duizend Achmea Investment Management - Investment Strategy Investment Highlights week 48 Datum: 5 december 2016 OPEC bereikt akkoord Afgelopen week was een drukke week wat betreft macroeconomische cijfers. Deze cijfers waren overwegend positief in zowel de Verenigde Staten als de eurozone. De werkloosheid in beide regio s daalde verder. In de Verenigde Staten bedraagt het werkloosheidspercentage nu 4,; het laagste niveau sinds 2007 (zie grafiek 1). Vanwege de positieve arbeidsmarktcijfers en de licht oplopende inflatie, is het nagenoeg zeker dat de Amerikaanse centrale bank de beleidsrente verhoogt op 14 december. Woensdag stond de OPEC centraal op de financiële markten. De OPEC bereikte een akkoord om de olieproductie in te perken waarop de olieprijs omhoog schoot (zie grafiek 2). Hierdoor waren grondstoffen de beleggingscategorie met het hoogste weekrendement. Aandelenmarkten deden een klein stapje terug en kapitaalmarktrentes lieten een wisselend beeld zien. De komende week zal de focus liggen op de eurozone. De nee -stem in het Italiaanse referendum zal verwerkt moeten worden en op donderdag vergadert de ECB. Waarschijnlijk zal de ECB bekend maken het obligatieopkoopprogramma te verlengen. Belangrijkste Economische data week 48 Positieve Amerikaanse macro-cijfers; hogere groei in het derde kwartaal, stijgend consumentenvertrouwen en robuuste arbeidsmarkt (zie tabel 1) Inflatie in de eurozone kruipt omhoog De Chinese inkoopmanagersindices (PMI) stijgen < Lees verder op pagina 2> Overig Nieuws week 48 OPEC bereikt akkoord over productiebeperkingen Renzi kondigt aftreden aan na verlies referendum < Lees verder op pagina 3> Ontwikkelingen financiële markten week 48 De olieprijs spuit omhoog na OPEC-akkoord Aandelenmarkten consolideren Risico-opslag Italiaanse staatsobligaties daalt < Lees verder op pagina 4> Vooruitblik op week 49 De ECB-vergadering op donderdag; wordt er meer duidelijk over de eventuele verlenging van het opkoopprogramma? Na-ijleffecten van het Italiaanse referendum Grafiek 1 Arbeidsmarkt Verenigde Staten 12% 4% 2% dec-05 dec-08 dec-11 dec-14 Grafiek 2 Olieprijs spuit omhoog na OPEC-akkoord 4% 2% 0% -2% -4% - 2,1% Nieuwe banen VS (nonfarm payrolls, RA) Werkloosheidspercentage VS Verandering olieprijs 8, 6,9% -3,9% Tabel 1 Selectie economische cijfers week 48 Act. Exp. Prev. VS: BBP-groei Q3 3,2% 3,0% 2,9% VS: ISM Manufacturing 53,2 52,5 51,9 VS: Consumentenvertr. 107,1 101,5 100,8 VS: Non-farm payrolls 178k 180k 142k VS: Werkloosheids% 4, 4,9% 4,9% EZ: CPI j-o-j (schatting) 0, 0, 0,5% EZ: PPI j-o-j -0,4% - -1,5% EZ: Werkloosheids% 9, 10,0% 9,9% CH: PMI manufacturing 51,7 51,0 51,2 CH: PMI non-manufact. 54,7-54,0 Act. = Actual = meest recente cijfer, Exp. = Expectation = marktverwachting, Prev. = Previous = cijfer vorige periode 600 400 200 0-200 -400-600 -800-1000 maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag Achmea Investment Highlights
Positieve macro-cijfers "Reports from the twelve Federal Reserve Districts indicate that the economy continued to expand across most regions from early October through mid-november." Fed s Beige Book Economische groei naar boven bijgesteld Het Bureau of Economic Analysis (BEA) heeft de groei van de Amerikaanse economie over het derde kwartaal naar boven bijgesteld. De groei kwam uit op 3,2% op jaarbasis en dat was hoger dan verwacht en hoger dan de eerdere schatting van 2,9%. Vooral de opwaartse bijstelling van de consumptieve bestedingen zorgde voor dit hogere cijfer. De Amerikaanse consument is de drijvende kracht achter de economie en het consumentenvertrouwen blijft hoog. De Conference Board consumentenvertrouwenindex steeg van 100,8 naar 107,1 in november en dit was hoger dan verwacht. Zowel