Bijlage: Evaluatie verhoging toeristenbelasting

Bijlage: Evaluatie verhoging toeristenbelasting

Inhoudsopgave 1. Inleiding/aanleiding 2 2. Toeristenbelasting 3 a. Verhoging van de toeristenbelasting in Valkenburg aan de Geul 3 b. Tarieven toeristenbelasting in Limburg en in Nederland 3 c. Deelconclusie 4 3. Overnachtingscijfers 6 a. Analyse overnachtingscijfers lange termijn (1992-2012) 6 b. Analyse overnachtingscijfers korte termijn (2002-2012) 7 c. Financiële taakstelling 7 d. Deelconclusie 7 4. Onderzoek ZKA 8 a. Analyse hoofdargument ZKA 8 b. Analyse overnachtingscijfers campings Valkenburg 8 c. Analyse aanbevelingen ZKA 11 d. Deelconclusie 13 1

1. Inleiding/aanleiding De Raad van de gemeente Valkenburg aan de Geul heeft per 1 januari 2012 de toeristenbelasting verhoogd. Voor campings van 1,13 naar 1,25 en voor overige logiesaccommodaties van 1,35 naar 1,60. De extra opbrengsten van de verhoging van de toeristenbelasting zijn gelabeld ter dekking van een deel van de kosten voor de opwaardering van het centrum van Valkenburg aan de Geul. De Raad van de gemeente Valkenburg aan de Geul heeft tevens besloten om per 1 januari 2014 de toeristenbelasting nogmaals te verhogen. Voor campings van 1,25 naar 1,37 en voor overige logiesaccommodaties van 1,60 naar 1,76. De extra opbrengsten van de tweede verhoging van de toeristenbelasting worden gebruikt voor dekking van het begrotingstekort en voor het onderhoud van de groenvoorzieningen in de kernen. Tevens is besloten om de eerste verhoging van de toeristenbelasting te evalueren tijdens de behandeling van de kaderbrief op 1 juli 2013. In dit kader heeft de Recron samen met de negen campinghouders en een bungalowpark een onderzoek door ZKA laten uitvoeren naar de effecten van de verhoging van de toeristenbelasting in Valkenburg aan de Geul. De Recron voert al meer dan tien jaar een lobby om de toeristenbelasting af te schaffen cq. te verlagen ten gunste van de kampeersector. Bij de start van de lobby van de Recron zijn er een aantal onderzoeken uitgevoerd naar factoren die samenhangen met de toeristenbelasting. Zowel het onderzoek van ZKA in opdracht van de Recron, de campinghouders en het bungalowpark als eerdere onderzoeken naar toeristenbelasting zijn meegenomen in deze analyse. 2

