Bijlage Bijlage LoveNsex

Bijlage Bijlage LoveNsex Deze bijlage hoort bij de beschrijving van de interventie LoveNsex, zoals die is opgenomen in de databank Effectieve Jeugdinterventies. Meer informatie: www.nji.nl/jeugdinterventies November 2014

Tabel 1. Thema s, behavioral outcome en performance objectives Thema Behavioural outcome Performance objectives De jongere van Antilliaanse afkomst. Veilig vrijen/condoomgebruik Jongeren gebruiken altijd en correct condooms Besluiten condooms te gebruiken Condooms kopen Altijd (tzt) condooms bij zich dragen (ter beschikking hebben) Condoom gebruiken bij elke geslachtsgemeenschap Condoom correct gebruiken Veilig vrijen: anticonceptie gebruik Wensen en grenzen Jongeren gebruiken (tzt) consequent en correct anticonceptie Jongeren hebben gewenste seks (als ze daar klaar voor zijn) Onderhandelen over condoomgebruik met partner Soa-test laten doen alvorens eventueel te willen stoppen met condoomgebruik in een langere relatie (langer dan 3 maanden) en maken afspraken met vaste partner over anticonceptie en vreemdgaan Besluiten anticonceptie te regelen / te stimuleren Keuze maken voor meest geschikte type antconceptie in eigen situatie Anticonceptie correct en consequent gebruiken wanneer hij/zij geslachtsgemeenschap anticipeert Jongeren hebben inzicht in en kunnen handelen naar eigen wensen, grenzen en behoeften ten aanzien van relaties en seksualiteit Beslissen geen seks met de ander te hebben tot ze daar zelf alsmede de ander er klaar voor zijn Jongere accepteert en respecteert wensen, grenzen en behoeften van anderen Beslissen om alleen gewenste seksuele handelingen te hebben 2

Zwanger Liefde en seks Jongeren hebben prettige relaties en hebben respect voor ieders seksuele identiteit Geven wensen en grenzen aan en respecteren deze van de partner Jongere communiceert helder eigen wensen, grenzen en behoeften Interpreteren correct wensen en grenzen van partner Accepteren of pareren wensen en grenzen van partner Goed omgaan met negatieve emoties mbt relaties Herkennen de risico s van alcohol en/of drugs op het kunnen bewaken cq respecteren van grenzen Ontsnappen uit situaties die tot ongewilde seks kunnen leiden Hebben inzicht in het betstaan van loverboys en hun werkwijze Voorkomt een ongewenste zwangerschap Gaat adequaat om met een onbedoelde zwangerschap Heeft een prettige manier van vrijen gevonden Gaat goed om met veranderingen in de relatie met belangrijke personen Voorkomt een onprettige situate met een loverboy Communiceert op een open manier over liefde en relaties Heeft respect voor seksuele diversiteit van leeftijdsgenoten en mensen om hem heen Vraagt om hulp en zoekt steun voor seksuele gezondheidsproblemen wanneer dit nodig/wenselijk is 3

Tabel 2: Inhoud van de interventie. Liefde en seks Wensen en grenzen Veilige seks Soa s Zwangerschap Liefde en relaties Wat wil ik? Veilige seks Wat zijn soa s? Zwanger? -Lees -Lees -Lees -Lees -Lees Verliefd zijn Luister naar je eigen gevoel Wat is veilig? De definitie van soa s Hoe weet ik dat ik zwanger ben? Flirten Nee zeggen Wat is onveilig? Hoe krijg je een soa? De Morning After Pil en het Een relatie hebben Wat te doen als er iets gebeurt? Wat nu? spiraal Uit elkaar gaan -Kijk -Kijk -Kijk -Kijk : een gebroken hart s: ervaringsverhaal Ex-o-meter : informatie over soa s -Kijk Fotoverhaal: nee is nee Educatieve illustratie: menstruatiecyclus Foto: zwangerschapstest en gebruiksaanwijzing -Vraag -Vraag -Vraag -Vraag -Vraag Chatten, bellen, e-mailen, FAQ Chatten, bellen, e-mailen, FAQ Chatten, bellen, e-mailen, FAQ Chatten, bellen, e-mailen, FAQ chatten, bellen, e-mailen, FAQ

en links en links en links en links en links Seks Wat wil de ander? Condooms Soorten soa s Zwanger. En nu? -Lees -Lees -Lees -Lees -Lees Seks/Veilige seks Vraag om duidelijkheid De definitie van het condoom Verschillende soorten soa s Houden of abortus plegen De eerste keer Let op signalen Hoe gebruik je een condoom? Ongewenst zwanger Bij twijfel voorzichtig zijn Hoe draag je een condoom bij Tienerouders je? -Kijk -Kijk -Kijk -Kijk Educatieve foto s Fotoverhaal: nee is nee -Kijk Ervaringsverhaal soa test Ervaringsverhalen: Geslachtsorganen Instructiefilm over condoomgebruik tienermoeders en vaders -Vraag -Vraag Ervaringsverhaal soa test -Vraag -Vraag Chatten, bellen, e-mailen, FAQ Chatten, bellen, e-mailen, FAQ Chatten, bellen, e-mailen, FAQ Chatten, bellen, e-mailen, FAQ 5

en links en links -Vraag en links en links Chatten, bellen, e-mailen, FAQ en links Liefde en seks Wensen en grenzen Veilige seks Soa s Zwangerschap Homoseksualiteit Slechte ervaring Anticonceptiepil Soa test Zwangerschap -Lees -Lees -Lees -Lees -Lees Omschrijving van homo-, hetero Grenzen Omschrijving van anti-conceptie. Omschrijving van een soa-test Hoe weet ik of ik zwanger ben? en lesbisch zijn. Gevoelens van schuld, schaamte Waarom nodig? Hoe kun je een soa krijgen? Morningafterpil en spiraaltje Uit de kast komen Ervaringsverhaal en ongemak Voorkomen van slechte ervaringen Praat met je (meerdere) partner(s). Welk anticonceptiemiddel is geschikt? Waarom testen? Checklist: ben ik zwanger? Praten over slechte ervaringen Verschillende soorten -Kijk -Kijk : uit de kast, verliefd zijn op een meisje/jongen -Kijk s: ervaringsverhalen Foto s: verschillende anticonceptiemiddelen -Kijk Ervaringsverhalen soa-test -Kijk Afbeelding: menstruatiecyclus Foto: zwangerschapstest 6

-Vraag -Vraag Chatten, bellen, e-mailen, FAQ Chatten, bellen, e-mailen, FAQ -Vraag -Vraag en links -Vraag en links Chatten, bellen, e-mailen, FAQ Chatten, bellen, e-mailen, FAQ Chatten, bellen, e-mailen, FAQ en links en links en links 7

