NATUURLIJKE VEEHOUDERIJ Symposium: Samen sterk voor minder antibiotica en meer natuurlijke veehouderij PROGRAMMA BOEKJE Maandag 14 november 2016 Provinciehuis Zwolle
PROGRAMMA OCHTEND SAMEN STERK VOOR MINDER ANTIBIOTICA EN MEER NATUURLIJKE VEEHOUDERIJ Dagvoorzitter: Johanna Fink-Gremmels Prof. Veterinaire Farmacologie Universiteit Utrecht (ondersteuning door Bulle Koster, dierenarts VKON) 9.30 Ontvangst en koffie 10.00 Welkom Provincie Overijssel Hanna van Vonderen 10.05 Natuurmuziek Sytze Pruiksma 10.15 Programma van de dag Johanna Fink-Gremmels 10.20 Overzicht antibiotica reductie strategieën (melk-)veehouderij Johanna Fink-Gremmels 10.35 Waar wil EU naar toe met de (melk-)veehouderij? Annie Schreijer Pierik, EU parlementarier 10.50 Doel, strategie en toekomstplannen Platform Natuurlijke Veehouderij Katrien van t Hooft 11.05 Film: Boeren in balans, Natuurlijke veehouderij bij Jan en Hanneke Jellema Melkveebedrijf Jan Jellema en Hanneke Jellema 11.10 Interactie tussen aanwezigen en panel van inleiders 11.25 Uitleg workshops 11.30 Koffie en overgang naar workshops 11.50 Workshops: acties ter versterking Natuurlijke (melk-) Veehouderij Workshop 1 Workshop 2 Workshop 3 Workshop 4 Workshop 5 Workshop 6 Weidekruiden: bijdrage aan de diversiteit en gezondheid Fokkerij van robuuste koeien Praktijkervaringen met kruidenmiddelen voor koegezondheid Melkkwaliteit: de kansen en de risico s! Meerwaarde uit de markt Inspiratie voor omslag richting meer Natuurlijke Veehouderij 13.00 Lunch
PROGRAMMA MIDDAG: 14.00 Kort filmpje 14.10 Wat en waarom van programma Agro & Food 2016-2019 Hester Maij, Gedeputeerde Overijssel 14.25 Kunstenaars versterken Natuurlijke Veehouderij Mieke Conijn/Kunstenlab, Judith Zengers/Agri Meets Design 14.40 Interactie tussen aanwezigen en panel van inleiders 14.50 Koffie en overgang naar workshops 15.10 Workshops: acties ter versterking van Natuurlijke (melk-)veehouderij Workshop 1 Workshop 2 Workshop 3 Workshop 4 Workshop 5 Workshop 6 Weidekruiden: bijdrage aan de diversiteit en gezondheid (alleen in de ochtend) Praktijkervaringen met kruidenmiddelen voor koegezondheid Melkkwaliteit: de kansen en de risico s! Meerwaarde uit de markt Inspiratie voor omslag richting meer Natuurlijke Veehouderij 16.20 Plenaire afsluiting: opbrengst workshops + reacties Prov Overijssel, Platform Natuurlijke Veehouderij en dagvoorzitter 17.00 Drankje Platform Natuurlijke Veehouderij natuurlijkeveehouderij.nl platform@natuurlijkeveehouderij.nl #nlf2016 @naturallivestck NATUURLIJKE VEEHOUDERIJ
Op uw badge staat welke workshop u in de ochtend en in de middag volgt. Graag u hieraan houden i.v.m. capaciteit van de zalen! Workshop 1: Weidekruiden: bijdrage aan de diversiteit en gezondheid Verschillende aspecten van weidekruiden op een realistische manier op een rijtje zetten. Onderdelen die in inleiding en interactieve uitwisseling aan bod komen: Een rantsoen voor melkkoeien is meer dan VEM en eiwit.kruiden in de wei, makkelijker gezegd dan gedaan! Bijdrage van weidekruiden aan diergezondheid. Weiderantsoen, wat prefereert de koe? Locatie Workshop 1 ochtend: De Foyer Locatie Workshop 1 middag: De Hof 1 Workshop 2: Fokkerij van robuuste koeien Robuuste koeien passen bij de lokale (bedrijfs)omstandigheden. Hoe kom je aan dat type koe? In deze workshop zullen drie veehouders een korte presentatie geven hoe zij al stappen hebben genomen, hoe zij het al anders doen. Met lokale rassen of met drieweg kruisingen. Locatie Workshop 2 ochtend: De Lobby, beneden Deze workshop wordt alleen in de ochtend gehouden 2 Workshop 3: Praktijkervaringen met kruidenmiddelen voor koegezondheid Doel: verminderen antibioticagebruik door middel van natuurlijke veehouderij met inzet van kruiden. Inleiding: wat heeft je geïnspireerd om met kruiden te werken? Welke kruidenpreparaten werken goed in de praktijk:waar is behoefte aan in de praktijk? Ervaringen met werkzame producten? Kennisbehoefte? Locatie Workshop 3 ochtend: Statenzaal Locatie Workshop 3 middag: Statenzaal 3
