EUROPESE COMMISSIE Brussel, 15.6.2016 COM(2016) 387 final VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD OVER DE LENINGACTIVITEITEN VAN DE EUROPESE UNIE IN 2015 NL NL
Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Door de Europese Unie verstrekte leningen... 3 2.1. Betalingsbalansmechanisme... 4 2.2. Europees financieel stabilisatiemechanisme... 5 2.3. Macrofinanciële bijstand... 6 2.4. Euratom-faciliteit... 8 3. Door de Europese Unie opgenomen leningen... 9 3.1. Betalingsbalansmechanisme... 9 3.2. Europees financieel stabilisatiemechanisme... 10 3.3. Macrofinanciële bijstand... 10 3.4. Euratom-faciliteit... 12 4. Europese Investeringsbank... 13 4.1. Door de EIB verstrekte leningen... 13 4.2. Door de EIB opgenomen leningen... 14 2
1. INLEIDING Overeenkomstig de Raadsbesluiten tot instelling van de diverse leninginstrumenten van de Europese Unie moet de Commissie het Europees Parlement en de Raad jaarlijks op de hoogte brengen van het gebruik dat van deze instrumenten is gemaakt. Met dit verslag wordt voldaan aan de verplichting om de leningactiviteit voor elk instrument en de daartoe opgenomen leningen te beschrijven. Volledigheidshalve wordt in het laatste punt een summier overzicht gegeven van de leningactiviteit van de Europese Investeringsbank (EIB) in 2015. In onderstaande tabel wordt de ontwikkeling weergegeven van de EU-activiteiten in de laatste 5 jaar. Tabel 1: Ontwikkeling van de leningactiviteit van de EU (uitstaande en in hoofdsom in miljoen EUR) EGKS i.l. (1) (2) Euratom (1) BBmechanism e MFB EFSM Totaal 2011 225 447 11 400 590 28 000 40 662 2012 183 423 11 400 545 43 800 56 351 2013 179 386 11 400 565 43 800 56 330 2014 192 348 8 400 1 829 46 800 57 569 2015 204 300 5 700 3 007 46 800 56 011 (1) Omrekeningskoersen per 31 december van elk jaar. (2) De Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS) is sinds 2002 in liquidatie. De laatste door de EGKS uitgegeven obligatie vervalt in 2019. De stijging van het uitstaande is toe te schrijven aan wisselkoersbewegingen. 2. DOOR DE EUROPESE UNIE VERSTREKTE LENINGEN De financiële steun aan derde landen en aan lidstaten in de vorm van via de kapitaalmarkten met EU-begrotingsgarantie gefinancierde bilaterale leningen wordt door de Commissie verleend op grond van besluiten van het Europees Parlement en de Raad of van de Raad alleen, al naargelang de nagestreefde doelstellingen 1. Op de consistentie van de aan derde landen verleende financiële steun met de algemene doelstellingen van het externe optreden van de EU wordt toegezien door de Commissie en de hoge vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid, bijgestaan door de Europese Dienst voor extern optreden (EDEO). 1 Voor een gedetailleerde presentatie van de leningactiviteiten van de Commissie, zie http://ec.europa.eu/economy_finance/eu_borrower/index_en.htm. 3
2.1. Betalingsbalansmechanisme Betalingsbalanssteun (BB-steun) op grond van artikel 143 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU) en Verordening (EG) nr. 332/2002 van de Raad van 18 februari 2002 houdende instelling van een mechanisme voor financiële ondersteuning op middellange termijn van de betalingsbalansen van de lidstaten 2 (BB-verordening) neemt de vorm aan van door de Unie verstrekte leningen op middellange termijn. BB-steun wordt doorgaans verleend in combinatie met financiering van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) en andere multilaterale kredietverleners, zoals de Europese Investeringsbank (EIB), de Europese Bank voor Wederopbouw en Ontwikkeling (EBWO) en de Wereldbank. BB-steun wordt per geval verleend door de Raad, handelend met gekwalificeerde