Tabel 3. Overzicht van enkele website onderdelen, de determinanten, de bijbehorende doelen, methoden en strategieën. (voor de overige thema s zie bijlage 1) Condoomgebruik Kennis Risicoperceptie Attitude Sociale invloed Eigen effectiviteit / Vaardigheden Besluiten condooms te gebruiken Leggen uit wat veilig en onveilig vrijen is (soa preventie) Geven aan zich bewust te zijn van de mate waarin soa voorkomt onder jongeren/ leeftijdsgenoten Erkennen dat de voordelen van condoomgebruik opwegen tegen de nadelen/ Beschrijven hoe belangrijke anderen over condoomgebruik/ veilig vrijen denken Zijn in staat om te beschrijven wat veilig vrij gedrag inhoudt Kunnen de belangrijkste soa, wijze van besmetting en enkele lichamelijke consequenties noemen Zijn er zich van bewust dat soa vaak niet zichtbaar zijn Hebben een positieve houding tav condoomsgebruik Leggen uit wat je kunt doen om een soa infectie te voorkomen Benoemen dat soa vaak geen symptomen hebben Zijn er zich van bewust dat soa op langere termijn ernstige gevolgen kunnen hebben Erkennen dat condoomgebruik een goed middel is tegen soa (en ongewenste zwangerschap) Leggen uit wat gevolgen van verschillende soa (op langere termijn) kunnen zijn Kunnen eigen risico voor soa inschatten ahv eigen gedrag Leggen uit dat de meeste soa behandeld kunnen worden Leggen uit dat sommige soa niet behandeld kunnen worden en in lichaam aanwezig blijven, maar wel heel vervelend zijn (herpes)

Leggen uit dat hiv niet behandeld kan worden, maar wel onderdrukt door gebruik hiv-remmers Leggen uit waarom vroegtijdige signalering en behandeling belangrijk is Methoden Advance organizers Informatieverstrekking Elaboration Personalize risk Consciousness raising Arguments Persuasive communication Strategieen & Uitwerking Wist-je-dat jes Stroomdiagram Tabel Tabel Tabel Tabel Ex-o-meter Wist-je-dat jes Kennis Risicoperceptie Attitude Sociale invloed Eigen effectiviteit / Vaardigheden Condooms kopen Noemen twee plaatsen waar je condooms kunt kopen Zijn zich ervan bewust dat het risico op onveilig vrijen groot is als je geen condooms gekocht hebt Noemen tenminste twee positieve aan het kopen van condooms Beschrijven normen van belangrijke anderen mbt kopen van condooms Beschrijven stap voor stap hoe je een condoom kunt kopen Beschrijven waar je op moet letten als je condooms koopt (houdbaarheidsdatum, CE keurmerk en geschiktheid voor veilig vrijen- denk aan funcondooms) Noemen tegenargumenten bij hen bekende nadelen van het condooms kopen Geven aan vertrouwen te hebben in eigen vermogen om met gevoelens van schaamte rond het kopen van condooms om te gaan Methoden Informatieverstrekking Consciousness raising Arguments Persuasive communication Strategieën & Uitwerking Stappenplan 9

Kennis Risicoperceptie Attitude Sociale invloed Eigen effectiviteit / Vaardigheden Altijd (tzt) condooms bij zich dragen (ter beschikking hebben) Beschrijven op welke plekken je condooms kunt bewaren Zijn er zich van bewust zelf ook risico te lopen op onveilig vrijen als ze geen condoom bij zich dragen Beschrijven twee voordelen van het bij zich dragen van condooms Beschrijven de normen van belangrijke anderen tav het bij zich dragen van condooms Beschrijven hoe ze in verschillende situaties een condoom bij zich zullen dragen Noemen tegenargumenten bij nadelen van het bij zich dragen van condooms Geven aan vertrouwen te hebben (tzt) altijd een condoom bij zich te kunnen dragen Methoden Informatieverstrekking Consciousness raising Arguments Persuasive communication Strategieën & Uitwerking Kennis Risicoperceptie Attitude Sociale invloed Eigen effectiviteit / Vaardigheden Condooms correct gebruiken Beschrijven dat je elke keer dat je geslachtsgemeenschap hebt een nieuw condoom gebruikt en dat je het condoom vanaf het begin tot het eind omhoudt Zijn zich bewust van het risico op soa (of zwangerschap) als ze een condoom niet correct gebruiken Geven aan het belangrijk te vinden condooms correct te gebruiken Laten zien hoe je een condoom correct om en af doet Leggen uit dat bij condoomgebruik voor anale seks het wenselijk is extra glijmiddel te gebruiken Leggen uit dat er verschillende maten condooms verkrijgbaar zijn Zijn zich bewust van de risico s op condoomfalen (afglijden, scheuren) Beschrijven hoe condoomfalen (scheuren, afglijden) te kunnen voorkomen Beschrijven hoe je een condoom om doet, af 10

doet en weggooit Leggen uit dat je een condoom niet moet gebruiken na de uiterste houdbaarheidsdatum Leggen uit wat de twee belangrijkste vormen van condoomfalen zijn en hoe deze voorkomen kunnen worden Methoden Informatieverstrekking Actief leren Consciousness raising Guided practice Strategieën & Uitwerking DO s FAQ s Stappenplan Stappenplan DO s Condoominstructie Condoominstructie Kennis Risicoperceptie Attitude Sociale invloed Eigen effectiviteit / Vaardigheden Condoom gebruiken bij elke geslachtsgemeenschap Leggen uit dat het consequent gebruiken van condooms effectief is tegen het risico op soa of zwangerschap Zijn zich bewust van hun eigen risico op soa of zwangerschap is als ze niet consequent condooms gebruiken Geven aan een positieve houding te hebben ten aanzien van het gebruiken van condooms bij elke geslachtsgemeensc hap Zijn zich bewust van mogelijke druk partner of vrienden om niet consequent een condoom te gebruiken Laten zien vertrouwen te hebben er in te slagen elke keer een condoom te gebruiken bij geslachtsgemeenscha p Leggen uit waarom een condoom gebruiken belangrijk is met vaste zowel als losse partners Erkennen dat consequent condoomgebruik voor soa los staat van anticonceptiegebrui k Laten zien vertrouwen te hebben een condoom consequent te kunnen gebruiken ook als de relatie al wat langer duurt Methoden Informatieverstrek king Actief leren Consciousness raising Arguments Arguments Guided practice Goal setting 11

Strategieën & Uitwerking Stappenplan DO s Condoominstructie Condoominstructie Kennis Risicoperceptie Attitude Sociale invloed Eigen effectiviteit / Vaardigheden Soa test laten doen alvorens evt. te willen stoppen met condoomgebruik in langere relatie (>3maanden ) en maken afspraken met vaste partner over anticoncepti e en vreemdgaa n Leggen uit dat ze soa test moeten laten doen alvorens te stoppen met condoom in relatie Leggen uit wat je moet doen om je te laten testen Leggen uit dat je afspraken moet maken met je vaste partner over anticonceptiegebru ik en vreemdgaan Zijn zich bewust van het risico op soa bij het stoppen met condooms in een vaste relatie voordat een soa-test is gedaan Hebben een positieve attitude tav het laten doen van soa test alvorens te stoppen met condoom Erkennen dat sommigen het laten doen van een soa-test relateren aan gebrek aan vertrouwen in de ander Hebben vertrouwen argumenten te kunnen gebruiken om negatieve attitudes tav testen voor stoppen, te kunnen pareren Hebben vertrouwen een soa-test te kunnen laten doen voordat ze stoppen met condoomgebruik in een relatie Methoden Informatieverstrek -king Actief leren Consciousness raising Shifting perspectives Guided practice Verbal persuasion Strategieën & Uitwerking 12