2. Toeristenbelasting De gemeente Valkenburg aan de Geul investeert veel in toerisme en recreatie. Naast basisvoorzieningen zoals wegen, riolering, openbare orde en veiligheid wordt ook extra geïnvesteerd in voorzieningen en activiteiten die het verblijf van toeristen in Valkenburg aan de Geul aantrekkelijker maken. Investeringen die door het toerisme hoger zijn dan voor de lokale bevolking noodzakelijk is. Toeristenbelasting moet dan ook gezien worden als een tegemoetkoming in de kosten van voorzieningen die de gemeente mede in het belang van het toerisme heeft getroffen. a. Verhoging van de toeristenbelasting in Valkenburg aan de Geul De extra opbrengsten van de verhoging van de toeristenbelasting per 1 januari 2012 zijn gelabeld ter dekking van een deel van de kosten van het centrumplan van Valkenburg aan de Geul. In het centrum van Valkenburg is duidelijk zichtbaar dat de openbare ruimte vernieuwd wordt. Daarnaast wordt geïnvesteerd in historische elementen van de vestingstad Valkenburg, zoals de reconstructie en renovatie van de toegangspoorten, het zichtbaar maken van de oude stadsgracht, de Geul, etc. In totaal wordt er zo n 50 miljoen in de centrumplan geïnvesteerd. Hier komen de investeringen in de vestingstad Valkenburg nog bovenop. Daarnaast investeert de gemeente Valkenburg aan de Geul in de organisatie van wieleractiviteiten, zoals de jaarlijkse Amstel Gold Race, etappes van de Tour de France, etappes van de Vuelta, het WK wielrennen, etc. Hiermee blijft Valkenburg aan de Geul voor toeristen aantrekkelijk als wielerstad, zowel op nationaal als internationaal niveau. Ook investeert de gemeente Valkenburg aan de Geul sinds vele jaren in de organisatie van Kerststad Valkenburg ten behoeve van seizoensspreiding. Kerststad Valkenburg heeft zich in de loop der jaren ontwikkeld tot het belangrijkste economische seizoen in Valkenburg aan de Geul. Ten slotte wordt structureel 100.000 gereserveerd ter stimulering van de organisatie van grotere en kleinere evenementen, zoals Red Bull Crashed Ice, Pop on Top, de Heuvelland4Daagse, etc. De extra opbrengsten van de voorgenomen verhoging van de toeristenbelasting per 1 januari 2014 zijn gelabeld ter dekking van het begrotingstekort en voor de kosten voor het onderhoud van de groenvoorziening in de kernen. In opdracht van de Samenwerkende VVV s Limburg heeft Grontmij (2010) een imago-onderzoek voor de provincie Limburg uitgevoerd 1. Nederlanders die in Limburg op vakantie gaan worden voornamelijk getrokken door de natuur en het landschap van Limburg (51%). Daarna kiest men voor Limburg als vakantiebestemming vanwege wandelen (36%) en het Bourgondische karakter van Limburg (34%). De bezoekers die speciaal voor een stad of dorp voor een vakantiebestemming in Limburg kiezen, noemen hierbij voornamelijk Maastricht en Valkenburg aan de Geul (27%). Bijna een kwart van de bezoekers vindt ook dat fietsen een belangrijke reden is om in Limburg op vakantie te komen (24%). 63% van het aantal overnachtingen vindt plaats in de kern Valkenburg. 37% van het aantal overnachtingen vindt plaats in een van de overige kernen. Kortom, een verhoging van de toeristenbelasting ten gunste van het groenonderhoud in de kernen kan gezien worden als een investering in de aantrekkelijkheid van de omgeving van Valkenburg aan de Geul, welke voor toeristen reden nummer één is om in Limburg op vakantie te gaan. b. Tarieven toeristenbelasting in Limburg en in Nederland Hieronder wordt een overzicht gegeven van de tarieven van de toeristenbelasting in 2013 zoals die door de Limburgse gemeenten geheven worden 2. Op Limburgs niveau hanteren de gemeente Maastricht, Stein en Venlo hogere tarieven dan de gemeente Valkenburg aan de Geul. De overige gemeenten hanteren lagere tarieven dan de gemeente Valkenburg aan de Geul. 1 Grontmij (november 2010). Imago-onderzoek Limburg 2010. Samenwerkende VVV s Limburg. 2 www.cijfernieuws.nl 3

Gemeente Laag tarief Hoog tarief Beek 0,38 0,95 Beesel 0,80 Bergen 1,05 Brunssum 1,05 Echt-Susteren 1,20 Eijsden-Margraten 1,20 Gennep 1,00 1,25 Gulpen-Wittem 1,10 1,35 Heerlen 1,15 Horst aan de Maas 0,80 1,25 Kerkrade 1,35 Landgraaf 0,90 1,30 Leudal 1,00 Maasgouw 0,88 Maastricht 0,99 4,06 Meerssen 1,00 Mook en Middelaar 0,96 Nederweert 1,00 Nuth 1,20 Onderbanken 1,00 Peel en Maas 1,00 Roerdalen 1,20 Roermond 0,54 1,30 Schinnen 3% Simpelveld 1,05 Sittard-Geleen 0,66 1,73 Stein 1,70 Vaals 1,00 1,35 Valkenburg aan de Geul 1,25 1,60 Venlo 1,30 1,80 Venray 1,15 Voerendaal 0,53 1,08 Weert 1,10 1,20 Hieronder wordt een overzicht gegeven met de gemeenten met de hoogste tarieven van de toeristenbelasting in Nederland. Gemeente Laag tarief Hoog tarief Haarlemmermeer 6,00% Amsterdam 5,50% Utrecht 5,00% Rotterdam 4,50% Den Haag 1,27 4,76 Maastricht 0,99 4,06 Noordwijk 1,30 3,65 Eindhoven 3,50 Groningen 1,60 3,30 Zoetermeer 0,59 3,02 Den Bosch 0,62 3,00 Zaltbommel 0,69 2,67 Ouder-Amstel 0,72 2,61 Haarlem 1,20 2,60 De gemeente Maastricht is de enige Limburgse gemeente die in de lijst met gemeenten met de hoogste tarieven van de toeristenbelasting voorkomt. c. Deelconclusie: De gemeente Valkenburg aan de Geul investeert de extra opbrengsten van de verhoging van de toeristenbelasting per 1 januari 2012 en de voorgenomen verhoging per 1 januari 2014 in 4

