Sector Zuiveringsbeheer Team Procesbeheer & Data management Maassluissedijk 175, Fax :(010) 4349557 Vlaardingen E-mall : lnfo@hhdelfland.nl Postbus 3061, 2601DB Delft Intemet : www.hhdelfland.nl Tel (010) 4452544 Aande leden van deverenigde Vergadering Ons kenmerk Uw brief d.d. Uw kenmerk Bljlage(n) Delft 955940 2 augustus 2011 Onderwerp: Resultaten bedrijfsvergelljklng zuiveringsbeheer 2009 Geachteleden, Hierbij Informeren wij uover de resultaten van de bedrijfsvergelljklng zuiveringsbeheer 2009. Inleiding Benchmarking en bedrijfsvergelijklngen zijn nuttige instrumenten om de prestaties van de eigen organisatie af te zetten tegen andere vergelijkbare organisaties. Dewaterschappen benchmarken veel van hunwerkzaamheden periodiek met wisselende verschijningsfrequenties. Vanzelfsprekend kijkt ledere organisatie voor zich waar zestaan opde Yanglijstjes', doen we het goed,maar Inde basisworden de bedrijfsvergelijklngen uitgevoerd om na te gaan waar dewerkzaamheden kunnen worden verbeterd of geoptimaliseerd. ledere drie jaar wordt een bedrijfsvergelljklng uitgevoerd voor de prestaties van het transporteren en zuiveren van afvalwater. In 2010 iser een nieuwe bedrijfevergelijking voor zuiveringsbeheer uitgevoerd. Deze vergelijking ging uit van het jaar 2009. Debelangrijkste resultaten op hoofdlijnen heeft u eerder gezien,namelijk inde rapportage "waterschapspell 2010". Hierin zijn de resultaten van de bedrijfsvergelljklng insamenvattende vorm opgenomen. Derapportage van de bedrijfsvergelljklng zuiveringsbeheer, inde bijlage bijgevoegd,geeft meer gedetailleerde informatie over deaangeleverde data van allewaterschappen.aande handvan deze gedetailleerde Informatie kan Delflandverder aandeslag om de prestaties van het transport endezuivering van afvalwater verder te optimaliseren. De Bedrijfsvergelljklng zuiveringsbeheer 2009 waterschapsrapport voor Hoogheemraadschap van Delfland,zoalsde rapportage volledig is getiteld, isopgedeeld invier hoofdonderdelen, zie hieronder. Ieder van deze vier hoofdonderdelen bevat meerdere prestatie-indicatoren. Door middel van een vragenlijst en dataverzameling heeft Delfland Informatie aangeleverd. Opbasis daarvan iseenscoreopde indicatoren berekend enwordt dezeafgezet tegen de prestaties van de andere waterschappen. De vier hoofdonderdelen zijn: Functioneren installaties Financiën - Milieu Innovatie en Ontwikkelingen In het vervolg van devoorliggende brief isde hoofdindeling vandebedrijfsvergelljklng aangehouden. Perhoofdonderdeel is kort samengevat hoe Delfland scoort opde prestatieindicatoren van de bedrijfsvergelljklng. Team : ZB/P&D Doorkiesnr. : 010-4452517 Contactpersoon : P.de Been E-mall : pdebeen@hhdemand.nl Bij beantwoording van deze brief graag het kenmerlc vermelden
Functioneren installattes Zuiveringsprestaties: De zuiveringsprestatie is een belangrijke indicator voor het functioneren van de zuiveringen bij de waterschappen. Deze prestatie Is opgedeeld In verschillende onderdelen (indicatoren). Onderstaande toelichting met betrekking tot de eerste en tweede indicator uit deze benchmark schept meer duidelijkheid over de resultaten. De uitwerking van de prestaties geven voor wat betreft de eerste indicator (Voldoen aan de lozingseisen) een verkeerd beeld van de werkelijkheid waardoor de indicator voor de vergelijking over het jaar 2009 aan belangrijkheid heeft ingeboet. De indicator