Anticonceptie Kennis Risicoperceptie Attitude Sociale invloed Eigen effectiviteit / Vaardighede n Besluiten anticoncepti e te regelen/ te stimuleren (meisje vs jongen) Beschrijven hoe het voortplantingssysteem werkt van jongen en meisje werkt (bv menstruatie-cyclus, vruchtbaar-heid, zwangerschap) Leggen uit wat je kunt doen om zwangerschap te voorkomen (geen seks, geen GG, gebruik anticonceptie/ condoom + morning afterpil) Leggen uit dat naast anticonceptie ook een condoom gebruikt moet worden tegen soa (DD) Kunnen enkele symptomen noemen die wijzen op zwangerschap Leggen uit wat de keuzemogelijkheden zijn bij een onbedoelde zwangerschap Zijn zich bewust van (hun eigen) kans op zwangerschap bij onbeschermde geslachtsgemeensch ap Zijn zich bewust van het (eigen) risico op zwangerschap bij slecht of geen anticonceptie gebruik Zijn zich bewust van risico op tienerouderschap voor zowel jongen als meisje als anticonceptie niet of slecht gebruikt wordt Hebben een positieve houding tav het voorkomen van ongewenste zwangerschap Hebben een positieve houding tav het gebruiken van anticonceptie Staan positief tav het gebruik van DD Hebben een negatieve houding tav ongewenst tienerouderschap Hebben een positieve houding tav het uitstellen van ouderschap Hebben inzicht in opvattingen van belangrijke anderen tav gebruik anticonceptie Mobiliseren sociale steun (partner etc.) voor het regelen van anticonceptie Hebben inzicht in opvattingen van belangrijke anderen (vrienden, ouders) tav tienerzwangerscha p en tienerouderschap Hebben inzicht in positieve argumenten van sommige leeftijdsgenoten tav tienerouderschap (bv partnerbinden, huis krijgen, zelfstandig worden, geliefd worden etc) Geven aan vertrouwen te hebben ongewenste zwangerschap (en ongewenst ouderschap) te kunnen voorkomen Leggen uit hoe je anticonceptie kunt regele Geven aan vertrouwen te hebben met gevoelens van schaamte of ongemak om te kunnen gaan bij het regelen van anticonceptie Kunnen voor en nadelen noemen van DD Leggen uit wat het betekent om ongewenst zwanger te zijn (keuze moeten maken) Leggen uit wat het betekent (in 13

emotionele en praktische zin) om tienerouder te worden Methoden Actief leren Advance organizers Scenario based risk information Consciousness raising Arguments Stimulate communication Persuasive communicatio n Informatieverstrekki ng Strategieën & Uitwerking Afbeeldingen Tabel Checklist Tabel Hulplijnen Keuze maken voor meest geschikte type anticoncepti e in eigen situatie Beschrijven verschillende vormen en werkwijzen van anticonceptie Benoemen wat werking en bijwerkingen van verschillende soorten anticonceptie zijn (weerleggen misvattingen) Hebben inzicht in de risico s van anticonceptiefalen bij verschillende methodes Hebben reëel beeld van wat mogelijke bijwerkingen zijn van anticonceptie (weerleggen misvattingen) Kunnen voordelen en nadelen noemen tav verschillende typen anticonceptie: Pil, prikpil, koper spiraal, hormoon spiraal, anticonceptiepleiste r, hormoonstaafje, anticonceptiering etc Hebben inzicht in wat belangrijke anderen vinden van verschillende vormen van anticonceptie Hebben er vertrouwen in een weloverwogen keuze te kunnen maken Beschrijven hoe je anticonceptie falen bij verschillende methodes kunt voorkomen Hebben een positieve houding tav het gaan gebruiken van een geschikte anticonceptie Methoden Advance organizers Informatieverstrekki ng Consciousness raising Arguments Actief leren Strategieën & Uitwerking Tabel Tabel Tabel Afbeeldingen FAQ s 14

Kennis Risicoperceptie Attitude Sociale invloed Eigen effectiviteit / Vaardighede n Anticoncepti e correct en consequent gebruiken Kunnen uitleggen wat de juiste wijze van gebruik is van anticonceptie methodes (met aandacht voor bijwerkingen) Leggen uit dat het consequent gebruiken van anticonceptie effectief is tegen het risico op zwangerschap Zijn zich bewust van het risico van het niet correct gebruik van anticonceptie op zwangerschap Zijn zich bewust van risico op zwangerschap als anticonceptie niet consequent wordt gebruikt Zien het belang in van correct en consequent anticonceptiegebrui k Kunnen weerstand bieden aan druk om niet consequent anticonceptie te gebruiken Hebben vertrouwen in het correct (en consequent) gebruiken van anticonceptie om zwangerschap te voorkomen Leggen uit waarom correct en consequent anticonceptie gebruiken belangrijk is met vaste zowel als losse partners Methoden Informatieverstrekki ng Consciousness raising Arguments Actief leren Advance organizers Strategieën & Uitwerking Afbeeldingen Tabel Stroomdiagram Stroomdiagram Afbeeldingen De jongeren van Antilliaanse afkomst praat over anticonceptiegebru ik ter voorkoming van een ongewenste zwangerschap Jongeren van Antilliaanse herkomst onderkennen het belang van communicatie voor preventie van ongeplande zwangerschap Jongeren van Antilliaanse afkomst betrekken de gevolgen van een gebrek aan communicatie omtrent anticonceptiegebrui k ter voorkoming van zwangerschap op zichzelf. Jongeren van Antilliaanse afkomst zien de ernst in van het niet praten over anticonceptiegebrui k Jongeren van Antilliaanse herkomst hebben een positieve houding t.a.v. praten over anticonceptiegebrui k. Jongeren van Antilliaanse herkomst onderkennen het belng van weerstand tegen sociale druk die kan leiden tot onveilig vrijen. 15

Jongeren van Antilliaanse afkomst zien geen barrières t.a.v. praten over anticonceptiegebrui k met een sekspartner Methoden Informatiever strekking Overtuigende communicatie Strategieën & Uitwerking 16