meerderheid. Potentiële begunstigden zijn de lidstaten buiten de eurozone die met ernstige betalingsbalansproblemen af te rekenen hebben. Het mechanisme is bedoeld om de externe financieringsproblemen van de begunstigde lidstaten te verlichten en de levensvatbaarheid van de betalingsbalans van een land te herstellen. De steun wordt uitbetaald mits is voldaan aan economische beleidsvoorwaarden die na overleg met het Economisch en Financieel Comité (EFC) door de Raad worden vastgesteld en waarvan de details tussen de Commissie en de begunstigde lidstaat vóór de sluiting van een leningovereenkomst in een memorandum van overeenstemming zijn afgesproken. Er wordt overeenkomstig het memorandum van overeenstemming periodiek geverifieerd of de vereiste maatregelen worden getroffen en er worden pas verdere gedeelten uitgekeerd nadat dit is gebeurd. De vereiste middelen worden door de Commissie namens de Europese Unie op de kapitaalmarkten aangetrokken. Overeenkomstig de BB-verordening brengt de Commissie om de drie jaar verslag uit aan het EFC en de Raad over de uitvoering van het BB-mechanisme. In 2013 heeft de Raad zijn goedkeuring gehecht aan een tweede programma voor anticiperende financiële bijstand (AFB) ten behoeve van Roemenië 3 van ten hoogste 2 miljard EUR, dat eind september 2015 is verstreken zonder dat er een beroep op is gedaan. Er is momenteel geen nieuw programma gepland. In januari 2015 is door Letland een van 1,2 miljard EUR en door Roemenië 1,5 miljard EUR terugbetaald. Op 31 december 2015 bedroeg het totale uitstaande in het kader van het BB-programma 5,7 miljard EUR 4. In onderstaande tabel wordt de ontwikkeling weergegeven van de tot 31 december 2015 in het kader van de BB-steun geactiveerde leningen. Tabel 2: Stand van de BB-steun per 31 december 2015 (uitstaande en in hoofdsom in miljard EUR) Land Toegekend Uitgekeerd Terugbetaald Uitstaand Gewogen gemiddelde looptijd (jaren) Hongarije 6,5 5,5 4,0 1,5 0,3 2 3 4 PB L 53 van 23.2.2002, blz. 1. Besluit 2013/531/EU van de Raad van 22 oktober 2013 tot verlening van anticiperende financiële bijstand van de Unie op middellange termijn aan Roemenië (PB L 286 van 29.10.2013, blz. 1). Gedetailleerde informatie over BB-transacties is te vinden op: http://ec.europa.eu/economy_finance/eu_borrower/balance_of_payments/index_en.htm 4
Letland 3,1 2,9 2,2 0,7 5,2 Roemenië 5,0 5,0 1,5 3,5 2,4 Roemenië (AFB) 1,4 0 0 0 - Roemenië (AFB) 2,0 0 0 0,0 - Totaal 18,0 13,4 7,7 5,7 2,2 2.2. Europees financieel stabilisatiemechanisme Bij Verordening (EU) nr. 407/2010 van de Raad van 11 mei 2010 5 is op grond van artikel 122, lid 2, 6 VWEU het Europees financieel stabilisatiemechanisme (EFSM) ingesteld. Het EFSM wordt volledig gedekt door de EU-begroting en heeft een totale leningcapaciteit van maximaal 60 miljard EUR 7. Het EFSM is in 2011 aangesproken voor Ierland 8 en Portugal 9, waarbij leningen van respectievelijk maximaal 22,5 miljard EUR en 26 miljard EUR zijn toegezegd. In 2013 is voor beide lidstaten tot een verlenging van de gemiddelde maximumlooptijd van de uitbetaalde leningen van 12,5 jaar tot 19,5 jaar besloten. EFSM-begunstigden kunnen om een verlenging en herfinanciering van alle EFSM-leningen verzoeken zolang de gemiddelde looptijd van de uitbetaalde leningen (berekend op basis van de aanvankelijke uitbetaling) niet meer dan 19,5 jaar bedraagt. In dit verband is in september en oktober 2015 in totaal 5 miljard EUR aangetrokken in drie tranches met looptijden van 8, 14 en 20 jaar om de looptijd van de lening van 5 miljard EUR aan Ierland die op 4 december 2015 verviel te verlengen. De huidige gemiddelde looptijd van de uitstaande leningen aan Ierland bedraagt per 31 december 2015 15,4 jaar. Bovendien is tussen 20 juli en 20 augustus 2015 een overbruggingslening van 7,16 miljard EUR gefinancierd en aan Griekenland toegekend 10 voor een periode van één maand. Deze lening is volledig terugbetaald. Eind 2015 beliep het totale uitstaande van het EFSM 46,8 miljard EUR (Ierland: 22,5 miljard EUR, Portugal: 24,3 miljard EUR). 