voorzieningen die in het belang van de eigen inwoners, maar zeer zeker ook in het belang van toeristen getroffen worden. De gemeente Valkenburg aan de Geul hanteert een van de hogere tarieven voor toeristenbelasting in de provincie Limburg. De gemeente Valkenburg komt niet voor in de lijst van Nederlandse gemeenten met de hoogste tarieven en percentages voor de toeristenbelasting. De gemeente Maastricht staat op plaats zes in lijst met toptarieven voor de toeristenbelasting. 5

1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 3. Overnachtingscijfers a. Analyse overnachtingscijfers lange termijn (1992-2012) 1.400.000 1.200.000 1.000.000 800.000 600.000 400.000 200.000 0 In bovenstaande grafiek zijn over een periode van 21 jaar de volgende ontwikkelingen waarneembaar: Het gemiddelde aantal overnachtingen is 1.090.085; De standaarddeviatie is 95.317. Dit betekent dat 68,3% van het totaal aantal overnachtingen (waardes per jaar) binnen een standaardafwijking van 10% ten opzichte van het gemiddelde ligt, namelijk tussen de 994.767 en 1.185.402 overnachtingen; Daarnaast zijn er uiteraard pieken en dalen waarneembaar in het aantal overnachtingen, het meest opvallende is het dal van 2002-2005. Een mogelijke verklaring hiervoor is dat er in 2002 geen Europacamping meer was en dat Landal Greenparks Kasteeldomein de Cauberg in 2004 geopend is en in de daarop volgende jaren een stijgend aantal bezoekers gerealiseerd heeft. Vanaf 2005 is er een stijgende lijn in het aantal overnachtingen in Valkenburg aan de Geul waarneembaar; In 2012 is het aantal overnachtingen in Valkenburg aan de Geul met 3% gedaald, maar het aantal overnachtingen ligt nog steeds boven het gemiddelde van de afgelopen 21 jaar; Kortom, het aantal toeristen dat in Valkenburg aan de Geul blijft overnachten is gedurende de afgelopen 21 jaar stabiel gebleven. 6

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 b. Analyse overnachtingscijfers korte termijn (2002-2012) 1.400.000 1.200.000 1.000.000 800.000 600.000 400.000 200.000 0 In bovenstaande grafiek zijn gedurende de laatste 11 jaar de volgende ontwikkelingen waarneembaar: Het gemiddelde aantal overnachtingen is 1.065.609; De standaarddeviatie is 114.915. Dit betekent dat 68,3% van het totaal aantal overnachtingen (waardes per jaar) binnen een range van 11% ten opzichte van het gemiddelde ligt, namelijk tussen de 950.694 en 1.180.523 overnachtingen; Na een dalperiode in 2003-2004 ligt het aantal overnachtingen sinds 2007 boven het gemiddelde. Mogelijk kan deze korte trend zich door de huidige investeringen in het centrum van Valkenburg aan de Geul doorzetten in een structureel stijgend aantal overnachtingen. Echter, over een periode van 21 jaar is het aantal overnachtingen in Valkenburg aan de Geul stabiel gebleven. Het aantal overnachtingen in Nederland is in 2012 met 1,5% gedaald 3. c. Financiële taakstelling Om de financiële taakstelling voor de extra opbrengst van de toeristenbelasting per 1 januari 2012 te realiseren moet de toeristenbelasting jaarlijks 1.771.216 aan opbrengsten opleveren. De opbrengst van de toeristenbelasting bedroeg in 2012 1.735.809. Dit is 35.407 minder dan begroot. Hiermee wordt de extra opbrengst van de toeristenbelasting per 1 januari 2012 nagenoeg gehaald. d. Deelconclusie: In de periode 1992-2012 is het aantal overnachtingen in de gemeente Valkenburg aan de Geul stabiel gebleven. Wanneer specifiek wordt gekeken naar de ontwikkeling van het aantal overnachtingen op de korte termijn (2002-2012) dan is er vanaf 2005 een stijging in het aantal overnachtingen waarneembaar en vanaf 2007 ligt het aantal overnachtingen boven het gemiddelde. De vraag is of de stijgende trend door de upgrading van het toeristisch product Valkenburg behouden wordt. De begrote extra opbrengst door de toeristenbelasting per 1 januari 2012 is nagenoeg gerealiseerd. 3 http://statline.cbs.nl/statweb/publication/?vw=t&dm=slnl&pa=7194skcr&d1=2,7,37,40,42,44&d2=(l-14)-l&hd=130517-1252&hdr=t&stb=g1 7