Overzicht 1. Overzicht van overige website onderdelen, de determinanten, de bijbehorende doelen, methoden en strategieën. Kennis Risicoperceptie Attitude Sociale invloed De jongere van Antilliaanse herkomst voorkomt een ongewenste zwangerschap Jongeren van Antilliaanse herkomst weten wat de gevolgen zijn van een ongeplande zwangerschap. Jongeren van Antilliaanse herkomst kunnen enkele lange en korte termijn gevolgen van jong ouderschap, adoptie en abortus (de keuzemogelijkheden) benoemen Jongeren van Antilliaanse herkomst onderkennen het belang van het voorkomen van Jongeren van Antilliaanse herkomst beseffen dat een o.z nadelige gevolgen voor henzelf kan hebben Jongeren van Antilliaanse herkomst beseffen dat de gevolgen van ongeplande zwangerschap ernstig (kunnen) zijn Jongeren van Antilliaanse herkomst beseffen dat de gevolgen van jong ouderschap ernstig (kunnen) zijn Jongeren van Antilliaanse herkomst kunnen hun mening en ideeën verwoorden over ongeplande zwangerschap (bijvoorbeeld is het belangrijk om te voorkomen of niet). Jongeren van Antilliaanse herkomst zien de nadelige gevolgen op korte en langetermijn t.a.v. tienermoeder(vader)schap Jongeren van Antilliaanse herkomst zien de nadelige gevolgen op korte en lange termijn t.a.v abortus Jongeren van Antilliaanse herkomst (vooral meisjes) erkennende status van moederschap maar kunnen argumenten noemen waarom deze status ongdergeschikt is aan hun eigen belang (sociale norm)

een ongeplande zwangerschap Methoden Informatieverstrekking Actief leren Scenario based risk information Consciousness raising Shifting perspective Behavioural journalism Strategieën & Uitwerking Kennis Attitude Eigen effectiviteit / Vaardigheden De jongere van Antilliaanse herkomst gaat adequaat om met een onbedoelde zwangerschap Jongeren van Antilliaanse herkomst kunnen enkele kenmerken noemen die wijzen op zwangerschap. Jongeren van Antilliaanse herkomst Jongeren van Antilliaanse herkomst zien het belang van hulp vragen en het nemen van een zorgvuldig besluit. Jongeren van Antilliaanse herkomst zien geen barrières t.a.v het vragen naar hulp en het nemen van een Jongeren van Antilliaanse herkomst kunnen bij de juiste persoon/instantie terecht voor hulp. Jongeren van Antilliaanse herkomst kunnen een zorgvuldig besluit nemen indien je te maken hebt met een ongeplande 18

onderkennen het belang van een zorgvuldig besluit bij een ongeplande zwangerschap en weten bij wie ze terecht kunnen voor ondersteuning. zorgvuldig besluit. zwangerschap. Jongeren van Antilliaanse herkomst weten waar ze hulp kunnen vragen bij het besluitvormingsproces en daarna. Jongeren van Antilliaanse herkomst weten bij wie ze terecht kunnen op school, en waarvoor. Jongeren van Antilliaanse herkomst weten wat te doen als een meisje over tijd en 19

misschien zwanger is. Methoden Elaboration Arguments Informatieverstrekking Tailoring Feedback Strategieën & Uitwerking Stappenplan Chat Chat Hulplijnen Hulplijnen 20

Seksuele dwang, wensen en grenzen Kennis Risicoperceptie Attitude Sociale invloed Eigen effectiviteit / Vaardigheden Hebben inzicht in en kunnen handelen naar eigen wensen, grenzen en behoeften ten aanzien van relaties en seksualiteit Leggen uit dat je alleen zelf kunt bepalen wat jouw wensen en grenzen zijn in een bepaalde situatie Noemen 4 manieren om intiem te zijn met een geliefde/partner zonder geslachtsgemeenschap te hebben/ als je wilt wachten met geslachtsgemeenschap Leggen uit dat je, zowel jongens als meisjes, zelf invloed hebt op het hebben van prettige en gezonde seks Zijn zich bewust van de risico s die zich kunnen voordoen als je niet duidelijk weet waar je eigen wensen en grenzen liggen Zijn zich bewust van de risico s die zich kunnen voordoen als je niet duidelijk aangeeft (verbaal of non verbaal) waar je eigen wensen en grenzen liggen Leggen uit hoe ze aankijken tegen verschillende types seksuele relaties/contacten op dit moment Erkennen dat plezierige seks veel meer kan zijn dan alleen geslachtsgemeensch ap Erkennen dat voor plezierige seks gelijkwaardigheid tussen partners belangrijk is Onderkennen norm van sommige anderen om nog geen seks te hebben Hebben zicht op wat leeftijdsgenoten/ belangrijke anderen vinden van verschillende seksuele handelingen Zijn in staat om aan te geven wat hun eigen wensen, grenzen en behoeften zijn Accepteren anderen 21

Benoemen dat de beleving/verwachting van relaties en seks anders kan zijn voor jongens en meisjes (ook stereotypering) Leggen uit dat iemand van gedachten kan veranderen en kan terugkomen op eerder aangegeven wensen en grenzen en hun beslissingen mbt intimiteit en seksualiteit Erkennen dat partners met elkaar zouden moeten communiceren over seksualiteit Geven voorbeelden waaruit blijkt dat wensen en grenzen per situatie kunnen verschillen Methoden e Informatieverstrekking Actief leren Personalize risk Consciousness raising Arguments Tailoring Planning coping responses Feedback Strategieën & Uitwerking 22

Fotostrip Can You Fix It Can You Fix It Fotostrip Kennis Risicoperceptie Attitude Sociale invloed Eigen effectiviteit / Vaardigheden Beslissen geen seks met de ander te hebben tot ze daar zelf als ook de andere klaar voor zijn Benoemen factoren die maken dat iemand in staat is druk van een partner om seks te hebben, te weerstaan (Communicatie vaardigheden, zelfvertrouwen, onafhankelijkheid) Zijn zich bewust van de gevolgen van seks zonder er klaar voor te zijn, zowel bij zichzelf als de ander Erkennen het belang van het bij zichzelf nagaan of ze klaar zijn voor seks Beschrijven welke normen en waarden ze denken dat leeftijdsgenoten en ouders hebben ten aanzien van seks of wachten met geslachtsgemeensch ap Laten zien dat ze nee kunnen zeggen tegen seks als ze dat willen Noemen consequenties van het hebben van seks als je er nog niet klaar voor bent (emotioneel& Erkennen het belang van het bij de ander nagaan of ze klaar zijn voor seks Bespreken de sociale normen die het hen moeilijk of juist gemakkelijk maken om nee te kunnen zeggen tegen seks Zijn staat te achterhalen wat de ander wil mbt seks 23

beschermingsgedrag) Beschrijven dat iedere persoon een eigen handleiding heeft Weerstaan van druk om seks te hebben, ook niet voor cadeautjes of andere beloning Leggen uit hoe ze kunnen achterhalen wat de ander wil Geen druk uitoefenen op een ander om seks te hebben, ook niet voor cadeautjes of andere beloning Methoden Elaboration Informatieverstrekking Scenario based risk information Consciousness raising Arguments Tailoring Stimulate communication Planning coping responses 24

Strategieën & Uitwerking Fotostrip Fotostrip Can You Fix It Can You Fix It Kennis Risicoperceptie Attitude Sociale invloed Eigen effectiviteit / Vaardigheden Ontsnappen uit situaties die tot ongewilde seks kunnen leiden Noemen twee manieren waarop je aan een situatie kunt ontsnappen die tot ongeplande geslachtsgemeenschap zou kunnen leiden Leggen uit wat moeilijk is aan het ontsnappen van risicovolle situaties en hoe je hier mee om Zijn zich bewust van hun eigen risico op ongewilde seks het moment dat ze zich in een risicovolle situatie bevinden (alleen met vriend/ vriendin, alcohol of drugs, dwang, beloning breezer ) Geven aan een positieve houding te hebben ten aanzien van het ontsnappen uit risicovolle situaties (alcohol/ drugs, alleen zijn met vriend/in of dwang) Geven aan zich bewust te zijn van mogelijke gevoelens van spijt als ze niet tijdig ontsnappen uit de risicosituatie waarin Geven aan hoe anderen aankijken tegen het besluit om op een bepaald zelfgekozen moment uit de risicosituatie te ontsnappen Leggen stap voor stap uit hoe je uit een situatie kunt ontsnappen die kan leiden tot ongeplande geslachtsgemeenschap 25

kunt gaan ze zich bevinden Methoden Actief leren Informatieverstrekking Consciousness raising Actief leren Anticipated regret / Guided practice Strategieën & Uitwerking Can You Fix It Can You Fix It Can You Fix It Fotostrip Fotostrip Fotostrip 26

