Vereniging van waterbedrijven in Nederland Lobby Agenda 2013-2014
Inhoudsopgave Inhoudsopgave 2 Voorwoord 3 Ministerie van Infrastructuur en Milieu 4 Ministerie van Economische Zaken 8 Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties 11 Ministerie van Financiën 11 Ministerie van Buitenlandse Zaken 12 Ministerie van Veiligheid en Justitie 13 Europese Unie 15 Overzicht contactpersonen Vewin per onderwerp 17 Woordenlijst 18 2
Voorwoord Bij aanvang van het nieuwe parlementaire jaar brengt Vewin haar Lobby Agenda 2013/2014 uit. De agenda omvat de belangrijkste onderwerpen van de drinkwatersector opgenomen voor het nieuwe politieke jaar. Zowel in Den Haag als Brussel. De Haagse standpunten zijn geordend naar departement en de Brusselse onder het kopje Europese Unie. Deze standpunten worden onderbouwd met Position Papers die op de Vewin-website zijn te vinden (www.vewin.nl/standpunten). Tevens kunt u zich op deze site abonneren op het opinieblad Waterspiegel, de digitale nieuwsbrief Waterspiegel Update en RSS-feeds. Daarnaast is op onze site de pdf van deze Lobby Agenda te downloaden. Uiteraard zijn wij ook graag bereid de standpunten nader toe te lichten. Een overzicht van de contactpersonen per onderwerp vindt u op pagina 17. Drs. Th.J.J. Schmitz Directeur 3
Ministerie van Infrastructuur en Milieu Waterkwaliteit: 1. Uitkomsten gebiedsdossiers drinkwater opnemen in stroomgebiedbeheerplannen Het rijk wil grond- en oppervlaktewater voor de drinkwatervoorziening beschermen via de gebiedsdossiers. Provincies en Rijkswaterstaat brengen voor iedere drinkwateronttrekking informatie samen, die van belang is voor de kwaliteit van de waterwinning. Op basis van deze informatie moeten beschermingsmaatregelen worden genomen. Het rijk moet ervoor zorgen dat de uitkomsten van de gebiedsdossiers worden opgenomen in de stroomgebiedbeheerplannen (SGBP s) in het kader van de Kaderrichtlijn Water. Implementatie Kaderrichtlijn Water 2. Handhaaf de huidige positie van drinkwater in de verdringingsreeks Drinkwater is één van de gebruiksfuncties binnen het Deltaprogramma Zoetwater en heeft ten opzichte van de overige functies een bijzondere positie. Veilig en schoon drinkwater is internationaal een mensenrecht. Nationaal is de Drinkwaterwet van kracht, waarin is vastgelegd dat de drinkwatervoorziening een publieke taak en een dwingende reden van groot openbaar belang is. Centrale regie op de drinkwatervoorziening. De drinkwatervoorziening vraagt een nationale bescherming van de vitale infrastructuur. Het waterbeleid wordt in toenemende mate gestuurd vanuit de EU. Decentralisatie leidt tot diffusie en versnippering van taken en verantwoordelijkheden. Handhaaf de huidige positie in de verdringingsreeks. Het beschikbaar zijn van voldoende drinkwater is een eerste levensbehoefte en is van groot belang voor de volksgezondheid. Een tekort leidt tot maatschappelijke ontwrichting. Deltaprogramma Zoetwater (DPZ) 3. Duingebieden ruimtelijk vastleggen in de Nationale Visie Kust Drinkwaterbedrijven beheren als natuurbeheerder ongeveer 60% van de duinen, circa 15.000 hectare. Voor de Nederlandse kust heeft de synergie van waterwinning en natuur grote meerwaarde. De duinen zijn een belangrijk onderdeel van de zuivering van drinkwater en vormen een strategische zoetwaterbuffer voor West-Nederland. In het Deltaprogramma Kust moet de bescherming van de drinkwatervoorziening in de kuststreek beter worden geborgd. Deltaprogramma Kust 4. Internationale normen voor probleemstoffen in Rijn, Maas en Eems Bij normoverschrijdingen in de Nederlandse rivieren ligt de oorzaak regelmatig in het buitenland. De internationale stroomgebiedscommissies wijzen relevante stoffen aan en stellen normen vast. Er ontbreken op die lijsten nog altijd stoffen die problemen geven voor de Nederlandse drinkwaterbedrijven. Nederland moet in internationaal verband pleiten voor normering voor deze stoffen op basis van de drinkwaterfunctie van Rijn en Maas. Implementatie Kaderrichtlijn Water 4
