KATHOLIEKE UNIVERSITEIT FACULTEIT THEOLOGIE EN RELIGIEWETENSCHAPPEN SINT-MICHIELSSTRAAT 4 BUS 3100 3000, BELGIË Aan de professoren en emeriti, academische en administratieve medewerkers en de studentenvertegenwoordigers Geachte collega s, medewerkers en studenten, Voor de vijfde keer schrijf ik u een brief voor ik op vakantie vertrek, waarin ik u naar goede gewoonte op de hoogte breng van enkele personeelsaangelegenheden, benoemingen, verworven mandaten en projecten, en met u enige reflecties deel over het leven aan onze Faculteit. 1. Komen en gaan Dit jaar zijn een aantal van onze collega s, allen emeriti, overleden, die ik hierbij opnieuw wil gedenken: de professoren Herman Emiel Mertens, Jos Luyten, Lambert Leijssen en Frans Neirynck. Ook student Lucas Smeets overleed begin maart 2013. Mogen ze allen rusten in de vrede van de Heer. Twee professoren gaan met emeritaat, ook zullen ze daarom niet minder op onze Faculteit te zien zijn. Beide hebben ze immers ondertussen het statuut van emeritus met opdracht bekomen, en plannen om in hun nieuwe hoedanigheid deel te blijven uitmaken van het facultaire leven. Professor Herman Teule, voltijds hoogleraar aan de Nijmeegse theologische faculteit en directeur van het Instituut voor Oosters Christendom aldaar, is buitengewoon hoogleraar aan onze faculteit, meer bepaald in de onderzoekseenheid Geschiedenis van Kerk en Theologie. Sinds 2007 doceert hij bij ons de opleidingsonderdelen Syrisch en Christendom van het Midden-Oosten. Vorig jaar nog trok hij op missie voor onze Faculteit naar het met ons geaffilieerde seminarie Marymatha in Trichur, Kerala, India. Ik wil professor Teule namens de Faculteit van harte danken voor zijn niet aflatende zorg voor de christenen in het Midden-Oosten, en voor zijn onderwijs en onderzoek over hun talen en bronnen, hun lot in verleden en heden. We hopen ook in de toekomst onze samenwerking met hem te kunnen verderzetten, en zo mogelijk nog te versterken. Ook professor Gilbert Van Belle gaat per 1 oktober op emeritaat, een monument gegroeid in en vergroeid met onze Faculteit. Hij zal later dit jaar nog gevierd worden, meer bepaald op 12 december. Vooraleer hij professor werd, was professor Van Belle in de faculteit lange jaren het meest zichtbaar aanwezig door zijn activiteit als redactiesecretaris van de ETL en van de BETL. Met de pijp in de mond typte hij in de bibliotheek duizenden, tienduizenden titels op steekkaarten voor de bibliografie. In 1992 werd hij docent, en gestadig groeide hij in het academische bedrijf door tot hij in 2006 gewoon hoogleraar werd. Hij werd bij onze studenten vooral bekend, beroemd en berucht als titularis van het opleidingsonderdeel Inleiding in het Nieuwe Testament dat hij in het eerste jaar gaf. Hij gaf jarenlang leiding aan ET en BETL; begeleidde scripties en verhandelingen; ging naar congressen en bijeenkomsten. Tegelijk is hij veel meer dan een droge wereldvreemde kamergeleerde. Hij heeft verschillende jaren lesgegeven aan het Hoger Instituut voor Godsdienstwetenschappen te Brussel. PROF. DR. LIEVEN BOEVE, DECAAN TEL. + 32 (0)16 32 38 71 FAX + 32 (0)16 32 38 58 lieven.boeve@theo.kuleuven.be www.theo.kuleuven.be
2 Hij schreef in zijn vroege jaren een succesvol nummer in de beroemde Katechetische Units, en doceerde onlangs nog in Lumen Vitae. Onze Faculteit zou niet zijn wat ze is zonder mensen zoals collega Van Belle. We zullen hem echter niet lang dienen te missen, want hij gaat vanaf 1 oktober als emeritus met opdracht opnieuw bij ons aan de slag. Op een kleine opdracht in het internationale programma na, zal hij immers alle opleidingsonderdelen waarvoor hij nu verantwoordelijk was, blijven verzorgen. Namens de hele Faculteit: hartelijk dank, vaarwel, en welkom terug! Samen met de andere medewerkers van het Jesuitica-project namen we eerder dit jaar afscheid van Bernard Deprez, die op pensioen ging, en dan onmiddellijk naar zijn geliefde Filippijnen vertrok. Hij is