5 6 7 8 9 10 Zoals gewijzigd bij Verordening (EU) 2015/1360 van de Raad van 4 augustus 2015 (PB L 210 van 7.8.2015, blz. 1). Krachtens artikel 122, lid 2, VWEU kan financiële bijstand worden verleend aan een lidstaat die verkeert in moeilijkheden die worden veroorzaakt door buitengewone gebeurtenissen die deze lidstaat niet kan beheersen. Gedetailleerde informatie over EFSM-transacties is te vinden op http://ec.europa.eu/economy_finance/eu_borrower/efsm/index_en.htm Uitvoeringsbesluit 2011/77/EU van de Raad van 7 december 2010 tot verlening van financiële bijstand van de Unie aan Ierland (PB L 30 van 4.2.2011, blz. 34). Uitvoeringsbesluit 2011/344/EU van de Raad van 30 mei 2011 tot verlening van financiële bijstand van de Unie aan Portugal (PB L 159 van 17.6.2011, blz. 88). Uitvoeringsbesluit (EU) 2015/1181 van de Raad van 17 juli 2015 tot verlening van financiële bijstand van de Unie op korte termijn aan Griekenland (PB L 192 van 18.7.2015, blz. 15). 5
In onderstaande tabel wordt de ontwikkeling weergegeven van de tot 31 december 2015 in het kader van het EFSM geactiveerde leningen. Tabel 3: Stand van het EFSM per 31 december 2015 (uitstaande en in hoofdsom in miljard EUR) Land Toegekend Uitgekeerd Terugbetaald Uitstaand Gewogen gemiddelde looptijd (jaren) Griekenland 7,16 7,16 7,16 0 - Ierland 22,50 22,50 0 22,5 15,4 Portugal 26,00 24,30 0 24,3 12,3 Totaal 55,66 53,96 7,16 46,8 13,8 2.3. Macrofinanciële bijstand Macrofinanciële bijstand, of MFB, is bedoeld is om te voorzien in buitengewone externe financieringsbehoeften van landen die geografisch, economisch en politiek dicht bij de EU aanleunen. Doel is het herstel van de macro-economische en financiële stabiliteit in EUkandidaat-lidstaten, potentiële kandidaat-lidstaten en nabuurschapslanden (en, in uitzonderlijke omstandigheden, andere derde landen) en het aanmoedigen van de uitvoering van macro-economische en structurele hervormingen. MFB heeft een uitzonderlijk karakter, wordt slechts tijdelijk toegekend en wordt op basis van strikte economische beleidsvoorwaarden in tranches vrijgegeven. De MFB vormt een aanvulling op en is afhankelijk van het bestaan van IMF-aanpassingsprogramma's. MFB kan worden verleend in de vorm van leningen en/of, onder bepaalde omstandigheden, giften die niet hoeven te worden terugbetaald 11. Mocht een begunstigd land zijn terugbetalingsverplichtingen niet nakomen, dan kan de Commissie een beroep doen op het Garantiefonds 12, zodat de terugbetaling van de overeenkomstige door de Commissie opgenomen lening is verzekerd 13. In januari 2015 heeft de Commissie een derde MFB-programma voor Oekraïne ten belope van maximaal 1,8 miljard EUR aan leningen voorgesteld. Dit programma is op 15 april 2015 goedgekeurd door het Parlement en de Raad 14. De desbetreffende leningovereenkomst is ondertekend op 22 mei 2015. Samen met de twee vorige programma s zouden de drie 11 12 13 14 Gedetailleerde informatie over MFB op: http://ec.europa.eu/economy_finance/eu_borrower/macrofinancial_assistance/index_en.htm Zie Verordening (EG, Euratom) nr. 480/2009 van de Raad tot instelling van een Garantiefonds (gecodificeerde versie) (PB L 145 van 10.6.2009, blz. 10). Tot dusver heeft er zich nog geen wanbetaling op MFB-leningen voorgedaan. De terugbetaling