4. Onderzoek ZKA Het onderzoek naar de toeristenbelasting in Valkenburg aan de Geul is uitgevoerd door ZKA in opdracht van de Recron, negen campinghouders en één bungalowpark. a. Analyse hoofdargument ZKA De rode draad in het onderzoek van ZKA is dat naarmate de toeristenbelasting een groter percentage van de overnachtingsprijs vormt, de hoogte van de toeristenbelasting bepalender zal zijn voor het al dan niet boeken van een overnachting. Vooral de sectoren met een lage gemiddelde overnachtingsprijs (campings en groepsverblijven) en sectoren waarbij aanbieders gebruik maken van last minute boekingen en actieprijzen (bungalows, appartementen, pensions, B&B s en hotels) zijn gevoeliger voor een verhoging van de toeristenbelasting, aldus ZKA. ZKA neemt hierbij als gegeven aan dat de factor toeristenbelasting invloed heeft op de keuze voor een vakantiebestemming. In de derde meting van het ANWB-omnibusonderzoek zijn een aantal vragen over toeristenbelasting gesteld 4. Relevante resultaten uit dit onderzoek zijn dat de toeristenbelasting bij 86% van de respondenten van het onderzoek bekend is en dat 62% van de respondenten het heffen van toeristenbelasting acceptabel vindt. Meer specifiek vinden de respondenten toeristenbelasting in de vorm van een percentage van de overnachtingsprijs het meest acceptabel. Daarna vindt men een vast tarief voor alle accommodatievormen het meest acceptabel. De toeristenbelasting wordt geheven voor het houden van verblijf door toeristen. Omdat het onmogelijk is iedere toerist afzonderlijk te benaderen, heeft de wetgever ervoor gekozen dat ondernemers de aanslag voor de toeristenbelasting ontvangen. Ondernemers mogen deze aanslag doorberekenen aan de toerist. Volgens onderzoek door het Ministerie van Economische Zaken berekent 85% van de ondernemers in Nederland de toeristenbelasting door aan een toerist 5. Hierdoor drukt er geen extra last op de ondernemer. ZKA onderzoekt in haar rapport de effecten van de hoogte van de toeristenbelasting ten opzichte van de gemiddelde overnachtingsprijs per sector. Echter, ZKA maakt geen vergelijking tussen de hoogte van de toeristenbelasting en de gemiddelde besteding per toerist per dag. De bestedingen van toeristen hebben de afgelopen jaren een groei doorgemaakt, waarbij de bestedingen in Limburg in het verleden telkens hoger waren dan het gemiddelde in Nederland 6. Het bestedingsbedrag omvat alle uitgaven tijdens de vakantie, dus inclusief de kosten van de accommodatie, boodschappen, dagjes uit en alle andere activiteiten die ondernomen worden. De gemiddelde besteding per persoon per nacht in de provincie Limburg bedraagt op dit moment 31,20 per dag 7. De gemiddelde besteding per persoon per dag in Zuid-Limburg bedraagt op dit moment 39,00 7. In vergelijking, de toeristenbelasting per persoon per nacht bedraagt in 2012 1,25 (lage tarief) of 1,60 (hoge tarief). Ten slotte stelt ZKA zelf dat de keuze van een toerist om in Valkenburg aan de Geul te komen overnachten afhankelijk is van meerdere factoren dan alleen de hoogte van de toeristenbelasting. Het onderzoek van ZKA richt zich hier echter niet op. ZKA doet geen onderzoek naar de analyse van de kampeermarkt zelf, de effecten van de economische crisis, overige prijsverhogingen, de effecten van de investeringen in de upgrading van het centrum, evenementen, de ontwikkeling van de dagbesteding van een toerist, etc. b. Analyse overnachtingscijfers campings Valkenburg In het onderzoek wordt door ZKA gesteld dat voornamelijk de campings in Valkenburg aan de Geul de grootste negatieve effecten zullen ondervinden van de verhoging van de toeristenbelasting. Deze effecten van de verhoging van de toeristenbelasting zijn berekend aan de hand van kengetallen voor de prijselasticiteit in de recreatieve en culturele sector, aldus ZKA. Omdat de effecten volgens het 4 ANWB (maart 2003). Rapportage Toeristenbelasting ANWB Omnibusonderzoek 2002 Meting III. Samenvatting. 5 Ministerie van Economische Zaken (2003). Feitenonderzoek toeristenbelasting. Eindrapport. p. 14-15. 6 ZKA Consultants & Planners (2011). Toeristische Trendrapportage Limburg 2010/2011. p. 17. 7 ZKA Consultants & Planners (2012). Toeristische Trendrapportage Limburg 2011/2012. p. 65. 8