ondertussen een tijdje terug, en ook al opnieuw actief in onze bibliotheek als vrijwilliger in het Jesuitica-project. We danken Bernard nogmaals voor die vele jaren die hij in onze bibliotheek volbracht heeft, en wensen hem het beste voor de vele jaren die nog komen. Ook Harlinde Bormans verliet onze Faculteit, meer bepaald het Faculteitssecretariaat. Het leraar-zijn riep, en ze kon de roep niet weerstaan. Ondertussen konden we per 1 juli in haar plaats Martine Van Beeck verwelkomen. Ook Kristof Decoorne volgde zijn droom en vond een job in de ziekenhuispastoraal. Leontine Dhondt verlaat per 8 augustus de Maurits Sabbebibliotheek, terwijl Ward De Pril later dit jaar de staf van de bibliotheek vervoegt. Ieder jaar, en op wisselende tijdstippen, vervoegen wetenschappelijke medewerkers, doctorandi en postdocs, onze Faculteit of verlaten ze deze om hun carrière op andere plaatsen voort te zetten. Ik maak graag van de gelegenheid gebruik om eenieder van hen namens de Faculteit hartelijk te danken voor hun jaren van inzet voor het Facultaire project. 2. Benoemingen en bevorderingen in het ZAP Op voorstel van het Bijzonder Groepsbestuur heeft de Bijzondere Academische Raad beslist om tot de volgende bevorderingen en benoemingen over te gaan: Professor Johan Leemans wordt bevorderd tot gewoon hoogleraar; professor Joris Geldhof wordt per 1 oktober hoofddocent. Op de profielvacature Systematische theologie/religiestudie werd professor Annemarie Mayer ( 1967) in de graad van hoofddocent aangesteld voor drie jaar met uitzicht op vaste benoeming. Vanuit de onderzoekseenheid Systematische theologie zal ze een brug slaan naar de religiestudie aan onze Faculteit. Het is in dat domein dat haar voornaamste onderwijsopdracht te situeren zal zijn. Professor Mayer studeerde klassieke talen en theologie in Tübingen, Oxford en Rome, en behaalde te Tübingen haar doctoraat in 2002 en haar Habilitation in 2007. Ze was in deze periode aldaar aangesteld als wetenschappelijk medewerker aan het Instituut voor Oecumenisch Onderzoek, werd er in 2008 Privatdozentin en vervolgens buitengewoon professor. Ze werkte in de periode tussen 2005 en 2007 onderzoeksverblijven af te Barcelona en te Oxford. Ze is momenteel vanwege de Rooms-Katholieke Kerk meer bepaald de Pauselijke Raad voor Christelijke Eenheid consultor bij de Wereldraad van Kerken (WCC) te Genève, en deeltijds geassocieerd professor fundamentele theologie aan de theologische faculteit van de Universiteit van Fribourg (Zwitserland). Ze spreekt of heeft noties van liefst zeven Europese moderne talen, en is lid van heel wat internationale theologische (vak)verenigingen. We heten onze nieuwe collega van harte welkom aan onze Faculteit! De Faculteitsraad heeft ingestemd met de opdrachtsverschuiving van professor Annemie Dillen van het domein van de pastorale zorg en diaconie, naar dat van de empirische theologie. Reeds tijdens haar doctoraatsonderzoek heeft collega Dillen de kans gegrepen om in samenwerking met anderen een uitgebreid kwantitatief empirisch onderzoek in scholen op te zetten. Haar eigen inbreng in het empirisch onderzoek werd toen gehonoreerd door een vakjury middels de toekenning van de Frans Van Cauwelaertprijs en de Prijs van de Onderzoeksraad. Collega Dillen zal zich in het komende academiejaar voluit kunnen toeleggen op deze nieuwe opdracht en vanaf oktober 2014 onderwijstaken
