Pedagogisch Werkplan peuterspeelzaal Klein Duimpje Inleiding Basis van dit pedagogisch werkplan is het pedagogisch beleidsplan van Stichting Speel Wijs. Het werkplan is de praktische uitvoering van het pedagogisch beleidsplan en beschrijft hoe en op welke wijze wij het pedagogisch beleid in de praktijk van de speelzaal vormgeven. Het werkplan is een leidraad voor de leidsters bij hun dagelijkse werk. Ouders kunnen kennis nemen van het wekrplan en kunnen zo lezen hoe het op Klein Duimpje toe gaat. Onze belangrijkste uitgangspunten zijn: - bieden van vertrouwen, veiligheid en geborgenheid - de eigenheid van het individuele kind respecteren en zelfstandigheid stimuleren kinderen stimuleren om met elkaar te spelen en van elkaar te leren Meer informatie over peuterspeelzaal Klein Duimpje is beschikbaar via de website van Speel Wijs en het Pedagogisch Beleidsplan. Huisvesting en inrichting Peuterspeelzaal Klein Duimpje is gevestigd in Mijdrecht aan de Eendracht 2 De inrichting van de groepsruimte is zo overzichtelijk mogelijk waarbij we ervoor zorgen dat de peuters voldoende ruimte, materialen en mogelijkheden hebben om ervaringen op te doen en tot spelen te komen. Er zijn verschillende hoeken zoals een poppenhoek, een leeshoek en een auto/bouwhoek. Als er sprake is van een thema wordt de speelzaal hier op ingericht, bij het thema supermarkt wordt bv een deel van de speelzaal tot heuse speelsupermarkt omgetoverd. Het buitenterrein is veilig en goed afgeschermd. Er is een zandbak waarin de kinderen kunnen spelen. Er zijn fietsen en ander rijdend materieel en de kinderen kunnen er rennen, klimmen, met ballen en hoepels spelen enz. Samenstelling groepen Op Klein Duimpje hebben we 5 VVE ochtendgroepen met maximaal 16 peuters van 2 tot 4 jaar. Deze groepen hebben een vaste samenstelling. Er werken twee gediplomeerde leidsters op de groep. Op donderdagmiddag is er een 3+ groep voor maximaal 12 peuters. Op deze groep werkt één gediplomeerde leidster, zij wordt ondersteund door een vrijwilligster. VVE speelzaal Klein Duimpje is een VVE speelzaal. VVE staat voor Voor- en Vroegschoolse Educatie en heeft het doel kinderen al op jonge leeftijd zodanig te ondersteunen dat zij met zo min mogelijk [taal]achterstand op de basisschool kunnen beginnen. Dat betekent dat wij werken met een educatief programma waarbij de leidsters bewust nadruk leggen op activiteiten die de ontwikkeling van de kinderen bevorderen,. Vooral taal krijgt daarbij de aandacht: het begrijpen van taal, het uitbreiden van de woordenschat en het communiceren met behulp van taal. Daarnaast is er aandacht voor de sociaal-emotionele ontwikkeling, de motorische ontwikkeling en de cognitieve ontwikkeling/ontluikende rekenvaardigheid. Op Klein Duimpje werken we ook met activiteiten voortkomend uit de LEA, zoals de observaties door logopedisten. Pagina 1 van 8
Methode doe meer met Bas Wij werken met het VVE programma doe meer met Bas. Er wordt met wisselende en herkenbare thema s gewerkt waarbij de belevenissen van Bas centraal staan. Door middel van taal en allerlei verschillende activiteiten zijn we op de speelzaal met een thema bezig. Een herkenbare structuur, veel herhalen en veel visualiseren, o.a. door het gebruik van dagritmekaarten, is zeer belangrijk. Een peuter leert vooral door herhaling. Ook doordat de peuters vaker komen worden ze extra gestimuleerd in hun ontwikkeling. De pop Bas doet mee met [kring] activiteiten en wordt een vriendje van de peuters. Bas gaat regelmatig logeren bij een peuter, de belevenissen van Bas kunnen thuis in een schrift geschreven of getekend worden. De leidster kan, na de logeerpartij, samen met de peuter in het schrift kijken en er over praten hoe het ging met Bas thuis. De eerste keer en wennen Voor het eerste bezoek stuurt de leidster een uitnodigingskaartje. Het kennismakingsgesprek is tijdens het eerste speelzaalbezoek, vanaf half 10, nadat de groep is opgestart en alle andere ouders weg zijn. De leidsters hebben op deze manier de tijd om rustig met de ouders te praten, voor het kind is het overzichtelijker