van de opgenomen lening wordt weliswaar uiteindelijk door de EU-begroting gedekt, maar het Garantiefonds fungeert als liquiditeitsbuffer die de EU-begroting beschermt tegen het risico dat zij wordt aangesproken als gevolg van wanbetalingen. Voor een uitvoerig verslag over de werking van het fonds, zie COM(2014) 214 en het begeleidend werkdocument van de diensten van de Commissie SEC(2014) 129. Besluit (EU) 2015/601 van het Europees Parlement en de Raad van 15 april 2015 tot toekenning van macrofinanciële bijstand aan Oekraïne (PB L 100 van 17.4.2015, blz. 1). 6
transacties ten behoeve van Oekraïne, eenmaal volledig uitbetaald, 3,41 miljard EUR en, hetgeen de grootste financiële bijstand van de EU is die in zo n korte tijd aan een derde land is verleend. De eerste tranche (600 miljoen euro) van het derde MFB-programma ten behoeve van Oekraïne is in juli 2015 uitbetaald. De uitbetaling van de tweede tranche (eveneens ter waarde van 600 miljoen EUR), die oorspronkelijk was gepland voor 2015, is uitgesteld, wat te maken heeft met de trage voortgang met betrekking tot een aantal hervormingsmaatregelen. De laatste tranche (250 miljoen EUR) van het eerste MFB-programma voor Oekraïne is, op basis van besluiten uit 2002 15 en 2010 16, in april 2015 uitbetaald. Op 15 mei 2014 hebben het Europees Parlement en de Raad besloten MFB ter beschikking te stellen van Tunesië voor een van ten hoogste 300 miljoen EUR, volledig in de vorm van leningen, met een maximumlooptijd van 15 jaar 17. De eerste tranche (100 miljoen EUR) is in mei 2015 uitbetaald en de tweede tranche (100 miljoen EUR) in december 2015. Op 11 december 2013 hebben het Europees Parlement en de Raad besloten MFB ter beschikking te stellen van Jordanië in de vorm van leningen voor een maximum van 180 miljoen EUR 18. De eerste tranche (100 miljoen EUR) is in februari 2015 uitbetaald en de tweede en laatste tranche (80 miljoen EUR) in oktober 2015. Op 12 augustus 2013 hebben het Europees Parlement en de Raad besloten MFB ter beschikking te stellen van Georgië voor een van ten hoogste 46 miljoen EUR (maximaal 23 miljoen EUR in de vorm van giften en maximaal 23 miljoen EUR in de vorm van leningen 19 ). De van de eerste tranche deel uitmakende gift (13 miljoen EUR) is in januari 2015 uitbetaald en de lening (10 miljoen EUR) in april 2015. De uitbetaling van de tweede tranche, giften en leningen, gepland voor de tweede helft van 2015, is uitgesteld tot 2016, naar aanleiding van het uitstel van de tweede evaluatie van het IMF-programma. Op 22 oktober 2013 hebben het Europees Parlement en de Raad besloten MFB ter beschikking te stellen van de Kirgizische Republiek voor een van ten hoogste 30 miljoen EUR (maximaal 15 miljoen EUR in de vorm van giften en maximaal 15 miljoen EUR in de vorm van leningen 20 ). De van de eerste tranche deel uitmakende gift (10 miljoen EUR) is in juni 2015 uitbetaald, de eerste tranche van de lening (5 miljoen EUR) is in oktober 2015 uitbetaald. Met inbegrip van de 1,245 miljard EUR leninguitbetalingen in 2015 beloopt het totale aan uitstaande MFB-leningen per 31 december 2015 3 miljard EUR (zoals weergegeven in de onderstaande tabel). Tabel 4: Stand van de MFB-leningen per 31 december 2015 (uitstaande en in hoofdsom in miljoen EUR) 15 16 17 18 19 20 Besluit nr. 2002/639/EG van de Raad van 12 juli 2002 tot toekenning van macrofinanciële bijstand aan Oekraïne (PB L 209 van 6.08.2002, blz. 23). Besluit nr. 388/2010/EU van het Europees Parlement en de Raad van 7 juli 2010 tot toekenning van macrofinanciële bijstand aan Oekraïne (PB L 179 van 14.7.2010, blz. 1). Besluit nr. 534/2014/EU van het Europees Parlement en de Raad van 