5. Maatregelen om zuiveringsinspanningen verlagen conform de Kaderrichtlijn Water De waterwinningen voor de bereiding van drinkwater worden bedreigd en vormen een knelpunt in de Kaderrichtlijn Water. Knelpunten voor de drinkwatervoorziening zijn: bestrijdingsmiddel en, meststoffen, geneesmiddelen, hormoonverstorende stoffen, verzilting en bodemverontreiniging. Het rijk moet maatregelen nemen die de zuiveringsinspanningen van drinkwaterbedrijven verlagen conform de KRW. Implementatie Kaderrichtlijn Water 6. Geneesmiddelen: normering en preventieve aanpak bij de bron Resten van geneesmiddelen vormen in oppervlaktewater een urgent probleem. Na zuivering zijn de concentraties in drinkwater nihil en is er geen gevaar voor de volksgezondheid. Vewin heeft een lijst van relevante geneesmiddelen opgesteld waarvoor normering (0,1 μg/l) moet gaan gelden. De noodzaak van aanpak bij de bron moet centraal blijven. Vewin stelt een pilot voor bij een RWZI met hoge concentraties geneesmiddelen. Implementatie Kaderrichtlijn Water 7. Omgevingswet: bescherming van drinkwaterbronnen De overheid bundelt 60 milieuwetten. Bij die integratie moeten de verworvenheden van de waterregelgeving overeind blijven. Tevens moet water een belangrijke rol spelen bij ruimtelijke afwegingen. Daarnaast dienen drinkwaterbedrijven bij de voorbereiding van visieplannen formeel adviesrecht te krijgen. Omgevingswet 8. Informatie bodemverontreiniging opnemen in BasisRegistratie Ondergrond Om informatie over de ondergrond uniform te ontsluiten, wordt gewerkt aan een Basisregistratie voor de ondergrond (BRO). Hierin wordt vooral informatie opgenomen over de opbouw en het gebruik van de ondergrond. De BRO biedt een kans om ook informatie over bodemverontreiniging beter en uniform beschikbaar te maken voor alle partijen met belangen in de bodem. BasisRegistratie Ondergrond 9. Handhaaf positie drinkwaterbedrijven bij herstructurering adviesnetwerken De adviesnetwerken Beleidsondersteunend Team milieu-incidenten (BOT-mi), Eenheid Planning en Advies drinkwater (EPA-d) en nucleair (EPA-n) worden geïntegreerd tot één landelijk en onafhankelijk adviesnetwerk. Vewin ondersteunt dit. Wel is van belang dat de huidige positie van de drinkwaterbedrijven als directe vrager en afnemer van adviezen behouden blijft. Harmonisering adviesstructuur 5
10. Voldoende financiële investeringsruimte bij vaststellen WACC De financiële bewegingsruimte van de drinkwaterbedrijven wordt wettelijk ingekaderd door de tweejaarlijkse besluiten over de WACC (vermogenskostenvoet). De vaststelling hiervan bepaalt mede tegen welke condities de drinkwaterbedrijven financiering uit de kredietmarkt kunnen aantrekken. De WACC moet voldoende ruimte laten voor de financiering van de langjarige investeringen die nodig zijn voor de drinkwatervoorziening en voor minimalisering van de herfinancieringsrisico s. Drinkwaterwet 11. Normen Grondwater conform de Kaderrichtlijn Water De drinkwatersector maakt voor circa 60% gebruik van grondwaterwinningen. Bij meer dan de helft hiervan is sprake van verontreinigingen van het grondwater, die via zuivering worden verwijderd. Er is dus meer aandacht nodig voor oplossen en voorkomen van kwaliteitsproblemen bij grondwaterwinningen. Het ontbreekt aan normen en daarom vragen wij het normenkader te verbeteren, gezien de eisen die de Drinkwaterwet stelt. Besluit Kwaliteitseisen Monitoring Water (BKMW) Bodem: 12. Bodemsanering: verontreiniging rondom drinkwaterwinning versneld saneren Bodem en grondwater zijn in Nederland op veel plaatsen ernstig verontreinigd. Drinkwaterbedrijven ervaren bij een aanzienlijk aantal winningen bedreigingen van de waterkwaliteit door bodemverontreiniging. Tot 2015 wordt een versnelling aangebracht in de bodemsaneringsoperatie. Verontreinigde bodems die drinkwaterwinningen bedreigen, moeten worden aangewezen als spoedlocatie. Interventiewaarden voor bodemsanering liggen vaak hoger dan drinkwaternormen. Verontreinigingen onder de interventiewaarden worden niet gesaneerd, terwijl deze wel de waterwinning bedreigen. Convenant Bodem, Wet Bodembescherming 13. Drinkwaterwinning voorop in afwegingskader ondergronds ruimtegebruik Voor de drinkwatervoorziening is de bodem cruciaal. Het gebruik van de ondergrond neemt sterk toe, waarbij andere functies risico s op kunnen leveren voor drinkwaterbronnen. Het gebruik van de ondergrond moet worden geordend op basis van een helder afwegingskader. Het rijk stelt daarvoor een structuurvisie op. Drinkwaterwinning moet daarin vooropstaan. Structuurvisie Ondergrond 6