Kennis Risicoperceptie Attitude Sociale invloed Eigen effectiviteit / Vaardigheden Beslissen om alleen gewenste seksuele handelingen te hebben Leggen uit wat het verschil tussen verbale en fysieke grensoverschrijding Leggen uit wat de gevolgen kunnen zijn van als iemand over grenzen heengaat Beschrijven waarom jongeren achteraf spijt kunnen hebben van bepaalde seksuele handelingen (achteraf te ver gegaan, te jong, niet verliefd etc) Zijn zich bewust van de gevolgen als ze vooraf geen beslissing nemen over wat ze gewenste handelingen Erkennen dat het belangrijk is je eigen grenzen te respecteren Erkennen dat het vervelende gevolgen kan hebben als iemand over grenzen heengaat Geven aan wat anderen in hun gemeenschap vinden van het nemen van je eigen beslissing ten aanzien van seksuele handelingen Zijn in staat voor zichzelf te bepalen wat ze gewenst seksueel gedrag vinden Zijn instaat vooraf (bv bij uitgaan) beslissing nemen niet verder te gaan dan eigen wensen en grenzen (ondanks alcohol) Methoden Informatieverstrek- Consciousness raising Shifting perspectives Tailoring / Goal setting 27

king Tailoring Strategieën & Uitwerking Can You Fix It Fotostrip Fotostrip Can You Fix It Can You Fix It Kennis Risicoperceptie Attitude Sociale invloed Eigen effectiviteit / Vaardigheden Geven wensen en grenzen aan en respecteren deze van de partner Leggen uit dat een goede partner wensen en grenzen aangeeft en rekening houdt met de wensen en grenzen van de ander Zijn zich bewust van de gevolgen als je niet duidelijk aangeeft wat jouw wensen en grenzen zijn Erkennen dat het belangrijk is eigen grenzen aan te geven Geven aan vertrouwen te hebben in hun eigen vermogen wensen en grenzen aan te geven Leggen uit dat het belangrijk is dat partners communiceren over seks: wat Zijn zich bewust van de gevolgen als je de wensen en grenzen van Erkennen dat het 28

wel en wat niet mbt seks incl het evt willen wachten met seks een ander niet respecteert belangrijk is de wensen en grenzen van anderen te respecteren Methoden Informatievers trekking Scenario based risk information Consciousness raising Tailoring Planning coping respones Strategieën & Uitwerking Can You Fix It Fotostrip Can You Fix It Can You Fix It Stappenplan Can You Fix It Kennis Risicoperceptie Attitude Sociale invloed Eigen effectiviteit / Vaardigheden Communiceren helder (niet ambigue) Leggen uit dat wat je eigenlijk wilt, hetzelfde moet zijn als wat je aan de ander communiceert (verbaal-nonverbaal, Zijn zich bewust van de risico s van niet helder communiceren Erkennen het belang van helder communiceren, zowel verbaal als nonverbaal Zijn in staat om helder te kunnen communiceren naar een partner 29

symbolisch verzet) Methoden Geven voorbeelden van wat helder en niet helder communiceren naar een partner(s) is Actief leren Informatievers trekking Consciousness raising Shifting perspectives Strategieën & Uitwerking Fotostrip Can You Fix It Fotostrip 30

Kennis Risicoperceptie Attitude Sociale invloed Eigen effectiviteit / Vaardigheden Interpreteren correct wensen en grenzen van de partner Benoemen dat mensen zowel verbale als niet verbale signalen kunnen uitzenden Zien het belang in van goed interpreteren van de wensen en grenzen van de partner Gaan na hoe leeftijdsgenoten bepaalde signalen mbt wensen en grenzen interpreteren Zijn in staat te achterhalen wat signalen mbt wensen en grenzen van de partner betekenen Leggen uit dat bij twijfel beter gecheckt kan worden bij de partner Zien het belang van het zonodig checken van de interpretatie van wensen en grenzen van de partner (handleiding) Methoden Elaboration Tailoring Actief leren Informatieverstrek -king Arguments Strategieën & Uitwerking Can You Fix It Fotostrip Can You Fix It Can You Fix It 31

Kennis Risicoperceptie Attitude Sociale invloed Eigen effectiviteit / Vaardigheden Accepteren of pareren wensen en grenzen van partner Leggen uit dat het respecteren van elkaars wensen en grenzen de relatie ten goede komt Leggen uit dat zowel een jongen als een meisje altijd seks mag weigeren, ook binnen een relatie Hebben een positieve houding ten opzicht van het accepteren van de wensen en grenzen van de ander Jongeren noemen twee voordelen van het respecteren van elkaar grenzen Zijn zich bewust van houding van belangrijke anderen ten aanzien het niet accepteren van wensen en grenzen van de partner Zijn in staat wensen van de ander te accepteren (als deze overeenkomen met wat acceptabel is) Geven aan in staat te zijn wensen van anderen die niet overeenkomen met eigen wensen te pareren Noemen twee nadelen van het niet respecteren van elkaar grenzen Methoden Informatieverstrek -king Tailoring Planning coping responses Strategieën & Uitwerking Fotostrip Can You Fix It 32

Can You Fix It Kennis Risicoperceptie Attitude Sociale invloed Eigen effectiviteit / Vaardigheden Goed omgaan met negatieve emoties m.b.t tot relaties Leggen het belang uit van het op voor alle partijen bevredigende manier beëindigen van een relatie Geven aan zich bewust te zijn van de risico s op negatieve emoties bij weigering Erkennen het belang van het goed om kunnen gaan met negatieve emoties bij weigering Zijn in staat om een relatie zodanig te beëindigen dat negatieve emoties bij de ander zoveel mogelijk voorkomen worden Leggen uit dat bij weigering over voortzetten of beëindigen van een relatie negatieve emoties kunnen optreden Zijn in staat om te gaan met de negatieve emoties die het beëindiging van een relatie met zich meebrengt Methoden Informatieverstrek king Consciousness raising Persuasive communication Strategieën & 33

Uitwerking Herkennen de risico s van alcohol en/of drugs op het kunnen bewaken cq respecteren van grenzen Kennis Risicoperceptie Attitude Sociale invloed Eigen effectiviteit / Vaardigheden Leggen uit hoe alcohol en drugsgebruik interpersoonlijk contact kunnen beïnvloeden en daarmee beslissingen over seks Leggen uit dat gebruik van alcohol of drugs kan leiden tot ongewenste seksuele handelingen (zowel passief als actief) 34

