Brochure Geestelijke Begeleiding Post-HBO Opleiding Geestelijke Begeleiding... 3 Toelatingseisen... 3 Wat is Geestelijke Begeleiding?... 5 Leerdoelen & beroepsperspectief... 5 Studieprogramma... 6 Examen... 9 Studiekosten*... 10 Studiebelasting... 11
2 Brochure: Geestelijke Begeleiding Atma Instituut
Geestelijke Begeleiding Spiritual Care In deze opleiding leer je hoe je mensen begeleidt op het gebied van zingeving. Internationaal wordt dit beroep 'Spiritual Care' genoemd. Je leert tal van praktische vaardigheden: levensbeschouwelijke counseling, meditatie, stervensbegeleiding, begeleiding van rouwprocessen, toepassing van overgangsrituelen, hulp bij levenscrises en retraite begeleiding. Daarnaast worden de belangrijkste levensbeschouwingen onder de loep genomen en met elkaar vergeleken. Geestelijke Begeleiding Niveau: Aantal dagen: Post HBO-niveau Deel 1: 24 lesdagen Deel 2: 18 lesdagen Start: Najaar Vooropleiding: HBO of WO studie Werkervaring: Enkele jaren werkervaring op psychosociaal of spiritueel/religieus gebied Locaties: Atma Instituut te Amersfoort & Doornspijk (bij Nunspeet) Opleiding tot algemeen geestelijk begeleider De studenten worden opgeleid tot algemeen geestelijk begeleider. De opleiding is niet gebonden aan één bepaalde levensbeschouwing en staat daarom open voor studenten met allerlei achtergronden. Je leert zowel mensen te begeleiden die verbonden zijn aan een bepaalde religieuze of spirituele traditie, als mensen die (spiritueel) ongebonden zijn. De opleiding is door deze onafhankelijke opstelling enig in zijn soort in Nederland en bij uitstek geschikt voor onze geseculariseerde samenleving. TOELATINGSEISEN De opleiding Geestelijke Begeleiding is op Post-HBO niveau en bedoeld voor coaches, counselors, therapeuten en andere professionals in de psychosociale, religieuze, spirituele of (para)medische sector. Een HBO of WO vooropleiding en enkele jaren werkervaring in het begeleiden van mensen is een vereiste. Tevens is van belang dat de kandidaat een open houding heeft naar alle levensbeschouwingen. Intakegesprek Wij raden ten zeerste aan een introductiedag bij te wonen om een goede keuze te kunnen maken. Tijdens de introductiedag kun je een vrijblijvend intakegesprek aanvragen met een van onze medewerkers. Dit intakegesprek is een voorwaarde om je te kunnen inschrijven voor een opleiding. We kijken dan of je voldoende vooropleiding en/of werkervaring hebt. Brochure: Geestelijke Begeleiding Atma Instituut 3
Mocht je door omstandigheden niet in staat zijn een introductiedag bij te wonen, dan kun je een afspraak maken voor een intakegesprek op een andere dag in het Atma Instituut, Zuidsingel 1 Amersfoort. Bel daarvoor: 033-4653277 of mail: info@atma.nl. 4 Brochure: Geestelijke Begeleiding Atma Instituut
WAT IS GEESTELIJKE BEGELEIDING? In onze geseculariseerde samenleving blijven mensen op zoek naar verdieping, spiritualiteit en zingeving. Veelal zijn het bepaalde gebeurtenissen en omstandigheden in het leven van mensen die hen dwingen tot een heroriëntering en het zoeken naar antwoorden en betekenisgeving: Hoe kan ik mij beter verhouden tot ziekte, lijden, scheiding en dood? Hoe vier ik gebeurtenissen in mijn leven zoals de intentie tot samenleven, trouwen of de geboorte van mijn kind? Hoe kan ik beter contact maken met mijn ziel of kern en van daaruit leven? Wat gebeurt er met mij na dit leven? Hoe kan ik mij beter voorbereiden op mijn overlijden? Maakt religie of spiritualiteit mij gelukkig? Hoe kan ik beter omgaan met verlies en verdriet? Hoe kan ik mij bewuster verbinden met een hogere of innerlijke leiding in mijn leven (God, Universum, Hoger Zelf, Moeder Natuur)? LEERDOELEN & BEROEPSPERSPECTIEF Aan het eind van de opleiding beschikt de afgestudeerde over de belangrijkste