3 in dit domein opnemen. In plaatsvervanging voor één jaar neemt dr. Anne Vandenhoeck intussen de onderwijs- en begeleidingsopdracht in de pastorale zorg en de diaconie over, evenals ad interim de coördinatie van het Centrum voor Praktische Theologie. Ondertussen werd een nieuwe vacature pastorale zorg en diaconie uitgeschreven en gepubliceerd. De verhoging van de aanstelling van professor Kristof Struys van 20% tot 50% wordt verlengd. Namens de hele Faculteit wil ik zeker niet nalaten om de bevorderde en benoemde collega s hartelijk te feliciteren! 3. Nieuwe onderzoeksmandaten en projecten Op haar vergadering van juni laatstleden stelde de Raad van Bestuur van het FWO Annelien Van der Borght (Bert Broeckaert), Dries Bosschaert en Matthew Knotts (Mathijs Lamberigts) aan tot aspirant. Dr. Joris Gielen ontving een verlenging van zijn postdoctorale mandaat. De toewijzing van nieuwe FLOF-mandaten werd uitgesteld tot de septemberzittijd, omwille van het feit dat heel wat mogelijke kandidaten pas dan afstuderen. Ondertussen heeft het Faculteitsbestuur na overleg met de respectievelijke promotoren het FLOF-mandaat van Judith Cockx verlengd, evenals dat van Bradford Manderfield, Joseph Drexler-Dreis en Francis Van den Noortgaete, voor wie er duidelijke vooruitzichten zijn op mogelijk andere onderzoeksfinanciering. Ondertussen nemen deze mandaathouders zoals voorheen welomschreven facultaire taken op (o.m. studietrajectbegeleiding, PR). Voor de afwerking van haar doctoraat en begeleidingstaken in de master WIDR verkrijgt ook Joke Lambelin uitzonderlijk dergelijk mandaat. Professor Mathijs Lamberigts en dr. Anthony Dupont behaalden bij het Bijzonder Onderzoeksfonds een senior fellowship van twaalf maanden voor professor David Hunter voor onderzoek over Priesthood and Sexual Continence in Early Christianity. Bij ditzelfde Bijzonder Onderzoeksfonds bekwam professor Wim François een OT-project met de titel: Een Gouden Eeuw van Bijbelstudie in Leuven en Douai (1550-1650). Dr. Anthony Dupont bekwam als co-promotor samen met Gert Partoens (Letteren) een OT-project over De Paulus van Augustinus bekeken door Beda. Overigens verkreeg dr. Anthony Dupont vanwege de Onderzoeksraad de Prijs voor Humane Wetenschappen 2013. In het najaar van 2012 verwierf professor Jos Verheyden een FWO-project, met als titel Spoken jagen. Een kritische studie van het concept Docetisme en het gebruik ervan in oude en hedendaagse discussies over vroegchristelijke christologie en soteriologie. Aan Maria Olisaemeka Rosemary Okwara (Terrence Merrigan) en Lawrence Pedregosa (Johan Verstraeten) werd een IRO-doctoraatsbeurs verleend. Heel wat collega s hebben zich ook ingezet bij het schrijven van doctoraatsprojecten voor nieuwe doctoraatstudenten in ons financial assistance programma voor Oost-Europa en de Derde Wereld. Mede daardoor kunnen weer heel wat nieuwe doctorandi hun studies aan onze Faculteit verder zetten.
4 Zoals elk jaar verwierven verscheidene van onze professoren middelen via anonieme sponsors. En nog steeds neemt het aantal contracten toe dat collega Pollefeyt in het kader van zijn onderzoek naar katholieke identiteit via Leuven Research and Development met partners in binnen- en buitenland afsluit. Al bij al hebben we met zijn allen ook nu weer heel wat kansen kunnen creëren voor onze jonge onderzoekers en middelen kunnen verwerven om ons onderzoek verder uit te bouwen. Hartelijk dank voor uw inzet hiervoor! 4. Bestuurswissel Op 8 juli 2013 heeft de Raad van Bestuur van de KU Leuven op advies van de Bijzondere Universiteitsraad professor Didier Pollefeyt benoemd tot vicerector onderwijs. Dit betekent dat collega Pollefeyt zijn functie van vicedecaan onderwijs aan onze Faculteit vanaf 1 augustus zal neerleggen, evenals zijn lidmaatschap van het Faculteitsbestuur. Het is met gemengde gevoelens dat we dit nieuws vernomen hebben, want onze Faculteit verliest een zeer bekwaam, loyaal en ondernemend bestuurslid. De universiteit wint er echter een bezield en krachtig bestuurder bij, die in de ploeg van rector Rik Torfs mee voor de knik in de curve dient te zorgen. Namens de Faculteit wil ik onze vicedecaan van harte danken voor de voorbije vijf jaren geïnspireerde zorg en toewijding voor het onderwijs en de studenten in onze programma s, voor zijn grote inzet voor de ICT en de PR aan onze Faculteit, en voor zijn bedachtzame en efficiënte stijl als bestuurder van onze Faculteit. Omwille van zijn grote ervaring, visie en discretie fungeerde collega Pollefeyt in de voorbije jaren