Methoden Informatieverstrek king Strategieën & Uitwerking Kennis Risicoperceptie Attitude Sociale invloed Eigen effectiviteit / Vaardigheden Hebben inzicht in het bestaan van loverboys en hun werkwijze Beschrijven wat het fenomeen loverboy betekent Beschrijven hoe loverboys meestal te werk gaan Zijn zich bewust van hun eigen kwetsbaarheid om ten prooi te vallen aan loverboys Zijn in staat de werkwijze van loverboys te beschrijven Kunnen uitleggen welke stappen genomen kunnen worden wanneer er mogelijk sprake is van signalering van loverboyproblematiek Methoden Informatieverstrek king Consciousness raising Actief leren Strategieën & Uitwerking Strip Strip Strip 35

Bijlage 2. Effectonderzoek LoveNsex Bron: Romeike K. The effectiveness of a web-based intervention aimed at increasing young Antilleans sexual health. Maastricht University, faculty of health, medicine and life sciences, 2011. De Universiteit Maastricht heeft in 2011 onderzoek uitgevoerd naar de effecten van de web-based interventie LoveNsex (Romeike, 2011). De opzet van deze studie was een Randomized Controlled Trial (RCT). De deelnemers werden willekeurig toegewezen aan ofwel een interventiegroep of een wachtlijst controlegroep. De interventiegroep kreeg toegang tot de 'LoveNsex' interventie. De controlegroep kreeg pas toegang tot 'LoveNsex' nadat het onderzoek was afgerond. Doel van het onderzoek Het doel van het onderzoek was om de effectiviteit van de web-based interventie, de website 'LoveNsex', in het positief beïnvloeden van de seksuele gezondheid van Antilliaanse jongeren te evalueren. Hiernaast was het onderzoek gericht op de beoordeling van de bruikbaarheid en het gebruik van de "LoveNsex" website. Daarom is naast een effect-evaluatie ook een procesevaluatie uitgevoerd. Onderdeel van de procesevaluatie is de beoordeling door de deelnemers van de bruikbaarheid en het gebruik van de website. Om het daadwerkelijke gebruik van de interventie te evalueren, werden gegevens verzameld over hoe vaak de website is bezocht en welke componenten vooral. Op basis van theorieën en bewijzen in de wetenschappelijke literatuur en op basis van de inhoud van de website, zijn de belangrijkste uitkomstmaten voor de effectevaluatie: veranderingen in kennis, gepercipieerde verantwoordelijkheid, risico-perceptie, attitude, self-efficacy, en de intentie van Antilliaanse jongeren met betrekking tot: soa-preventie, preventie van ongeplande zwangerschap en het bespreken van wensen en grenzen. De onderzoeksvraag die is beantwoord: Heeft de web-based educatieve interventie 'LoveNsex' invloed op het verbeteren van de seksuele gezondheid van Antilliaanse jongeren tussen 15-25 jaar die in Nederland wonen en op de Antillen, in vergelijking met een controlegroep die de website niet bezoekt. Deelvragen die worden behandeld zijn: Hebben Antilliaanse jongeren die de website 'LoveNsex' bezoeken gunstiger scores op kennis, waargenomen verantwoordelijkheid, risico-perceptie, attituden, self-efficacy en intentie met betrekking tot het gebruik van condooms, het gebruik van anticonceptie, het aangeven van wensen en grenzen, het voorkomen van soa's, en onbedoelde zwangerschap, vergeleken met jonge Antillianen die de de sub-site niet bezoeken? Laten Antilliaanse jongeren die de website 'LoveNsex' hebben bezocht

gunstiger scores zien op gezond seksueel gedrag met betrekking tot het gebruik van condooms, het gebruik van anticonceptie, het aangeven van wensen en grenzen, het voorkomen van soa's en ongewenste zwangerschap, vergeleken met Antilliaanse jongeren die niet naar de sub-site gaan? Hiernaast werd de bruikbaarheid van de website beoordeeld. De onderzoeksvraag was: Is de 'LoveNsex' website gebruiksvriendelijk en aantrekkelijk voor Antilliaanse jongeren? Deelvragen die worden behandeld zijn: Methoden Hieronder wordt een beschrijving gegeven van het onderzoek dat is uitgevoerd. Eerst worden de onderzoeksopzet, de inclusiecriteria voor de doelgroep en de procedure beschreven. Hierna worden de meetinstrumenten toegelicht en wordt een schets gegeven van de statistische analyse. Opzet van het onderzoek De opzet van het onderzoek was een Randomized Controlled Trial (RCT). De deelnemers werden willekeurig toegewezen aan ofwel een interventiegroep of een wachtlijst controlegroep. De interventiegroep kreeg toegang tot de 'LoveNsex' interventie. De controlegroep had aanvankelijk geen toegang tot de interventie, maar pas nadat het onderzoek was afgerond. De RCT was inclusief een pre-test en twee post-testen bij beide groepen. De pretest (T0) werd direct uitgevoerd voordat de interventie groep een bezoek aan de website bracht. De eerste nameting (T1) werd uitgevoerd twee weken na T0, en de tweede nameting (T2) werd uitgevoerd vier weken na T1. Bij T0, werden demografische gegevens, gedragsdeterminanten en gedrag gemeten. Bij T1 werden alleen de determinanten gemeten. Daarnaast werd een usability vragenlijst ingevuld door de deelnemers van de interventiegroep. Bij T2, werd het gedrag van beide groepen opnieuw gemeten. Nadat de T2 meting was voltooid kreeg de controlegroep toegang tot de website. Men kreeg twee weken de tijd om de website te bezoeken. Hierna, werd de controle groep gevraagd om de usability-vragenlijst in te vullen. Deelnemers De inclusiecriteria voor het onderzoek waren: het zijn jongeren van Antilliaanse afkomst, tussen 15 en 25 jaar oud, en woonachtig in Nederland of op de Antillen. Bovendien moesten ze toegang tot internet en een e-mailaccount hebben om deel te nemen aan de studie. Vijfenvijftig deelnemers in de leeftijd tussen 15 en 25 jaar hebben T0 en T1 volledig afgerond. De Pearson s Chi-kwadraat test en de t-test leverden geen significante verschillen tussen de groepen met betrekking tot demografische kenmerken. Meer dan twee derde van de deelnemers was vrouw en de gemiddelde leeftijd was 20,5 jaar. Slechts enkele deelnemers hadden kinderen of een kinderwens voor het komende jaar. 37