competenties van een geestelijk begeleider en is in staat: mensen met verschillende levensbeschouwelijke achtergronden op het gebied van zingeving en spirituele groei te begeleiden; individuen en groepen te begeleiden in verschillende vormen van meditatie; rituelen te begeleiden tijdens belangrijke hoogtepunten in het leven van mensen, zoals de geboorte van een kind, volwassenwording, het sluiten van een huwelijk of partnerschap; loslaat- en verwerkingsrituelen te begeleiden ter ondersteuning van diverse soorten rouwprocessen; op respectvolle en betrokken wijze mensen te begeleiden in de laatste fase van hun leven en bij sterven; facultatief: individuen en groepen te begeleiden tijdens retraites. Beroepsperspectief In Nederland is er ondanks de grote ontkerkelijking van de laatste decennia, nog steeds een grote behoefte aan geestelijke begeleiding. De beroepsperspectieven zijn daarom gunstig omdat zingevingvraagstukken inherent zijn aan het menselijke bestaan, vooral tijdens grote veranderingen in het leven of rouwprocessen. De geestelijk begeleider kan werken binnen een gevestigde religie, maar ook in de groeiende groep spiritueel ongebondenen, die bijna de helft van de Nederlandse bevolking uitmaakt. Zij zijn niet gebonden aan gevestigde religies en zoeken daarom in toenemende mate hun hulp bij vrijgevestigde en onafhankelijke geestelijk begeleiders. Geestelijke begeleiding kan parttime of fulltime worden beoefend, in samenwerking met andere hulpverleners of als vaste medewerker binnen een organisatie. Het beroep kan bovendien gecombineerd worden met vele andere beroepen in de psychosociale, religieuze, spirituele of (para)medische sector. Een geestelijke begeleider kan actief zijn: binnen religieuze organisaties, ziekenhuizen, psychiatrie, hospices, gevangeniswezen en leger; vrijgevestigd vanuit een eigen praktijk. Brochure: Geestelijke Begeleiding Atma Instituut 5
STUDIEPROGRAMMA Wat leer je? Afgestudeerden worden in staat geacht mensen te begeleiden bij zingevingsvraagstukken via onder meer persoonlijke counseling- of groepsgesprekken, meditatie en het organiseren van retraites. Verder is de geestelijk begeleider in staat om vorm en inhoud te geven aan overgangsmomenten in het leven van mensen middels een passend ritueel. Zo n overgangsritueel ('rite de passage') markeert iemands veranderde levensfase zoals: geboren worden, puberteit, een samenlevingscontract aangaan met een partner, menopauze, sterven. Ongeacht de levensbeschouwelijke achtergronden van mensen hebben levensvragen veelal meer gemeen dan dat ze verschillen van elkaar. Het zijn de antwoorden die gekleurd worden doordat ze passend moeten zijn binnen de levensbeschouwelijke context van de betreffende persoon. Hoofdonderwerpen De opleiding Geestelijke Begeleiding wordt gegeven in deeltijd en bestaat uit twee delen. De volgende hoofdonderwerpen komen aan bod: Deel 1 Module 1 Algemene gespreksvaardigheden Levensbeschouwelijke counselingsvaardigheden Filosofie en psychologie van religie Basiskennis over de grootste wereldreligies Module 2 Ziel en mystiek Meditatie begeleiding Toepassingsgebieden Deel 2 Module 3 Ritueelbegeleiding en levensloop Module 4 Stervensbegeleiding Rouwverwerking Opdoen van praktijkervaring Facultatief: Retraite begeleiding Je kunt er ook voor kiezen alleen deel 1 te doen. Voor sommige mensen is het ook mogelijk alleen deel 2 te doen, afhankelijk van vooropleiding. 6 Brochure: Geestelijke Begeleiding Atma Instituut