de huidige situatie als de verwachtingencomponent verbeterde. De gunstige situatie voor de consument komt mede door de goede arbeidsmarkt. In november kwamen er 178.000 nieuwe banen bij. Het cijfer van oktober werd wel naar beneden bijgesteld (van 161.000 naar 142.000). Het werkloosheidspercentage daalde sterker dan verwacht van 4,9% naar 4,. De gunstige arbeidsmarkt is ook terug te zien in de personal spending en income cijfers. Het personal income steeg met 0, m-o-m in oktober. De positieve situatie voor Amerikaanse huishoudens en de verbetering op de arbeidsmarkt kwamen ook naar voren uit het Beige Book, een periodiek opgesteld rapport door de 12 regionale centrale banken in de Verenigde Staten. Volgens dit onderzoek is in de meeste delen van de Verenigde Staten sprake van gematigde (modest to moderate) economische groei. Ook is de loongroei gematigd en neemt de werkgelegenheid verder toe. Ook de Amerikaanse huizenmarkt ligt er over het algemeen goed bij. De Case-Shiller huizenprijsindex steeg in september met 0,37% m-o-m. Jaar-op-jaar bedroeg de stijging 5,1%. De vooruitzichten voor de industriële sector zijn verbeterd. De ISM leidende indicator voor de industrie kwam hoger uit dan verwacht. De index steeg van 51,9 naar 53,2 en staat hiermee ruim boven de 50 wat op aanhoudende economische expansie duidt. Al met al waren de macro-economische cijfers overwegend positief en groeit de Amerikaanse economie in een gematigd tempo. Er is geen negatief effect waar te nemen als gevolg van de presidentsverkiezingen. Sterker nog, het effect is eerder positief. Op basis van de federal fund futures is het nu zeker dat de Fed de rente op 14 december weer verhoogt. De arbeidsmarkt ligt er goed bij en de inflatie loopt licht op. In oktober steeg de PCE deflator met 1,4% j-o-j en de kerninflatie bleef stabiel op 1,7% j-o-j in oktober. Inflatie eurozone loopt langzaam op De vertrouwenscijfers in de eurozone waren wisselend. De indicator voor het bedrijfsklimaat verslechterde terwijl het consumentenvertrouwen gelijk bleef. Het economische vertrouwen steeg licht. De inflatiecijfers waren per saldo hoger dan vorige maand. De schatting voor de consumentenprijsinflatie in november kwam uit op 0, j-o-j. Dit is een tiende hoger dan vorige maand. De kerninflatie kwam net als vorige maand uit op 0,. De producentenprijsindex kwam uit op -0,4% j-o-j en dat een stijging ten opzichte van vorige maand (-1,5%). De inkoopmanagers-index voor de industrie in de eurozone kwam hoger uit dan verwacht. De index steeg van 53,5 naar 53,7. Dit is het hoogste niveau sinds januari 2014. Ook onderliggend was dit een positief rapport met een stijging van de new orders component. Het werkloosheidspercentage daalde naar 9, in de eurozone. Dit is het laagste niveau sinds 2009 (zie grafiek 3). Al met al positieve macro-cijfers over de economie in de eurozone. Stijging Chinese leidende indicatoren De Chinese inkoopmanagersindex voor de industrie kwam hoger uit dan verwacht en steeg naar 51,7 (zie grafiek 4). De industriële sector blijft er dus goed bijliggen. Ook de index voor de dienstensector steeg ten opzichte van vorige maand. De services PMI bedraagt nu 54,7. Grafiek 3 Daling werkloosheid eurozone zet door 13% 12% 11% 9% 7% dec-05 dec-07 dec-09 dec-11 dec-13 dec-15 Grafiek 4 Inkoopmanagersindices China 70 60 50 40 Eurozone werkloosheidspercentage China PMI industrie 30 jan-08 jan-10 jan-12 jan-14 jan-16 China PMI dienstensector Achmea Investment Highlights 2/5