doordat alleen de andere kinderen en leidsters er zijn. Tijdens dit kennismakingsgesprek bespreekt de leidster met de ouder[s] de gang van zaken op de groep, de gewoonten en de bijzonderheden van uw kind en de wenperiode voor het kind. Voor de peuter is het belangrijk dat hij de tijd krijgt om rustig te wennen aan de speelzaal. Bij het eerste speelzaalbezoek wordt op de ochtend zelf afgesproken of de ouder die ochtend bij het kind blijft of [even] weg gaat. Dat zal afhangen van hoe het kind reageert op de nieuwe omgeving en gebeurt natuurlijk in onderling overleg. We streven er wel naar dat de ouder op de eerste ochtend de speelzaal verlaat, al is het maar voor 10 minuten. Telefonisch contact is altijd mogelijk. De praktijk leert dat het wennen bij de meeste kinderen soepel verloopt. Soms kost het wat meer tijd of moeite. In overleg met de ouders worden afspraken gemaakt over hoe om te gaan met het kind dat wat moeilijker went. Bij moeilijkheden met wennen kan het langzaam opgebouwd worden. Hoe lang een wenperiode duurt is verschillend, dit ligt aan verschillende factoren. De leidster observeert het wenproces in de eerste weken nauwlettend. Het kan ogenschijnlijk goed gaan, maar soms is er ineens een terugval. De peuter mag als het nodig is in het begin iets vertrouwds van huis meenemen. Dat kan het gevoel van veiligheid vergroten. Afscheid nemen na het brengen Afscheid nemen is een belangrijk onderdeel van het bezoek aan de speelzaal. Voor een peuter is het belangrijk dat degene die hem brengt duidelijk is over het feit dat hij weggaat. Afscheid nemen en het vervolgens ook snel daarna doen is het meest duidelijk. Dat geldt ook als een kind verdrietig is. Door het vertrek te rekken kan ook het verdriet groter worden. Samen met de leidster wordt gezwaaid en tot straks gezegd, dit samen gedag zwaaien geeft de peuter ook het gevoel dat hij niet alleen achter blijft. Mocht een kind toch langere tijd verdrietig blijven na het afscheid dan kan het nodig zijn om de ouders te bellen met het verzoek erbij te komen. Leidsters kunnen goed inschatten of dit nodig is. Ouders mogen natuurlijk ook altijd zelf bellen om te vragen hoe het gaat Pagina 2 van 8
Breng-en haalcontacten Bij aankomst in de speelzaal worden de peuters en de ouders door de leidsters begroet. De ouders kunnen dan even blijven om met het kind een puzzeltje te maken of een boekje te lezen. Ook bij het ophalen van de peuter is er even tijd voor persoonlijk contact. De leidsters en de ouders kunnen elkaar dan informeren over het kind, ook als er niets bijzonders is. In verband met het dagprogramma is het belangrijk de peuter op tijd te brengen [ tussen 8.30 en 9.00 uur] en te halen [11.45 uur]. Wanneer de peuter op een ander tijdstip dan gewoonlijk of door iemand anders wordt gehaald, vragen wij de ouders dit vooraf aan de leidster mee te delen. Een dagdeel op Klein Duimpje Tussen 8.30 en 9.00 uur kunnen de peuters gebracht worden. Er kan een spelletje gedaan worden, een boekje gelezen of een puzzel gemaakt worden aan tafel, samen met een ouder. In verband met het dagprogramma is het belangrijk de peuter op tijd te brengen. We beginnen om 9.00 met een welkomstkring: we zingen een welkomstliedje, alle namen van de kinderen worden genoemd en zij worden welkom geheten. Ook laten we aan de hand van de dagritme kaarten zien wat we die dag gaan doen en doen we soms nog een ontwikkelingsgerichte activiteit in de welkomstkring. Daarna kunnen de peuters vrij spelen tot ongeveer 10.15 uur. Het vrij spel wordt begeleid door beide leidsters, zij doen dit door aan te sluiten bij het spel van de kinderen en door hier verdieping in aan te brengen. Bij het vrij spel leren de kinderen belangrijke vaardigheden als samen spelen, delen, iets vragen, voor zichzelf opkomen en voor zichzelf kiezen. Rond 10.15 uur wordt er samen een opruimlied gezongen en wordt er met z n allen opgeruimd. Hierna gaan we allemaal aan tafel : fruit eten en drinken. In deze kring worden ook de verjaardagen gevierd. Hierna doen we meestal iets in de grote groep, zoals