14. Verbied energieopslag in de bodem binnen grondwaterbeschermingsgebieden De ondergrond wordt steeds meer gebruikt voor energieopslag. Over de invloed daarvan op het grondwater is nog veel onbekend. Ondergrondse energieopslag binnen grondwaterbeschermings gebieden moet wettelijk worden verboden. Een afwijking is alleen mogelijk, wanneer het zeker is dat er geen consequenties zijn voor drinkwater én met instemming van het drinkwaterbedrijf. AMvB Bodemenergie 15. Eenvoudige procedures bij aanleg infrastructuur voor de drinkwatervoorziening De nieuwe Drinkwaterwet kent verplichtingen voor aansluiting, leveringszekerheid en beveiliging voor drinkwaterbedrijven. Vewin steunt dit en pleit voor de noodzakelijke voorwaarden: rechten voor leidingenaanleg en toegang tot de ondergrond. Een vereenvoudiging van de procedure voor het opleggen van een gedoogplicht moet in de Omgevingswet worden vastgelegd. Omgevingswet 16. Samenwerken voor doelmatigheid in de waterketen Vewin ondersteunt de doelen van het Bestuursakkoord Water. Het ontwikkelingsmodel van de drinkwaterbedrijven en de ervaringen met be drijfsmatig werken kunnen een goed voorbeeld zijn voor een efficiëntere waterketen. Sinds de invoering in 1997 van de benchmark in de drinkwatersector is de kwaliteit van het drinkwater verbeterd en is de efficiency met 35% toegenomen. Naar verwachting kunnen ook in de totale waterketen aanzienlijke besparingen worden gerealiseerd. Daarnaast is kwaliteitsverbetering mogelijk door het beter behalen van kwaliteitsnormen, meer innovatiekracht en specialisatie door schaalvergroting. Bestuursakkoord Water Voor meer informatie: zie pagina 17 7
Ministerie van Economische Zaken 1. Schaliegaswinning: risico s grondwater voor drinkwaterbereiding uitsluiten Op diverse plaatsen in Nederland ontstaan initiatieven om in de diepe ondergrond schaliegas te winnen. Deze activiteiten vormen een ernstig risico voor onttrekking van grondwater voor de drinkwaterbereiding. Deze risico s moeten voldoende en aantoonbaar worden uitgesloten. Het regulerend kader zal daarop moeten worden aangepast. Mijnbouwwet, Omgevingswet 2. Ondergrondse opslag van kernafval: risico s voor drinkwaterbereiding uitsluiten Volgens de EU-Richtlijn voor het beheer van splijtstof en radioactief afval is ondergrondse opslag van kernafval in zoutkoepels en kleilagen noodzakelijk. De drinkwaterbedrijven vrezen aantasting van de kleilagen, die nu het grondwater beschermen waaruit drinkwater wordt bereid. De veiligheid van de openbare drinkwatervoorziening en de volksgezondheid mogen geen risico lopen. Mijnbouwwet 3. Stimulering van innovatieve watertechnologie Veranderende consumentenwensen, klimaatveranderingen, vervuiling van waterbronnen, drukte in de ondergrond en multifunctioneel ruimtegebruik vragen om innovatieve oplossingen voor drinkwater. De kennis en expertise van Nederlandse drinkwaterbedrijven staan op hoog niveau en zijn mondiaal veel gevraagd. Het is van belang deze positie te behouden en uit te breiden. Daarnaast moet de regering zich inzetten om Nederlandse innovatiethema s, zoals watertechnologie, te verankeren in de Europese innovatiefondsen (Horizon 2020). Topsector Water 4. Gewasbescherming: reductie van normoverschrijding en chemievrij onkruidbeheer Drinkwaterbronnen moeten via de toelating en regels voor het gebruik van gewasbeschermings - middelen worden beschermd tegen de risico s ervan. Uiterlijk in 2018 moeten de normoverschrijdingen door gewasbeschermingsmiddelen zijn opgelost. Vewin onderschrijft het verbod op chemisch onkruidbeheer, naar aanleiding van de motie Grashoff. Het verbod moet ook gelden voor particulier gebruik. Tweede Nota Duurzame Gewasbescherming 8