Italianen zeggen nee La gauche c'est l'échec, l'extrême droite c'est la faillite". François Fillon in zijn speech nadat hij als overwinnaar uit de bus kwam voor de Franse Republikeinse partij ( Links dat is de mislukking, extreemrechts betekent het failliet van Frankrijk ). Fillon kandidaat voor de Franse Republikeinen Oud-premier François Fillon heeft de voorverkiezingen gewonnen van de Franse Republikeinse partij. Hij versloeg Alain Juppé in de tweede ronde terwijl hij eerder al voormalig president Nicolas Sarcozy had uitgeschakeld. Naar verwachting zal hij het volgend jaar gaan opnemen tegen Marine Le Pen bij de Franse presidentsverkiezingen. De overwinning van Fillon is opmerkelijk omdat hij tot voor kort weinig kans leek te maken in de peilingen. Fillon is voorstander van structurele hervormingen om de Franse economie uit het slop te trekken en streeft een strikter immigratiebeleid na. Hij wordt regelmatig vergeleken met Margaret Tatcher. Zij kreeg de Britse economie in de jaren tachtig weer op de rails. De huidige president François Hollande heeft aangegeven zich niet opnieuw kandidaat te stellen voor het presidentschap. Dit opmerkelijke besluit heeft hij genomen omdat hij zeer impopulair is en naar verwachting kansloos is om volgend jaar herkozen te worden. Renzi kondigt aftreden aan na verlies referendum De Italiaanse premier Matteo Renzi heeft zijn aftreden aangekondigd nadat hij het referendum had verloren. Het referendum had betrekking op een grondwetwijziging die moest leiden tot staatkundige hervormingen. De Italiaanse premier had zijn politieke lot eraan verbonden. Bij een nee -stem had hij beloofd af te treden. Circa 60% van Italianen hebben tegen de hervormingen gestemd. Het voorlopige opkomstcijfer was een stuk hoger dan bij vorige referenda. De politieke gevolgen zijn nog niet duidelijk. De kans is groot dat er nu nieuwe (vervroegde) verkiezingen komen in Italië. President Mattarella zal het ontslag van Renzi eerst moeten aanvaarden en hij kan vervolgens nieuwe verkiezingen uitschrijven. De nee - stem in het referendum is een opsteker voor de oppositiepartijen. Zij zien de eventuele vervroegde verkiezingen met vertrouwen tegemoet. Per saldo is de uitslag een negatief signaal voor de hervormingsagenda in Italië en voor de toekomst van de eurozone. Bellen opnieuw en nu met een grotere marge ten opzichte van de vorige keer. OPEC bereikt akkoord over productieverlaging De OPEC (organisatie van olieproducerende landen) heeft een akkoord gesloten over de inperking van de olieproductie. De totale productie wordt met 1,2 miljoen vaten per dag verlaagd naar 32,5 miljoen vaten per dag. De productieverlaging gaat in op 1 januari 2017 en is geldig voor een periode van 6 maanden. Dit is het eerste OPEC-besluit om de productie in te perken sinds 2008. Saudi-Arabië neemt het grootste deel van de verlaging voor haar rekening, terwijl Iran de productie op peil mag houden. Indonesië is het niet eens met de afspraak en heeft het lidmaatschap van de OPEC tijdelijk opgeschort. Naast de OPEC-landen gaan ook landen die geen onderdeel uitmaken van het oliekartel de productie verlagen met 600.000 vaten per dag. De helft hiervan komt voor rekening van Rusland. Doel van het akkoord is het overaanbod op de oliemarkt te verkleinen om zo de olieprijs te ondersteunen. De olieprijs reageerde positief op dit nieuws. De prijs spoot met circa 9% omhoog na bekendmaking van het akkoord. De olieprijs doorbrak het niveau van vorige maand toen gehint werd op dit akkoord (zie grafiek 5). Al met al is deze koerswijziging van de OPEC positief voor de olieprijs. De vraag is alleen in hoeverre de gemaakte afspraken nagekomen worden. In het verleden zijn afspraken over productiebeperkingen regelmatig geschonden. Grafiek 5 Olieprijs omhoog na OPEC-besluit 60 55 50 45 40 35 30 Olieprijs (Brent in $) 25 dec-15 mrt-16 jun-16 sep-16 Van der Bellen wint Oostenrijkse presidentsverkiezingen Op 4 december zijn opnieuw presidentsverkiezingen gehouden in Oostenrijk. Deze verkiezingen waren een herhaling van die in mei. Toen won Alexander van der Bellen nipt van Norbert Hofer. Echter, vanwege onregelmatigheden bij het stemmen werd de uitslag ongeldig verklaard. Bij de nieuwe ronde won Van der Achmea Investment Highlights 3/5