een knutselactiviteit, een spel, een dansje of gaan we lekker naar buiten. Verfwerkjes doen we vaak tijdens het vrij spel in kleine groepjes. Om 11.35 hebben we afsluitende kring waarin een boekje wordt voorgelezen, wordt gezongen of een spelletje wordt gedaan. Nadat we met elkaar het stop-lied hebben gezongen kunnen de peuters om 11.45 weer opgehaald worden. De 3+ groep We beginnen, na een kwartier inloop, om 13.15 uur met een kring. Hierbij noemen we de namen van de kinderen die er zijn en kijken we met elkaar welke kinderen er niet zijn en wordt er verteld waarom een kind er niet is. Hierna mogen kinderen hun eigen verhaal en gebeurtenissen vertellen en luistert iedereen naar elkaar. Hier kunnen leuke gesprekken uit voort komen. Vervolgens wordt besproken welke activiteiten er die middag gedaan kunnen worden. We bieden daarbij een programma aan waarbij er ruimte is voor vrij spel waarbij de kinderen ook diverse materialen en activiteiten krijgen aangeboden. De kinderen mogen zelf kiezen wat ze willen gaan doen, kunnen zelf materialen pakken en worden gestimuleerd om zelf aan te geven wanneer hulp nodig is. Bij sommige activiteiten kunnen een beperkt aantal kinderen deelnemen. Dit weten de kinderen en zij leren hierbij om op hun beurt te wachten als zij een activiteit willen doen die al vol zit. Pagina 3 van 8
Na het vrij spel met aanbod van activiteiten gaan we weer in de kring, we eten samen fruit en drinken wat. Ook bij deze kring is er ruim de mogelijkheid voor praten over wat ons bezighoudt. Vaak lezen we ook een boekje, zingen we liedjes en doen we in de kring een groepsactiviteit waarbij spelenderwijs en doelgericht de ontwikkeling gestimuleerd wordt. We hebben daarbij o.a. ook aandacht voor het leren sorteren, meten en rekenen, voor het leren van de kleuren. We zijn extra gericht op het stimuleren van zelfstandigheid. De kinderen gaan zoveel mogelijk zelf naar het toilet en kunnen zelf vragen om hulp bij knopen/ritsen. Ook het zelf pakken en aan-en uitdoen van de jas, het actief mee helpen met opruimen en het meehelpen bij het klaarmaken van het fruit en het schoonmaken of het uitdelen van materialen wordt extra gestimuleerd. Informatie aan ouders Van de algemene ontwikkelingen binnen de stichting worden ouders op de hoogte gehouden via een nieuwsbrief van de directeur van de stichting. Algemene informatie over de stichting en informatie over Klein Duimpje staat op de website. Waar nodig staat er ook informatie op het memobord bij de ingang van het speelzaal. De oudercommissie geeft middels e-mail informatie over het reilen en zeilen binnen Klein Duimpje. Ouderbetrokkenheid Elke keer als er, in het kader van het VVE programma, met een nieuw thema gestart wordt krijgen de ouders via de mail een Bas bericht met uitleg over het thema, over de liedjes die we zingen, de activiteiten die we doen en de woorden die we leren. Ook geven we tips om te thuis te doen, zoals boekjes lezen over het thema. Aan het eind van een thema wordt dit soms afgesloten met de ouders. Zij komen dan wat eerder op de groep en de kinderen kunnen laten zien wat zij gemaakt en geleerd hebben. Op een VVE speelzaal is het belangrijk dat ouders betrokken worden bij wat we doen. Van de ouders van de kinderen die gebruik maken van de VVE regeling verwachten wij dat zij deelnemen aan de activiteiten die wij organiseren. Dit omdat de taalstimulering alleen werkt als ouders op de hoogte zijn van wat we doen op de speelzaal en thuis ook verder gaan met waar wij op de speelzaal aan werken. Daarom worden deze ouders, nadat hun peuter goed gewend is op de groep, regelmatig uitgenodigd om een dagdeel mee te draaien. Ouders van kinderen die niet onder VVE regeling vallen zijn natuurlijk ook van harte welkom om een keer een dagdeel mee te draaien. In overleg met de leidsters kunnen ouders zich inschrijven om mee te draaien, hiervoor hangt een schema op het informatiebord.. Het betreffende kind waarvan de ouder aanwezig is, mag dat dagdeel de leidster met een aantal zaken helpen. Bij het halen en brengen is er altijd de mogelijkheid om te bespreken hoe het met de peuter thuis en/of op de speelzaal gaat. Indien blijkt dat het goed is om nog wat langer of uitgebreider hierover te praten, wordt hiervoor een aparte afspraak gemaakt. In het belang van de taalontwikkeling wordt, waar mogelijk, door zowel ouders als medewerkers tegen elkaar en tegen de kinderen op de speelzaal Nederlands gesproken. Waar zorgt de peuterspeelzaal voor en wat nemen ouders zelf mee. Pagina 4 van 8