1997 1998 1999 2000 2001 2002 rapport van ZKA het grootst zijn voor de kampeersector wordt in deze paragraaf specifiek een analyse van de overnachtingscijfers van de kampeersector in Valkenburg aan de Geul gemaakt. ZKA stelt dat op nationaal niveau de vraag van kampeerders sinds 2003 afneemt, doordat de traditionele kampeerder ouder wordt en andere verblijfsvormen prefereert. Zij verwacht dat deze daling zal doorzetten en dat dit tot verdringing en concurrentie leidt; het aanbod is immers hoger dan de vraag. ZKA stelt dat in Valkenburg aan de Geul het aantal overnachtingen in de kampeersector sterker daalt dan op nationaal niveau wanneer gekeken wordt naar de periode 1998-2012. ZKA geeft telefonisch aan dat zij 1998 als uitgangspunt heeft genomen, omdat vanaf dit jaar ook de landelijke cijfers voor overnachtingen in de kampeersector van het CBS beschikbaar zijn. Het is specifiek voor Valkenburg aan de Geul belangrijk om nader in te zoomen op de periode van de jaren 90. Hieronder is een uitsplitsing gemaakt van het aantal overnachtingen op de Europacamping vs. overige campings in Valkenburg aan de Geul. In onderstaande grafiek is duidelijk waarneembaar dat de daling van het aantal overnachtingen in Valkenburg aan de Geul voor een belangrijk deel wordt bepaald door een daling van het aantal overnachtingen op de Europacamping, en niet op de overige campings. Er is zelfs een stijging van het aantal overnachtingen op de overige campings waarneembaar in 2002, het eerste jaar waarin er geen Europacamping meer in Valkenburg aan de Geul bestaat. 400.000 350.000 300.000 110.163 85.559 81.460 67.713 64.157 250.000 200.000 Europa camping 150.000 254.892 243.627 236.324 Overige campings 100.000 242.393 226.855 256.872 50.000 0 9

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Wanneer vervolgens wordt ingezoomd op het aantal overnachtingen in de kampeersector in Valkenburg aan de Geul vanaf 2002 dan is het aantal overnachtingen gedurende de afgelopen 11 jaar stabiel gebleven. Daarbij komt dat het aantal campings vanaf 2002 gelijk is gebleven en dat er in deze periode geen besluiten door de gemeente zijn genomen ten behoeve van substantiële uitbreiding van een camping. 350.000 300.000 250.000 200.000 150.000 100.000 256.872 247.183 242.240 241.289 254.202 235.664 50.000 255.789 230.172 242.838 256.174 242.500 0 Wanneer 2002 als basisjaar wordt genomen om de ontwikkeling van het aantal overnachtingen in de kampeersector in Valkenburg aan de Geul te vergelijken met de ontwikkeling van het aantal overnachtingen in de kampeersector in Nederland, dan zijn er twee interessante waarnemingen mogelijk: In de periode 2002-2007 is de trend in het aantal overnachtingen in de kampeersector in Valkenburg aan de Geul minder goed dan de landelijke trend; In de periode 2008-2012 is de trend in het aantal overnachtingen in de kampeersector in Valkenburg aan de Geul beter dan de landelijke trend. 120% 110% 100% Indexcijfer campings Nederland 90% 80% Indexcijfer campings Valkenburg 70% 60% 10