Opbouw deel 1 Module 1: levensbeschouwing en counseling Algemeen relatie tussen religie en spiritualiteit; de grote opkomst van spirituele ongebondenheid; filosofische basiskennis over atheïsme, agnosticisme en verschillende vormen van theïsme; bekende godsbewijzen ; zingeving vanuit verschillende levensbeschouwingen; ethiek; de zin van lijden volgens de verschillende wereldreligies; ethiek, religie en geestelijke begeleiding. Basiskennis over de wereldreligies natuurreligies hindoeïsme boeddhisme jodendom / christendom islam overige religies Gespreksvaardigheden de persoonlijke houding van de geestelijk begeleider; algemene gespreksvaardigheden; levensbeschouwelijke gespreksvaardigheden; persoonlijke ontwikkeling van de student; omgaan met vooroordelen en remmingen t.a.v. religies. Supervisie Supervisie op een door jou gevoerd counselinggesprek. Afronding: paper Rol van de voorganger De module wordt afgesloten met een vergelijkend onderzoek naar de rol van de voorganger binnen drie zelf te kiezen verschillende levensbeschouwelijke stromingen. Module 2: Ziel en mystiek Ziel, dood en hiernamaals ziel, bewustzijn en lichaam; werken op zielsniveau; bijna-doodervaringen; verschillende visies op hiernamaals: hemel, hel, reïncarnatie enz.; implicaties van levensvisie bij stervensbegeleiding (inleiding). Meditatie Je leert een aantal krachtige meditatievormen uit verschillende spirituele tradities. Tevens leer je hoe je deze onderricht aan cliënten en hoe je ze begeleidt bij hun meditatiebeoefening. De volgende meditatievormen komen aan bod: natuurmeditaties; boeddhistische meditaties; hindoeïstische meditaties uit de yogatraditie (zoals mantra meditatie); islamitische meditaties (uit het soefisme); christelijke meditaties; wandelmeditaties. Brochure: Geestelijke Begeleiding Atma Instituut 7
Verder gaan we bij elke vorm van meditatie uitgebreid in op: lichamelijke en geestelijke effecten van de meditatie; ademhaling; omgevingsgeluiden; lichaamshouding; omgang met gedachten; betrekking van het gevoel bij de meditatie; omgaan met emoties; heilzame invloed van meditatie op lichaam en geest. Toepassing geestelijke begeleiding in: ziekenhuis psychiatrische inrichting gevangenis leger Retraite met als thema mystiek Deze omvat enkele aaneengesloten dagen. Inhoud: universele onderwerpen in de mystiek; persoonlijke en mystieke ontwikkeling: de relatie met jezelf, God / Moeder Natuur / het Universum; stadia van gebed en meditatie; natuurmystiek; mystiek en geestelijke begeleiding; praktische mystiek in het dagelijks leven. Afronding: reflectieverslag Hierin schetst de student een helder beeld van zijn of haar eigen verhouding met het thema. Afronding: reflectie op de praktijk Een voldoende beoordeeld verslag van de ervaringen en reflectie. Het verslag is onderdeel van het portfolio. Opbouw deel twee Module 1: ritueelbegeleiding en levensloop Je leert mensen te begeleiden tijdens belangrijke momenten in hun leven met bijpassende rituelen: rituelen rondom zwangerschap en geboorte; initiatie- en dooprituelen; rituelen rond volwassenwording; huwelijksrituelen; scheidingsrituelen; midlife- en ouderdomsrituelen. Afronding: bezinningsoefening De module wordt afgesloten met het voorbereiden en geven van een meditatie of bezinningsoefening voor de eigen groep. Discussie, reflectie op en evaluatie van de gegeven sessie met medestudenten. Module 2: Stervensbegeleiding en rouwverwerking stervensbegeleiding en rouwverwerking met bijpassende rituelen; begeleiding van chronische en terminale patiënten; ethische kwesties rondom palliatieve sedatie en euthanasie; stervensbegeleiding thuis, in een ziekenhuis of in een hospice; implicaties van levensvisie bij stervensbegeleiding; 8 Brochure: Geestelijke Begeleiding Atma Instituut