is dusdanig opgebouwd dat iedere individuele, incidentele overschrijding van de lozingseis op één van de zuiveringen direct een percentage in mindering brengt op de totaal geleverde prestaties. In het geval van Delfland heeft de AWZI Harnaschpolder op één dag, In heel 2009, de lozingsels voor onopgeloste bestanddelen overschreden. Vanwege de grootte van Harnaschpolder heeft dit een grote invloed op het totaal van de Indicatorscore. Op de Harnaschpolder wordt 60% van het afvalwater gezuiverd. Op de indicator werkt dit dusdanig door dat 40% (de overige zuiveringen) te allen tijde heeft voldaan aan de lozingseisen. Dit lijkt een veel te strenge prestatie-indicator met een berekening die een verkeerd beeld van de werkelijkheid weergeeft. Daarom is ook voorgesteld om deze indicator voor de eerstvolgende bedrijfsvergelijking te schrappen. De tweede indicator (Nalevingspercentage lozingseisen) voor de zuiveringsprestaties gaat uit van het nalevinggedrag van de voorschriften in de WVO-vergunning (de vergunningen van Rijkswaterstaat voor de lozing van het effluent). Hier wordt afzonderlijk voor de componenten in de WVO-vergunning (parameters zoals stikstof, fosfaat, BZV etc.) gekeken of deze worden overschreden. De vier zuiveringen van Delfland hebben in 2009, op de reeds vermelde overschrijding op AWZI Harnaschpolder na, voldaan aan de voorschriften uit de WVO-vergunning, en daarmee een score op de indicator van 100,0% (afronding van 99,98%). Percentage CZV-, stikstof- en fosfaatverwijdering Delfland heeft de afgelopen jaren flink geïnvesteerd in de zuiveringstaak, zie ook onder financiën. Dit heeft ertoe geleid dat de zuiveringsprestaties t.o.v. de voorgaande bedrijfsvergelijking Zuiveringsbeheer sterk verbeterd zijn. Met name het percentage stikstofverwijdering is aanmerkelijk gestegen van 39,3% in 2006 tot 82,9% in 2009. Ook het percentage fosfaatverwijdering is gestegen hoewel Delfland met een score van 80,5% lager scoort dan gemiddeld (84,3%). Deze lagere dan gemiddelde score is een bewuste keuze van Delfland om niet beter te zuiveren dan strikt noodzakelijk, waarmee vooral op de inzet van chemicaliën wordt bespaard. Ontwateringspercentage van het slib Delfland scoort met 20,7 % lager dan gemiddeld (22,8%) en daarmee ook lager dan in 2006. Dit wordt veroorzaakt door de tegenvallende slibontwateringsresultaten op AWZI Houtrust en AWZI Harnaschpolder, na de ombouw respectievelijk nieuwbouw van deze zuiveringsinstallaties. Landelijk wordt ook een afname van de sllbontwateringsresultaten waargenomen, waarbij het vermoeden is dat dit samenhangt met de steeds meer toegepaste biologische fosfaatverwijdering op de AWZI's. Het voornemen is om dit aspect de komende tijd landelijk nader te onderzoeken. Door Delfluent worden diverse Initiatieven ondernomen om de slibontwateringsresultaten te verbeteren. Specifieke slibproductie Delfland scoort met 13,02 kg/i.e.-verwijderd beter (lager) dan gemiddeld (15,71 kg/i.e.- verwijderd). De reden hiervan is dat op alle AWZI's van Delfland het zuiveringsslib eerst vergist wordt (reductie van slib en productie van biogas) alvorens dit wordt ontwaterd en ter verwerking wordt afgevoerd. De verbetering t.o.v. voorgaande jaren wordt veroorzaakt door de gewijzigde/verbeterde zuiveringsconcepten in de regio Noord (bouw AWZI Harnaschpolder, Pagina 2 van 5 Kenmerk: 955940