In 2012 is het aantal overnachtingen op campings in Nederland met 7% gedaald 8. In vergelijking, het aantal overnachtingen op campings in Valkenburg aan de Geul is in 2012 met 3% gedaald. Vervolgens berekent ZKA de effecten van de verhoging van de toeristenbelasting door middel van kengetallen voor prijselasticiteit. ZKA geeft aan dat voor verblijfstoerisme het aantal overnachtingen sterk afhankelijk is van de lokale situatie en sectorspecifieke ontwikkelingen, zoals marktontwikkelingen, de kwaliteit va het product, het aanbod in een gemeente in relatie tot de regio, omgevingskwaliteiten, etc. Hierdoor zijn er geen algemene cijfers voor prijselasticiteit per type verblijf bekend. Daarom hanteert ZKA kengetallen voor de prijselasticiteit in de recreatieve en culturele sector. ZKA heeft deze kengetallen voor de prijselasticiteit van de overnachtingsprijs overgenomen uit een onderzoek van APE in opdracht van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen 9. Wanneer deze bron nader bestudeerd wordt, dan blijkt dat de kengetallen voor de prijselasticiteit betrekking hebben op de toegangsprijs voor musea, bioscopen, theaters en schouwburgen. In een telefonisch gesprek geeft ZKA aan dat de kengetallen voor de prijselasticiteit per sector inderdaad gebaseerd zijn op de culturele sector en op inschattingen van ZKA zelf, maar dat er geen specifiek onderzoek is verricht of deze kengetallen ook voor de recreatieve sector in Valkenburg aan de Geul gelden. Kortom, de vraag of deze kengetallen dan ook de daadwerkelijke effecten van een verhoging van de toeristenbelasting in Valkenburg aan de Geul aangeven is discutabel. Wanneer toch nader wordt gekeken naar de effecten van een verhoging van de toeristenbelasting zoals door ZKA berekend is aan de hand van de kengetallen, dan zal het totaal aantal overnachtingen in Valkenburg aan de Geul in de periode 2013-2014 afnemen met 3.764 overnachtingen. Dit is 0,33% van het totaal aantal overnachtingen in Valkenburg aan de Geul. Het grootste percentage van deze daling, namelijk 3.127 overnachtingen, gaat volgens ZKA ten koste van het aantal overnachtingen in de kampeersector. Dit is 1,3% van het totaal aantal overnachtingen in de kampeersector. c. Analyse aanbevelingen ZKA De conclusie van ZKA is dat een verhoging van de toeristenbelasting in 2012 en 2014 leidt tot een daling van het aantal overnachtingen in de periode 2012-2014 van 3.750. Deze daling van het aantal overnachtingen leidt vervolgens tot een daling van de bestedingen met 100.000, wat tot gevolg heeft dat de werkgelegenheid met drie tot vijf banen afneemt. De daling van het aantal overnachtingen wordt volgens ZKA vooral verwacht in de kampeersector. Omdat de kampeersector een markt is die onder druk staat, kan het voorkomen dat campinghouders de toeristenbelasting niet meer gaan doorberekenen aan een toerist. Hierdoor komen de marges van campinghouders verder onder druk te staan. Om deze onevenredig zware belasting van campinghouders op te heffen, doet ZKA een vijftal aanbevelingen, welke hieronder nader geanalyseerd worden. Aanbeveling 1: toeristenbelasting als vast percentage van de overnachtingsprijs De opbrengst van de toeristenbelasting in 2012 is 1.736.668. Wanneer in 2012 een vast percentage van de overnachtingsprijs voor de toeristenbelasting was ingesteld, dan was dit 4,8% geweest. In dit geval wordt het gemiddelde tarief voor campings, appartementen, groepsverblijven en bungalows verlaagd. Het gemiddelde tarief voor B&B s, hotels en pensions wordt hoger. Hiermee komt Valkenburg aan de Geul uit in de top 5 van gemeenten met het hoogste percentage toeristenbelasting in Nederland. NB: De tabel op de volgende pagina moet als één tabel gelezen worden, maar is gezien de lengte in tweeën geknipt. 8 http://statline.cbs.nl/statweb/publication/?vw=t&dm=slnl&pa=7194skcr&d1=2,7,37,40,42,44&d2=(l-14)-l&hd=130517-1705&hdr=t&stb=g1 9 APE (2008). Nieuwe schattingen van de prijsgevoeligheid van het bezoek aan culturele sectoren. Den Haag. 11