15 mei 2014 tot toekenning van macrofinanciële bijstand aan de Republiek Tunesië (PB L 151 van 21.5.2014, blz. 9). Besluit nr. 1351/2013/EU van het Europees Parlement en de Raad van 11 december 2013 tot toekenning van macrofinanciële bijstand aan het Hasjemitisch Koninkrijk Jordanië (PB L 341 van 18.12.2013, blz. 4). Besluit nr. 778/2013/EU van het Europees Parlement en de Raad van 12 augustus 2013 tot toekenning van macrofinanciële bijstand aan Georgië (PB L 218 van 14.8.2013, blz. 15). Besluit nr. 1025/2013/EU van het Europees Parlement en de Raad van 22 oktober 2013 tot toekenning van macrofinanciële bijstand aan de Kirgizische Republiek (PB L 283 van 25.10.2013, blz. 1). 7
Land Uitbetaald in 2015 Terugbetaald in 2015 Per 31/12/2015 uitstaand Uit te betalen Albanië 0 0 9 0 Armenië 0 0 65 0 Bosnië-Herzegovina 0 4 120 0 FYROM* 0 10 24 0 Georgië 10 0 10 13 Jordanië 180 0 180 0 Kirgizië 5 0 5 10 Montenegro 0 1 4 0 Servië 0 52 180 0 Tunesië 200 0 200 100 Oekraïne 850 0 2 210 1 200 Totaal 1 245 67 3 007 1 323 *Voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië 2.4. Euratom-faciliteit Van Euratom-leningen kan worden gebruikgemaakt om projecten in de lidstaten (Besluit 77/270/Euratom van de Raad) of in bepaalde derde landen (Oekraïne, Rusland of Armenië) (Besluit 94/179/Euratom van de Raad) te financieren. In 1990 heeft de Raad het leningplafond vastgesteld op 4 miljard EUR. Inmiddels is voor een van om en nabij de 3,7 miljard EUR aan leningen goedgekeurd, waarvan 3,4 miljard EUR reeds is uitgekeerd. Overeenkomstig Besluit 77/271/Euratom van de Raad betreffende het leningplafond (als gewijzigd) moet de Commissie, wanneer het der verrichte transacties 3,8 miljard EUR bereikt, hiervan mededeling doen aan de Raad en, in voorkomend geval, een nieuw leningplafond voorstellen. In 2013 heeft de Commissie haar goedkeuring gehecht aan Besluit C(2013) 3496 tot toekenning van een Euratom-lening van ten hoogste 300 miljoen EUR ter ondersteuning van het programma van Oekraïne voor de verbetering van de veiligheid van kernreactoren. De leningovereenkomst is ondertekend op 7 augustus 2013. Parallel daarmee is in maart 2013 een soortgelijke leningsovereenkomst voor een van 300 miljoen EUR ondertekend met de EBWO. Aangezien alle van te voren te vervullen voorwaarden voor initiële beschikbaarheid van de lening genoegzaam zijn vervuld, is op 27 mei 2015 een besluit van de Commissie tot goedkeuring van de vrijgave van een van maximaal 100 miljoen EUR aangenomen. 8
Als gevolg van vertragingen bij de uitvoering hebben echter geen uitbetalingen in het kader van de Euratom-faciliteit aan Oekraïne plaatsgevonden. 3. DOOR DE EUROPESE UNIE OPGENOMEN LENINGEN De Commissie is gemachtigd om namens zowel de Europese Unie als Euratom op de kapitaalmarkten geld te lenen ter financiering van de leningen. Bij de leningactiviteiten wordt gebruikgemaakt van back-to-back transacties, waardoor wordt gewaarborgd dat de EUbegroting geen rente- of valutarisico loopt 21. Tegenover opgenomen leningen staan verstrekte leningen. 3.1. Betalingsbalansmechanisme In 2015 zijn in het kader van het BB-mechanisme geen leningen op de markt aangegaan. Eind 2015 was het totale uitstaande in het kader van het BB-mechanisme 5,7 miljard EUR. 21 De EFSM-verordening staat immers vooruitfinanciering toe: de Commissie wordt gemachtigd "op het meest geschikte tijdstip tussen geplande uitbetalingen op de kapitaalmarkten of bij financiële instellingen leningen aan te gaan teneinde de financieringskosten te optimaliseren en haar reputatie als emittent van de Unie op de markten te vrijwaren". Alle daaruit resulterende financieringskosten worden echter gedragen door de leningnemer. 9