De peuterspeelzaal zorgt voor drinken. Ouders zorgen zelf voor luiers, luierdoekjes en schone kleding. Afhankelijk van hoeveel dagdelen de peuter naar de speelzaal komt vragen wij aan ouders om minstens één keer [per week fruit mee te nemen volgens een schema dat op de gang hangt. Het fruit wordt op de speelzaal schoongemaakt en bij elkaar gedaan, zodat de kinderen uit verschillende soorten fruit kunnen kiezen. Protocol zieke kinderen Zieke kinderen vragen extra zorg en aandacht. In een groep is het niet altijd mogelijk deze zorg en aandacht te geven. Voor zieke kinderen is het daarom het beste als ze in hun eigen omgeving zijn. Wij hebben een protocol zieke kinderen waarin omschreven hoe te handelen als kinderen ziek zijn, hoe te handelen igv besmettelijke ziekten en hoe om te gaan met geneesmiddelen. Zindelijkheid Zodra wij merken dat een kind toe is aan naar de w.c. gaan, bespreekt de leidster dit met de ouders. Leidsters stimuleren het kind om vanaf dat moment mee te gaan naar de w.c. Het is in die eerste periode handig om uw peuter een luierbroekje aan te doen en een gewone reserveluier in zijn tas mee te geven. Ongelukjes zijn in deze periode nog heel gewoon en een terugval wordt geaccepteerd. Als ouders aangeven dat hun kind op de w.c. kan of moet plassen of poepen terwijl de leidster merkt dat het kind er nog niet aan toe is dan adviseert de leidster om nog even te wachten met naar de w.c. gaan. Stimuleren van op de w.c. plassen gebeurt door het uitspreken van complimentjes en door het uitdelen van een sticker of beloningsplaatje. We hebben geen vaste plastijden, ieder kind plast op z n eigen moment. Wanneer een peuter helemaal zindelijk is geworden krijgt het een plasdiploma. In de groep wordt over poepen en plassen gesproken zonder hier geheimzinnig over te doen. Door boekjes voor te lezen waar het onderwerp poep of plas in voor komt wordt het een normaal, bespreekbaar onderwerp. Voor kinderen die wat angstig zijn voor een w.c. kan dit helpen hun angst te overwinnen Ruimte geven en grenzen stellen Kinderen worden aangesproken op de dingen die ze zelf kunnen. Zodra een leidster ziet dat een kind bijvoorbeeld motorisch in staat is om zelf de jas aan of uit te doen laat ze dit het kind ook zelf doen. We hebben een handig trucje voor peuters om zelf hun jas aan te doen, een voorbeeld hiervan hangt op het informatiebord in de gang. Aangezien een peuter van twee jaar andere dingen kan en wil dan een peuter die bijna naar school gaat doen wij een beroep op de kinderen afhankelijk van hun mogelijkheden. Een kind dat bv al een moeilijkere puzzel kan maken wordt door ons gestimuleerd om die moeilijke puzzel dan ook te pakken. De kinderen worden gestimuleerd door de leidster en vaak ook door andere kinderen, om een activiteit te doen en deze wat langer vol te houden en af te maken. Kinderen helpen op de peuterspeelzaal met dagelijkse dingen: uitdelen van de drinkbekers, klaarzetten van spullen. Ook een schoonmaakklusje als de tafel afvegen kunnen kinderen al jong doen. Hiermee stimuleren we de eigenwaarde van het kind. Tegelijkertijd leert een kind ook dat hij zelf hoort te helpen bij de dingen waar hij gebruik van maakt. Opruimen van het speelgoed gebeurt altijd met alle kinderen. Pagina 5 van 8