5. Erken drinkwaterbedrijven als natuurbeheerders Drinkwaterbedrijven zijn de derde natuurbeheerder in Nederland en beheren circa 23.000 ha natuurgebied, vaak onderdeel van de EHS of Natura 2000-gebied. Driekwart van de soorten die in Nederland voorkomen, wordt aangetroffen op terreinen in eigendom van drinkwaterbedrijven. De waterbedrijven dragen hierdoor in belangrijke mate bij aan de natuurdoelstellingen. Erken drinkwaterbedrijven als natuurbeheerders en benoem drinkwatervoorziening als een dwingende reden van groot openbaar belang. Natuurvisie en nieuwe Natuurwet 6. Verpachte terreinen Staatsbosbeheer: waarderen als natuurgrond of verkopen Drinkwaterbedrijven pachten circa 1.100 ha terrein van Staatsbosbeheer. Een klein deel is ingericht als bedrijfsterrein en is ook op lange termijn voor natuurdoelen niet van belang. Deze terreinen moeten aan de drinkwaterbedrijven worden verkocht. De overige terreinen moeten als natuurterrein worden gewaardeerd, ook wanneer daar (ondergrondse) infrastructuur voor de drinkwatervoorziening aanwezig is. Grondnota/Herpositionering Staatsbosbeheer 7. Volledige kostencompensatie bij Natura 2000 Maatregelen voor het realiseren van natuurdoelen in Natura 2000-gebieden moeten al het bestaande gebruik respecteren. Bestaande winningen moeten kunnen meebewegen met de vraag naar drinkwater. Het vergunde onttrekkingsniveau op basis van de Grondwaterwet moet daarom de grondslag zijn in de beheerplannen. De kosten van Natura 2000-maatregelen moeten aan de watersector worden vergoed. Natura 2000 8. Maak landbouwsubsidies afhankelijk van maatregelen ten gunste van waterkwaliteit Herziening Gemeenschappelijk Landbouwbeleid: het GLB moet aansluiten bij de doelen van de KRW en de overgang naar duurzame landbouw versnellen. Neem waterkwaliteitsmaatregelen op onder Pijler I en in de prioriteiten in het plattelandsbeleid. Agrariërs ontvangen dan een deel van de GLB-fondsen wanneer ze bovenwettelijke maatregelen nemen ten gunste van de waterkwaliteit. GLB-herziening 9. Vrijstelling Mijnbouwwet bij verzilting en brak grondwater Omdat sommige winningen verzilten door het veranderende klimaat, willen drinkwaterbedrijven de mogelijkheden vergroten om brak grondwater te winnen. Hierbij blijft ingedikt zout water over dat in de bodem wordt teruggebracht. Daarvoor is een vergunning nodig, die naast andere benodigde milieuvergunningen geen toegevoegde waarde biedt, maar wel leidt tot hoge administratieve lasten. Mijnbouwwet 9
10. Geen dubbele kadastrale registratie De Hoge Raad heeft drinkwaterleidingen als onroerende goederen aangemerkt. Bij overdracht is registratie bij het Kadaster verplicht. Ook voor vestiging van zakelijke rechten moeten drinkwaterbedrijven hun leidingen bij het Kadaster registreren. Dubbele registratie is ondoelmatig en onnodig kostbaar. Koppeling van zakelijke rechten aan de kadastrale registratie kan dit voorkomen. Burgerlijk Wetboek/Kadasterwet 11. Neem drinkwaterbronnen op als apart toetsingsgebied in de Meststoffenwet Reductie van de nitraatconcentratie in grondwaterlichamen met drinkwaterwinningen is een resultaatverplichting vanuit de Kaderrichtlijn Water. Het mestbeleid en de gebruiksnormen moeten worden afgestemd op intrekgebieden van drinkwaterwinningen. De gemiddelde nitraatnorm van 50 mg/l moet gelden voor de intrekgebieden van de kwetsbare winningen. Houd bij het vaststellen van de gebruiksnormen rekening met de gevolgen van mestgift voor drinkwaterbronnen, zoals verzuring, hardheid, zware metalen en diergeneesmiddelen. Vijfde Actieprogramma Nitraatrichtlijn en Meststoffenwet 12. Scherper toezicht en hogere boetes bij het veroorzaken van graafschades De WION regelt verplichte informatieverstrekking over kabels en leidingen aan partijen die in de grond