3.2. Europees financieel stabilisatiemechanisme Ingevolge het verzoek van Ierland om de looptijd van zijn in december 2015 vervallende EFSM-lening van 5 miljard EUR te verlengen, heeft de EU in september en oktober 2015 drie obligaties uitgegeven met looptijden van 8, 14 en 20 jaar voor een totaal van 5 miljard EUR, zoals in onderstaande tabel wordt weergegeven. Deze door de EU uitgegeven obligaties waren sterk in trek op de markt, hetgeen resulteerde in aanzienlijke overinschrijvingen. Alle belangrijke groepen beleggers, met name langetermijnbeleggers (beleggingsfondsen, vermogensbeheerders, verzekeraars en pensioenfondsen) en officiële instellingen, hebben deze door de EU uitgegeven obligaties gekocht. Tabel 5: Door het EFSM van de EU in de loop van 2015 opgenomen leningen (in miljoen EUR) Land Uitgiftedatu m Vervaldatum Omvan g Ierland 1 e tranche 22/09/2015 04/10/2035 2 000 Ierland 2 e tranche 01/10/2015 04/11/2023 2 000 Ierland 3 e tranche* 15/10/2015 04/10/2029 1 000 Totaal 5 000 *Alsook 80 miljoen EUR voor MFB Jordanië en 5 miljoen EUR voor MFB Kirgizië; (zie 3.3. hierna) 3.3. Macrofinanciële bijstand In 2015 zijn acht leningen voor een totaal van 1,245 miljard EUR met succes opgenomen, zoals weergegeven wordt in tabel 6. Op 3 februari 2015 is de eerste tranche voor Jordanië, ter waarde van 100 miljoen EUR, via een private placement gefinancierd. De transactie was gebaseerd op een structuur met aflossingsschema (5 bulletobligaties waarmee de structuur van terugbetaling met aflossingsschema van de lening wordt nagebootst) en is op 10 februari 2015 uitbetaald. Op basis van een vergelijkbare structuur met een profiel van terugbetaling met aflossingsschema is op 14 april 2015 een nominaal van 260 miljoen EUR aangetrokken en op 21 april 2015 uitbetaald voor de lening aan Oekraïne (250 miljoen EUR) en de lening aan Georgië (10 miljoen EUR). In mei 2015 en in december 2015 zijn de eerste en tweede tranche voor Tunesië (100 miljoen euro elk, in de vorm van bulletleningen) gefinancierd via private placements. In juli 2015 is het eerste gedeelte van het derde programma voor Oekraïne (600 miljoen EUR) gefinancierd via een publieke obligatie-emissie. 10
In oktober 2015 zijn twee bijkomende transacties van respectievelijk 80 miljoen EUR en 5 miljoen EUR gecombineerd met de derde tranche van de herfinanciering van de EFSM-lening aan Ierland (zie 3.2 hierboven). 11
Tabel 6: Door de EU in de loop van 2015 opgenomen MFB-leningen (in miljoen EUR) Land Beschrijving Uitgiftedatu m Vervaldatum Omvang Jordanië Jordanië 1 e tranche 10/02/2015 04/12/2029 100 Oekraïne Oekraïne (MFB I) 4 e tranche 21/04/2015 04/04/2023 250 Georgië Georgië 1 e tranche 21/04/2015 04/04/2030 10 Tunesië Tunesië 1 e tranche 07/05/2015 04/05/2027 100 Oekraïne Oekraïne (MFB III) 1 e tranche 22/07/2015 04/07/2020 600 Jordanië Jordanië 2 e tranche 15/10/2015 04/10/2029 80 Kirgizië Kirgizië 1 e tranche 15/10/2015 04/10/2029 5 Tunesië Tunesië 2 e tranche 01/12/2015 01/12/2028 100 Totaal 1.245 3.4. Euratom-faciliteit In 2015 zijn geen leningen opgenomen in het kader van Euratom. 12
