Juul van Hoof Senior adviseur participatie en inclusie MOVISIE Symposium Roze Ouderenzorg Utrecht, 27 juni 2013 Kijken door een roze bril Gewoon homo zijn? 7/17/2013
Inhoud 1. Wat betekent LHBT? 2. Ontdekking van LHBT zijn 3. Acceptatie van LHBT-ers door anderen 4. Vervelende ervaringen: negatieve reacties en geweld waar LHBT-ers mee te maken krijgen 5. Psychische gezondheid 6. Totaalplaatje?
LHBT Lesbische en Bi meisjes en vrouwen: Volwassen leeftijd: 18 % (ook) aangetrokken tot vrouwen, 3% bi en 3 % lesbisch Homo en Bi jongens en mannen: Volwassenen: 13 % (ook) aangetrokken tot mannen, 4 % homo, 3 % bi Transgender personen: o 0,4 % en 0.8 % van de geboren mannen, voelt zich meer vrouw en overweegt om hiervoor operaties te ondergaan (transvrouwen) o 0,1 % en 0,3 % van de geboren vrouwen voelt zich meer man en overweegt om hiervoor operaties te onder gaan. (transmannen)
Ontdekking Wanneer kom je er achter? Lang intern proces Vroeger anders dan tegenwoordig Nu: 13,5 jaar gemiddeld leeftijd meisjes en 12,6 jaar voor jongens Nu: gemiddeld zwijgen meisjes zo n 3,5 jaar over hun lesbische of bi voorkeur tegenover hun omgeving; jongens zo n 3,7 jaar Gender-identiteit niet bekend: geschat wordt minimaal 3 à 4 jaar Gevoel anders zijn Aanmelding VU genderteam maar blijken niet allemaal transgender Bron: SCP 2012
Acceptatie Algemeen beeld: 87% van de bevolking van 16 jaar en ouder vindt dat homoseksuelen vrij moeten zijn om te leven zoals zij willen 85 % vindt dat het huwelijk voor paren van hetzelfde geslacht niet afgeschaft mag worden 64 % van dat paren van hetzelfde geslacht kinderen mogen adopteren 77% vindt het aanvaardbaar als hun zoon of dochter samenwoont met een partner van hetzelfde geslacht Bron: SCP, 2013
Acceptatie Tolerantie neemt toe onder volwassenen, maar wel: moderne homo negativiteit Ongemakkelijkheid met homoseksualiteit Voorbeelden: Hetero s willen zelf niet voor homo / lesbo aangezien worden Veel mensen vinden dat homo s / lesbo s zich normaal moeten gedragen Veel mensen vinden dat kinderen opgevoed moeten worden door één vader en één moeder Veel mensen willen niet dat hun eigen (klein)kind homoseksueel is Veel ouderen (en/of hun familie) hebben moeite met openlijk homoseksuele of lesbische medebewoners in het verzorgings- of verpleeghuis
Acceptatie In het openbaar: Een man en een vrouw zoenen in openbaar: 14 % van mensen vindt dit aanstootgevend Twee vrouwen zoenen in het openbaar: 19 % van mensen vindt dit aanstootgevend Twee mannen zoenen in het openbaar: 29% van mensen vindt dit aanstootgevend Bron: SCP, 2013
Acceptatie Acceptatie van transgenders: 26 % van de bevolking vindt dat er iets mis is met mensen die zich niet duidelijk man of vrouw voelen 28% gaat liever niet om met mensen van wie niet duidelijk is tot welk geslacht zij zich rekenen 47 % van de bevolking vindt dat iemand niet van geslacht mag veranderen door middel van operatie, ook niet als die persoon er goed over nagedacht heeft Bron: SCP 2013
Accepatie Negatieve houding ten opzichte van homoseksualiteit komt gemiddeld genomen vaker voor bij: - Mensen met traditionele kijk op mannelijkheid en vrouwelijkheid - Mensen die sterk religieus zijn - Mensen met een lager opleidingsniveau - Mensen die politiek conservatief zijn - Mensen met een autoritaire opstelling - Mensen die geen homo s kennen - Mensen die denken dat hun vrienden ook negatief staan tegen homo s - Mannen en jongens (meer dan vrouwen en meisjes) - Jongeren (meer dan volwassen)
