Koffie Werkstuk van Hugo Thijssen Groep 6 2009 1
Inhoudsopgave Bladzijde 2 Inleiding Blz. 3 Hoofdstuk 1 : Van koffieplant tot koffieboon Blz. 4 Hoofdstuk 2 : Koffie branden en melangeren Blz. 5 Hoofdstuk 3 : De geschiedenis van koffie Blz. 6 Hoofdstuk 4 : Waar komt koffie vandaan Blz. 7 Hoofdstuk 5 : Hoe wordt koffie gezet Blz. 8 Hoofdstuk 6 : Traditie Blz. 9 Hoofdstuk 7 : Koffie en gezondheid Tot slot Bronvermelding Blz.10 Blz.11 Blz.12 2
Inleiding Mijn werkstuk gaat over koffie. Mijn vader drinkt elke dag koffie. Ik heb het ook eens geproefd en vond het erg lekker. Ik werd nieuwsgierig naar hoe koffie gemaakt wordt en waar het vandaan komt. Ik ben naar de bibliotheek in Purmerend geweest en heb op het internet gezocht naar informatie. 3
Hoofdstuk 1 : Van koffieplant tot koffieboon Koffie wordt gemaakt van koffiebonen. Koffiebonen groeien aan een plant. De koffiestruik komt eigenlijk uit het oerwoud. De plant heeft een warm en vochtig gebied nodig. De koffieplant groeit vlak bij de evenaar. Hier vindt je veel koffieplantages. De Latijnse naam voor koffie is Coffea. Er zijn veel verschillende koffieplanten. Sommige kunnen wel twintig meter hoog worden. Op de koffieplantages snoeien ze de struik want dan kunnen de plukkers makkelijk bij de koffiebonen. De koffiebonen zijn bijna allemaal even groot. In de struik groeien bloemen tot een groene koffiebes. De koffiebes is na twintig weken uitgegroeid tot een vrucht. Hierna groeien in acht weken de zaadjes van de vrucht tot een koffieboon. De bes wordt dan rijp en krijgt een rode kleur. Er zijn twee manieren om de koffieboon uit de bes te halen. Er is een natte en een droge manier. Bij een natte manier worden rijpe en onrijpe bessen geplukt. De onrijpe bessen worden er zoveel mogelijk uitgehaald. Dan worden de bessen gedroogd in de zon of in een droogmachine. Hierna gaan ze in de pelmachine en wordt de buitenste schil en vruchtvlees eraf gehaald. Bij de natte manier plukt de plukker alle rijpe bessen hier even groot zijn. Dan wordt het vruchtvlees eraf gehaald met een machine. En hierna worden de bessen gewassen en in de zon of in een machine drooggemaakt. Dan gaan de koffiebonen in de pelmachine. Dit kan alleen in landen waar veel water is. 4
Hoofdstuk 3 : Koffiebranden en koffie melangeren Koffiebonen moeten gebrand worden om er koffie van te kunnen maken. Het is heel belangrijk voor de smaak en de geur. De koffiebrander begint met het opwarmen van de koffieboon. Dat gebeurd heel rustig aan zodat de gehele boon in temperatuur stijgt. Een gedeelte van het vocht kan verdampen. De koffieboon knapt en dan gaat het vocht van binnen er ook uit. De temperatuur wordt nog hoger gemaakt zodat de boon droogt. Nu begint het branden of roosteren. Ze worden met een temperatuur van 180 graden Celcius geroosterd. De kleur van de koffieboon wordt bruin en er ontstaan geur en smaakstoffen. Met koud water en koude lucht wordt het branden in een keer gestopt. Het branden wordt door machines geregeld. Er zijn verschillende manieren om de koffiebonen te branden. 1. Licht branden geeft licht bruine en droge bonen. Deze koffie is vooral geschikt voor het ontbijt. 2. Medium branden geeft een sterke smaak. Deze koffie is lekker op alle momenten van de dag, 3. Vol branden zorgt voor donker bruine bonen die een dun laagje olie hebben. Dat smaakt sterk en een klein beetje bitter. Deze koffie wordt vaak gedronken na het middageten. 4. Hoog gebrande bonen zijn bijna zwart en glanzen een beetje van de olie. Dit smaakt sterk en krachtig. Deze koffie wordt vooral na het eten gedronken. 5. Italiaans branden geeft donkere koffie met een sterke smaak. Melangeren is het mengen van koffiebonen. Hierdoor krijgt het een goede smaak en geur. Een koffie brander gaat als hij de koffiebonen heeft gekocht de bonen testen en dan gaat hij beslissen voor welke melange de bonen worden gebruikt. Dit wordt gedaan door een koffieproever. Dit is iemand die heel goed is in geuren ruiken en smaken proeven. En hij onthoudt dit ook. 5
Hoofdstuk 4 : Waar komt koffie vandaan Koffie wordt verbouwd in bijna alle landen rondom de evenaar. Zoals Zuid-Amerika (Brazilië en Colombia) Afrika (Ethiopië en Oeganda) Azië (India en Indonesië) 6