4. EUROPESE INVESTERINGSBANK 4.1. Door de EIB verstrekte leningen De EIB verstrekt financiering, hetzij rechtstreeks ten behoeve van individuele investeringsprojecten, hetzij via financiële intermediairs ten behoeve van kleinschaliger projecten van kleine en middelgrote ondernemingen of lokale overheden en gemeenten. De EIB-groep, die het Europees Investeringsfonds (EIF) omvat, verstrekt ook leninggaranties, technische bijstand en durfkapitaal. In 2015 bedroeg de totale omvang van de door de EIB ondertekende financieringsovereenkomsten 77,5 miljard EUR (tegen 77 miljard EUR in 2014). Met inbegrip van de EIF-activiteit heeft de EIB-groep projecten gefinancierd ter waarde van 84,5 miljard EUR, waarmee 462 projecten in 68 landen over de hele wereld werden ondersteund en bijna 230 miljard EUR investeringen werden gekatalyseerd. Bovendien had de EIB-groep tegen eind 2015 meer dan 100 leningen en garanties goedgekeurd voor voorlegging in het kader van het Europees Fonds voor strategische investeringen (EFSI) 22 als onderdeel van het Investeringsplan. Voor de financierings- en investeringsactiviteiten van de EIB in het kader van het EFSI geldt een garantie van de EUbegroting. De vastgelegde middelen bedroegen in totaal 7,5 miljard EUR, waarvan 5,7 miljard EUR van de EIB en 1,8 miljard EUR van het EIF, waarbij in totaal tot 50 miljard EUR investeringen werden gemobiliseerd. De EIB-financieringsactiviteit heeft gevolgen voor de EU-begroting indien er EU-garanties of andere EU-begrotingsmiddelen mee zijn gemoeid. Naast het EFSI is dit het geval voor: - EIB-financieringsverrichtingen in het kader van het zogenaamde "externe mandaat" (dat betrekking heeft op pretoetredingslanden, nabuurschaps- en partnerschapslanden, Azië, Latijns-Amerika en Zuid-Afrika). Voor dergelijke financieringsverrichtingen is een EUbegrotingsgarantie verleend ter dekking van het politieke en landenrisico (de "externe EUgarantie") 23. In de loop van het tweede halfjaar van 2016 zal de Commissie een apart verslag publiceren over de financieringsactiviteit van de EIB in het kader van het externe mandaat. - risicodelingsfaciliteiten met gebruikmaking van de EU-begroting ter ondersteuning van intern EU-beleid (bv. de financieringsfaciliteit met risicodeling (RSFF) voor onderzoek- en ontwikkelingsprojecten en het initiatief inzake projectobligaties). In 2015 bedroeg de EIB-financiering in de EU-lidstaten 69,7 miljard EUR of 90 % van de totale kredietverlening van de EIB. De leningen van de EIB buiten de EU bedroegen 7,8 miljard EUR, waarvan 4,8 miljard EUR onder de externe EU-garantie vallen. De omvang van het totale externe mandaat bedraagt 27 miljard EUR, vermeerderd met een optioneel bijkomend van 3 miljard EUR. Tot de gehele of gedeeltelijke activering van het optionele moet worden besloten door het Europees Parlement en de Raad volgens de gewone wetgevingsprocedure en op basis van de uitkomsten van een midterm review van het externe mandaat. 22 23 Verordening (EU) 2015/1017 van het Europees Parlement en de Raad van 25 juni 2015 betreffende het Europees Fonds voor strategische investeringen, de Europese investeringsadvieshub en het Europese investeringsprojectenportaal en tot wijziging van de Verordeningen (EU) nr. 1291/2013 en (EU) nr. 1316/2013 het Europees Fonds voor strategische investeringen (PB L 169 van 1.7.2015, blz. 1). Besluit nr. 466/2014/EU van het Europees Parlement en de Raad van 16 april 2014 tot verlening van een EU-garantie voor verliezen van de Europese Investeringsbank op financieringsverrichtingen van projecten buiten de Unie (PB L 135 van 8.5.2014, blz. 1). 13
4.2. Door de EIB opgenomen leningen De door de EIB verstrekte leningen worden hoofdzakelijk gefinancierd via obligatie-uitgifte op de internationale kapitaalmarkten. De algemene doelstelling van de financieringsstrategie van de EIB is de financieringskosten te optimaliseren op duurzame basis. De financieringsstrategie van de EIB combineert de uitgifte van grote en liquide obligaties in kernvaluta met gerichte maatuitgifte in een aantal andere valuta. In 2015 is door de EIB een van 62,4 miljard EUR aan leningen opgenomen, waarbij de gemiddelde looptijd 6,4 jaar bedroeg. 14