Negatieve reacties Onder volwassen: 29% van de homoseksuele mannen en 23% van de lesbische vrouwen heeft in afgelopen jaar in de openbare ruimte één of meer negatieve reacties gekregen vanwege seksuele voorkeur op werk kreeg 14% van de mannen en 5% van de vrouwen één of meer negatieve reacties in afgelopen jaar ruim helft van degenen met een partner van dezelfde sekse raakt deze buiten (soms/meestal) niet aan ongeveer één op de vijf homoseksuelen mijdt bepaalde mensen of plekken gedrag, kleding of manier van praten worden vaak aangepast Bron: SCP, 2012
Geweld In 2011 waren er 564 meldingen van anti-lhbt incidenten in Amsterdam, waarvan 176 gingen over daadwerkelijk geweld Vaak wordt er echter niet gemeld de politie doet toch niks niet erg genoeg O.a. mishandeling, beroving en verbaal geweld zoals scheldpartijen Transmannen minder te maken met geweld, transvrouwen juist meer Lesbische vrouwen en meisjes melden nog minder tegenover lesbische vrouwen en meisjes: vaak seksuele intimidatie veel schaamte gewenning Bron: Roze in Blauw Amsterdam en Felten & Schuyf, 2011
Geweld Geweld in huis: Eergerelateerd geweld: o.a. opsluiting, verstoting, mishandeling, genezingsritueel, moord Huiselijk geweld: Ouderenmishandeling Geweld door familie- of gezinsleden Geweld in de buurt: Lijkt vaak op te bouwen Stopt meestal niet vanzelf Dreiging van heel dichtbij, door bekenden Bron: Felten &Bakker, 2011; Felten & Schuyf, 2011
Psychische gezondheid Minderheidsstress: stress of spanning vanwege: vervelende gebeurtenissen samenleving die niet op jou is ingericht: missen rolmodellen, toekomstbeeld, veel uitleg moeten geven, bedenken of je uit de kast wilt/kunt komen of niet, wettelijke ongelijkheden stress die bovenop de stress komt waar iedereen mee te maken krijgt leidt tot gezondheidsklachten vooral ouderen die afhankelijk zijn van zorg, zijn extra kwetsbaar: Opgegroeid in een tijd met minder acceptatie en bekendheid dan nu Afhankelijk van derden, in de persoonlijke levenssfeer Angst dat verzorgers persoon afwijzen vanwege homoseksualiteit Medebewoners ook opgegroeid in een tijd van minder acceptatie en bekendheid
Psychische gezondheid depressie komt vaker voor onder homo s, lesbiennes en bi s alcoholverslaving komt vaker voor onder lesbische vrouwen dan onder heterovrouwen 10% van de lesbische vrouwen en 5% van de homoseksuele mannen van 16-64 jaar kan als psychisch ongezond worden getypeerd. Algemene bevolking: 3% Bron: Renkens, Felten en Schuyf, 2011
Psychische gezondheid Suïcidaal gedrag volwassenen 11% van de homo en bi mannen en 16% van de lesbische en bi vrouwen heeft ooit een plan gemaakt voor suïcide Algemene bevolking: 2 % 6% homo en bi van de mannen en 10% van de lesbische en bi vrouwen deed daartoe ooit daadwerkelijk een poging algemene bevolking: 3% 22 % van de volwassen transgenders (gemiddeld 40 jaar) uit België gaf aan een of meerdere suïcidepogingen te hebben gedaan Bron: SCP, 2010
Totaalplaatje? vervelende gebeurtenissen + samenleving niet op LHBT-ers ingericht Stress, spanning, twijfels, piekeren, onzekerheid, angst, somberheid (bovenop andere dagelijkse spanning en stres) Gebrek aan gezonde manieren om de stress, spanning te verminderen Slechtere gezondheids- en welzijnssituatie: grotere kwetsbaarheid