graven. Grondroerders krijgen hiermee snel en efficiënt gedetailleerde informatie over de ligging van de kabels en leidingen. Ondanks deze wet blijken graafschades niet af te nemen. Bovendien zijn de kosten, die het Kadaster maakt voor de WION, onevenredig hoog. Vewin pleit voor hogere boetes bij graafschades en strenger toezicht door het Agentschap Telecom. Wet Informatie-Uitwisseling Ondergrondse Netten (WION) 13. Integreer INSPIRE in de Wet Informatie-Uitwisseling Ondergrondse Netten Deze Europese richtlijn verplicht ertoe dat informatie over kabels en leidingen digitaal beschikbaar komt. Nederland heeft al de Wet Informatie-Uitwisseling Ondergrondse netten (WION) die dit regelt. Deze moet worden aangepast, zodat daarmee ook wordt voldaan aan de INSPIREverplichtingen. Beveiliging van vitale informatie moet daarbij geborgd blijven. Implementatie INSPIRE Voor meer informatie: zie pagina 17 10
Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties 1. Schaf precarioheffing op waterleidingen af Gemeentelijke precarioheffing op waterleidingen leidt lokaal tot onwenselijke forse verhoging van de drinkwaterrekening, mede doordat wijziging van het tarief geen wettelijk maximum kent. Het kabinet werkt, naar aanleiding van meerdere Kamermoties, al geruime tijd aan een wetsvoorstel voor vrijstelling voor waterleidingen. Gemeentewet, Provinciewet, Waterschapswet 2. Testmethoden kunststofleidingen overnemen in CE-markering In Brussel worden Europese CE-normen opgesteld, die de kwaliteit regelen waaraan kunststoffen drinkwaterleidingen in de toekomst moeten voldoen om op de Europese markt gebracht te mogen worden. Drinkwaterbedrijven mogen dan geen aanvullende eisen meer stellen. De EU-normen moeten voldoende kwaliteitsgaranties bieden, door de hoge Nederlandse kwaliteitseisen over te nemen. Richtlijn Bouwproducten Voor meer informatie: zie pagina 17 Ministerie van Financiën 1. Schaf Belasting op leidingwater af De gemiddelde prijs van drinkwater bestaat voor bijna één vijfde uit belastingen en heffingen. De Belasting op leidingwater zorgt voor fors hogere drinkwatertarieven en voor hoge admini stratieve lasten. De belasting is destijds ingesteld om het waterverbruik af te remmen. Inmiddels is duidelijk dat de Belasting op leidingwater niet heeft geleid tot afname van het watergebruik en dus geen milieudoel dient. Belastingplan / Wet belastingen op milieugrondslag 2. Geen vennootschapsbelasting voor drinkwaterbedrijven Levering van water is onder de huidige Wet Vennootschapsbelasting uitgezonderd van belastingheffing. De publieke drinkwaterbedrijven leveren een belangrijke bijdrage aan de volksgezondheid van Nederland, een taak van groot maatschappelijk en sociaal belang. Daarmee is de drinkwatervoorziening een Dienst van Algemeen Belang of DAB. De nieuwe Drink waterwet onderstreept dit belang. De productie en levering van water moet uitgezonderd blijven van de heffing van vennootschapsbelasting. De primaire doelstelling van belastingplicht voor overheidsbedrijven is niet van toepassing; er is in de drinkwatersector geen sprake van concurrentieverstoring. Invoering van vennootschapsbelasting voor drinkwaterbedrijven lost derhalve geen probleem op, maar leidt wel tot verhoging van kosten en administratieve lasten. Belastingplan 11
3. Schaf de gebruiksvergoedingen op drinkwaterleidingen in rijksgrond af Het rijk vraagt van de netbeheerders een gebruiksvergoeding voor kabels en leidingen in gronden die eigendom zijn van de staat. Voorheen werden vergoedingen niet gevraagd voor kabels en leidingen zoals bij drinkwater. Vewin wenst afschaffing van deze gebruiksvergoeding, omdat het publieke karakter van drinkwaterbedrijven onomstotelijk vaststaat. Een dergelijke heffing leidt slechts tot het rondpompen van geld tussen publieke organisaties op kosten van de gebonden klant. Belastingplan Voor meer informatie: zie pagina 17 Ministerie van Buitenlandse Zaken 1. Ondersteun drinkwaterprojecten in ontwikkelingslanden Het gebrek aan veilig drinkwater