Aandelen wereld (LC) Eurozone Duitsland Italië Euro inflatie linked obligaties Euro IG niet-staat Global High Yield ( hedged) EMD HC ( hedged) EMD LC (unhedged) Grondstoffen (USD) Achmea Investment Management - Investment Strategy OPEC zet olieprijs hoger Door het OPEC-akkoord steeg de olieprijs fors. De prijs voor een vat Brent olie kwam weer boven de $50 per vat uit. De rentemarkten lieten een wisselend beeld zien. De Duitse kapitaalmarktrente liep licht op terwijl de Italiaanse daalde. Aandelenmarkten deden per saldo een klein stapje terug. Op de valutamarkt steeg het Britse pond in waarde. De totaalrendementen in november stonden in het teken van reflatie: stijgende aandelenmarkten en stijgende renteniveaus (zie grafiek 6). Aandelenmarkten consolideren Aandelenmarkten deden een stapje terug. De wereldwijde aandelenindex daalde met 0, afgelopen week. Aandelenmarkten in zowel de Verenigde Staten als Europa daalde met circa 1% in lokale valuta. Ook de opkomende markten gaven terrein prijs. Alleen de Japanse markt noteerde een plus van circa 1% in lokale valuta. De daling van de Japanse yen zorgde voor rugwind. Risico-opslag Italië daalt in de week voor het referendum Een gemengd beeld voor de staatsobligaties in de eurozone afgelopen week. De Duitse 10-jaarsrente steeg 4 basispunten en sloot de week af op 0,2. In aanloop naar het referendum daalde de Italiaanse 10-jaarsrente. De daling bedroeg 17 basispunten en daarmee kwam de 10-jaarsrente uit op 1,9%. De risico-opslag ten opzichte van Duitsland daalde dus nadat deze de afgelopen weken was opgelopen (zie grafiek 7). Per saldo daalden Duitse staatsobligaties met 0,3% terwijl Italiaanse staatsobligaties in waarde stegen (+1%). De totaalrendementen van de overige eurolanden lagen hier tussenin. In de Verenigde Staten consolideerde de 10- jaarsrente. Per saldo was sprake van een lichte stijging van 3 basispunten naar 2,3. Gemengd beeld kredietobligaties De rendementsuitslagen voor de kredietobligaties waren beperkt. Het totaalrendement op High Yield was licht positief (+0,2%), terwijl de andere kredietcategorieën per saldo in waarde daalden. Niet-staatsobligaties uit de eurozone leverden 0,2% in. Ook schuldpapier uit opkomende landen noteerden kleine verliezen. De EMD hard currency index daalde met 0,4% terwijl de lokale valutavariant een min van 0,2% liet zien in euro s. OPEC zet olieprijs hoger Na bekendmaking van het OPEC-akkoord steeg de olieprijs met bijna 9%. De dag erna kwam er weer bijna 7% bij. De dag-op-dag bewegingen waren groot (zie grafiek 2). De Brent olieprijs sloot de week af op bijna $55 per vat; een stijging van meer dan $7 (ruim 15%). De brede grondstoffenindex (S&P GSCI) steeg per saldo met bijna. De subcategorieën basismetalen en agricultuur daalden in waarde afgelopen week. Brits pond wint terrein terug Het Britse pond wint de laatste weken terrein terug (zie grafiek 8). Afgelopen week apprecieerde de Britse munt ruim 1% ten opzichte van de euro. De Japanse yen blijft onder druk staan. Ten opzichte van de euro bedroeg de daling ruim 1% afgelopen week. Ten opzichte van de Amerikaanse dollar toonde de euro licht herstel. De wisselkoers bedraagt nu circa 1,068. De koers van de euro zal komende week invloed worden door het Italiaans referendum en de ECB-vergadering op donderdag. Grafiek 6 Reflatie in november 15% 5% 0% -5% Grafiek 7 Risico-opslag Italië daalde opgelopen week 2,2% 1, 1,4% 0, 0,2% YTD 2016 Grafiek 8 Brits pond laat herstel zien afgelopen weken november 10-jaarsrente Duitsland 10-jaarsrente Italië 10-jaars ITA minus 10-jaars DLD (rechteras) 2,0% 1, 1, 1,4% 1,2% -0,2% jul-16 aug-16 sep-16 okt-16 nov-16 0,95 0,9 0,85 0,8 0,75 0,7 EUR-GBP X-RATE 0,65 dec-15 mrt-16 jun-16 sep-16 Achmea Investment Highlights 4/5