Workshop 4: Melkkwaliteit: de kansen en de risico s! Kan de toepassing van kruiden als voedingsadditief of gezondheidsondersteuning invloed hebben op de kwaliteit van de geleverde melkproducten? Samen met enkele specialisten dagen we u uit om mee te denken en te discussiëren over de kansen en risico s van de toepassing van kruiden. Locatie Workshop 4 ochtend: kamer 0.1 (beneden) Locatie Workshop 4 middag: De Foyer 4 Workshop 5: Meerwaarde uit de markt Als je een beter product verkoopt hoort daar ook een betere of eerlijke prijs bij.hoe vertel je aan je klant dat jouw product beter is? Wil je het al dan niet borgen via een keurmerk? En hoe kom je tot een betere of eerlijke prijs? In deze workshop: Een korte intro over verhaal en vertrouwen, merken en keurmerken, kostprijs en eerlijke prijs,gevolgd door een verhaal uit de praktijk en dan met elkaar op zoek naar hoe hiermee om te gaan in Overijssel en daarbuiten in de komende jaren! Locatie Workshop 5 ochtend: Kamer 0.4 (beneden) Locatie Workshop 5 middag: De Lobby (beneden) 5 Workshop 6: Inspiratie voor omslag richting meer Natuurlijke Veehouderij Wat zijn de mogelijkheden om de beweging richting meer Natuurlijke Veehouderij te versnellen? Ook in deze moeilijke tijden voor de sector. In deze workshop gaan we mede n.a.v. het recente SER rapport op zoek naar de belangrijkste drijfveren voor verandering: waarom is dat nodig? Hoe zou de veehouderij er over 20 jaar uit moeten zien? We kijken welke methoden de provincie Overijssel tot nu toe heeft ingezet. Locatie Workshop 6 ochtend: De Brink Locatie Workshop 6 middag: De Brink 6
Johanna Fink-Gremmels Dierenarts en emeritus hoogleraar en was hoofd van de afdeling Veterinaire Bulle Koster Dierenarts en farmacologie, farmacotherapie en toxicologie van de kliniek den Ham, een mo- mede-eigenaar van Dieren- faculteit der Diergeneeskunde in Utrecht. Ze zet haar lijns dierenartsenpraktijk derne eerste- en tweede werk voort als consultant gevestigd in den Ham, Overijssel. Vanaf de oprichting voor voedselveiligheidsautoriteiten in de gehele wereld en zet zich in voor een manager bij het Veterinair in 2011 is bij tevens project duuzaam landbouwbeleid Kenniscentrum Oost-Nederland (VKON) verbon- met natuurlijke middelen. den aan deze dierenkliniek en tevens onderdeel van het Platform Natuurlijke Veehouderij. Bulle Koster is oprichter van initiatieven rond huisdierenregistratie Petlook en Animal Alert, en uitvinder van Valwanden een constructie om slachtoffers bij brand in stallen te voorkomen. Annie Schreijer-Pierik is boerin en politica in hart en nieren, momenteel werkzaam als EU-parlementariër in Brussel. Na jarenlange activiteit op lokaal en provinciaal niveau was zij tussen 1998 en 2010 namens het CDA lid van de tweede Kamer. Hier was zij o.a. voorzitter van de vaste Kamercommissie voor Landbouw, Natuurbeheer en Voedselkwaliteit. Als Europarlementariër wil zij helpen om Europa weer dichter bij de mensen te brengen met haar hart en ambitie bij het platteland en de land- en tuinbouw. Katrien van t Hooft Dierenarts en directeur van Dutch Farm Experience. Dit bedrijf organiseert kennisuitwisseling tussen Nederlandse en internationale organisaties met name over van vermindering van antibiotica gebruik in de (melk-) veehouderij. In 2014 en2015 was zij coordinator