2012 Aantal overnachtingen 2012 Tarief TB 2012 Opbrengst TB 2012 Campings 235.664 1,25 294.,580 Appartementen 39.802 1,60 63.683 Groepsverblijven 10.862 1,60 17.379 Bungalows 271.628 1,60 434.605 B&B's 3.228 1,60 5.165 Hotels 555.618 1,60 888.989 Pensions 20.167 1,60 32.267 Totaal 1.736.668 Gemiddelde p.p.p.n. Omzet per sector Opbrengst 4,8% TB Gemiddeld tarief: 4,8% TB 8.50 2.003.144 96.151 0,41 16.80 668.674 32.096 0,81 13.40 145.551 6.986 0,64 22.80 6.193.118 297.270 1,09 32.50 104.910 5.036 1,56 47.50 26.391.855 1.266.809 2,28 32.50 655.428 31.461 1,56 1.735.809 Wanneer gekeken wordt naar de voorgenomen verhoging van de toeristenbelasting per 1 januari 2014 dan dient het percentage toeristenbelasting omgezet te worden in 5,3%. Ook in dit geval wordt het gemiddelde tarief voor campings, appartementen, groepsverblijven en bungalows verlaagd. Het gemiddelde tarief voor B&B s, hotels en pensions wordt wederom hoger. Hiermee komt Valkenburg aan de Geul na Haarlemmermeer en Amsterdam op plaats nummer drie van Nederlandse gemeenten met het hoogste percentage toeristenbelasting. NB: Onderstaande tabel moet als één tabel gelezen worden, maar is gezien de lengte in tweeën geknipt. 2014 Aantal overnachtingen Tarief TB Opbrengst TB 2012 Campings 235.664 1,37 322.860 Appartementen 39.802 1,76 70.052 Groepsverblijven 10.862 1,76 19.117 Bungalows 271.628 1,76 478.065 B&B's 3.228 1,76 5.681 Hotels 555.618 1,76 977.888 Pensions 20.167 1,76 35.494 Totaal 1.909.156 Gemiddelde p.p.p.n. Omzet per sector Opbrengst 5,3% TB Gemiddeld tarief 5,3% TB 8,50 2.003.144 106.167 0,45 16,80 668.674 35.440 0,89 13,40 145.551 7.714 0,71 22,80 6.193.118 328.235 1,21 32,50 104.910 5.560 1,72 47,50 26.391.855 1.398.768 2,52 32,50 655.428 34.738 1,72 1.916.622 12