Bij activiteiten met de hele groep of in kleine groepjes, zoals knutselen, worden alle kinderen gestimuleerd om mee te doen, maar ze worden er niet toe verplicht. We houden bij de duur van de activiteiten rekening met de stemming en de leeftijd van het kind. Als we met de hele groep een activiteit doen hoeft de peuter die dat niet wil niet mee te doen, maar moet hij er wel bij zitten aan tafel. Wij werken met thema s maar spelen ook in op de interesses van de kinderen op het moment. Komt een peuter bijvoorbeeld s ochtends met een enthousiast verhaal binnen dan gaan wij daarop in en passen indien nodig ons programma daar op aan of maken er ruimte voor in de kring.. Wij vinden het belangrijk om kinderen kennis te laten maken met verschillende materialen en technieken, maar bij het maken van een knutselwerkje staat het plezier dat een kind daaraan beleeft voorop. Niet het resultaat. Het is dus ook niet vanzelfsprekend dat er iedere dag een knutselwerk wordt gemaakt en meegenomen naar huis. Platte werkjes blijven bij ons op de speelzaal tot de peuter 4 jaar is. Bij conflicten tussen peuters kijken we eerst of de peuters er zelf uit komen. Lukt dat niet, dan geven we sturing door erbij te komen, te verwoorden wat er aan de hand is en helpen we ze onderhandelen. Binnen mogen de kinderen niet rennen, dit mag wel buiten. Rituelen Jonge kinderen hebben behoefte aan en leren vooral ook door herkenning en herhaling. Daarom gebruiken we de vaste dagindeling en verschillende rituelen op de groep. Vaste rituelen zijn het gezamenlijk opruimen en de verschillende kringen die we hebben. Ook bij het eten en drinken worden vaste liedjes gezongen. Bijzondere activiteiten Verjaardagen Het vieren van een verjaardag is een belangrijk moment voor een peuter. De ouder mag hierbij aanwezig zijn, meestal staat de peuter ongeveer een half uur in het middelpunt. We maken een verjaardagsmuts en we hebben een speciale verjaardagsstoel. Er worden verjaardagliedjes gezongen, er is een [nep]verjaardagstaart met kaarsjes die uitgeblazen mogen worden en de peuter krijgt een kaart en een cadeautje. De peuter mag iets uitdelen, het liefst één traktatie. Als er toch meer gegeven wordt dan mogen ze op de speelzaal één iets uitpakken, de rest gaat mee naar huis. Lollies en chocola mogen niet getrakteerd worden. Sinterklaas: Dit wordt op één ochtend gevierd met een pietjesfeest. De peuters worden allemaal met één begeleider uitgenodigd voor die ochtend. Kinderen die normaal gesproken niet op die ochtend naar de speelzaal komen, mogen extra komen. Ieder kind krijgt een cadeautje. Broertjes en zusjes mogen hierbij niet aanwezig zijn. Kerst: De groep wordt in kerstsfeer gebracht tijdens een versierochtend/avond. In de laatste week is er op 2 of 3 ochtenden het kerstfeest met een kinderkerstbuffet waarbij de ouders voor hapjes zorgen. Kinderen die niet in die groepen zitten mogen een keer extra komen om het feest mee te vieren. Elk jaar wordt er iets moois gemaakt voor kerst om mee naar huis te nemen. Zomerfeest: Als afsluiting van het speeljaar vieren we in de één na laatste week in Juni of Juli het zomerfeest, vaak in een thema. Er worden allerlei spelletjes gedaan met behulp van ouders er wordt iets lekkers gegeten en gedronken. Uiteraard wordt van tevoren de groep in de juiste sfeer versierd. Pagina 6 van 8
Afscheid en overgang naar basisschool Ongeveer 5 weken voordat een peuter naar de basisschool gaat, wordt een overdrachtsformulier ingevuld door de leidster, alle ontwikkelingsgebieden komen hierbij aan de orde. Dit formulier wordt met ouders besproken en, met toestemming van de ouders, digitaal opgestuurd naar de basisschool. Indien nodig kan een leidster of de pedagoog een warme overdracht naar de intern begeleidster of leerkracht van de basisschool doen. Als één van de kinderen bijna vier wordt en naar één van de basisscholen in het complex gaat dan wandelt de groep als dat zo uitkomt door de school of langs de school, bedoeld als een allereerste kennismaking. Het wennen zelf op de basisschool is iets wat tussen ouders en school wordt afgesproken. Handboek In het handboek van de stichting zijn een aantal belangrijke protocollen opgenomen. Leidsters werken volgens deze protocollen. Ouders kunnen altijd vragen om een protocol in te mogen zien. Evaluatie De leidsters bespreken dit werkplan regelmatig op hun teamoverleg September 2016 Pagina 7 van 8
Pagina 8 van 8