en sanitaire voorzieningen in de wereld is groot: bijna 1 miljard mensen hebben geen toegang tot veilig drinkwater en 2,5 miljard mensen hebben geen beschikking over basale sanitaire voorzieningen. Door de groei van de wereldbevolking en de voortgaande verstedelijking zal deze problematiek zich de komende jaren versterken. Beschikbaarheid van voldoende schoon water is basisvoorwaarde voor economische en sociale ontwikkeling en zelfredzaamheid. Het Nederlandse ontwikkelingsbeleid zet dan ook in op onder meer drinkwater en sanitatie. De bewezen kennis en kunde van de Nederlandse drinkwatersector kan de drinkwatersituatie in ontwikkelingslanden duurzaam verbeteren. Vewin roept het kabinet op deze deskundigeninzet te steunen: bilateraal, multilateraal én mondiaal. Daarbij is grotere aandacht voor de preferentiële positie van Nederlands bedrijfsleven van belang, wat ook geldt voor Nederlandse bestedingen aan de multilaterale fondsen. Voor meer informatie: zie pagina 17 12
Ministerie van Veiligheid en Justitie 1. Opschaling veiligheidsregio s conform 10 nieuwe politie-eenheden Met de komst van de Nationale Politie met 10 politie-eenheden pleit Vewin voor dezelfde schaalvergroting van de 25 veiligheidsregio s. Dit leidt tot bundeling van kunde, capaciteit en expertise; meer uniformiteit; minder afspraken; en een integrale benadering van crisisbeheersing en veiligheid. Schaalvergroting van politie- en veiligheidsregio s mag geen gevolgen hebben voor vigerende samenwerkingsafspraken met drinkwaterbedrijven. Evaluatie Wet veiligheidsregio s 2. Handhavingsbevoegdheid Inspectie Veiligheid en Justitie bij veiligheidsregio s De Inspectie Veiligheid en Justitie rapporteert enkel over het functioneren van het systeem van crisisbeheersing en rampenbestrijding. Dit bemoeilijkt handhaving van de in de Wet veiligheidsregio s genoemde verplichtingen, zoals het maken van samenwerkingsafspraken met crisispartners, waaronder drinkwaterbedrijven. Vewin pleit ervoor dat de Inspectie Veiligheid en Justitie handhavingsbevoegdheden krijgt ten opzichte van de veiligheidsregio s. Evaluatie Wet veiligheidsregio s 3. Betere definitie van het begrip crisispartners in Wet veiligheidsregio s In de huidige Wet Veiligheidsregio s is het begrip crisispartner onvoldoende gedefinieerd. Hieronder moeten ten minste de 12 door het rijk aangewezen vitale sectoren worden verstaan, waaronder de drinkwaterbedrijven. Daarnaast moeten de positie en de rol van de crisispartners worden aangescherpt: standaard deelname aan het Regionaal Operationeel Team (ROT) en Regionaal Beleidsteam (RBT) bij, in het geval van drinkwaterbedrijven, een dreigende drinkwater-gerelateerde crisis, dan wel een crisis. Evaluatie Wet veiligheidsregio s 4. Aanscherping rol en functie Veiligheidsberaad in Wet veiligheidsregio s Het Veiligheidsberaad heeft tot taak de samenwerking tussen en de uniforme werkwijze van veiligheidsregio s tot stand te brengen. Vitale partners moeten via het Veiligheidsberaad landelijke, uniforme en met name bindende werkafspraken kunnen maken. Hierbij gaat het o.a. om afspraken over de inzet van NL-Alert en ten aanzien van Netcentrisch Werken. Evaluatie Wet veiligheidsregio s 5. ATb aansluiten op reguliere crisisstructuur Het regionale besluitvormingsproces bij een terroristische dreiging moet aansluiten bij de ingeoefende regionale crisisstructuur. Aparte benamingen en werkvormen van overleg structuren zijn verwarrend en werken contraproductief. Van belang is dat de betrokken vitale partners deelnemen aan de regionale overlegstructuren. ATb (Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid - NCTV) 13