ombouw AWZI Houtrust). Hierdoor Is het chemicaliënverbruik voor de verwijdering van fosfaat en stikstof aanzienlijk afgenomen. Het toevoegen van chemicaliën aan zuiveringsprocessen resulteert in een toename van zuiveringsslib. Energie?: Specifiek energieverbruik zuiveren afvalwater Delfland scoort met 36,6 kwh/i.e.-verwijderd hoger dan gemiddeld (29,9 kwh/l.e.-verwijderd ). Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door AWZI Houtrust. AWZI Houtrust is omgebouwd om vergaande stikstofverwijdering mogelijk te maken, waarbij uitgegaan moest worden van het bestaande zuiveringsconcept. Dit was mogelijk door een relatief grote reclrculatlestroom van lager gelegen onderdelen naar hoger gelegen onderdelen te verpompen, wat erg veel energie vereist. Daarnaast wordt het hoge elektriciteitsverbruik veroorzaakt door het verpompen van het gezuiverde afvalwater van AWZI Houtrust over de 2,5 km lange effluentleiding naar de Noordzee. In het kader van MJA-3 worden er momenteel diverse optimalisatiestudies uitgevoerd om het energieverbruik te verlagen. Specifiek energieverbruik beluchting Delfland scoort met 13,4 kwh/i.e.-verwijderd lager en dus beter dan gemiddeld (16,2 kwh/l.e.-verwijderd). De reden is dat alle AWZI's van Delfland energiezuinige bellenbeluchtingsystemen hebben. Specifiek energieverbruik slibontwatering Delfland scoort met 0,13 kwh/kg ds hoger dan gemiddeld (0,10 kwh/kg ds), maar gelijk aan 2006. De reden Is dat de AWZI's van Delfland het zuiveringsslib voor het overgrote deel (93%) ontwateren met behulp van centrifuges. T.o.v. andere slibontwateringstechnieken zoals o.a. zeefbandpersen verbruiken deze relatief meer energie. Daar staat tegenover dat het bedienen van centrifuges minder arbeidsintensief is en beter voor ARBO omstandigheden. Dit is een bewuste keuze. Algemeen: Voldoen aan de afnameverplichting Delfland scoort met 100% hoger dan gemiddeld (96,5%). Er is voldoende transportcapaciteit opgesteld in de rioolgemalen om aan de met de gemeente overeengekomen afnameverplichting te voldoen. Belastinggraad rwzi's (maatgevend) Dit kengetal geeft de verhouding weer tussen de maatgevende belasting en de ontwerpbelasting van de AWZI's. Als de belastinggraad boven de 100% /'s, betekent dit dat er mogelijk onvoldoende zuiveringscapaciteit aanwezig is. Delfland scoort met 97,6% beter dan gemiddeld (109%). Delfland heeft de afgelopen jaren flink in zuiveringscapaciteit geïnvesteerd, zie financiën. Vandaar dat de score t.o.v. 2006 (114,4%) sterk is verbeterd. Verschil tussen aangeboden i.e.'s en geheven v.e. 's Delfland scoort met 0,8% beter dan gemiddeld (10,1%). Voor Delfland bestaat er nauwelijks een verschil tussen de aangeboden i.e.'s en geheven v.e.'s. Dit betekent dat voor bijna alle verwerkte i.e.'s ook directe Inkomsten staan. Aantal i.e. per FTE Delfland scoort met 18.964 i.e./fte hoger dan gemiddeld (17.281 i.e./fte). Dit betekent dat er bij Delfland relatief minder personeel wordt ingezet voor het uitvoeren van het zuiveringsbeheer en dus minder arbeidsintensief wordt uitgevoerd. Pagina 3 van 5 Kenmerk: 955940