Achmea IM - Investment Strategy Postadres Postbus 866 3700 AW Zeist Bezoekadres Handelsweg 2 3707 NH Zeist www.achmeainvestmentmanagement.nl Chief Strategist - Wim Barentsen willem.barentsen@achmea.nl Auteurs: Alex van den Berg - Senior Strategist alex.van.den.berg@achmea.nl Maurice Geraets - Senior Strategist maurice.geraets@achmea.nl Coen van de Laar - Senior Strategist coen.van.de.laar@achmea.nl Frank van Weegberg - Senior Strategist frank.van.weegberg@achmea.nl De auteurs van de Achmea Investment Highlights rouleren wekelijks over de afdeling Investment Strategy. De auteur van deze week: Maurice Geraets Disclaimer Achmea Investment Management B.V. ( Achmea IM ) heeft de informatie in dit document met zorg samengesteld. De informatie is alleen bestemd voor gekwalificeerde beleggers en/of professionele beleggers zoals bedoeld in de Wet op het financieel toezicht (Wft). Dit document is of bevat (i) geen aanbod of uitnodiging om financiële instrumenten te kopen, te verkopen of te verhandelen, (ii) geen beleggingsaanbeveling of beleggingsadvies, (iii) geen juridisch, fiscaal of ander advies. Achmea IM raadt u af een (beleggings)beslissing uitsluitend te baseren op de informatie in dit document. Raadpleeg in voorkomende gevallen een juridisch, fiscaal of andere adviseur. Achmea IM is niet aansprakelijk voor schade die het gevolg is van zo n (beleggings)beslissing. De informatie in dit document is (mede) gebaseerd op informatie die Achmea IM van betrouwbaar geachte informatiebronnen heeft verkregen. Achmea IM garandeert niet de betrouwbaarheid van die bronnen en de juistheid en volledigheid van de van die bronnen verkregen informatie. De informatie in dit document is puur informatief en u kunt daaraan geen rechten ontlenen. Alle informatie is een momentopname, tenzij uitdrukkelijk anders is aangegeven. Het verstrekken van dit document na de oorspronkelijke publicatiedatum is geen garantie dat de hierin opgenomen informatie op die latere datum nog juist en volledig is. Achmea IM heeft het recht om deze informatie zonder aankondiging te wijzigen. Het noemen van rendementen op beleggingen in dit document dient uitsluitend als uitleg en toelichting. Achmea IM spreekt daarmee geen verwachting uit over het rendement of koersverloop van die beleggingen. De waarde van uw belegging kan fluctueren en in het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. U mag de informatie in dit document alleen voor eigen persoonlijk gebruik kopiëren. U mag de informatie niet overnemen, vermenigvuldigen, distribueren of openbaren zonder schriftelijke toestemming van Achmea IM. Alle informatie (teksten, foto s, illustraties, grafisch materiaal, handelsnamen, logo s, woord- en beeldmerken) blijft eigendom van of in licentie bij Achmea IM en wordt beschermd door auteursrecht, merkenrecht en/of intellectueel eigendomsrecht. Er worden geen rechten of licenties overgedragen bij gebruik van of toegang tot deze informatie. Uitgegeven door: Achmea Investment Management B.V., statutair gevestigd te Zeist en kantoorhoudende te Zeist (Handelsregister nr. 18059537). Achmea IM is geregistreerd bij de Autoriteit Financiële Markten ("AFM") in Amsterdam als een beheerder van beleggingsinstellingen als bedoeld in artikel 2:65a Wft en is onder deze vergunning bevoegd tot het verlenen van de beleggingsdiensten als opgenomen in het door de AFM gehouden register. Achmea Investment Highlights 5/5