begrafenis en crematie rituelen; afstemming op levensvisie van overledene; toespraken leren geven tijdens rituelen en begrafenissen; counseling bij verlies en loslaten; rouwfasen. Afsluiting: reflectie eigen ervaring Dit blok wordt afgesloten met het schrijven van een verslag waarin een eigen ervaring weergegeven wordt van een ritueel. Aangegeven wordt wat deze ervaring voor je heeft betekend, wat heeft je goed gedaan en wat heb je gemist? Vervolgens geef je aan hoe jij een dergelijke rite de passage zelf vorm zou hebben willen geven. Oriëntatie op de praktijk De oriënterende stage omvat een gesprek met een geestelijk begeleider en enkele uren meelopen in zijn of haar praktijk en is bedoeld als oriëntatie op het werkveld. Praktijkervaring en -begeleiding De student werkt aan onderstaande doelen: krijgt zicht op de beroepspraktijk en doet daarin ervaring op; spiegelt zich aan professionals in het eigen beroepsdomein en is in staat tot vergelijking en waardering hiervan; krijgt een helder beeld van mogelijkheden op de arbeidsmarkt; is in staat om theoretische kennis in de praktijk te brengen; scherpt communicatieve en begeleidende vaardigheden aan. Er zal hierover regelmatig contact zijn tussen de student en de mentor of andere Atma docenten. Mogelijke praktijkplekken zijn o.a.: religieuze organisaties, ziekenhuizen, verpleegtehuizen, psychiatrische inrichtingen, gevangenissen of het leger of vrijgevestigd ritueel begeleiders en geestelijk begeleiders. Duur stage in overleg en naar mogelijkheden. Uitgangspunt is ongeveer een week. Supervisie en portfolio Als onderdeel van deze module vindt persoonlijke begeleiding en supervisie plaats, dit omvat vijf lesdagen. Afronding De module wordt afgesloten met een beoordelingsgesprek en een voldoende beoordeeld verslag. EXAMEN De opleiding als geheel wordt afgesloten met een praktijkexamen, een portfolio en een presentatie. Portfolio en presentatie Gedurende de gehele opleiding houd je een portfolio bij. Een portfolio is een persoonlijke map waarin je de documenten bewaart waaruit blijkt en hoe je jezelf ontwikkelt. Hierdoor ben je in staat je eigen leerproces bij te houden en te managen. Aan het eind geef je een presentatie over je portfolio. Praktijkexamen Tijdens het praktijkexamen dien je een sessie als geestelijk begeleider te demonstreren met een onbekende proefpersoon, waar een docent of supervisor bij zit. Diplomering Als je geslaagd bent voor alle onderdelen, ontvang je je diploma 'Geestelijke Begeleiding'. Brochure: Geestelijke Begeleiding Atma Instituut 9
STUDIEKOSTEN* Geestelijke begeleiding Deel 1 Geestelijke begeleiding Deel 2 In één keer: 3.900,- 2.900,- In termijnen: 3 x 1.400,- (= 4.200,-) 2 x 1.600,- (= 3.200,-) Hiervoor bieden wij: lesdagen van 10:00 tot 17:00 uur hooggekwalificeerde docenten met veel praktijkervaring sfeervolle leslocaties regelmatige supervisie individuele mentorbegeleiding reader met veel praktijkgerichte informatie retraite op de Veluwe (excl. overnachtingen) examenkosten koffie en thee Bijkomende studiekosten Geestelijke begeleiding Deel 1 Geestelijke begeleiding Deel 2 Studieboeken: 4 boeken (± 115,-) 5 boeken Leersessies**: 2 leersessies 2 leersessies Accommodatie retraite: Drie overnachtingen op de Veluwe Facultatief: vijf of zes overnachtingen op de Veluwe Belastingaftrek en BTW vrijstelling Kosten van een opleiding kunnen worden opgegeven als scholingskosten. Dit geldt zowel voor particulieren als ondernemers. Onze opleidingen zijn vrijgesteld van btw omdat Atma staat ingeschreven bij het Centraal Register Korte Beroepsopleidingen (CRKBO). Atma is daarmee een erkende 'instelling' als bedoeld in de Europese BTW-richtlijn. Kijk op www.belastingdienst.nl. * prijswijzigingen voorbehouden ** prijsindicatie leersessies: 75 125 per sessie 10 Brochure: Geestelijke Begeleiding Atma Instituut