6. Geen afdwingbare adviezen van het NCSC De functie van het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC) is het bieden van hulp en coördinatie om een ICT-inbreuk te dichten en/of de effecten ervan te beperken. Adviezen zijn niet-afdwingbaar en op afstand. Toezicht, handhaving en interventie liggen bij de Inspectie Leefomgeving Transport (ILT). Wetsvoorstel Melding inbreuken elektronische informatiesystemen 7. Meldplicht security breaches getrapt via ILT Drinkwaterbedrijven hebben op basis van de Drinkwaterwet een meldplicht aan de ILT. Om onnodige administratieve lasten te voorkomen en een heldere verantwoordelijkheidsverdeling te behouden, moet een dubbele meldplicht worden voorkomen. De ILT leidt verstoringen, die een ICT-inbreuk betreffen, door naar het NCSC. Wetsvoorstel Melding inbreuken elektronische informatiesystemen 8. Begrens de meldplicht security breaches Om overbelasting bij de overheid en bedrijven te voorkomen, moet de meldplicht doelgericht worden ingevuld: melden als hulp en coördinatie vanuit het NCSC noodzakelijk zijn. De meldplicht moet gelden voor moedwillige inbreuken die maatschappelijke ontwrichting tot gevolg kunnen hebben of daartoe een reële dreiging vormen. Wetsvoorstel Meldplicht security breaches 9. Meldingen van security breaches aan het NCSC uitzonderen van de WOB De kern van het NCSC is het samenbrengen van kwetsbare informatie over bijvoorbeeld incidenten en expertise door publieke en private partners, om inzicht te krijgen in trends en dreigingen. Publiek-private samenwerking in vertrouwelijke setting staat centraal. Alle gegevens die bedrijven onder de meldplicht aan het NCSC verstrekken, moeten worden uitgezonderd van de Wet openbaarheid van bestuur (WOB). Wetsvoorstel Meldplicht security breaches Voor meer informatie: zie pagina 17 14
Europese Unie 1. De EC moet lidstaten aanspreken op correcte implementatie van de KRW De Blauwdruk ter bescherming van de Europese Wateren ( Blueprint ) is een uitgebreide evaluatie van het huidige waterbeleid. De Europese Commissie stelt in een aantal aanbevelingen dat de doelen van de KRW alleen behaald kunnen worden, als de lidstaten de KRW volledig implementeren. Deze KRW-doelen kunnen alleen worden bereikt door, naast betere implementatie, in te zetten op betere integratie met andere beleidsterreinen, zoals landbouw, cohesie- en structuurfondsen, en transport- en energiebeleid. In de Blueprint doet de Europese Commissie een aantal actievoorstellen op verschillende terreinen. Deze voorstellen zijn vooral op vrijwillige basis en hebben als doel de obstakels, die goede uitvoering van het huidige waterbeleid in de weg staan, te verwijderen. Alleen op het gebied van hergebruik (re-use) van water wordt nieuwe wetgeving voorgesteld. De Europese Commissie voorziet een verordening op waterhergebruik in 2015. Blueprint/KRW 2. Handhaaf geneesmiddelen in EU-lijst prioritaire stoffen De Europese Commissie heeft een voorstel gedaan voor een nieuwe richtlijn over prioritaire stoffen. Geneesmiddelen komen op de watchlist en krijgen helaas geen milieukwaliteitsnormen. Wel wordt een strategie voor bronbeleid voorgesteld. Actief in gezamenlijke nationale aanpak, bronmaatregelen en het hanteren van het principe de vervuiler betaalt staan hierbij voorop. Betere afstemming tussen de toelatingsregels voor stoffen (REACH, Biocidenrichtlijn) en de KRW is vanuit het oogpunt van waterkwaliteit van belang. Richtlijn Prioritaire Stoffen 3. Houd intensieve betrokkenheid bij totstandkoming van het EIP Water De Europese Commissie werkt aan het opzetten van een Innovation Partnership Water. De Europese Commissie zoekt naar barrières die er voor de watersector liggen op het gebied van innovaties en hoe innovaties succesvol kunnen worden geïmplementeerd in het Innovation Partnership. European Innovation Partnership 4. Aansluiting zoeken met projectvoorstellen Horizon 2020 Met een budget van circa 70 miljard euro zet de EU met het nieuwe onderzoeksprogramma Horizon 2020 in op onderzoek en innovatie. Dit nieuwe programma wordt ontwikkeld voor de periode 2014 2020 en kent drie hoofddoelen: Excellente wetenschap, Industrieel leiderschap en Maatschappelijke uitdagingen. Het programma combineert reeds bestaande onderzoeksfondsen. Horizon 2020 15