van de E-Motive uitwisselingen tussen Nederland, India, Ethiopië en Oeganda, mede ondersteund door provincie Overijssel. Dit heeft geleid tot de oprichting van de Stichting Natural Livestock Farming (NLF), met als Nederlands onderdeel het Platform Natuurlijke Veehouderij. Jan en Hanneke Jellema Op het melkveebedrijf in Loënga, bij Sneek boeren boeren Jan en Hanneke Jellema in balans met de omgeving. Sinds 2011 werken ze met het familiekudde-systeem : kalveren blijven bij de moeder en verblijven met jongvee, droge- en melkkoeien in één kudde. Sinds 2012 boeren ze antibioticavrij en leveren sinds 2015 biologisch. In het zoeken naar duurzaamheid past volgens ons geen antibiotica, omdat die de balans tussen goede en slechte bacteriën verstoren. We hebben weinig gezondheidsproblemen bij de koeien. Hester Maij is de huidige Gedeputeerde Landbouw, Natuur en Cultuur van de Provincie Overijssel. Actief bij het CDJA en CDA-vrouwenberaad sinds haar zeventiende werd zij in 2008 gekozen tot voorzitter van het CDA in provincie Overijssel. Daarmee heeft zij ook zitting in het landelijk bestuur van deze partij. Na wethouderschap en gemeenteraadslid in Amsterdam (milieu, openbare ruimte en groen, sport, recreatie en bedrijven) was zij korte tijd burgemeester van Zandvoort. Judith Zengers is programmamanager van Agri meets Design. Dit is het platform waar boeren en ontwerpers elkaar ontmoeten en samenwerken aan maatschappelijke vraagstukken. Het hele jaar door zijn er verschillende activiteiten en ontmoetingen. Tijdens de Dutch Design Week worden de beste resultaten van deze co-creaties gepresenteerd. Dit jaar was Agri meets Design best of DDW 2016 en was er veel aandacht in de media voor haar activiteiten. Agri meets Design zal in 2017 aan de slag gaan met natuurlijk veehouden. Haar partner in crime is Kunstenlab. Mieke Conijn is directeur van het Kunstenlab. Kunstenlab is een projectorganisatie en presentatie-instelling met als handelsmerk het onderzoeken en vormgeven van de rol van hedendaagse kunst en kunstenaars in actuele maatschappelijke vraagstukken rondom ruimtelijke ordening, plattelandsontwikkeling, herstructurering, economie etc.
SER rapport Versnelling Duurzame Veehouderij onder de loupe tijdens symposium Samen sterk voor minder antibiotica en meer Natuurlijke Veehouderij Het SER rapport Versnelling Duurzaamheid Veehouderij dat vorige week is gepresenteerd aan staatssecretaris van Dam bepleit vervolgstappen op korte termijn voor het verduurzamen van de veehouderij sector in Nederland. Het rapport signaleert terecht dat de Nederlandse veehouderij in een impasse verkeert: langdurig slechte inkomens voor de veehouders en forse milieudruk gecombineerd met onacceptabele risico s voor gezondheid van mensen en het welzijn van dieren. Versnellen van de verduurzaming in de veehouderij is dus geboden. Daar zijn alle partijen het over eens. Dit volgt ook op eerdere overeenkomsten in de sector zoals Verbond van Den Bosch in 2011 (alle vlees duurzaam in 2020) en de 15 doelen van de Uitvoeringsagenda Duurzame Veehouderij. Het SER rapport bepleit nu een versnelling van dit proces onder andere door het stimuleren van een voorhoede van 30% van de boeren, het activeren van de gehele keten, verplichte mestverwerking voor het bedrijfsoverschot, en de plaatsing van de veehouder in het midden van de maatschappij. Dit rapport roept hiermee echter evenveel vragen op als dat het antwoorden geeft. Want welke boeren moeten deze voorhoede gaan vormen? Hoe kunnen de veehouders midden in de maatschappij komen te staan? Op welke manier wordt met de overige 70% van de veehouders omgegaan? En hoe kan de sector aan de