STUDIEBELASTING Geestelijke Begeleiding Deel 1 Geestelijke Begeleiding Deel 2 Niveau: post HBO-niveau post HBO-niveau Aantal lesdagen: 24 lesdagen 18 lesdagen Leersessies: 2 sessies 2 sessies Te schrijven: 1 verslag n.v.t. Te lezen: 4 boeken 5 boeken Oefengroepje: 1 x per maand (mag ook online) 1 x per maand (mag ook online) Groepsgrootte: minimaal 10, maximaal 16 (met uitzondering van herinstromers/ inhalers) Uren per week Je bent ongeveer 8 tot 10 uur per week met de opleiding bezig, inclusief lesdagen, studie en oefengroepjes. Lesdagen Tijdens de dagen worden de nodige theoretische onderwerpen behandeld, groepssessies gehouden en demonstraties gegeven. Er wordt geoefend met technieken waarbij de deelnemers enerzijds aan zichzelf werken en anderzijds vertrouwd raken met het inzetten van verschillende interventies. Er zijn naast de docent regelmatig begeleiders aanwezig die de studenten feedback geven. De meeste lesdagen hebben de volgende indeling (Tijdens de retraites kan het programma anders zijn): Ochtend theorie levensbeschouwingen; meditatie; demonstraties geestelijke begeleiding. Middag oefenen met counseling en ritueelbegeleiding; outdoor counseling (vooral tijdens de retraites) diverse andere praktische activiteiten. Studiemateriaal Op de eerste lesdag ontvang je een studiegids en een reader voor dit opleidingsjaar. De informatie hierin is gekoppeld aan de lesonderwerpen. Daarnaast ontvang je een literatuurlijst waarop een aantal boeken verplichte boeken en aanbevolen staan. Oefengroepjes De studenten worden aangemoedigd de technieken en methoden, die in de lessen worden behandeld, zoveel mogelijk te oefenen met medestudenten in oefengroepjes. Deze oefensessies kunnen worden georganiseerd bij studenten thuis, maar mogen ook online plaatsvinden via email, chat of Skype. De volgende onderwerpen komen aan bod: intervisie; bespreken van theorie; oefenen met counseling; ritueelbegeleiding. Brochure: Geestelijke Begeleiding Atma Instituut 11
Persoonlijke ontwikkeling De persoonlijke ontwikkeling staat centraal in de opleiding en is essentieel voor elke geestelijk begeleider. Hoe verder iemand hierin ontwikkeld is, hoe beter hij zijn cliënten kan begeleiden. Er wordt in het bijzonder aandacht besteed aan: ontwikkeling van gezond zelfvertrouwen en goede sociale vaardigheden; meditatie helderheid in eigen levensbeschouwing en zingeving; respectvolle en neutrale houding t.a.v. andere levensbeschouwingen. Les gemist? Wij hanteren een aanwezigheidspercentage van 90%, met uitzonderingen daargelaten. Indien mogelijk kun je lessen inhalen in andere groepen. Vrijstelling Er kan vrijstelling worden verkregen voor lesdagen of hele modules als je de onderwerpen daarvan al in eerdere opleidingen hebt gevolgd of er in de praktijk veel ervaring mee hebt. Vrijstellingen worden in mindering gebracht op de studiekosten. Uitstel, samenvoeging, annulering In sommige gevallen wordt een opleiding uitgesteld, worden groepen samengevoegd of wordt (bij uitzondering) een opleiding geannuleerd. We doen ons uiterste best om dergelijke situaties te voorkomen. Mocht het zo zijn, dan stellen we je daar uiteraard tijdig van op de hoogte (uiterlijk een week van te voren). Accreditatie Zodra de opleiding van start is gegaan, beginnen we met de accreditatieprocedure bij CPION of KTNO. Bij CPION (Centrum Post Initieel Onderwijs Nederland), zijn onze opleidingen LifeCoaching, KinderCoaching en Lichaamsgerichte Coaching ook geaccrediteerd. De KTNO (Kwaliteit en Toetsing Natuurgerichte Opleidingen) past ook uitstekend bij deze opleiding. De inhoud en structuur van deze nieuwe opleiding is conform de richtlijnen van CPION en KTNO. Wij streven ernaar dat het accreditatieproces voor het einde van de opleiding is afgerond. Afgestudeerde studenten kunnen na afloop van de opleiding lid worden van diverse relevante beroepsverenigingen. Wij adviseren je graag bij welke verenigingen je je het beste kunt aansluiten. 12 Brochure: Geestelijke Begeleiding Atma Instituut