Meetinstrumenten Twee soorten meetinstrumenten werden gebruikt in dit onderzoek: 1) Vragenlijsten en 2) Google Analytics. Met de self-report vragenlijst werd het seksueel gedrag en de determinanten van dit gedrag gemeten. Met een andere zelfrapportagelijst, de 'usability' vragenlijst, werd de gebruiksvriendelijkheid en de aantrekkelijkheid van de website 'LoveNsex' gemeten. Google Analytics werd gebruikt om de proces evaluatie te ondersteunen en was een aanvulling op het usabality vragenlijstonderzoek. Door middel van Google Analytics, kan informatie worden verzameld over het gebruik van een bepaalde website. Men kan bijvoorbeeld nagaan hoe vaak een website wordt bezocht en welke componenten het meest. In de volgende paragrafen worden de meetinstrumenten meer in detail beschreven. Metingen effect-evaluatie De effect-evaluatie is uitgevoerd door middel van een door de deelnemers in te vullen vragenlijst op drie momenten (T0, T1 en T2). Bij T0, werden de demografie, determinanten en het gedrag van de deelnemers gemeten middels een vragenlijst met 92 vragen. Bij T1 werden alleen de determinanten gemeten. Dezelfde determinant vragenlijst werd gebruikt bij T0 bestaande uit 67 vragen. Bij T2, werd alleen het gedrag gemeten. Dezelfde vragen mbt gedrag werden gesteld bij T0, met het verschil dat bij de T2 vragenlijst het gedrag van respondenten van de de afgelopen vier weken (niet gedurende het hele leven, zoals bij de gedrags meting bij T0). De vragenlijst over het gedrag bestond uit 19 vragen. Gedrag werd niet gemeten bij T1, aangezien werd aangenomen dat er geen significante verandering in seksueel gedrag zou optreden tijdens de eerste twee weken na de start van de interventie. Beschrijving van de vragenlijst De vragenlijst die werd gebruikt bij T0 begint met items over demografische gegevens, met inbegrip van gender (man, vrouw), geboortedatum, woonplaats, opleidingsniveau), etnische groep (Antilliaanse, Nederlandse, Anders), het aantal kinderen en de kinderwens in het komende jaar. Hiernaast werden cognitieve determinanten van de deelnemers gemeten. Ten eerste vier waar/niet uitspraken toetsten de 'kennis over onderwerpen mbt seksuele gezondheid, bijvoorbeeld:'je kunt een soa oplopen als je slechts een keer seks hebt zonder condoom Vervolgens werd de mening van de deelnemers gevraagd over wie verantwoordelijk is voor het gebruik van anticonceptie en wie bepaalt wat er gebeurt tijdens de geslachtsgemeenschap. Drie vragen werden gebruikt in dit domein: 'Wie is naar uw mening verantwoordelijk voor het bij je dragen van een condoom?', 'Wie is naar jouw mening verantwoordelijk voor het gebruik van een condoom?' En 'Wie is volgens jou verantwoordelijk voor de beslissing wat er gebeurt tijdens geslachtsgemeenschap? '(alleen meisjes, vooral meisjes, beiden, vooral jongens, alleen jongens). 38

Vragen over de risicoperceptie ten aanzien van soa s of zwanger te raken door iemand of zelf iemand zwanger te maken werd gevraagd middels zeven uitspraken, zoals: 'De kans dat ik ooit en soa zal oplopen is klein' (helemaal mee eens. geheel mee oneens). De houding van de deelnemers met betrekking tot anticonceptiegebruik, ongeplande zwangerschap en het aangeven van wensen en grenzen werd gemeten middels 24 stellingen. Een voorbeeld van een uitspraak was: 'Het gebruik van een condoom om soa / hiv te voorkomen, is voor mij...' antwoorden kunnen worden gegeven op diverse 5-punts Likert schaal die varieerde van zeer slecht tot zeer goed, nutteloos tot nuttig, onbelangrijk tot belangrijk, moeilijk tot gemakkelijk en ongemakkelijk tot gemakkelijk. Self-efficacy (SE) werd gemeten door negen uitspraken mbt het 'vermogen tot het uitvoeren van bepaalde seksueel gedrag. Een voorbeeld is 'Ik ben in staat om het voorspel / geslachtsgemeenschap te stoppen om een condoom te gebruiken' (zeker niet. zeker). Drie schalen zijn gemaakt: S-E condoomgebruik met drie items, SE mbt het aangeven van wensen en grenzen met drie items en SE mbt het accepteren van wensen en grenzen, met twee items. Een vraag mbt SE pil werd alleen aan meisjes gesteld. Tenslotte, werd de intentie van deelnemers om gezond seksueel gedrag te tonen gemeten, zoals het gebruik van condooms, het gebruik van anticonceptie en het aangeven van wensen en grenzen. Tien scenario's en vragen werden gepresenteerd. Een voorbeeld vraag is: 'Stel, je wilt seks hebben met je partner. Ben je van plan om een condoom te gebruiken? (Zeker niet.. zeker). De vragenlijst bij T0 eindigde met vragen over seksueel gedrag van de deelnemers tijdens hun leven. Vijf van de vragen gingen over (seksuele) relaties: 'Hoeveel seksuele partners heb je gehad tijdens je leven?', 'Heb je een relatie op dit moment?', 'Heb je seks gehad met je huidige partner?', 'Wat voor soort relatie heb je met je huidige partner?' en 'Wat voor relatie had je met je laatste sekspartner?'. Verder werden vijf vragen gesteld over het feitelijke gedrag met betrekking tot de aangeven en accepteren van wensen en grenzen: 'Heb je het met je huidige partner over wat je wilt en wat je niet wilt als je seks gaat hebben', 'Heb je het met je laatste sekspartner gehad over wat je wilt en wat je niet wilt als je seks gaat hebben?', ' Heb je ooit seks gehad, terwijl je dat niet wilde? ',' Heb je ooit geprobeerd om je partner over te halen om seks te hebben, ofschoon je partner geen seks wil hebben? en 'Ben je ooit boos geworden om seks te hebben, ofschoon je partner geen seks wilde hebben? '. Daarnaast werden zeven vragen gesteld over het gebruik van condooms en anticonceptie: 'Stel je gaat seks hebben met je huidige partner. Ga je condooms gebruiken? ',' Heb je condooms gebruikt tijdens de geslachtsgemeenschap met de laatste sekspartner ', Als je geen condoom hebt gebruikt met je laatste 39

sekspartner, heb je iets gedaan om te voorkomen dat je een soa oploopt?'. 'Heb jij en je laatste sekspartner iets gedaan om zwangerschap te voorkomen?' 'Had je een condoom bij je tijdens de afgelopen 12 maanden?'. 'Heb je de pil gedurende de afgelopen 12 maanden gebruikt?' en 'Hoe vaak heb je vergeten om de pil op tijd in te nemen?' Ook werd de deelnemers gevraagd of ze ooit een soa-test hebben gedaan en wat eventueel de uitslag was. Metingen proces-evaluatie Twee instrumenten werden gebruikt voor de proces-evaluatie: een self-report usability vragenlijst en Google Analytics. Beide instrumenten worden hieronder beschreven. Usability vragenlijst Het eerste instrument dat werd gebruikt in het kader van de procesevaluatie was een usability vragenlijst, bestaande uit 40 vragen. Deze vragenlijst bevatte een vraag met betrekking tot de frequentie van de bezoeken aan de website: LoveNsex' 'Hoe vaak heb je de site bezocht'. De vragenlijst bevatte verder twee vragen over de website onderdelen: 'Welke website onderdelen heb je bezocht?' En 'welk onderdeel vond je het belangrijkst?' Vervolgens waren er vijf vragen over de beoordeling van de deelnemers over deze onderdelen. Voorbeeldvragen waren: "Welke onderdelen van de 'LoveNsex' site vind je het meest interessant? 'En' Welke onderdelen vind je saai? ' Een ander domein bevatte drie uitspraken over de begrijpelijkheid/duidelijkheid van de 'LoveNsex' website: 'Ik vind de informatie die ik lees op de' LoveNsex 'website...' De deelnemers beanwoordden dit via een drie 5-punts schaal variërend van zeer onduidelijk tot zeer duidelijk, erg slecht leesbaar tot erg goed leesbaar en zeer moeilijk te begrijpen tot zeer gemakkelijk te begrijpen. Vervolgens werden zes uitspraken over de relevantie van de website gegeven. Voorbeelden van uitspraken zijn: 'De website LoveNsex is belangrijk voor mij' en 'De website bevat de informatie die ik zoek'. Twee andere uitspraken over de geloofwaardigheid van de website: 'Ik vond de informatie van de website...' Antwoord mogelijkheden varieerden van zeer geloofwaardig/realistisch tot zeer betrouwbaar en van zeer onrealistisch tot zeer realistisch op een 5-puntsschaal. Daarnaast werd een vraag gesteld of de 'LoveNsex' website beangstigend was : 'Ik vond de informatie die ik lees...' (erg beangstigend, een beetje, niet beangstigend/niet geruststellend, een beetje geruststellend, erg gerusstellend). Er werden vijf stellingen over de nieuwheid /bekendheid van de website 40

