkingen over de planning van het repetitiebezoek kunt u contact opnemen met Petra Wolters, educatief medewerker Residentie Orkest. Petrawolters@residentieorkest.nl of 070 8800225 10