wereldmarkt met zijn lage prijzen blijven leveren als de kostprijs verder stijgt ten gevolge van verplichte mestverwerking? Er blijven dus veel vragen liggen. De provincie Overijssel en het Platform Natuurlijke Veehouderij nodigen u uit om hierover verder met elkaar van gedachten te wisselen tijdens het komende symposium: Samen sterk voor minder antibiotica en meer Natuurlijke Veehouderij, op maandag 14 november a.s. in Zwolle. Wat kan bijdragen om de beoogde duurzaamheidsdoelen concreet te verwezenlijken? Wij van platform Natuurlijke Veehouderij zijn van mening dat deze doelen het best bereikt kunnen worden door een veehouderij die bewust de natuurlijke weerstand van dier en omgeving versterkt en actief de verbinding zoekt met de consument. Op basis van gewoon goed management, robuuste koeien die niet gauw ziek worden, ondersteuning van diergezondheid met kruiden, beter kwaliteit melk en een goede prijs daarbij. Echt duurzaam voor koe, milieu én de veehouder! Dat is een veehouderij op basis van productie optimalisatie en inzet van boeren-innovatiekracht, kostprijsverlaging en afstemming met de Nederlandse en Europese consument, in plaats van maximale melkproductie per koe met steeds nieuwe technologie, kostprijsverhoging en productie voor de wereldmarkt. Gedeputeerde Landbouw, Cultuur en Natuur, Hester Maij presenteert tijdens dit symposium o.a. het recent goedgekeurde Agro&Food programma 2016-2019 van de provincie Overijssel. Tijdens het symposium kunnen deelnemers inspiratie op doen over Natuurlijke Veehouderij en tegelijkertijd bijdragen aan aanbevelingen rond de verduurzaming van de (melk-) veehouderij sector, zowel richting het SER rapport, provincie Overijssel als Platform Natuurlijke Veehouderij. Vragen over het uitvoeringsprogramma agro&food in Overijssel? Neem contact op met: Hanna van Vonderen, hp.v.vonderen@overijssel.nl tel. 038 499 8519
Natuurlijke veehouderij strategie voor wereldwijde productie van residu-vrije melk! EXTRA BELONING VOOR EXTRA KWALITEIT De laatste stap is de extra beloning van (melk-)veehouders voor gegarandeerd betere kwaliteit melk en andere producten. Nieuwe marketingconcepten en meer directe producent-consument verbanden kunnen dit versterken. 4 MELKKWALITEIT CONTROLE Is melk van biologische koeien van beter kwaliteit dan gangbaar? En in hoeverre kunnen kruidenmiddelen de kwaliteit ook negatief beïnvloeden? Op dit vlak is nog veel te onderzoeken in Nederland. In de meeste landen op de wereld is nog geen goed controle systeem op (antibiotica-) residuen aanwezig. 5 1 DE NATUURLIJKE VEEHOUDERIJ AANPAK VOOR VERMINDERD GEBRUIK VAN ANTI- BIOTICA EN ANDERE DIERGENEESMIDDELEN Extra beloning voor goede kwaliteit Melk kwaliteit controle Kruidenmiddelen voor diergezondheid Fokkerij van robuuste koe Gezonde bodem, divers voer en op maat diermanagement 3 KRUIDENMIDDELEN VOOR DIERGEZONDHEID Medicinale planten en andere natuurlijke middelen bieden een goede mogelijkheid voor verdere ondersteuning van diergezondheid. GEZONDE BODEM, DIVERS VOER EN OP MAAT DIER- MANAGEMENT NATUURLIJKE VEEHOUDERIJ Verbeterd diermanagement en preventieve diergezondheid is de basis van deze aanpak. Door bodembeeer, meer natuurlijk graslandbeheer, op maat voeding, schoon drinkwater, goede huisvesting en mestverwerking een gesloten mineralen kringloop en gezonde dieren met een langere levensduur. 2 FOKKERIJ VAN ROBUUSTE KOE Strategisch gebruik van lokale veerassen voor de fokkerij van robuuste koeien die passen bij de het bedrijfssysteem is een essentieel component; dit kan zowel door meer-wegkruisingen als door verbeterde selectie binnen de lokale veerassen zelf. www.natuurlijkeveehouderij.nl