gepresenteerd. Een uitspraak was: 'Voor mij is de informatie op de website...' Mensen moesten vervolgens antwoorden op een drie 5-punts schaal variërend van zeer bekend tot zeer onbekend, zeer onvolledig tot zeer compleet en veel te weinig tot veel te veel. Andere uitspraken waren: 'Ik kon niet alle informatie vinden die ik zocht op de website' en 'De website bevat veel informatie die ik al wist'. De volgende vijf uitspraken betreffen de gebruiksvriendelijkheid van de website 'LoveNsex'. Voorbeelden van uitspraken waren: 'Ik kan op de website snel de dingen vinden die ik zoek. Het is gemakkelijk om je weg te vinden op de website' en 'Het was gemakkelijk om de website voor de eerste keer te gebruiken'. De volgende twee vragen gingen over de lay-out van de website: 'Wat is je mening over de lay-out van de website?' En 'Welk rapportcijfer zou je de website geven?' De antwoordcategorieën voor de eerste vraag varieerden van erg mooi tot erg lelijk en van erg leuk tot erg stom op een 5-puntsschaal. Het volgende domein bevatte een vraag over hoe vaak de gebruikelijke kitatin.com website is bezocht: 'Hoe vaak bezoek je normaal de kitatin.com website?' Tot slot waren er drie vragen over het toekomstige gebruik van de website. De vragen waren: 'Ben je van plan vaker naar LoveNsex van kitatin toe te gaan?' 'Ben je van plan om je vrienden te vertellen over de site?' En 'Denk je dat je de informatie van de website kunt gebruiken?' Google Analytics (http://www.google.com/intl/en_uk/analytics/) is een online programma dat het voor eigenaren van een website mogelijk maakt om te beoordelen wat gebruikers doen op de site. Deze tool werd gebruikt om te bepalen hoe vaak de 'LoveNsex' website is bezocht, welke onderdelen het vaakst werden bezocht, door hoeveel mensen en hoe lang bezoekers op de website bleven. Ook werd geëvalueerd of mensen terugkomen naar de website. De 'LoveNsex' website was niet toegankelijk voor het publiek en daarom alleen beschikbaar voor de deelnemers aan het ondezoek. Google Analytics-gegevens werden verzameld van de deelnemers die de eerste zeven weken nadat de site online was, de website bezochten, waaronder ook deelnemers die de vragenlijsten niet volledig hadden ingevuld. Analyse Voor de datanalyse werd het programma SPSS 18 gebruikt. De betrouwbaarheid / correlatie van de items werd getest met Cronbach's Alpha of Pearson's correlatie. Items met een Cronbach's Alpha van α = 0,60 of hoger, of een Pearson's correlatie van r = 0,30 of hoger, werden betrouwbaar geacht. Als de items betrouwbaar waren, werden schalen gevormd voor gepercipieerde verantwoordelijkheid, risicoperceptie, attitude, self-efficacy en intentie. Voor kennis werd een somscore gevormd. 41

Voor de data van de nameting (T1), werd een MANOVA toets toegepast om het totale effect van de interventie te evalueren. Frequentie analyses werden gebruikt voor een overzicht van de resultaten van de usability vragenlijst bij T1. Frequentietabellen werden gemaakt voor het aantal bezoeken aan de verschillende onderdelen van de site, de beoordeling van een bezoek, positief of negatief en hoe vaak de deelnemers de kitatin.com website normaal gesproken bezoeken. Bovendien werd per bezocht onderdeel nagegaan hoeveel deelnemers het eens waren wat betreft de mening over de leesbaarheid, duidelijkheid, begrijpelijkheid, relevantie, betrouwbaarheid, angstaanjagendheid, bekendheid/nieuwheid, compleetheid, geschiktheid, vindbaarheid, bekendheid, bruikbaarheid, lay-out, nut, toekomstig gebruik, en de aanbeveling aan anderen om de site te bezoeken. Resultaten Omdat deelnemers die geen condoom hebben gebruikt bij de baseline beschouwd worden als een hoog-risico groep om een soa of een ongeplande zwangerschap te krijgen, werd een ANOVA toets voor deze risicogroep toegepast om de cognitieve determinanten te beoordelen of veranderingen in deze groep werden bereikt. De resultaten toonden een interventie effect voor de intentie om condooms te gebruiken met een exclusieve partner voor jongeren die zelden of nooit condooms gebruikten bij baseline (N = 16), F (1, 14) = 4,92, p = 0.04, ηp2 = 0.26, Mintervention = 2.80 (SD = 0.91), Mcontrol = 1.82 (SD = 0.78). Zowel ANOVA's als ANCOVA s toonden voor de andere attitude en intentie schalen geen interventie effecten aan. Uit de gemiddelden en SD van de TO en T1 van de gehele steekproef blijkt dat sommige T0 scores van de deelnemers al gunstig waren bij de 0 meting, zoals kennis, waargenomen verantwoordelijkheid, houding, eigeneffectiviteit en intentie. De risicoperceptie was laag bij zowel pre-als post-test. Proces-evaluatie De resultaten van de procesevaluatie worden hieronder beschreven, eerst de resultaten van de usability vragenlijst, daarna de resultaten van Google Analytics. Resultaten usability Eenentwintig deelnemers hebben de usablity vragenlijst bij T1 volledig afgerond. Ongeveer de helft van de groep gaf aan dat ze de LoveNsex website meerdere malen hebben bezocht (N = 11), 33%, (N = 7) bezocht de site twee keer en 14% (N = 3) bezocht de site een keer. Het meest bezochte deel van de website is veilig vrijen (N = 17), gevolgd door soa's (N = 14) en zwangerschap (N = 10). De onderdelen LoveNsex meisjes en LoveNsex jongens werden bezocht door respectievelijk 11 en 10 personen. Het onderdeel wensen en grenzen werd bezocht door zes personen, en de chat en de Sense Infolijn werden niet bezocht. Wat betreft het belang van de vijf onderdelen van de website, werden de 42