onmiskenbaar als een belangrijk en vertrouwvol klankbord voor mij persoonlijk als decaan. Ik ben ervan overtuigd dat onze Faculteit er nu in de hoogste regionen van deze universiteit een belangrijke voorspreker bij heeft, en ik zie met veel vertrouwen en grote verwachting uit naar vernieuwde samenwerking. Het spreekt voor zich dat het vertrek van collega Pollefeyt als vicedecaan een grote leemte achterlaat, die met het oog op de goede werking en de aankomende onderwijsvisitatie, die echter uitstekend is voorbereid door een gekwalificeerde opvolger dient gevuld te worden. Gezien de timing van de aanstelling van de nieuwe rectorale ploeg was het niet meer mogelijk om alsnog een bijzondere Faculteitsraad te organiseren, en de kandidaatstelling van een nieuwe vicedecaan te bespreken en te bekrachtigen. In overleg met het Faculteitsbestuur (en de decaan van de Faculteit Letteren) stel ik daarom voor om collega Pierre Van Hecke aan te stellen tot vicedecaan onderwijs ad interim tot de eerstvolgende Faculteitsraad, waarop ik dan conform het huishoudelijk reglement de vergadering zal verzoeken om deze voordracht te bekrachtigen. Als vicedecaan zal collega Van Hecke ook de portefeuille ICT opnemen; vicedecaan Johan De Tavernier wordt eerste plaatsvervanger van de decaan. Collega van Hecke was tot het vorige academiejaar programmadirecteur van onze Nederlandstalige programma s en lid van de Onderwijscel en het Faculteitsbestuur. Hij bewees zich toen als een kundig leider, voorzien van een flinke dosis rustige en nuchtere zakelijkheid gecombineerd met ambitieuze visie en enthousiasme. Hij maakte de laatste programmahervorming aan onze Faculteit mee, evenals de discussie en dossieropmaak van de tweejarige master. In de Faculteit Letteren nam hij heel wat werk op in de voorbereiding van de onderwijsvisitatie van de programma s Oude Nabije Oosten. Kortom, zowel qua stijl als achtergrond is hij de juiste persoon om de resterende duur van deze bestuursperiode vol te maken. Samen met het Faculteitsbestuur hoop ik van harte dat u er ook zo over denkt. Voor de volledigheid meld ik ook dat Anton Milh en dr. Ward De Pril afscheid nemen als bestuurslid van de Faculteit. Respectievelijk namens de studenten en het AAP-BAP hebben zij dit academiejaar op voortreffelijke wijze een lidmaatschap in het Faculteitsbestuur opgenomen. Ward De Pril en Marijn de Jong voltooiden hun mandaat als AAP/BAP-vertegenwoordiger in de Faculteitsraad. Ik wens al hun opvolgers veel succes toe.
5 5. Terug- en vooruitblik Het leven is het voorbije jaar in onze Faculteit weer vol initiatief en heel wat drukte verlopen. Zelf kwam ik met heel wat van onze alumni in contact bij mijn bezoek in augustus aan de Filippijnen, terwijl onze vicedecaan internationalisering in juni nog de alumni van het ACL ontmoette. Collega Teule vertegenwoordigde ons in Trichur, en collega s Platti en De Tavernier in Kinshasa. We maakten een zeer succesvolle onderzoeksvisitatie mee in september, en hebben de volgende onderwijsvisitatie samen uitstekend voorbereid (met dank aan collega s Pollefeyt en De Pril). Beslissend overleg kwam er over de nieuwe initiatieven die onze Faculteit zal nemen in het kader van het Amerikaans College, en het St. Damien Project (met leefgemeenschap, Sabbatical Programme, en Summer School), dat in het najaar officieel wordt gelanceerd om van start te gaan in oktober 2014. De bibliografieën van ETL en RHE worden in één consortium ondergebracht onder de naam van Index Religiosus, en vanaf 2014 on-line aangeboden. Adelbert Denaux kwam ons op 11 oktober 2012 toespreken over Theology Today, het document van de Internationale Theologische Commissie over de theologie. In de bibliotheek ging in aanwezigheid van Luther en zijn echtgenote en in samenwerking met de Faculteit Letteren de Luthertentoonstelling van start op 16 oktober 2012. Aartsbisschop Fitzgerald verzorgde de Walgravelezing op 25 oktober. De overeenkomst met Ripon