Hoofdstuk 5 : Hoe wordt koffie gezet Er zijn verschillende manieren om van de koffiebonen koffie te zetten. Wel moeten altijd eerst de bonen gemalen worden. Heel belangrijk bij koffie drinken is dat de koffie vers gezet wordt. Dan smaakt en ruikt de koffie het lekkerste. Ook moet het water goed warm zijn als de koffie wordt warm gehouden gaat de lekkere smaak weg. Er zijn wel tien verschillende manieren hoe je koffie kunt zetten. 1. Met een koffiefilter Een papieren koffiefilter in een houder wordt gevuld met gemalen koffie, waar kokend water in wordt gegoten en dan wordt de koffie op een elektrisch plaatje warm gehouden. 2. Cafetière Grof gemalen koffie wordt in glazen kan gedaan met heet water na een tijdje kun je het met een filter naar beneden drukken en heb je koffie. 3. Mokka express Een stalen apparaat met gemalen koffie en water dat je op het fornuis zet 4. Percolator De grof gemalen koffie zit in een filter bovenin de koffiepot, via een buisje wordt het kokende water naar bovenin de filter gestuurd.daarna loopt de koffie naar beneden. 5. Espressomethode De gemalen koffie wordt onder hoge druk met water vermengd. 6. Turkse koffie De koffie wordt in een speciaal pannetje dat meestal van brons of koper is gedaan samen met een gelijke hoeveelheid suiker. Hier wordt water aan toegevoegd en tot drie keer aan de kook gebracht. Dan wordt het met koffieprut en al in een kopje geschonken. 7. Koffiepad-apparaat (Senseo) Speciale gevulde koffiefiltertjes waar water doorheen wordt geperst waarna er koffie uitkomt. 8. Capsule-apparaat Een apparaat waar een koffiecapsule in wordt gedaan waar water doorheen wordt gedrukt en dan is het koffie. 7
9. De koffiemachine Voor mensen die veel koffie willen maken tijdens feestjes bijvoorbeeld. Hierbij wordt vloeibare koffie gebruikt en vermengd met water. 10.Oploskoffie Dit is koffiepoeder dat met heet water wordt vermengd in een koffiekopje. 8
Hoofdstuk 6 : Traditie In Nederland drinken mensen per jaar ongeveer 142 liter koffie. Per dag zijn dit 3 kopjes. Er zijn maar weinig grote mensen die geen koffie lusten. Nederland staat op de zevende plaats in de wereld waar het meeste koffie gedronken wordt. Alleen in Finland, Noorwegen, Zweden, Denemarken, Oostenrijk en Zwitserland wordt meer koffie gedronken. Koffie wordt eigenlijk op alle momenten van de dag gedronken maar het meest in de ochtend en in de avond na het eten. Mensen drinken koffie thuis of op het werk. En het is ook overal te koop zoals in restaurants en cafés. Mensen gaan ook bij elkaar een kopje koffie drinken. Koffie drinken is gezellig en lekker. Er staan op heel veel plaatsen in Nederland koffieautomaten. Bijvoorbeeld in sportkantines, bibliotheken, tankstations, ziekenhuizen en scholen. Koffie wordt ook gebruikt in eten. Bijvoorbeeld koekjes en snoepjes. Maar ook in toetjes. Zoals tiramisu, dit is een Italiaans toetje. Frankrijk is beroemd omdat zij koffie als ontbijt drinken. Italië is bekend van zijn Espresso en Cappuccino. En Turkije om de sterke koffie in de superkleine kopjes. In Nederland is er een heel bekend merk die koffie verkoopt. Deze heet Douwe Egberts. 9
Hoofdstuk 7 : Koffie en gezondheid In koffie zit cafeïne. Deze stof komt ook voor in thee, cola en cacao. Onderzoekers zeggen dat cafeïne geen probleem is voor de gezondheid. Cafeïne zorgt ervoor dat je je na het drinken van een kopje koffie beter kan concentreren en alerter bent. Bij sommige mensen duurt het langer voordat ze in slaap vallen na het drinken van koffie. Dan kun je beter een kopje koffie zonder cafeïne drinken. Na ongeveer een half uur merk je dat je opgewekt wordt van de koffie. Na vijf uur is de helft van de cafeïne weer verdwenen. 10
Tot slot Ik vond het erg lastig maar de plaatjes vond ik wel makkelijk. Ik heb er wel lang over gedaan. Ik wist namelijk niet war voor onderwerp ik wou. En toen ik aan tafel zat te eren toen keek ik in het rond en toen wist ik het; koffie! Ook heb ik daarom hulp gevraagd aan mijn ouders, die vonden dit onderwerp ook erg lastig. Er waren geen kinderboeken over dit onderwerp. Mijn spreekbeurt vond ik moeilijker als mijn werkstuk. Eerst vond ik het niet zo leuk om een spreekbeurt te houden. Ik weet nog toen ik begon toen wist ik helemaal niets over koffie. Uk heb er ook veel van geleerd want ik wist wel hoe je koffie zet maar niet wat koffie nou echt was. Mijn eindresultaat vind ik ook goed want jet ziet er goed uit en er staat veel in. Hugo 11
Bronvermelding Titel boek: Koffie alle informatie voor de liefhebber Schrijver: Jon Torn Uitgever: Libero ISBN: 905764035 Titel boek: Gebrand op koffie Schrijver: Bart en Peter Deprez Uitgever: David fonds/leuven ISBN: 978-90=5826-514-2 www.koffie/thee.nl www.vnkt.nl 12