5. Nederland moet ontwikkeling Europese bodemrichtlijn steunen De ontwikkeling van een Europese richtlijn voor de bodem is van belang voor een geharmoniseerde aanpak van bodembedreigingen. De richtlijn moet een kader bieden om drinkwaterbelangen beter te beschermen. EU Richtlijn Bodem/Europese Commissie 6. Geen telecomkabels in drinkwaterleidingen De Europese Commissie heeft een conceptverordening uitgebracht om de kosten voor uitrol van glasvezel te verlagen. Op verzoek moeten overige beheerders van ondergrondse leidingen een redelijk aanbod doen en toegang verlenen tot hun netten voor uitrol van telecomkabels. Telecomkabels worden dan door drinkwaterleidingen getrokken. Vewin vindt dit ongewenst vanwege de risico s die het oplevert voor de drinkwaterkwaliteit en pleit ervoor drinkwater uit te zonderen. EU-telecomverordening Voor meer informatie: Esther Boer Telefoon: +32 (0) 2401 6155 Mobiel: +32 (0) 4952 79641 E-mail: boer@vewin-uvw.be Tom Bijkerk Telefoon: +32 (0) 2401 6156 Mobiel: +32 (0) 4917 47752 E-mail: bijkerk@vewin-uvw.be 16
Overzicht contactpersonen Vewin per onderwerp Contactpersoon Onderwerpen Pagina Arjen Frentz Stuurgroepsecretaris: Stuurgroep Bronnen & Kwaliteit 070-3490 890 frentz@vewin.nl Rob Eijsink Stuurgroepsecretaris: Stuurgroep Bodem & Infrastructuur 070-3490 880 eijsink@vewin.nl Hendrik Jan IJsinga Stuurgroepsecretaris: Stuurgroep Doelmatigheid, Transparantie en Waterketen 070-3490 887 ijsinga@vewin.nl Sabine Gielens Stuurgroepsecretaris: Stuurgroep Beveiliging & Crisismanagement 070-3490 883 gielens@vewin.nl Lieke Coonen Beleidsmedewerker 070-3490 891 coonen@vewin.nl Deltaprogramma Zoetwater (DPZ) Deltaprogramma Kust Kaderrichtlijn Water (KRW) Geneesmiddelen in drinkwaterbronnen Omgevingswet Besluit Kwaliteitseisen Monitoring Water (BKMW) Drinkwaterwet EU Richtlijn Prioritaire Stoffen Convenant Bodem Wet Bodembescherming Structuurvisie Ondergrond AMvB Bodemenergie Omgevingswet Basisregistratie Ondergrond Kernafval Mijnbouwwet Schaliegaswinning Kadasterwet INSPIRE Wet Informatie-Uitwisseling Ondergrondse Netten (WION) Richtlijn Bouwproducten EU Richtlijn Bodem EU-telecomverordening WACC (vermogenskostenvoet) Bestuursakkoord Water (BAW) Topsector Water Drinkwaterwet Precario Vennootschapsbelasting Wet belastingen op milieugrondslag Belastingplan Drinkwaterprojecten in ontwikkelingslanden EU Horizon 2020 European Innovation Partnership Harmonisering adviesstructuren (EPA-d, BOT-mi en EPA-n) Alerteringssysteem Terrorismebestrijding (NCTV) Nationaal Cyber Security Centrum (incl. Cyber Security) Wet veiligheidsregio s Strategie Drinkwaterwet Wet melding inbreuken elektronische informatiesystemen Wetsvoorstel Meldplicht security breaches Tweede Nota Duurzame Gewasbescherming Onkruidbeheer Grondnota/Herpositionering Staatsbosbeheer Natura 2000 Natuurvisie/Nieuwe Natuurwet EU-Landbouwbeleid (GLB) Vijfde Actieprogramma Nitraatrichtlijn Meststoffenwet 4 4 4, 5, 6, 10 5 5 6 7 15 6 6 6 7 7 8 8 8, 9 8 10 10 10 11 16 16 6 7 8 11 11 11 11 11, 12 12 15 15 5 13 13 13 14 14 14 8 8 9 9 9 9 10 10 17
Woordenlijst ATb AMvB BKMW BOT-mi BRO DPZ EHS EPA-d EPA-n ILT INSPIRE KRW NCSC NCTV RBT REACH ROT RWZI SGBP WACC WION WOB Alerteringssysteem Terrorismebestrijding Algemene Maatregel van Bestuur Besluit Kwaliteitseisen Monitoring Water Beleidsondersteunend Team milieu-incidenten Basisregistratie Ondergrond Deltaprogramma Zoetwater Ecologische Hoofdstructuur Eenheid Planning en Advies drinkwater Eenheid Planning en Advies nucleair Inspectie Leefomgeving Transport Infrastructure for Spatial Information in Europe Kaderrichtlijn Water Nationaal Cyber Security Centrum Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid Regionaal Beleidsteam Registratie, Evaluatie en Autorisatie van Chemische Stoffen Regionaal Operationeel Team Rioolwaterzuiveringsinstallatie Stroomgebiedbeheerplan Vermogenskostenvoet Wet Informatie-Uitwisseling Ondergrondse Netten Wet Openbaarheid van Bestuur 18
Drinkwatervoorzieningsgebieden Vewin Contactpersoon: Marco Zoon Postbus 90611 2509 LP Den Haag Nederland Tel: +31 (0)70-3490 858 zoon@vewin.nl www.vewin.nl 19