College werd definitief ondertekend op 20 december 2013, en even later in Moskou op 29 maart de overeenkomst met de Sts Cyril and Methodius Theological Graduate School. Het Sint-Thomasfeest, met als gastspreker Tomas Halik verliep opperbest. In 2014 gaan we met de hele Faculteit voor de Dies naar Ieper! Op 13 maart, bij gelegenheid van de Proffen-Fakbaravond, verkoos het consistorie paus Franciscus een gebeurtenis die er goed werd onthaald. We hebben in het kader van de League of European Research Universities (LERU) een werkgroep van theologische faculteiten opgericht, een eerste bijeenkomst in Leuven georganiseerd op 18 en 19 maart, en collega Leemans is druk doende om een tweede bijeenkomst in Straatsburg te organiseren in het najaar. Callum Dawson werd dit jaar onze Faculty Student Artist in Residence (Star) en vergastte ons op puntige haiku s en verrassende verhalen. Op 26 juni werd het Marc Vervennefonds voor ontwikkelingssamenwerking officieel voorgesteld. En vorige week nog keurde de Vlaamse regering het plan goed om in de master WIDR een optie Islamitische theologie en godsdienstwetenschappen te organiseren. Naast de voorbereiding van de onderwijsvisitatie en andere initiatieven inzake kwaliteitszorg voor ons onderwijs, en van de hier boven opgelijste activiteiten, werd op bestuurvlak ook werk gemaakt van de voorbereiding van het nieuwe beleidsplan, werden er samenwerkingsovereenkomsten aangegaan voor de lerarenopleiding met protestanten en anglicanen, gingen we door met de herinrichting van de Maurits Sabbebibliotheek, en werd besloten tot een update van de Facultaire opdrachtverklaring die ik hierbij insluit: De Faculteit Theologie en Religiewetenschappen (KU Leuven) situeert zich op het kruispunt van universiteit, kerk, en hedendaagse cultuur en samenleving. Ze voorziet in een levendige en stimulerende omgeving voor theologisch onderzoek, onderwijs en dienstverlening, en levert een betekenisvolle bijdrage aan de lokale en internationale academische, kerkelijke en socioculturele gemeenschap. Als excellente theologische faculteit ontwikkelt ze een eigen en herkenbaar profiel. Stevig verankerd in de katholieke traditie en geïnspireerd door de erfenis van het Tweede Vaticaans Concilie, zich terdege bewust van de hedendaagse geseculariseerde en religieus gepluraliseerde context en in constante dialoog met andere wetenschappelijke disciplines (inclusief filosofie, geschiedenis, literatuur, sociologie, psychologie, etc.), profileert de theologische wetenschapsbeoefening in Leuven zich door haar wezenlijk hermeneutische aanpak. Hierin worden tekst en context, feit en interpretatie, historiciteit en normativiteit, theorie en praxis vruchtbaar samengehouden. Binnen dit profiel weten de theologie en de religiewetenschappen zich intrinsiek met elkaar verbonden en gevat in een breder perspectief van oecumenisch en interreligieus leren en ontmoeten.
6 De Faculteit vervult deze opdracht door het aanbieden van kwalitatief hoogstaande, studentactiverende onderwijsprogramma s (in het Nederlands en het Engels, met civiele en canonieke diploma s), door het creëren van een sterke en motiverende onderzoekscultuur die representatief is voor de domeinen van het historisch-, systematisch-, en praktisch-theologisch onderzoek, en door het actief beschikbaar stellen van haar expertise en diensten aan de universiteit, de kerk en de samenleving. Het is dus dit project waarvoor we allen samen gaan, in ons onderwijs en ons onderzoek, onze dienstverlening en ons bestuur. Het is dit project dat we volgend jaar willen concretiseren in een nieuw beleidsplan, maar vooral in het leven en werken aan onze Faculteit. Tenslotte wil ik u, mede namens het bestuur, mijn beste wensen overmaken voor een vruchtbare en rustbrengende vakantie, maar niet zonder u nogmaals uitdrukkelijk te bedanken voor uw grote inzet en engagement voor onze Faculteit. En nu met vakantie! Met vriendelijke groeten, Lieven Boeve Decaan