Aanbeveling 2 en 3: uitbouw van de differentiatie van de toeristenbelasting naar meerdere tarieven, waarbij campings en groepsverblijven in de laagste tariefgroep vallen en een verhoging van de leeftijdsgrens voor de toeristenbelasting Op grond van artikel 129 lid 2 van de Gemeentewet mag een tariefdifferentiatie worden toegepast binnen de toeristenbelasting. Daarbij mag de toeristenbelasting niet afhankelijk worden gesteld van het inkomen, de winst of het vermogen. Wel mag een tariefdifferentiatie naar de aard van het bedrijf, leeftijd van toeristen en percentage van de overnachtingprijs worden toegepast. Zoals eerder vermeld past de gemeente Valkenburg aan de Geul reeds een tariefdifferentiatie naar de aard van de onderneming en de leeftijd van de toerist toe. Toeristen die kamperen betalen in de huidige situatie al minder toeristenbelasting per persoon per nacht dan toeristen die in de overige verblijfsaccommodaties verblijven. Daarnaast betalen toeristen die jonger dan 6 jaar zijn geen toeristenbelasting. Wanneer nog meer variatie in de tarieven worden toegepast, dan wordt er op de eerste plaats aan voorbij gegaan dat de tarieven van ondernemers afhankelijk zijn van het voorzieningenniveau en het winststreven van een ondernemer. Immers, een ondernemer met een kwalitatief goed product kan een hogere prijs voor dit product vragen dan een ondernemer met een kwalitatief matig of onvoldoende product. Op de tweede plaats komt dat de toeristenbelasting bedoeld is als bijdrage aan de uitgaven voor het gemeentelijke voorzieningenniveau. Basisprincipe hierbij is dat toeristen in dezelfde mate gebruik maken van de voorzieningen die mede in hun belang getroffen worden door de gemeente waar zij op bezoek gaan. Kortom, een verdere uitbouw van de differentiatie binnen de toeristenbelasting is strijdig met het streven van een ondernemer naar een kwalitatief goed product en winst. Daarnaast wijkt een verdere uitbouw van de differentiatie of een verhoging van de leeftijdsgrens af van de principe van de toeristenbelasting, namelijk dat ieder toerist in gelijke mate gebruik maakt van de voorzieningen die mede in het belang van toeristen getroffen wordt. Aanbeveling 4: Instelling van een plafond voor de toeristenbelasting van 7 dagen Het besluit voor de stijging van de toeristenbelasting is gemaakt om te investeren in een upgrading van het centrum zodat een attractieve gemeente gerealiseerd wordt voor zowel inwoners als toeristen. Wanneer een plafond van zeven dagen voor de toeristenbelasting wordt ingesteld, dan ontstaat er een tekort in de financiële taakstelling voor de realisatie van het centrumplan. Dit tekort zal binnen de sector moeten worden opgelost en zal een verhoging van andere tarieven en belastingen betekenen, zoals de precariobelasting, de vermakelijkhedenretributie of de reclamebelasting. Hier opteren wij niet voor. Aanbeveling 5: Overnachtingsbedrijven die meer winst maken, een hoger aandeel toeristenbelasting laten betalen Op grond van artikel 219 lid 2 van de Gemeentewet kan toeristenbelasting worden geheven naar de in de belastingverordening te bepalen heffingsmaatstaven, met dien verstande dat het bedrag niet afhankelijk mag worden gesteld van inkomen, winst of vermogen. Kortom, deze mogelijk is wettelijk verboden. d. Deelconclusie: Analyse hoofdargument ZKA Het onderzoek van ZKA richt zich alleen op de hoogte van de toeristenbelasting ten opzichte van de gemiddelde overnachtingsprijs per sector. De hoogte van de toeristenbelasting wordt niet afgezet tegen de totale besteding per persoon per dag. Ook overige factoren die van invloed zijn op de keuze om in Valkenburg aan de Geul te overnachten worden niet meegenomen in het onderzoek van ZKA, zoals de economische crisis, andere prijsverhogingen, de effecten van investeringen in de upgrading van het centrum, investeringen in evenementen, etc. Hiermee creëert ZKA geen volledig beeld, waardoor de berekende effecten van een verhoging van de toeristenbelasting eenzijdig zijn. 13

Analyse overnachtingscijfers campings Valkenburg Wanneer specifiek wordt ingezoomd op de kampeersector dan blijkt dat, anders dan de conclusie van ZKA, het aantal overnachtingen in de kampeersector in Valkenburg aan de Geul stabiel is gebleven. In de periode 2002-2007 ontwikkelt het aantal overnachtingen in de Valkenburgse kampeersector zich minder goed dan landelijk. Vanaf 2008 ontwikkelt het aantal overnachtingen in de Valkenburgse kampeersector zich beter dan landelijk. De kengetallen die ZKA hanteert voor de berekening van de effecten van een verhoging van de toeristenbelasting zijn discutabel, omdat deze kengetallen gebaseerd zijn op de culturele sector en niet op factoren die samenhangen met overnachtingen door toeristen. Analyse aanbevelingen ZKA De meeste aanbevelingen van ZKA ten behoeve van een verandering van het systeem voor de heffing van de toeristenbelasting in Valkenburg aan de Geul komen voornamelijk ten gunste van de kampeersector en ten nadeel van B&B s, hotels en pensions. Wanneer in 2014 de toeristenbelasting geheven wordt als percentage van de overnachtingsprijs, dan is het percentage toeristenbelasting bij een gelijkblijvend aantal overnachtingen 5,3%. Met een percentage toeristenbelasting van 5,3% komt Valkenburg aan de Geul na Haarlemmermeer en Amsterdam op nummer drie van Nederlandse gemeenten met het hoogste percentage toeristenbelasting. Daarnaast impliceert dit ten onrechte dat toeristen op campings in mindere mate gebruik maken van voorzieningen in Valkenburg aan de Geul dan toeristen in hotels. Dit geldt ook voor een verdere tariefdifferentiatie van de toeristenbelasting of een verhoging van de leeftijdsgrens voor toeristenbelasting. De invoering van een plafond van zeven dagen voor de heffing van toeristenbelasting zal leiden tot een tekort in de financiële taakstelling voor de realisatie van het centrumplan. 14