Financiën Tarief van de zuiveringsheffing Delfland scoort met 65,06 Euro/v.e. hoger dan gemiddeld (50,67 Euro/v.e.). Hoogste score 68,76 Euro/v.e. Zoals al bekend heeft Delfland zeer fors moeten investeren in de bouw van de nieuwe zuivering Harnaschpolder en deombouw van dezuivering Houtrust, ook iser veel geïnvesteerd in het transportsysteem. Deze Investering wordt gefinancierd via de tarieven. Dit gebeurt volgens de tariefsontwikkeling zoals vastgesteld Inde meerjarenraming 2011-2015. De voornoemde hoge investeringen en daarmee samenhangende kapitaallasten veroorzaakt ook de hoger dan gemiddelde score voor het overgrote deel vandeoverige financiële kengetallen. Opmerking: Inmiddels Isbesloten om de afschrijvingstermijn van de aanloopkosten vande PPS, conform debbvwregelgeving, te verhogen van 5naar 30 jaar. Naar aanleiding van dezewijziging zal bij eenvolgende benchmark, het kengetal op pagina 8, het vijfde getal: De totale directe kosten zuiveren van afvalwater wijzigen. Nu staat daar 48,99, dit zou 39,46 worden,een aanzienlijke daling dus. Het gemiddelde Is 23,65, dus daar zitten we ook met deandere berekeningssystematiek nog steeds behoorlijk boven. Voor detoekomst leidt dit bij de benchmark 2012 tot lagere kengetallen. Daarna zal het tot hogere kengetallen leiden,omdat bij de benchmark 2015 enverder in deoude situatie voor dit deel van de investering geen kapitaallasten,opgenomen waren. Milieu Fossiel energieverbruik Delfland scoort met 215 MJ/i.e. hoger dan gemiddeld (48 MJ/i.e.). Dezehogere score wordt veroorzaakt doordat de PPS-partner Delfluent geen groene elektriciteit inkoopt. Dit in tegenstelling tot Delfland. Indien Delfluent wel groene elektriciteit zou inkopen zou Delfland op dit kengetal een score behalen van 10 MJ/i.e.en daarmee veel beter scoren dan gemiddeld. Delfluent volgt m.b.t. de inkoop van elektriciteit haar eigen Inkoopbeleid en Inkoopstrategie. Delfluent heeft daarom ook besloten om niet deel te nemen aandegezamenlijke (vijf waterschappen,waaronder Delfland) aanbesteding van groene elektriciteit. In een recent gevoerd bestuurlijk overleg met de aandeelhouders van Delfluent, isdoorde grootste aandeelhouder de intentie uitgesproken om inde nabije toekomst over te gaan opde inkoop van groene energie. Totaal energieverbruik Delfland scoort met 261MJ/i.e.gemiddeld. Innovatie en ontwikkelingen Technologische innovatie: Delfland behoort op het gebiedvan technologische innovatie bij de koplopers. Dit wordt o.a. veroorzaakt door de participatie van Delfland aan het project Pharmafilter (het inzamelen en verwerken van ziekenhuisafval). Arbo en Veiligheid: Delfland scoort op dit onderdeel goed. Met name het ziekteverzuim ligt met 2,67% lager dan het gemiddelde (circa 4,5-5%). Pagina 4 van 5 Kenmerk: 955940
Samenvattend Door de hoge Investeringen Inde zuiveringstaak indeafgelopen jaren behoort Delfland tot de duurste waterschappen van Nederland. Naarverwachting zal Delfland,ondanks devoorgenomen bezuinigingsmaatregelen, de komende jaren niet onderaan de ranglijst terechtkomen bij de bedrijfsvergelijking Zuiveringsbeheer. DeInvesteringen in dezuiveringstaak hebben geleid tot aanmerkelijke verbeteringen op het gebiedvan dezuiveringsprestaties. Aandachtspunten voor de komende tijd is het slibontwateringspercentage (regio Noord) en het specifiek energieverbruik zuiveren afvalwater, wat In het kader van het MJA-3 traject wordt opgepakt. Hoogachtend, Dijkgraaf en Hoogheemraden van Delfland, DeSecretaris, df Dijkgraaf, mr. drs. P.I.M. van den Wijngaart mr. M.A.PTJW»Haersma Buma Bijlage: Bedrijfsvergelijking Zuiveringsbeheer 2009 Waterschapsrapport voor Hoogheemraadschap van Delfland Pagina 5van 5 Kenmerk: 955940